Portaal:Bosnië en Herzegovina/Uitgelicht
Januari[brontekst bewerken]
Kamp Omarska was tijdens de Bosnische Burgeroorlog een detentiekamp in het mijnstadje Omarska, bij Prijedor in het Noorden van Bosnië en Herzegovina. Het kamp functioneerde tussen 25 mei en 21 augustus 1992. Het kamp werd ingericht door de autoriteiten van de Servische Republiek om meer dan 3000 Kroatische en Bosnische burgers uit de regio Prijedor gevangen te houden. Officieel werd het kamp aangeduid als een “onderzoekcentrum” en de gevangenen werden door de Serviërs beschuldigd van paramilitaire activiteiten. Volgens het Joegoslaviëtribunaal werden de gevangenen mishandeld, verkracht , seksueel misbruikt en vermoord, en leek het kamp eerder op een concentratiekamp dan op een detentiekamp. Het kamp was onderdeel van de strategie om het gebied waar de Servische Republiek was gepland te ontdoen van niet-Servische bewoners.
Februari[brontekst bewerken]
Sarajevo (verouderd Serajewo, Serajevo, Sarajewo) is de hoofdstad en grootste stad van Bosnië en Herzegovina. De stad ligt voor een deel in de Federatie van Bosnië en Herzegovina (kanton Sarajevo) en voor een ander deel in de Servische Republiek (zie Oost-Sarajevo).
De stad werd in 1461 gesticht door de Ottomanen. In 1914 speelde de stad een belangrijke rol in de wereldgeschiedenis, door de moord op aartshertog Frans Ferdinand die hier gepleegd werd en die de Eerste Wereldoorlog inluidde. Zeventig jaar later was de aandacht van de wereld wederom gericht op Sarajevo: in 1984 werden de Olympische Winterspelen hier gehouden. Tussen 1992 en 1995, tijdens de Bosnische Oorlog, werd Sarajevo zwaar gebombardeerd door Bosnisch-Servische troepen. De stad werd in het verleden ook wel het Europese Jeruzalem genoemd, door de ideale combinatie van oost en west en het vreedzaam naast elkaar leven van Joden, christenen en moslims. Lees meer...
Maart[brontekst bewerken]
De Bosnische inwisselbare (converteerbare) mark (Kroatisch en Bosnisch: konvertibilna marka; Servisch: конвертибилна марка) is de munteenheid van Bosnië en Herzegovina. Eén mark is honderd feninga.
Er zijn munten van 5, 10, 20 en 50 feninga en 1, 2 en 5 marka en bankbiljetten van 10, 20, 50, 100 en 200 marka. De biljetten van 50 feninga en van 1 en 5 marka zijn afgeschaft.
De munteenheid is ontstaan in 1995. De munt was toen 1:1 gekoppeld aan de Duitse mark. Toen de euro in 2002 werd ingevoerd, werd de munt gekoppeld aan de euro.
De mark is een "vertaling" van de Duitse mark en de fening van het Duitse pfennig. Lees meer...
April[brontekst bewerken]
Dnevni Avaz is een krant in Bosnië en Herzegovina die in 1995 is opgericht. In dat jaar bevond de redactie zich nog in de Montenegrijnse Sandžak en pas na de Bosnische Oorlog zou deze zich verplaatsen naar Sarajevo. Daar staat de redactie nu naast die van Oslobođenje in de deelgemeente Novi Grad.
Bij de lancering werd de krant door andere etnische groepen (in Bosnië en Herzegovina) als een Bosnisch nationalistisch dagblad gezien. Zij verwezen daarbij naar de naam van de krant, die een samenstelsel is van Bosnisch (Dnevni, ofwel “dagelijks”) en Turks (Avaz, ofwel “stem”). Hoewel het gebruik van Turkse woorden als gevolg van de inlijving in het gebied in het Ottomaanse Rijk gebruikelijk is in grote delen van met name het oosten van voormalig Joegoslavië, werd dit in 1995 gezien als een teken van Moslim-nationalisme. Lees meer...
Mei[brontekst bewerken]
Stari Most (Servisch Cyrillisch: Стари мост) (Oude Brug) is een brug over de rivier de Neretva, in Mostar, Bosnië en Herzegovina. De brug staat, als blikvanger van de binnenstad van Mostar, sinds 2005 op de Werelderfgoedlijst van de UNESCO.
Zoals veel historische gebouwen in de stad is de brug opgebouwd uit tenelija. Een kalksteensoort die in de buurt van Mostar wordt gewonnen. Aan beide kanten van de brug staat een toren. De toren aan de noordoostkant heet de Helebija en de toren aan de zuidwestkant heet de Tara. Samen worden deze de mostari genoemd.
Al sinds de 17e eeuw is het traditie dat stoere mannen uit de stad van de brug in de ijskoude Neretva springen. Sinds 1998 wordt er elk jaar een springwedstrijd georganiseerd. Lees meer...
Juni[brontekst bewerken]
Travnik is een gemeente in de Federatie van Bosnië en Herzegovina in Bosnië en Herzegovina in het kanton Centraal-Bosnië. Het bevindt zich zo'n 90km ten westen van Sarajevo en is als hoofdstad van het kanton ook het administratieve centrum van Centraal-Bosnië. Travnik telt 55.217 inwoners (2007). De oppervlakte bedraagt 529 km², de bevolkingsdichtheid is 104,4 inwoners per km². De stad ligt op 514 meter boven het zeeniveau in de vallei van de rivier. De meest markante landschappen vormen de bergen Vilenica en Vlašić. Deze laatste is met de hoogte van 1943 meter een van de hoogste bergen in Bosnië. Travnik heeft een typische landklimaat. De gemiddelde temperatuur in de zomer bedraagt 18,2°C, en in de winter 5°C. De sneeuw valt ieder jaar.
In Travnik is de "oude stad" goed bewaard gebleven. Dit fort is gebouwd in de tijd van Bosnische onafhankelijkheid in de eerste helft van de 15e eeuw. Lees meer...
Juli[brontekst bewerken]
Međugorje is een bergdorp in het zuiden van Bosnië en Herzegovina. Het werd bekend door een reeks verschijningen van Maria die er sinds 1981 zouden plaatsvinden. Het is sindsdien een bedevaartsoord geworden. De Rooms-katholieke Kerk heeft dit bedevaartsoord tot nu toe niet erkend. Sinds het begin van de verschijningen hebben meer dan 25 miljoen bedevaarders Međugorje bezocht. Met meer dan 1 miljoen bezoekers per jaar is Međugorje het grootste rooms-katholieke bedevaartsoord in Zuidoost-Europa.
De beweerde verschijningen in Međugorje, het aantal wordt sinds het begin in 1981 op 35.000 geschat, zijn onderwerp van Romeinse controverses geworden. Op 9 januari 2009 kondigde papanews.it aan dat de Vaticaanse Congregatie voor de Geloofsleer op korte termijn een document met nieuwe en stringentere richtlijnen voor diocesane onderzoeken naar de authenticiteit van beweerde Mariaverschijningen zal publiceren. Lees meer...
Augustus[brontekst bewerken]
De eerste ridderorde die in Bosnië en Herzegovina actief was, was een Ridderlijke Orde, de Orde van de Draak. Bij deze ridderorde hebben zich in het begin van de 15e eeuw veel edelen aangesloten in een vergeefse poging om Hongarije, Servië en Bosnië te verdedigen tegen de oprukkende Turken.
Bosnië verloor eeuwenlang haar zelfstandigheid en werd een Turkse, en later een Oostenrijkse provincie.Het verdrag van Sèvres maakte de provincies deel van Koninkrijk Joegoslavië.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bevorderden de Duitse bezetters het Kroatische nationalisme en de antisemitische en fascistische Bosnische Ustaše onder leiding van President Ante Pavelic van de Onafhankelijke Staat Kroatië vestigde ook in Bosnië een schrikbewind. Zij stelden een aantal ridderorden in. Lees meer...
September[brontekst bewerken]
Het huidige wapen van Bosnië en Herzegovina (Bosnisch/Servisch/Kroatisch: Grb Bosne i Hercegovine) is in gebruik sinds 1998, toen het uit 1991 stammend ontwerp verving dat het eerste wapen van Bosnië en Herzegovina als onafhankelijk land was.
Het wapen volgt het ontwerp van de vlag van Bosnië en Herzegovina. De gele driehoek symboliseert de vorm van het land en de drie volken die er leven: Serviërs, Kroaten en Bosniakken. De zeven sterren hebben de zeven fleurs-de-lys uit het oude wapen vervangen, omdat die als een Bosniaksymbool beschouwd worden. Lees meer...
Oktober[brontekst bewerken]
De vlag van Bosnië en Herzegovina (Bosnisch/Servisch/Kroatisch: Zastava Bosne i Hercegovine) heeft een blauw veld waarop een gele driehoek en negen sterren (waarvan twee halve) zijn geplaatst. De verhouding tussen de hoogte en de lengte is 1:2. Het wapen van Bosnië en Herzegovina toont in een schild eenzelfde ontwerp als de vlag.
De vlag is drie jaar na de Bosnische Burgeroorlog, in 1998, in gebruik genomen. De gele driehoek symboliseert de vorm van het land en de drie volken die er leven: Serviërs, Kroaten en Bosniakken. De sterren en de kleurcombinatie zijn ontleend aan de vlag van de Europese Unie. De huidige vlag is ontworpen door een commissie bestaande uit alle drie de etnische groeperingen binnen de Bosnische staat, nadat de voormalige vlag onacceptabel geworden was voor de Serven en Kroaten (zie hieronder). Lees meer...
November[brontekst bewerken]
De Ugljevik elektriciteitscentrale, officieel Mijn en elektriciteitscentrale 'Ugljevik' (Rudnik i Termoelekrana Ugljevik, Servisch: Latijns alfabet of Рудник и Термоелектрана Угљевик cyrillisch alfabet), is een met steenkool gestookte thermische centrale te Ugljevik in Bosnië en Herzegovina. De centrale heeft een capaciteit van 300 Megawatt en een 310m hoge schoorsteen, hetgeen de hoogste vrijstaande structuur in Bosnië is. De constructie duurde van 1979 tot 1985.
Steenkool wordt sinds 1899 ontgonnen te Ugljevik.
Tijdens de Bosnische Oorlog sloot de centrale, van april 1992 tot November 1995. De centrale en installaties werden niet beschadigd gedurende het conflict. Lees meer...
December[brontekst bewerken]
De Sarajevski ratni tunnel (ofwel de Oorlogstunnel van Sarajevo) is een tunnel die tijdens de belegering van Sarajevo onder het vliegveld van de stad door werd gegraven en die een belangrijke rol speelde in de overleving van de stad. De tunnel werd in 1993 in een periode van ruim 4 maanden gegraven door het Bosnische leger. Hij had een lengte van 760 meter, was ongeveer 1,6 meter hoog en 1,2 meter breed. De ingang van de tunnel lag in de belegerde wijk Dobrinja. De tunnel kwam uit in het "vrije" Butmir, in de kelder van het huis van de familie Kolar, tegenover het vliegveld. Van daaruit kon men via de berg Igman Centraal Bosnië bereiken.
Tijdens de belegering werd het bestaan van de tunnel geheimgehouden, omdat het in de eerste plaats een militair object was. Het hoofddoel was het transport van wapens en munitie vanuit de buitenwereld naar Sarajevo. Ook belangrijke parlementsleden konden gebruikmaken van de tunnel. Lees meer...