Orthodox-gereformeerden
Orthodox-gereformeerden vormen een stroming binnen de bredere groep van gereformeerde christenen. Andere soorten gereformeerden zijn de bevindelijk gereformeerden (in de volksmond aangeduid als zwartekousenkerken en incidenteel ook wel als 'ultra-gereformeerden') en modern-gereformeerden. Tevens zijn de orthodox-gereformeerden een subcategorie binnen het orthodox-protestantisme. Andere orthodox-protestantse stromingen zijn de evangelicalen en bevindelijk gereformeerden.
Verspreiding[bewerken]
De orthodox-gereformeerden vormen de hoofdstroming in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken en ook de meerderheid van de leden van de Christelijke Gereformeerde Kerken kan hiertoe gerekend worden. Een minderheid van de christelijk-gereformeerden, de groep rond het tijdschrift Bewaar het Pand, is te beschouwen als bevindelijk gereformeerd. Deze drie kerken werken landelijk steeds nauwer samen en plaatselijk zijn er verschillende fusiegemeenten. Bij de behoudende vleugel van de Christelijke Gereformeerde Kerken bestaan echter grote bezwaren hiertegen, zodat een landelijke fusie op korte termijn niet waarschijnlijk is. Conservatieve leden van de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt hebben zich mede vanwege deze toenaderingen in 2003 afgescheiden als Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld).
Binnen de Protestantse Kerk in Nederland kunnen de leden van de 'Confessionele Vereniging' (voortgekomen uit de Nederlandse Hervormde Kerk) en het 'Confessioneel Gereformeerd Beraad' (voortgekomen uit de Gereformeerde Kerken in Nederland) tot de orthodox-gereformeerden gerekend worden. Ook een minderheid binnen de achterban van de Gereformeerde Bond en een kleine minderheid binnen de Hersteld Hervormde Kerk is eerder orthodox-gereformeerd. De Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland behoren eveneens tot de orthodox-gereformeerden.
| Ledenaantallen orthodox-gereformeerde kerkgenootschappen | ||
|---|---|---|
| Kerkgenootschap | Ledental | Datum |
| Protestantse Kerk in Nederland (Confessionele Vereniging en Confessioneel Gereformeerd Beraad) |
470.000 | schatting [1] |
| Gereformeerde Kerken vrijgemaakt | 122.169 | 1 januari 2013 |
| Christelijke Gereformeerde Kerken (excl. Bewaar het Pand) | * 54.000 | schatting |
| Nederlands Gereformeerde Kerken | 33.087 | 1 januari 2013 |
| Voortgezette Gereformeerde Kerken in Nederland | 2757 | 1 januari 2013 |
| Gereformeerde Kerken in Nederland (hersteld) | 1500 | schatting |
| Totaal | 683.513 | |
| * het totale ledental van de CGK op 1 januari 2013 was 74.319 | ||
Theologie[bewerken]
De orthodox-gereformeerde theologie en maatschappijopvatting is - in de vroegere Gereformeerde Kerken in Nederland en in de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en de Nederlands Gereformeerde Kerken - sterk gestempeld door het neocalvinisme[2] van de Nederlandse theologen Abraham Kuyper en Herman Bavinck (de stichters van de Gereformeerde Kerken in Nederland). De christelijk-gereformeerden hebben zich altijd kritisch opgesteld tegenover de opvattingen van Kuyper, hoewel ook binnen de Vrijgemaakte Kerken bezwaren bestaan tegen aspecten van Kuypers leer (o.a. veronderstelde wedergeboorte).
Politiek[bewerken]
Op politiek gebied zijn de orthodox-gereformeerden tegenwoordig voornamelijk actief in de ChristenUnie. Het voorheen exclusief vrijgemaakte Nederlands Dagblad richt zich tegenwoordig op een breder orthodox publiek. Ook binnen de Evangelische Omroep zijn veel orthodox-gereformeerden actief. In al deze organisaties wordt tegenwoordig veel samengewerkt tussen orthodox-gereformeerde en evangelische christenen. De bevindelijk-gereformeerden kiezen vaker voor eigen organisaties, al werken ook zij incidenteel samen met orthodox-gereformeerden, bijvoorbeeld in de instelling voor geestelijke gezondheidszorg Eleos.
Literatuur[bewerken]
- Agnes Amelink, De Gereformeerden (Amsterdam, 2001; 10e druk: Amsterdam, 2006)
Noten[bewerken]
- ↑ Gematigde midden overheerst in PKN, Trouw, 9 september 2011
- ↑ Teksten Project Neocalvinisme
