Wijchen (plaats)

**Wijchen**
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Gelderland
Gemeente	Wijchen
Coördinaten	51° 48′ NB, 5° 43′ OL
Algemeen
Inwoners	32.714
Detailkaart
	Locatie in de gemeente Wijchen
Portaal	Nederland

Wijchen (uitspraak^ⓘ) is de hoofdplaats van de gemeente Wijchen in de Nederlandse provincie Gelderland. De plaats telt 32.714 inwoners en ligt daarmee net als bijvoorbeeld Best, Beilen en Emmeloord in de overgangszone tussen dorp en stad (storp).

Geschiedenis

Van oorsprong was Wijchen een agrarisch dorpje dat al bestond in de Steentijd, blijkens enkele archeologische vondsten. Later ontwikkelde Wijchen zich als woonplaats van met name rijke Romeinen. Deze periode is dan ook rijkelijk vertegenwoordigd in het gevonden materiaal: met name op de Molenberg - waar nu de Oude Molen staat - zijn Romeinse graven gevonden met daarin vele voorwerpen van glas, metaal en keramiek. Ook de andere kernen bevatten (restanten van) bouwwerken uit de oudheid.

Het economische en sociale leven voor de Eerste Wereldoorlog werd beheerst door een klein aantal fabrikantenfamilies. Het waren voornamelijk rijke families, van edele afkomst. De fabrikanten hadden zich voornamelijk gespecialiseerd op het gebied van auto's en vrachtauto's.

De Edithbrug dateert uit de Tweede Wereldoorlog. Hij is toen door de geallieerden herbouwd na beschadigd te zijn door oorlogshandelingen. Nu rijden er nog dagelijks treinen overheen.

De spoorbrug bij het Maas-Waalkanaal was van belang om de omgeving van Wijchen en Nijmegen te heroveren omdat de overige bruggen in de omgeving opgeblazen waren, waaronder die in Nijmegen en Gennep. De brug moest tijdens de oorlog gerepareerd worden. De reparatie was nodig omdat de brug zodanig beschadigd was dat het te gevaarlijk was om er zware treinen overheen te laten rijden.

MOB-terrein

In het zuidwesten van Wijchen ligt een voormalig MOB-terrein, ten zuiden van Alverna. MOB stond vroeger voor Mobilisatie, tegenwoordig voor Militaire OpslagBedrijven. Dit terrein werd beheerd door het Ministerie van Defensie en heeft een rol gespeeld in de Koude Oorlog en de Eerste- en Tweede Wereldoorlog. Op het terrein was munitie en voedsel opgeslagen in ongeveer dertig loodsen. Daarnaast was er een 'tankbaan'. Deze baan was bestemd voor voertuigen (waaronder tanks) om deze mobiel te houden en is ongeveer twee kilometer lang. Tegenwoordig heeft het terrein geen rol meer, het ligt er echter al jaren zonder enige functie. De gemeente Wijchen wil er samen met een natuurvereniging huizen gaan bouwen, zonder de groene omgeving aan te tasten.

Centrum

In de kern van het centrum ligt het Marktplein, waar wekelijks een markt wordt gehouden. Er zijn in Wijchen relatief veel kledingwinkels, schoenenwinkels en elektronicawinkels. De gemeente Wijchen heeft aangegeven hierin verandering te willen aanbrengen.^[1] In het nieuwe deel dat erbij zal worden gebouwd en de nieuwe winkels aan de Sterreboscheweg, wil de gemeente Wijchen voornamelijk warenhuizen en speelgoedwinkels. Het centrum wordt in de komende jaren ingrijpend veranderd, mede door nieuwe voorzieningen en nieuw te bouwen appartementen. Deze projecten zijn in twee delen gedeeld, de Oostflank en Westflank.

Het project Oostflank is het project waarbij het voornamelijk gaat om een nieuw gemeentehuis en het bouwen van appartementen aan het Wijchens meer. Het gemeentehuis komt op de locatie van de oude Bolsterschool te staan en is in 2012 gereed.^[2] Daarnaast wordt het centrum van Wijchen richting het Wijchens Meer getrokken. Op de locatie van de parkeerplaatsen aan het Europaplein zal een boulevard worden aangelegd, die verder wordt doorgetrokken naar het Wijchens Meer.

Westflank is een project in het gebied waar de bibliotheek, het postkantoor en het distributiecentrum staan. Er zijn plannen om rond dit gebied appartementen te bouwen. Daarnaast komt er een nieuw gebouw voor een bibliotheek, een bioscoop en een postkantoor. Men weet nog niet zeker of het distributiecentrum ook op deze locatie blijft of dat het oude distributiecentrum wordt verplaatst naar het industrieterrein Bijsterhuizen.

In het najaar van 2009 werd er begonnen met de renovatie van het centrum. De bestrating, beplanting en het meubileur is compleet vernieuwd.

Cultuur

Bezienswaardigheden en recreatie

Wijchen kent een aantal Rijksmonumenten.^[3] Het oudste is het Kasteel van Wijchen, dat reeds in 1392 voor het eerst werd vermeld. Daarnaast zijn De Oude Molen, daterend uit 1799, en de rooms-katholieke Antonius Abtkerk van architect G. Gradussen, inclusief naastgelegen pastorie, een monument. Verder staan er aan de oostkant van het centrum twee monumentale villa's. In één hiervan, gebouwd in 1830 door Mauritz Koen, is een horeca-gelegenheid gevestigd. Het andere ligt hier recht tegenover verscholen in een grote tuin.

Wijchen heeft twee grote recreatieplassen: De Berendonck en De Groene Heuvels. Beide liggen aan de rand van de gemeente Wijchen. Men kan in Wijchen ook golfen of skiën. Wijchen beschikt tevens over een zwembad genaamd de Meerval, dit zwembad is dicht bij het centrum gelegen. In het Wijchens kasteel is een archeologisch museum gevestigd. Wijchen beschikt over verschillende fiets- en wandelroutes.

Verenigingsleven

Wijchen kent één zaalvoetbalclub (ZSW) en drie amateurvoetbalverenigingen (SV AWC, SC Woezik en VV Alverna).
Wijchen heeft ook een Motorcrossclub, MCC Wijchen. Deze is opgericht op verzoek van de gemeente Wijchen, die een locatie aanwees waar gecrosst mocht worden. Diverse internationale en nationale wedstrijden zijn daar verreden. Na een bestaan van 30 jaar heeft de gemeente het crossterrein weer afgenomen.
Er is een golfclub.
Er is een Atletiek Vereniging
Er is een Gymnastiek- en Turnvereniging "De Leleaart".
Hockeyclub MHC Wijchen
Basketbalclub BV Wyba
Badmintonvereniging BC Smashing
Badmintonvereniging BC Op Dreef
Zwemverening Wijchen
Tennisclub L.T.V. Vormer
Tafeltennisclub ONI
Volleybalvereniging Trivos
Wijchen kent twee wielerclubs, TWC "de Spurt" en VeloClub Wijchen. Beide zijn aangesloten bij de NTFU.

Evenementen

Ieder jaar rond Hemelvaart worden er de Kasteelfeesten in de Kasteeltuin gehouden.
Een bekend evenement voor de jongeren is het Emporium dat op de Berendock gehouden wordt door de Matrixx. Dit evenement trekt jaarlijks duizenden bezoekers naar Wijchen.
De tweede dag van de Nijmeegse Vierdaagse trekken de wandelaars naar Wijchen. Gelijk wordt er in Wijchen de Wijchense Dag gehouden waarbij allerlei activiteiten en optredens zijn.
De jaarlijkse kermis in Wijchen wordt rond de derde/vierde week van september gehouden.

Verkeer

Wijchen kent één NS-station. Er waren plannen om een nieuw station te bouwen in Wijchen-Oost^[4], maar uiteindelijk besloot de gemeente (en later ook de Stadsregio Arnhem Nijmegen) dat dit te duur was. In plaats hiervan wordt het bestaande station uitgebreid met een keerspoor om het geschikt te maken voor Sprinters.^[5] Verder ligt Wijchen langs A50 en de A326, die elkaar kruisen bij knooppunt Bankhoef. Ook de A73 loopt langs Wijchen, bij het industrieterrein Bijsterhuizen en Wijchen-Oost.

Er is een veerpont tussen Demen (gemeente Oss) en Batenburg. Deze veerpont verbindt de plaatsjes met elkaar, maar ook de twee gemeentes Oss en Wijchen en de provincies Gelderland en Noord-Brabant.