Wikipedia:Auteursrechtencafé/Archief/2022-07

Auteursrechten

Beste Medegebruikers, ik heb een aantal vragen op het gebied van auteursrechten. De uitkomst van de eerste vraag zal van invloed zijn op de volgenden vragen.
Wanneer ik eigen geschreven tekst op een site binnen de groep GNU-licentie voor vrije documentatie zet, ben ik dan de totale zeggenschap/eigendom over deze tekst kwijt? Of te wel mag ik deze tekst dan ook nog op een andere site binnen de groep van de GNU-licentie voor vrije documentatie zetten? BV ik schrijf een tekst over een kerk, mag ik deze dan op Wikipedia nl en ook bijvoorbeeld Reliwiki zetten, zonder verwijzing naar elkaar want het is mijn tekst? Of moet ik dan ten alle tijden een bronvermelding plaatsen ( een hyperlink of URL ), omdat ik de tekst aan de eerste site doneerde en het niet meer van mij is? Of is het zo dat, hoewel de tekst is vrijgegeven, deze in de basis nog steeds van mij is? Al vast bedankt. Mvg, Lidewij (overleg) 8 jul 2022 12:50 (CEST)

Het vrijgeven van de tekst onder een vrije licentie bepaalt enkel wat anderen ermee mogen doen. Alleen als je een contract tekent voor exclusieve uitgaverechten, ben je zelf beperkt in het publiceren van je eigen teksten. –bdijkstra (overleg) 8 jul 2022 13:32 (CEST)

Dank bdijkstra, dus het vrijgeven van mijn tekst op een site binnen de groep van de GNU-licentie voor vrije documentatie, legt mij geen verplichtingen of beperkingen op bij het nogmaals vrijgeven op ander sites zoals bv Wikipedia. Lidewij (overleg) 8 jul 2022 13:52 (CEST)

Dat is inderdaad correct, het wordt anders wanneer je iets vrijgeeft onder cc-zero of zegt dat je werk "publiek domein" is want dan doe je bewust afstand van rechten. Bij GFDL verstrek je enkel een niet exclusieve gebruikerslicentie. Natuur12 (overleg) 8 jul 2022 14:17 (CEST)

• Bedankt voor het beantwoorden van mijn vraag. Er kwamen geen reacties meer, dus kan ik er van uitgaan dat dit het is. Verdere vragen zijn dan nu niet nodig. Lidewij (overleg) 16 jul 2022 12:15 (CEST)

Wanneer is een oude foto rechtenvrij?

Ik houd me nu bezig met de industriële geschiedenis aan het begin van de 20e eeuw. Er zijn veel oude foto's beschikbaar in archieven. Tot welk jaar kan een foto als rechtenvrij beschouwd worden? Bijvoorbeeld de industrieel Henri Sarolea overleed in 1900 en in archieven is zijn gedachteniskaartje te vinden met een fotoportret dat dus van 1900 of eerder moet zijn. Is deze foto rechtenvrij? Hans Erren (overleg) 24 jul 2022 15:52 (CEST)

Daar is geen sluitend antwoord op te geven. De regel die het meest gebruikt wordt voor Europees materiaal is 1 januari na het jaar dat een auteur 70 jaar overleden is. Bijvoorbeeld het werk van Bernard F. Eilers die op 26 april 1951 overleed is per 1 januari 2022 in het publieke domein gekomen. In jouw geval is echter de auteur onbekend, en dan wordt het spannend. Op Commons bestaat er zoiets als c:template:PD-anon-70-EU/nl voor dat soort gevallen, maar dat is geen vrijkaartje. De auteur moet écht onbekend zijn, en ik ga meestal wel akkoord met een uitgebreide Google search om te kijken of dat in de buurt komt, maar het is feitelijk lastig om aan te tonen dat iets echt niet bekend is. Ik heb recentelijk uit mijn ooghoeken een gevalletje gezien dat een portret verwijderd werd, omdat principiëel niet aangetoond kon worden dat de auteur onbekend is. Kortom, YMMV, je kan proberen PD-old te gebruiken, maar tegen een principieel bezwaar kan je niet op. Er is daarnaast wel degelijk een datum dat je er definitief van uit kan gaan dat iets publiek is, en dat is leeftijd oudste mens + 70 jaar. Dan kom je uit op 123 jaar + 70, dus iets dat ouder is dan 193 jaar zit zéker in het publieke domein. Dus werk van voor 1829, maar van fotografen die rond die tijd actief waren is de identiteit doorgaans wel bekend. Milliped (overleg) 24 jul 2022 16:15 (CEST)

Bedankt voor de informatie, ik denk dat we in het geval henri sarolea te maken hebben met een "verweesd werk" https://www.cultureelerfgoed.nl/onderwerpen/verweesde-werken, de portretfoto zou in limburg of aken gemaakt kunnen zijn, in Maastricht was portretfotograaf Weynen & fils aktief in die tijd, ik ga eens op zoek naar een lijst van fotografen en ik heb het archief Rijckheyt gevraagd of er nog iets op de achterzijde staat. Hans Erren (overleg) 24 jul 2022 17:00 (CEST)

Oeps alleen in Maastricht waren al 27 portretfotografen aktief in 1900 link Hans Erren (overleg) 24 jul 2022 17:16 (CEST)

Deze foto van hem moet inderdaad (ruim) voor 1900 zijn gemaakt. Als zelfs Rijckheyt niet zou weten wie de maker ervan is, dan mag je er imo vanuit gaan dat de maker anoniem is en dat het werk in het publiek domein valt. Gouwenaar (overleg) 24 jul 2022 22:02 (CEST)

Dan snap ik nog een ding niet, we hebben drukwerk voor 1927 is publiek domein, is dan een foto van de overledene op een gedrukt gedachtenisprentje link dan ook niet publiek domen? Hans Erren (overleg) 25 jul 2022 09:32 (CEST)

Dat hangt af van de feiten, die we toetsen aan de auteurswet. Als we van een foto uit 1926 weten dat die gemaakt is door een fotograaf die leefde van 1900 tot 1970, is die foto in het algemeen pas rechtenvrij in 2041. Als we na grondig onderzoek de fotograaf niet kunnen vaststellen, of weten dat de fotograaf stierf voor 1952, is de foto volgens de Nederlandse auteurswet in 2022 rechtenvrij. ̴Vysotsky (overleg) 25 jul 2022 10:26 (CEST)

Drukwerk voor 1927 is niet per definitie publiek domein. Het hangt het van de overlijdensdatum van de maker af of dat drukwerk (of dat nu tekst of beeld is) in het publieke domein valt. Bijvoorbeeld een gedrukte tekst van Ina Boudier-Bakker (1875-1966) voor 1927 is absoluut geen publiek domein. Gouwenaar (overleg) 25 jul 2022 11:44 (CEST)

Auteursrechten op wat iemand zegt

Goedemiddag, @Happytravels en ik hadden in de Kroeg een discussie over auteursrechten op uitspraken van mensen. Dus geen speech, interview, podcast of iets dergelijks, maar gewoon als iemand iets zegt. Is dat voldoende creatief om te spreken van auteursrechten (en in het verlengde daarvan dus citaatrecht)? Specifieke casus in dit geval is Neelie Kroes en de reactie "contact te hebben gehad met een breed scala van bedrijven, overheden en ngo’s, met als doel een bedrijfsvriendelijk en gastvrij ecosysteem in Nederland te bevorderen". Ikzelf betwijfel de creatieve inbreng, ook omdat de Endstra-tapes er niet onder vallen (zie hier) en dat creatieve inbreng bij 'gewone gesprekken tussen mensen' ontbreekt (volgens die blog).

Mocht het wel zo zijn dat het onder auteurswet valt, wat valt er dan te verstaan onder vermelding van bron (naast de naamsvermelding)? Immers, een nieuwsbericht is weliswaar een bron in de zin van bronvermelding, maar niet de bron van het auteursrecht (want dat is de persoon die het zei, niet de krant). Ik hoor graag hier meer over! Dit staat overigens los van het feit dat vanwege bronvermelding ik wel altijd vermelding van bron wenselijk vind. Dajasj (overleg) 26 jul 2022 11:44 (CEST)

Zo'n uitspraak is natuurlijk in de verste verte geen "werk van literatuur, wetenschap of kunst". –bdijkstra (overleg) 26 jul 2022 11:47 (CEST)

Zoals ook in de kroeg aangegeven: als je vermeldt wie het citaat gezegd heeft, dan is dat voldoende om aan eventuele auteursrechten te voldoen. (IANAL) "Zij zei" ís een bronvermelding. (Wel vind ik dat men te makkelijk citeert: in dit geval lijken mij haar precieze bewoordingen irrelevant. Het is geen Ich bin ein Berliner. Dit kan prima in eigen woorden weergegeven worden.)— Zanaq (?) 26 jul 2022 12:21 (CEST)

@Bdijkstra Zo'n uitspraak van Neelie Kroes lijkt inderdaad niet te voldoen aan artikel 1 van de auteurswet. Maar de publicatie van het medium dat beoordeeld heeft dat het relevant is om uit al haar uitspraken te filteren en erover te publiceren valt toch wel onder de noemer van 'werk van literatuur'? Een soort van literaire non-fictie door te schrijven over maatschappelijk relevante vraagstukken. De media dekt zich ook altijd in met copyright, hetgeen gelijk is aan de auteurswet. En dat daarom bronvermelding - indien het door copyright beschermde media gepubliceerd is, wat vrijwel altijd het geval is - vereist is. Dus kan je dan wel schrijven 'ze zei' zonder specifiek een bron toe te voegen, maar de context waaruit de relevantie blijkt niet zonder bronvermelding gebruiken. Démarche Modi (overleg) 26 jul 2022 15:12 (CEST)

Maar als ik jou dus goed begrijp, hebben de media in zo'n geval het auteursrecht op datgeen wat Neelie Kroes heeft gezegd? Dajasj (overleg) 26 jul 2022 15:34 (CEST)

Je kan natuurlijk niet zomaar auteursrecht claimen op iets wat al eerder bestond. Als je een boekbespreking maakt en daarin zinnen uit dat boek citeert, dan claim je ook geen auteursrecht op die zinnen. En als je een foto maakt van je familie voor een Picasso dan claim je ook geen auteursrecht daarop (én maak je daar niet automatisch inbreuk op). Als iemand de uitspraak van Kroes kadert in een journalistiek "werkje", dan valt dat werkje onder het auteursrecht. Wat Démarche Modi (volgens mij) bedoelt is dat je plagiaat pleegt als je dat kader overneemt. –bdijkstra (overleg) 26 jul 2022 16:29 (CEST)

Nee @Dajasj je begrijpt me verkeerd. Precies zoals @Bdijkstra het toelicht. (overigens kan auteursrecht volgens mij van rechtswege louter overgedragen worden door de overdracht van het eigendom, bijvoorbeeld door erving of verkoop) Het gaat volgens mij - uiteindelijk - om die gezaghebbende publicerende bron die bijvoorbeeld Neelie Kroes citeert. Dat citaat op zich betekent in beginsel weinig voor ons, omdat wij het belang ervan niet zelf kunnen bepalen. Op Wikipedia doen we immers niet aan eigen origineel onderzoek maar nemen wij over wat de wereld waarin we leven als relevant classificeert. Het een (een citaat, uitspraak, momentopname) kan dus niet zonder het andere (een - al dan niet - door copyright beschermde autoriteit) bestaan in onze encyclopedie. Démarche Modi (overleg) 26 jul 2022 17:05 (CEST)

Maar dan is dus niet de uitspraak auteursrechtelijk beschermd, maar de keuze om die te vermelden is auteursrechtelijk beschermd. En er dus is geen auteursrecht als de Wikipedia an in kwestie het zelf heeft gehoord en besloot het in artikel te plaatsen? Ik moet nog even laten bezinken wat de gevolgen zijn van deze interpretatie... Dajasj (overleg) 26 jul 2022 17:20 (CEST)

Eigen origineel onderzoek. Démarche Modi (overleg) 26 jul 2022 17:36 (CEST)

Klopt, maar géén auteursrechtenschending. Maar goed, als we dit dus even doorvoeren, dan is alles wat dus niet origineel onderzoek is per definitie een auteursrechtenschending want we baseren onze keuze om wat te schrijven op basis van andermans keuzes. Misschien mis ik hier iets, maar dat lijkt me niet te kloppen? Dajasj (overleg) 26 jul 2022 17:41 (CEST)

Er is een groot grijs gebied, want uiteindelijk bepaalt de rechter wanneer iets auteursrechtenschending is. Misschien helpt het om terug te gaan naar de kern: auteursrechten zijn bedoeld om auteurs (of hun werkgevers) te beschermen tegen lieden die zonder toestemming profiteren van hun werk. Als je een krant gaat verkopen met herverwoorde artikelen van een andere krant, zal die krant jou aanklagen. Als je een encyclopedie schrijft, of zelfs een nieuwswiki, dan blijkbaar(!) niet. –bdijkstra (overleg) 26 jul 2022 18:04 (CEST)

Nee, van wat mijn grijze massa begrepen heeft is het toepassen van bronvermelding voldoende om niet het auteursrecht te schenden. En @Bdijkstra, je hebt gelijk dat de rechter uiteindelijk kan oordelen. En behalve bij Bob Sijthoff nog nooit(?) heeft gedaan. Interessante in die zaak is dat het qua jurisdictie verwezen is naar de VS. Echter dat lijkt mij geen goed argument om dan de wet maar aan onze laars te lappen. Démarche Modi (overleg) 26 jul 2022 18:33 (CEST)

Er staat letterlijk in onze disclaimer dat op juridisch vlak de Wikimedia Foundation de eindverantwoordelijke is. En die wordt ook wel eens buiten de VS aangeklaagd, zie en:Litigation involving the Wikimedia Foundation. Maar verlies van (juridische) aansprakelijkheid betekent inderdaad niet automatisch verlies van (de plicht tot) verantwoordelijkheid. –bdijkstra (overleg) 27 jul 2022 12:10 (CEST)

Ik denk dat algemene conclusies inderdaad wat kort door de bocht zijn: volgens mij kun je niet categorisch iets zeggen over de auteursrechtelijke bescherming over "wat iemand zegt". Wanneer er bijvoorbeeld sprake is van een voorbereide speech, lijkt het me duidelijk dat er prima auteursrecht op van toepassing zou kunnen zijn - bij voorbereide reacties op vragen van journalisten of in het parlement, is dat wat minder duidelijk. Wanneer je voor een publiek spreekt, zou prima voldaan kunnen worden aan de beschreven drempels uit het 2013-Endstra arrest van coherente creatie, bewuste schepping, stempel van de maker enz. Ik ben geen jurist, maar heb een gevoel dat juist voor zaken die citeerwaardig zijn, vaak wel eens van toepassing kan zijn.

Maar uiteindelijk doet het er volgens mij weinig toe voor ons op Wikipedia: ongeacht of er auteursrecht van toepassing, zouden wij toch aan bronvermelding willen doen? Of het nu via citaatrecht verplicht gesteld wordt, of gewoon als goede service richting onze lezers, zou wat mij betreft weinig relevant moeten zijn. -- Effeietsanders (overleg) 26 jul 2022 18:26 (CEST)

Eens met het argument dat bronvermeldingen om de lezers (en redacteuren) te voorzien boven elk argument m.b.t. de wet zou moeten staan. Overigens publiceert de overheid volgens mij, net als wij, onder een Creative Commons licentie. Démarche Modi (overleg) 26 jul 2022 18:35 (CEST)

@Effeietsanders, ik ben het eens met je - zoals ik hierboven al aangeef - dat bronvermelding vrijwel altijd gewenst is. Echter maakt een wettelijke verplichting het nog net iets dwingender. Vandaar dat ik benieuwd ben. Dajasj (overleg) 26 jul 2022 19:07 (CEST)

Ik wilde ook geen signaal afgeven dat we het oneens waren op dat gebied :) -- Effeietsanders (overleg) 26 jul 2022 19:11 (CEST)

@Effeietsanders ik ben het ook eens met je, maar voor de volledigheid de door jou beschreven drempels uit het 2013-Endstra arrest kloppen niet. In 5.7 van dat arrest wordt de Hoge Raad geciteerd die juist zegt dat een coherente creatie en bewuste schepping juist geen vereisten zijn. In dit geval is 5.13 veel interessanter, daar staat op het einde: "(...) dat het zo nu en dan bezigen van een onalledaagse uitdrukking – zoals de uitdrukking ‘ze heeft de zwarte band winkelen hoor, dus eh…’ als beschrijving van het koopgedrag van Endstra’s vrouw (MnV onder 2.13) – geen auteursrechtelijk beschermd werk kan maken van een verder banaal of triviaal vormgegeven gesprek.". Dus daaruit is af te leiden dat hoewel de Endstra-tapes als geheel niet auteursrechtelijk beschermd zijn, losse zinnen daaruit dat eventueel wel kunnen zijn. ∼ Wimmel (overleg) 26 jul 2022 21:11 (CEST)

Je hebt gelijk, juist die eerste twee drempels waren verworpen - te snel gelezen door mij. Je zou kunnen stellen dat zelfs die verworpen hogere drempels gehaald kunnen worden af en toe. -- Effeietsanders (overleg) 26 jul 2022 23:21 (CEST)