Unikonta

Unikonta
	Taxonomische indeling
Domein:	Eukaryota
	Clade
	Unikonta; Cavalier-Smith, 2002
	Clades
	Amoebozoa; Opisthokonta
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Unikonta op Wikispecies
Portaal	Biologie

Unikonta is een supergroep^[1] van de eukaryoten (Eukaryota), voorgesteld door de Engelse bioloog Thomas Cavalier-Smith in 2002. Cavalier-Smith verdeelt de eukaryoten in Unikonta en Bikonta. Bikonta hebben een simpelere celkern dan de Unikonta.

De clade Unikonta kan worden onderverdeeld in de clades Amoebozoa en Opisthokonta^[2] en bevat dieren, choanozoa, schimmels en amoeben.

Cladistiek

Fylogenetische stamboom van de Unikonta

Supergroep Unikonta (Cavalier-Smith et al. 2002)
- Opisthokonta (Copeland 1956,
  emend. Cavalier-Smith 1987, emend. Adl et al. 2005)
  - Rijk Animalia (Linnaeus 1758), dieren
  - Rijk Fungi (Linnaeus 1753), schimmels
- Rijk Amoebozoae (Lühe 1913, em. Corliss 1984)
  - - Stam Protamoeba (Cavalier-Smith 1998)
    - Stam Conosa (Cavalier-Smith et al. 2004)
      Archamoebae
      
      Mycetozoa, slijmzwammen
      Myxogastrea, plasmodiale slijmzwammen
      
      Dictyostelida
      
      Protostelida
  - ? Apusozoa (Cavalier-Smith 1998)

een niet-monofyletische groep

De Unikonta zijn alle eukaryoten met een enkele flagel of waarvan een voorouder een enkele flagel had. Een hypothese is dat alle Opisthokonta (dieren, schimmels en verwante groepen) en Amoebozoa afstammen van de Unikonta, terwijl de Archaeplastida (planten en verwante groepen), Excavata, Rhizaria en Chromalveolata afstammen van de Bikonta (eukaryotisch organismen met twee flagellen) en misschien ook Apusozoa die meestal als incertae sedis worden beschouwd.

Dit cladogram toont de positie van de supergroep van de Unikonta en van de afstammende rijken en stammen.^[3]

Eigenschappen

De Unikonta bezitten een drievoudig fusiegen dat bij Bikonta mist. Dit fusiegen codeert enzymen voor de productie van op pyrimidine gebaseerde nucleotiden: carbamoylfosfaatsynthase, dihydro-orotase en aspartaatcarbamoyltransferase. Omdat bij de genfusie drie genen gefuseerd werden was dit een relatief zeldzame gebeurtenis, wat bewijs is voor de hypothese van een gemeenschappelijke voorouder van Opisthokonta en Amoebozoa.

De meeste Unikonta hebben een enkel centriool. Sommige Unikonta hebben een dubbel centriool maar hun oorsprong is ontwikkelingstechnisch gezien verschillend van de Bikonta, wat op een convergente evolutie wijst.

Bronnen, noten en/of referenties

↑ (en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. Diversity of Life Geraadpleegd: 15-05-2017.
↑ Zie bijvoorbeeld Minge et al. (2008); Burki & Pawlowski (2006)
↑ Naar Holt, J.R. and C.A. Iudica Diversity of Life. DESCRIPTION OF THE SUPERGROUP UNIKONTA (Cavalier-Smith et al. 2012)

Literatuur

(en) Burki, F. & Pawlowski, J.; 2006: Monophyly of Rhizaria and multigene phylogeny of unicellular bikonts, Molecular Biology & Evolution 23(10): pp 1922–1930.
(en) Cavalier-Smith, T.; 2002: The phagotrophic origin of eukaryotes and phylogenetic classification of Protozoa, International Journal of Systematic & Evolutionary Microbiology 52(2): pp 297–354.
(en) Cavalier-Smith, T.; 2003: Protist phylogeny and the high-level classification of Protozoa, European Journal of Protistology 39(4): pp 338–348.
(en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. Diversity of Life Geraadpleegd: 15-05-2017.
(en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. DESCRIPTION OF THE SUPERGROUP UNIKONTA (Cavalier-Smith et al. 2002) Geraadpleegd: 15-05-2017.
(en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. DESCRIPTION OF THE KINGDOM AMOEBOZOAE (Lühe 1913, em. Corliss 1984) Geraadpleegd: 15-05-2017.
(en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. DESCRIPTION OF THE PHYLUM PROTAMOEBA (Cavalier-Smith in Cavalier-Smith et al. 2004) Geraadpleegd: 15-05-2017.
(en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. DESCRIPTION OF THE PHYLUM CONOSA (Cavalier-Smith 1998) Geraadpleegd: 15-05-2017.
(en) Minge, M.A.; Silberman, J.D.; Orr, R.J., Cavalier-Smith, T.; Shalchian-Tabrizi, K.; Burki, F.; Skjæveland, Å. & Jakobsen, K.S.; 2008: Evolutionary position of breviate amoebae and the primary eukaryote divergence, Proceedings of the Royal Society B, Biological Sciences 276: pp 597-604.

[1] (en) Holt, J.R. & C.A. Iudica (2016) Diversity of Life. Diversity of Life Geraadpleegd: 15-05-2017.

[2] Zie bijvoorbeeld Minge et al. (2008); Burki & Pawlowski (2006)

[3] Naar Holt, J.R. and C.A. Iudica Diversity of Life. DESCRIPTION OF THE SUPERGROUP UNIKONTA (Cavalier-Smith et al. 2012)

[1]

[2]

[3]

Bacteria:	(met ongeveer 9 stammen)
Archaea:	(met ongeveer 5 stammen)
Eukaryota:	Unikonta (Amoebozoa · Opisthokonta) · Excavata · Bikonta (Chromalveolata · Archaeplastida)