Overleg:Geschiedenis van de evolutietheorie

  Kwaliteitsbeoordeling

• Reviews en/of Etalagenominaties

"De evolutietheorie heeft overigens nog geen antwoord op hoe de eerste cel ontstaan is,..."

Moet dit hele stuk er niet uit? Ten eerste vermoed ik dat de schrijver bedoeld 'hoe het eerste leven is ontstaan' en niet de eerste cel. Ten tweede heeft de evolutietheorie niets te maken met hoe het eerste leven is ontstaan, enkel met hoe leven zich ontwikkeld heeft op het moment dat het er was, met een vorm voortplanting en een vorm van erfelijkheid. Ik wordt een beetje moe van creationisten die blijven beweren dat de evolutietheorie wel te maken heeft met hoe het eerste leven is ontstaan dus de verwarring die hier geschept wordt kan ik me niet in vinden. Overigens vermoed ik dat de schrijver van dit stukje een creationist is. Dat zijn de enige die ik ken die niet snappen dat leven zeer waarschijnlijk niet met een (complete) cel is begonnen (nog afgezien van het probleem van de definitie van 'leven') en die maar vol blijven houden dat de evolutietheorie wel gaat over het ontstaan van leven. - De voorgaande niet ondertekende opmerking werd toegevoegd door 62.238.121.175 (overleg|bijdragen) .

Dag anoniem, ik kijk er even naar aleichem 23 feb 2007 22:32 (CET)

...maar soms is kijken alleen niet genoeg. Ik ben het eens met Anoniem: het onstaan van het leven valt buiten de evolutietheorie. Dat stukje hoort er niet in. ~HNJ Kuijer

verwijderd. O ja, en graag je bijdragen ondertekenen met ~~~~ Josq 17 apr 2007 15:12 (CEST)

Linnaeus

Klopt deze zin: 'Een soort was volgens Linnaeus een bepaalde groep dieren die met elkaar kon paren en vruchtbare nakomelingen ter wereld brengen.' Ik zit hier niet goed in en kan dus fout zitten maar is dit idee niet pas veel later ontstaan? Misschien paste Linnaeus dit principe wel toe bij het maken van zijn indeling maar heeft hij dat niet bewust zo beschreven? Tom Meijer _MOP 2 mei 2009 11:49 (CEST)

Lijkt me inderdaad vreemd. Linnaeus classificeerde organismen op basis van uiterlijke kenmerken, waaronder (bij planten) vooral de geslachtskenmerken. Maar ik vind nergens iets over reproductief succes. Verder werkte hij ook heel veel met planten, dus lijkt het me heel vreemd dat hij in zijn definitie enkel dieren zou vermeld hebben. In de Engelse WP vind ik hier niets over. Aanpassen? Johan N 2 mei 2009 14:15 (CEST)

Ik weet zeker dat ik dit ergens vandaan had, kan alleen niet vinden waar. Misschien was de bron wel onbetrouwbaar ook. Ik zal het voorlopig weghalen. De succesvolle reproductie-definitie was i.i.g. niet nieuw, bestond al voor Mayr. Woudloper _overleg 2 mei 2009 14:36 (CEST)

De eerste werkbare omschrijving van het soortsbegrip is afkomstig van John Ray, en dus zeker van vóór Linnaeus. Ik heb dat al weer een tijdje geleden ingevoegd in het artikel soort. Helaas heb ik daar alleen uitgebreid Ray zelf als bron genoemd, en heb ik verzuimd aan te geven op basis van welke auteur ik beweerde dat Ray de eerste was die een werkbare definitie gaf, maar ik vermoed dat ik het gelezen heb in de inleiding van de bicentennial edition van Species plantarum, geschreven door William T. Stearn, en uitgegeven door, hoe kan het anders, de Ray Society (ik kijk dit op een verloren moment nog wel eens na, en zal het dan toevoegen). Voor het onderhavige artikel is het niet heel relevant wie dat soortsbegrip voor het eerst definieerde, omdat het nog steeds een heel statisch begrip van een soort betrof; sterker nog: als kenmerken veranderlijk bleken, dan was dat een probleem voor de definitie (of ging het niet meer om een soort, volgens Ray's omschrijving daarvan). WIKIKLAAS overleg 7 apr 2022 23:26 (CEST)

Non-westerse roots

Beste,

Ik wilde aandacht trekken voor de volgende passage uit H.P. Blavatsky, Isis Unveiled, p. 620-1. (http://www.theosociety.org/pasadena/isis/iu1-15.htm):

". . . Name to us any modern discovery, and we venture to say, that Indian history need not long be searched before the prototype will be found of record. Here we are with the transit of science half accomplished, and all our ideas in process of readjustment to the theories of force-correlation, natural selection, atomic polarity, and evolution. And here, to mock our conceit, our apprehensions, and our despair, we may read what Manu said, perhaps 10,000 years before the birth of Christ:

"The first germ of life was developed by water and heat" (Manu, book i., sloka 8).

"Water ascends toward the sky in vapors; from the sun it descends in rain, from the rain are born the plants, and from the plants, animals" (book iii., sloka 76).

"Each being acquires the qualities of the one which immediately precedes it, in such a manner that the farther a being gets away from the primal atom of its series, the more he is possessed of qualities and perfections" (book i., sloka 20).

"Man will traverse the universe, gradually ascending, and passing through the rocks, the plants, the worms, insects, fish, serpents, tortoises, wild animals, cattle, and higher animals. . . . Such is the inferior degree" (Ibid.).

"These are the transformations declared, from the plant up to Brahma, which have to take place in his world" (Ibid.)." (zelf vet gedrukt)

Ik zou graag zien dat hier serieus naar gekeken wordt.

Met vriendelijke groet, --Gulpen 17 jul 2010 14:33 (CEST)

Waarom dient daar serieus naar gekeken te worden? De bron is niet afkomstig uit de evolutiebiologie, noch uit de wetenschapshistorie. De bron heeft een onjuiste optiek: Blatavsky was volgens mij een complete leek op beide terreinen. Woudloper _overleg 17 jul 2010 15:22 (CEST)

Als u problemen heeft met Blavatsky als bron dan graag mijn vorige post negeren en reageren op onderstaande formulering:

Ik ben deze passage (en andere) tegengekomen in een oud Indiaas boek en vroeg mij af of dit niet genoemd behoort te worden op deze Wikipedia pagina aangezien het er op lijkt te wijzen dat er ook ideeën lijkend op de evolutieleer in het oude India te vinden waren:

"20. Among them each succeeding element acquires the quality of the preceding; and, in as many degrees as each of them is advanced, with so many properties is it said to be endued." (en andere passages).

Bron: http://books.google.com/books?id=UQM3AAAAIAAJ&ots=QCNadRaLS-&pg=PA4#v=onepage

Dat geen evolutiebioloog of wetenschapshistoricus naar deze tekst gekeken heeft is geen reden om er zelf niet naar te kijken. Tot onze beschikking staat een primaire bron.

Mvg,--Gulpen 17 jul 2010 16:54 (CEST)

Update: zie ook hier: http://books.google.com/books?id=7aiN7MNCstYC&lpg=PA40&pg=PA45#v=onepage

--Gulpen 24 jul 2010 16:51 (CEST)

Externe links aangepast

Hallo medebewerkers,

Ik heb zojuist 1 externe link(s) gewijzigd op Geschiedenis van de evolutietheorie. Neem even een moment om mijn bewerking te beoordelen. Als u nog vragen heeft of u de bot bepaalde links of pagina's wilt laten negeren, raadpleeg dan deze eenvoudige FaQ voor meer informatie. Ik heb de volgende wijzigingen aangebracht:

• Archief https://web.archive.org/web/20080717143056/http://www.zoo.uib.no/classics/descent.html toegevoegd aan http://www.zoo.uib.no/classics/descent.html

Zie de FAQ voor problemen met de bot of met het oplossen van URLs.

Groet.—InternetArchiveBot (Fouten melden) 23 jul 2018 14:20 (CEST)

Linnaeus als beginpunt van de taxonomie?

In deze bewerking voegde Woudloper onder meer het hoofdstuk 'Renaissance en verlichting' toe, met daaronder ergens de tekst:

"Carolus Linnaeus (1707–1778) was vooral bezig met het indelen van de natuur in soorten. Een soort is volgens Linnaeus een bepaalde groep dieren die met elkaar kan paren en vruchtbare nakomelingen ter wereld brengen. In feite verving hij de scala naturae daarmee door een classificatiesysteem, waarin evolutie ook niet waarschijnlijk is."

Wie op dit moment in hetzelfde hoofdstuk kijkt, leest daar:

"Carl Linnaeus (1707–1778) deelde de natuur in soorten en andere taxa in en begon daarmee het classificeren van organismen op uiterlijke kenmerken en morfologie. In feite verving hij de scala naturae daarmee door een classificatiesysteem dat gebaseerd was op waarnemingen. Evolutie speelde daarbij echter geen rol: Linnaeus geloofde zoals de meeste van zijn tijdgenoten in de onveranderlijkheid van soorten. Desondanks was zijn classificatiesysteem een belangrijke stap vooruit omdat het de wetenschappelijke beschrijving van de natuur vergemakkelijkte."

Tussen Woudlopers versie en de huidige zitten bijna 14 jaar tijd en bijna 250 bewerkingen. Ik heb geen zin om uit te zoeken wie precies wat aan die passage heeft gewijzigd (en het lijkt me ook weinig zinvol) maar wat er nu staat is beslist minder juist dan wat Woudloper indertijd schreef.

Linnaeus heeft één belangrijke bijdrage aan de taxonomie geleverd, en dat is om ALLE namen van soorten als een binomen te schrijven (dus ook die van soorten in monotypische geslachten). Binomens werden al lang voor die tijd gebruikt: Bauhins Pinax (1623) staat er vol mee, en ook in het werk van Pierre Belon (±1555) zijn ze eerder regel dan uitzondering. Linnaeus baseerde bijna al zijn namen op namen en beschrijvingen die door zijn voorgangers waren gepubliceerd, dus hij was niet degene die als eerste op basis van waarnemingen beschreef. En zijn voorgangers plaatsten soorten ook al in geslachten, dus hij was niet degene die het classificeren bedacht. Dat beschrijven en classificeren nam in West-Europa al aan het einde van de vijftiende, begin van de zestiende eeuw een grote vlucht, toen de werken van Dioscorides, Theophrastus en Plinius de Oudere werden herontdekt, en gepoogd werd de West-Europese plantensoorten op naam te brengen met behulp van die Mediterrane werken (vooral voor het vinden van geneeskruiden). Dat bleek uiteraard al snel onmogelijk, en natuuronderzoekers als Valerius Cordus, Conrad Gesner, Hieronymus Bock, Tabernaemontanus, Guillaume Rondelet, Pietro Andrea Mattioli en Pierre Belon voegden in rap tempo nieuwe soorten aan hun bewerkingen van de oude geschriften toe. Joseph Pitton de Tournefort deed baanbrekend werk voor het indelen in geslachten. Er is aan het eind van de negentiende eeuw tamelijk arbitrair bepaald dat twee werken van Linnaeus vanaf toen zouden gelden als beginpunt van de moderne nomenclatuur. Een dergelijke scherpe grens van het begin van de taxonomie of de classificatie is niet aan te wijzen. Maar wie in het kader van de 'geschiedenis van de evolutietheorie' iets wil zeggen over het ontstaan van classificaties, doet er beter aan om die mannen uit het begin van de renaissance te noemen, dan Linnaeus. Het indelen van de hogere rangen, zoals families, kwam pas later op gang. Pierre Magnol zette al vóór Linnaeus stappen op dat pad, maar het meeste werk werd pas na Linnaeus gedaan. Bij planten kan de familie De Jussieu, met name Antoine Laurent de Jussieu, als een belangrijke aanjager worden aangemerkt.

Dezelfde fout, het aanwijzen van Linnaeus als de eerste taxonoom, wordt herhaald in het artikel evolutie (biologie). De passage over Linnaeus vermeldt geen bron(nen). Mogelijk is er vertaald uit andere Wikipedia's, mogelijk was het besef dat het vermelden van bronnen essentieel is toen nog minder scherp. Ik kaart het daarom eerst hier aan zodat er hopelijk eerst wat bruikbare bronnen worden genoemd, alvorens we aan het herschrijven slaan. Want wat er nu staat is desinformatie. WIKIKLAAS overleg 8 apr 2022 00:36 (CEST)

Woudloper is het zelf geweest die dit naderhand heeft gewijzigd: [1], [2]. Josq (overleg) 8 apr 2022 00:52 (CEST)

Dank voor het uitzoeken, maar ik schreef al dat het me er niet om ging wie het gewijzigd had, maar dat de tekst die er nu staat niet goed beschrijft hoe het zit: Linnaeus is niet het begin van de wetenschappelijke taxonomie, hooguit het begin van de consequente binomiale nomenclatuur, en in de geschiedenis van de evolutietheorie daarom maar een uiterst marginale speler, en geen ijkpunt. WIKIKLAAS overleg 8 apr 2022 01:39 (CEST)

Bedankt voor het uitzoeken en opsporen Wikiklaas. De tekst wekte inderdaad de verkeerde indruk.

In tegenstelling tot het Precambrium, een grotendeels geologisch onderwerp, ben ik geen echte expert op het gebied van evolutiebiologie. Blijkbaar was de eerste versie goed, en heb ik die later gewijzigd in iets dat de zaak verkeerd weergeeft. Ik kan me niet langer herinneren op basis van welke bron ik de zaak later wijzigde. Het kan zijn dat een overzichtsbron een bepaalde suggestie wekte en ik die suggestie later in het artikel wilde verwerken. Overigens lijkt me de eerste door Josq opgegeven wijziging inhoudelijk niet in directe tegenspraak met de door Wikiklaas gegeven informatie: de ontwikkeling van de taxonomie was een belangrijke stap - of dit nu de tussenstand bij Linaeus' systeem was of eerder. Merk terzijde nog op dat ik ook met de eerdere naturalisten bezig was in die tijd en dus van hen op de hoogte was. Het artikeltje over Gesner werd bv. grotendeels door mij geschreven.

Vr. groet, Woudloper _overleg 8 apr 2022 04:02 (CEST)

Deze discussie met belangstelling volgend en met groot respect voor het werk van wikiklaas aan natuuronderzoekers die vòòr Linnaeus classificeerden, bekruipt mij het gevoel dat de term desinformatie veel te sterk is. Die tweede tekst, kennelijk van de hand van Woudloper vind ik niet slecht. Mogelijk heb ik minder goed opgelet tijdens colleges systematiek, maar de opvatting dat Linnaeus de vader is van de taxonomie, is volgens mij een breed gekoesterde mening, ook onder (vak)biologen (die kennelijk geen van allen goed opgelet hebben en het werk van door wikiklaas genoemde natuuronderzoeker nooit boven hun horizon zagen komen). Later pas begreep ik dat tijdgenoten helemaal niet zo enthousiast waren over het werk van Linnaeus en dat hij schertsend de "boekhouder van God" werd genoemd. HWN (overleg) 8 apr 2022 12:57 (CEST)

Linnaeus neemt natuurlijk een voorname plaats in in de taxonomie omdat hij de binomiale namen herinvoerde, en dat ondersteunde met enkele relatief bondige theoretische werkjes: Fundamenta botanica (1736), Critica botanica (1737) en Philosophia botanica (1751). Ten tijde van Linnaeus waren, met name in de botanie, de binomiale namen van onder meer Bauhin en Belon vervangen door namen die tegelijk ook een bondige diagnose van een soort waren, soms tot wel twaalf woorden lang. Dat was buitengewoon onhandig als nieuwe soorten werden gevonden, en de diagnose niet meer voldeed omdat het onderscheid met de nieuwe soort er niet uit bleek. Linnaeus' Hortus Cliffortianus (1738) vormt in combinatie met Species plantarum (1753) in feite een enorme synonymie van alle hem bekende plantennamen. Kijk maar eens naar zomaar een pagina in Species plantarum (459), met enkele soorten uit het geslacht Euphorbia. Daar zie je voorbeelden van die lange namen, en tevens de auteurs aan wie Linnaeus zijn soorten ontleende, op deze pagina: Raj. (John Ray), Roy. (Adriaan van Royen, een tijdgenoot met wie hij samenwerkte), Dalib. (Thomas-François Dalibard), Bauh. (Gaspard Bauhin), Clus. (Carolus Clusius), Guett. (Jean-Étienne Guettard), Hall. (Albrecht von Haller) en Gron. (Jan Frederik Gronovius). Op deze pagina niet genoemd maar gemiddeld wel vaak: Paolo Boccone, Herman Boerhaave, Andrea Cesalpino, Jacques Daléchamps, Rembert Dodoens, Paul Hermann, Mathias de Lobel, Pietro Andrea Mattioli, Robert Morison, James Petiver, Leonard Plukenet en Charles Plumier.

Vanaf Species plantarum was de naam van een plant een label, dat niet per se een betekenis hoefde te hebben die iets over de soort zei. De beschrijving werd losgelaten van de naam. Het gevolg was onder meer dat een soort veel makkelijker te vinden was in de werken van andere auteurs die ook de binomiale namen gebruikten, en bovendien dezelfde bleef. Dat was natuurlijk een formidabele verbetering, en het systeem van binomiale namen werd dit keer binnen tien jaar na 1753 de de facto standaard. Linnaeus is formeel de auteur van de namen van een enorme hoeveelheid soorten die hij niet zelf ontdekt of beschreven heeft, en onder de door hem gegeven namen zijn er nogal wat die hij rechtstreeks overnam van Bauhin of, via de omweg van andere auteurs, van Belon. Ik wil dus, met andere woorden, niet doen of Linnaeus geen verdiensten heeft gehad, maar net als Newton heeft hij zo ver kunnen kijken doordat hij op de schouders van reuzen heeft kunnen staan (al had Linnaeus geen Robert Hooke die hij met zo'n uitspraak belachelijk kon maken). Linnaeus had er overigens geen moeite mee om zijn eigen verdiensten te onderstrepen, getuige onder meer dat hij maar liefst drie autobiografieën heeft geschreven.

Dat Linnaeus later als beginpunt van de nomenclatuur is aangewezen zal ertoe hebben bijgedragen dat hem ook allerlei verdiensten zijn toegekend waarvoor in feite anderen verantwoordelijk waren. Er zal een soort historische verdichting hebben plaatsgehad op één persoon. Ik heb daar geen literatuur over, maar gezien onder meer de misverstanden die in dit artikel aan het oppervlak komen, kan het bijna niet anders.

Dat een mening of opvatting breed gekoesterd wordt, maakt hem niet automatisch juist. Er zijn hele volksstammen die op deftige scholen hebben geleerd dat de werking van een airfoil (vleugelprofiel) volledig verklaard kan worden met de wet van Bernoulli. En die vaak boos worden als je ze voorhoudt dat zulks onzin is, en dat de echte verklaring ligt in de derde wet van Newton. Dat ze een leraar hadden die weinig sjoege van de aerodynamica had, komt dan kennelijk niet bij ze op. Docenten (met name aan universiteiten) hebben vaak ontiegelijk veel kennis over een detail van hun vakgebied. Maar de colleges voor de propaedeuse en het bachelordiploma moeten het hele vakgebied beslaan. Als bioloog of zelfs als taxonoom kun je bovendien prima functioneren zonder kennis van de natuuronderzoekers uit de renaissance. Je moet wel een heel gedreven docent hebben gehad, met bovendien een fascinatie voor de wetenschapsgeschiedenis (geen erg sexy onderwerp bij sollicitaties) wil je iets hebben geleerd over de echte wortels van het vakgebied. Maar natuurlijk hebben ook Linnaeus' voorgangers geworsteld en geëxperimenteerd met classificaties. Al was het maar om uit te maken in welke volgorde ze de duizenden soorten in hun werk moesten plaatsen. WIKIKLAAS overleg 9 apr 2022 01:26 (CEST)

Ik heb een kleine toevoeging in het artikel geplaatst die in ieder geval de voorgeschiedenis van de taxonomie beter recht doet. Ik heb daarbij vooral gebruik gemaakt van Ferngren (ed.) 2000 (The History of Science and Religion in the Western Tradition).

Er is een hoop kaf en koren. Niet alles kan genoemd worden, en de scope van dit artikel moet vooral de geschiedenis en het ontstaan van inzichten in evolutie zijn. Mijn toevoeging is waarschijnlijk incompleet en mogelijk uit balans. Ik zou iedereen willen uitnodigen waar nodig toevoegingen te doen. Aan de andere kant: teveel op de details ingaan lijkt me ook niet goed. Zoals Wikiklaas schrijft kan een focus op een bepaald aspect betekenen dat we door de bomen het bos niet zien. De opkomst van de biologie lijkt me van groot belang, maar wat te zeggen van bv. de geografie?

At the end of the fifteenth century, the Portuguese reached and passed the southern tip of Africa on their way to India and beyond, while the Spaniards discovered and began colonizing America. They found in temperate areas very different plants and animals from those of Europe, and in the tropics many more. (D.M. Knight in: Ferngren (ed.) 2000)

Knight legt uit dat de vroege naturalisten Klassieke (Griekse, Romeinse) beschrijvingen van planten vaak niet begrepen, omdat ze zelf in een heel ander bioom leefden en dus andere planten zagen. Het ontbrak ze aan het inzicht dat soorten per regio kunnen verschillen. Dit is maar een voorbeeld. Het lijkt dat niet alleen de taxonomie en anatomie in de tijd van de Renaissance en Verlichting met sprongen vooruit gingen, maar dat een veelheid aan sociaal-maatschappelijke, filosofische, en technische ontwikkelingen een explosie van nieuwe inzichten en kennis op gang bracht, die ons nu als vanzelfsprekend voorkomen.

In ieder geval heb ik de opkomst van de celbiologie toegevoegd en enkele voorgangers van Linnaeus. Dezelfde auteur noemt bv. Ray's botanische indeling, maar hij schrijft ook:

Linnaeus’s greatest innovation was the use of two Latin words, the generic and the trivial name, to characterize species

En dat is duidelijk incorrect. Het staat nota bene op dezelfde pagina als de indeling van Ray, en dat brengt me enigszins in verwarring. Mogelijk is het een gevolg van wat Wikiklaas "verdichting" rond Linnaeus noemt.

In hoeverre het classificeren van de natuur met de ontdekking differentiaalrekening en wiskundige wetmatigheden in de mechanica vergeleken kan worden is lastig te zeggen. Dergelijke vergelijkingen gaan vaak mank. In moderne termen zou ik (voorzichtig) zeggen dat het bij Newton om een hogere vorm van denken ging dan bij Linnaeus, maar dat is vast een vreselijke vereenvoudiging.

Vr. groet, Woudloper _overleg 9 apr 2022 05:03 (CEST)

Ik ben nog eens in de inleidende hoofdstukken (W.T. Stearn) van de bicentennial edition van Species plantarum (1957) gedoken. Op p. 10 staat: "Linnaeus's contemporaries addressed him as 'Princeps Botanicorum'." Linnaeus gold, met andere woorden, onder zijn tijdgenoten als de autoriteit op botanisch gebied. Dat is nog niet hetzelfde als de 'vader van de taxonomie'. Op p. 11 citeert Stearn Julius Sachs (History of Botany, 1890): "Linnaeus never made a single important discovery throwing light on the nature of the vegetable kingdom", but "adopted all that the systematists of the seventeenth century had built upon the foundations of Cesalpino's ideas, gave it unity and fashioned it into a system without introducing anything that was fundamentally and essentially new," for "the ideas on which his theories are based are to be found scattered up and down in the works of his predecessors." Op p. 12 citeert Stearn Albert Johan Boerman (1953): "the enormous extent of the field in which he worked made it impossible to enter very deeply into the problems which it offered to his inspection; he was, moreover, too little philosophically disposed to do this." en Agnes Arber (1943, over John Ray maar volgens Stearn ook van toepassing op Linnaeus): "His great gifts lay in another direction [than original thought and experiment]." Over het soortsbegrip van Linnaeus (p. 157): "species are as many as the Supreme Being produced diverse forms at the beginning, which forms by following the ordained laws of generation produce more but always like themselves" (Stearns vertaling van Linnaeus' Latijnse origineel in Genera plantarum van 1737).

Bij het schrijven van zijn invloedrijkste werken was Linnaeus' soortsbegrip dus dat van onveranderlijke soorten. Hij zag zichzelf vooral als degene die een catalogus van een door een god geschapen natuur opstelde. Pas op latere leeftijd is hij aan de onveranderlijkheid van soorten gaan twijfelen, en veronderstelde dat bij de schepping alleen de genera geschapen waren, waaruit later soorten ontstonden. In zijn systematische werken is daarvan echter geen reflectie te vinden, en het zou hem ook in conflict hebben gebracht met de kerk.

Dat Linnaeus niet de vader van de taxonomie is, is een opvatting die bij meer auteurs leeft, en zo nu en dan krachtig wordt verwoord. En Woudlopers idee dat het denken van Linnaeus van een andere orde was dan dat van Newton wordt ook door deskundigen gedeeld. WIKIKLAAS overleg 9 apr 2022 13:34 (CEST)

Bedankt voor bovenstaande quotes. Dat de literatuur over botanie Linnaeus' status beoordeelt, was nog niet bij me opgekomen. Er staat in ieder geval niet in het artikel dat hij "vader" van de taxonomie was. Zover ik kan beoordelen is dat zeker niet hoe de bronnen over hem oordelen. Ik heb er nog de Cambridge History of Science (vol. 6: biology & earth science) bijgepakt. Hierin staat het volgende:

The system of plant classification devised by Carl Linnaeus (1707–1778) in the mid-eighteenth century continued to dominate the world of amateur botanists and collectors well into the nineteenth century, even as a growing body of professionals worked at developing more sophisticated systems based on “natural” relationships among plant taxa. Few systematists found fault with Linnaeus’s binomial method of classification, which established the practice of assigning to each species a genus name followed by a trivial, but unique, species name. However, Linnaeus’s so-called sexual system, based, in essence, on the number and arrangement of reproductive structures in the flower, left much to be desired. Linnaeus had been well aware of its limitations and its artificial nature, but he acknowledged the difficulty of devising an entirely natural system, especially because knowledge of the world’s flora was woefully incomplete.

Hiermee wordt de suggestie gewekt dat binominale namen tot Linnaeus teruggaan. Maar waarchijnlijk bedoelt men slechts dat vanaf Linnaeus iedereen binominale namen ging gebruiken, wat vòòr Linnaeus nog niet het geval was.

Linnaeus' classificatie op grond van seksuele kenmerken wordt in meerdere bronnen "artificieel" genoemd, vergeleken eerdere classificaties. Ik ben niet helemaal zeker waarom. Misschien is dat voor iemand met kennis van botanie eenvoudiger te zeggen?

Verder heb ik nog een belegen bron gevonden, H.S. Williams' A History of Science (1863). Ondanks dat hij bijna 160 jaar geleden schreef, geeft Williams een heldere context voor Linnaeus:

... the Systema naturae, the first of his great works, containing a comprehensive sketch of the whole field of natural history. When this work was published, the clearness of the views expressed and the systematic arrangement of the various classifications excited great astonishment and admiration, and placed Linaeus at once in the foremost rank of naturalists.

En dat laatste lijkt goed aan te geven waar de consensus ligt. Ik hoop dat de huidige versie de zaak goed/beter dekt? Woudloper _overleg 11 apr 2022 05:25 (CEST)

De opmerking 'vader van de taxonomie' stond niet in het artikel, maar werd door HWN hierboven gemaakt.

Linnaeus baseerde zijn 'sexuele classificatie' op het aantal meeldraden en stempels in een bloem. Bij geringere aantallen meeldraden (laten we zeggen tot 20) is dat aantal per bloem binnen een soort constant (aberraties daargelaten; je moet ze altijd in meerdere bloemen tellen), en vaak ook binnen een geslacht. Hetzelfde geldt voor de aantallen stempels. Dat kenmerk is heel makkelijk telbaar (bij een bloeiende plant), en de combinatie van de twee levert voldoende categorieën op om een geslacht snel te vinden. Linnaeus baseerde zijn 'klassen' op het aantal meeldraden (1, 2, etc. t/m 10, 11–19, 20 of meer in een krans, 20 of meer onregelmatig geplaatst), en binnen elke klasse maakte hij een onderverdeling in 'orden' gebaseerd of het aantal stijlen. Aantallen meeldraden en stijlen zeggen echter weinig over de verwantschap van geslachten, en er stonden dus geslachten bijeen in een orde die, behalve dat telbare kenmerk, niets met elkaar gemeen hadden. Linnaeus realiseerde zich dat, maar hij stelde een catalogus samen, en die moest vooral snel zijn in het gebruik. Dit 'systeem van Linnaeus' stond nog tot in de 19e editie (1977) in Heukels' Flora als 'tweede tabel'. Pas in 1983 werd het door Ruud van der Meijden de deur gewezen. Al ruim voor Linnaeus werd er aan een veel natuurlijker indeling gewerkt. Vooral Andrea Cesalpino heeft daarmee naam gemaakt, maar ook Pierre Magnol leverde een forse bijdrage.

De tweehonderdste verjaardag van Species plantarum werd aangegrepen om een facsimile van de eerste druk ervan uit te geven. Daar werd een inleiding van 176 pagina's aan vastgeplakt waarin een beknopte biografie van Linnaeus, en waarin zijn werk, de ontvangst ervan en de invloed die het had, worden besproken door William Thomas Stearn, zelf een verdienstelijk botanicus, latinist, en kenner van de wetenschapsgeschiedenis. Die inleiding had met alle recht ook als een zelfstandig werk over dit deel van de geschiedenis der botanie kunnen worden uitgegeven. Over de eerste druk van Systema naturae schrijft Stearn: "The Systema naturae so impressed Gronovius that he and his friend Isaac Lawson printed it at their own expense." Het werk (een gigantisch dubbelfolio-formaat) is in BHL te vinden, met hier het Regnum animale, met opnieuw veel kenmerken die je kunt tellen (alleen bij Homo staat: Nosce te ipsum; ken uzelf). Het geeft een primitieve indeling in klassen (Quadrupedia, Aves, Amphibia...) en orden (Anthropomorphes, Ferae, Glires...) en in elk geval de termen Classis en Ordo zijn tot op de dag van vandaag nog in gebruik, en ook de indeling van het dierenrijk is terug te voeren op die van Linnaeus.

De bewondering die door Stearn en ook in het citaat van Williams wordt uitgesproken geldt overigens Linnaeus' tijdgenoten. WIKIKLAAS overleg 11 apr 2022 13:31 (CEST)

Dankje, dan weet ik ruim voldoende voor nu. Linnaeus had grote verdiensten en werd door zijn tijdgenoten vrijwel vanaf het begin als de belangrijkste autoriteit gezien, maar latere generaties botanici (en zoölogen) hebben geleidelijk grote delen van zijn indeling aangepast of afgedankt. Andere onderdelen van Linnaeus' systeem, zoals het indelen in klassen en orden, zijn ook tegenwoordig nog wel in gebruik.

"Regnum vegetabile" komt op me over als "groentenrijk" overigens - komisch. Was de naam "plantae/planten" in die tijd nog onbekend? Ik merk dat Adreas Cesalpino onder Andrea te vinden is maar dat spellingsverschil kan uit het potjeslatijn voortkomen.

Hopelijk is iedereen tevreden over de aanvullingen die ik afgelopen dagen in het artikel heb verwerkt. Woudloper _overleg 12 apr 2022 01:27 (CEST)