Wikipedia:Religie- en filosofiecafé/Archief/2023

Dageraad en islam

In het artikel dageraad tref ik deze zin:

Tijdens de ramadan geldt vanaf het eerste moment van de dageraad het gebod om te vasten. Meestal wordt hierbij de grens van 12 graden gehanteerd, omdat het tijdens de zomermaanden in Nederland en België niet volledig donker wordt.

Wat wordt hier bedoeld?  →bertux 22 jan 2023 21:55 (CET)

Hoi bertux, ik ben niet zeker, maar het lijkt erop dat normaal de dageraad berekend wordt naar de stand van de zon onder de horizon. Die is 18 graden voor het midden-oosten. Zie deze webpagina. In Nederland is de nacht te kort en wordt de dageraad verlaat: zodra de zon op 12 graden onder de horizon staat begint in Nederland pas de dageraad en het vasten. Dit in de zomer. Zou dat kunnen? Het lijkt mij maar een klein verschil. Jammer dat mensen 'vergeten' bronnen te plaatsen, dat zou heel wat zoekwerk besparen. Phacelias (overleg) 22 jan 2023 22:58 (CET)

De stand van de zon op 18 graden onder de horizon vond ik later ook in Wikipedia, waar ook vermeld wordt dat daar in Nederland uitzonderingen voor zijn in de zomer, met een kleinere waarde in graden. Phacelias (overleg) 22 jan 2023 23:07 (CET)

Dat klinkt aannemelijk, dankjewel! Ik zal eens kijken of ik er iets mee kan; je link legt uit waar het om gaat, maar die zeloot raaskalt maar door, nu ik weet waar dat de crux is vind ik hopelijk een zakelijkere tekst.

Bronnen? Ons artikel is sinds deze versie uit 2007 niet noemenswaard veranderd en toen was je gekke Henkie als je bronnen plaatste.

Gek dat niemand het aangeraakt heeft, het is toch een aantrekkelijk onderwerp  →bertux 22 jan 2023 23:36 (CET)

Het is een mooi onderwerp en artikel. Het is zeker de moeite waard het wat bij te schaven en op te knappen. Ik voeg alvast de pagina aan mijn volglijst toe. Succes! Phacelias (overleg) 22 jan 2023 23:49 (CET)

Zie Schemering#Gradaties voor de astronomische definities. Hans Erren (overleg) 23 jan 2023 04:33 (CET)

Wat is een deservitor?

In een In memoriam van een priester lees ik dat hij in 1981 pastor en deservitor werd. Ik heb al wat opgezocht. (Ik denk) Is deservitor hetzelfde als wat vermeld staat in Administrator (katholiek)? Immers in de tweede zin van dit lemma staat De naam administrator verwijst gewoonlijk naar een functie van tijdelijk bestuurder.
Bedankt, JoostB (overleg) 24 mrt 2023 19:17 (CET)

Dag Joost, ik kende het woord nog niet, maar volgens de nieuwste editie van de Dikke Van Dale is een deservitor een "waarnemend pastoor in een parochie die vacant is of waarvan de pastoor langdurig afwezig is, bv. ten gevolge van ziekte". Parochieadministrator en deservant zijn volgens diezelfde Van Dale synoniemen van deservitor. — Matroos Vos (overleg) 24 mrt 2023 20:21 (CET)

Dan maak ik er een doorverwijzing van naar Administrator (katholiek). Bedankt, JoostB (overleg) 24 mrt 2023 21:12 (CET)

John Griffiths

Zou iemand met kennis kunnen kijken naar deze versie van de filosoof John Griffiths. Staat al een aantal dagen open bij de IP-controle. Ikzelf, en waarschijnlijk ook de andere controleurs, heb te weinig kennis over het onderwerp om te zien of het juist is of onzin is. Alvast bedankt! S9H (overleg) 19 apr 2023 09:38 (CEST)

Het is alvast geen onzin, wat mij betreft kan het afgevinkt worden, ervan uitgaande dat wijzigingencontroleurs niet verondersteld worden zich met details en nuances bezig te houden. Er is wel wat op aan te merken.

Verschillende keren wordt deze tekst van Griffiths geciteerd en de eerste bronverwijzing geeft een niet bestaande bladzijde, maar is niet onjuist, misschien wat kort door de bocht. Dat geldt ook voor de verwoording bij noot [6], waar the social consequences of this behavior: the rule’s ‘indirect effects’ wordt weergegeven als maatschappelijke verandering [...] het indirecte effect. Die vertaling maakt de zaak wel erg groot.

Verder zou ik niet stellen dat Griffiths het instrumentalisme weerlegt, maar voorzichtiger dat hij dit weerspreekt, alleen al vanwege het gevoel dat hij op een stropop aan het hameren is; de stellingnames die hij aan instrumentalisten toeschrijft lijken meer te duiden op de impliciete keuze voor een sterk versimpelde operationalisering dan op expliciet ingenomen standpunten.

De alinea voorafgaand aan noot [9] lijkt een eigen conclusie, die op zich wel zal kloppen, maar niet gedekt wordt door de bronvermelding. [10] verwijst bij mij naar p. 38 in plaats van 39. Hier zou expliciet gesteld mogen worden dat 'mobilisation' verwijst naar het volgen van regels in de ruimste sociologische zin en misschien zelfs daarbuiten: ‘Mobilization’ refers in the most general sense to doing something with a rule. Fout is het niet wat hier staat. Bij [11] wordt 'rules' ten onrechte vernauwd tot 'wet'. De zin voorafgaande aan [13] is geen onzin, maar wordt op geen enkele manier gedekt door wat er op de gegeven of omringende pagina's staat.

Wat er bij [15] staat is het enige dat ik als pertinent foute informatie beschouw, maar het is ook weer geen halszaak. Er wordt gesuggereerd dat Griffiths een Engels equivalent van 'taaiheid' gebruikt, wat niet het geval is, het is een voorbijgaand gebruik van de vaste verbinding make [its own rules] stick; meer plakkerig dan taai dus. De zinsnede had vertaald kunnen worden met 'het handhaven van de eigen regels'.

Deze bespreking van Griffiths werk ondersteunt de toevoeging aan ons artikel op hoofdlijnen, echter met het belangrijke verschil dat hij blijkbaar niet het instrumentalisme weerlegt, maar het als irrelevant karakteriseert. Zijn werk dicht een kloof in die theorie, waarmee het in feite een verbeterde voortzetting is en dus juist geen weerlegging.

Blijft de hamvraag: is Wikipedia beter af met of zonder deze bijdrage? Ik ben geen socioloog of jurist, maar wel een scherp lezer, zowel in het Engels als in het Nederlands. Van mij mag de toevoeging blijven, maar andere standpunten kan ik blllijken. Ik ping even Ennomien, die met de tekst bezig is geweest  →bertux 19 apr 2023 13:37 (CEST)

Bedankt voor je onderzoek! Ik wil je geen werk opleggen, maar is het een idee dat jij de verbeterpunten/fouten die je hierboven noemt implementeert/verbetert? Dan vind ik ook dat jij de eer mag krijgen om de bewerking af te vinken. ;) Mvg, Ennomien (overleg) 19 apr 2023 13:51 (CEST)

Oké. Ik zal de kleinere punten alvast aanpassen  →bertux 19 apr 2023 14:04 (CEST)

Inmiddels 5½ uur mee bezig geweest: 2½ uur onderzoek tot aan mijn vorige bericht en drie uur schrijven, schaven en nazoeken daarna. Minstens nog een uur nodig om alles kloppend te krijgen en 1½ uur redactie en aanvulling. Ben ik nou zo langzaam of zijn anderen zo snel?  →bertux 19 apr 2023 17:13 (CEST)

Hahaha, daar ga ik me niet over uitlaten. Dat je geweldig bent staat in ieder geval vast! :D Ennomien (overleg) 19 apr 2023 18:21 (CEST)

Heel erg bedankt voor je bijdragen Bertux! Zeker handig en nodig dus dat er iemand goed kritisch naar keek. S9H (overleg) 19 apr 2023 22:52 (CEST)

Gereformeerde Kerken vrijgemaakt

Vandaag zijn de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt samengegaan met de Nederlands Gereformeerde Kerken, werk aan de winkel in alle gerelateerde lemma's. Hans Erren (overleg) 1 mei 2023 10:04 (CEST)

Dogmatiek

Het artikel Dogmatiek heeft een heel beperkte kijk. Is hernoemen tot Dogmatiek (christendom) een verbetering? De tekst lijkt ook te lijden aan een insidersperspectief; ik zou althans bij de stelling De gereformeerde dogmatiek is derhalve gegrond op de Bijbel. wel willen weten welke auteur dit voor zijn rekening neemt. Gokje: Hendrikus Berkhof; onafhankelijk? Ook insinueert die terloopse conclusie dat concurrerende stromingen de Bijbel niet volgen. Wat te doen?  →bertux 4 mei 2023 21:55 (CEST)

Nouvelle Théologie

Heeft iemand hier inhoudelijk verstand van? Veverve lijkt hier vrijwel alles weg te halen omdat er geen bron bij staat, maar is dat terecht?

[Uiteraard zou een bronvermelding sowieso gewenst zijn...] Encycloon (overleg) 27 aug 2023 15:04 (CEST)

Het is een ouder artikel uit de beginjaren van Wikipedia toen er veel minder werd gehecht aan bronvermelding dan nu. Kijk ik naar de voornaamste auteurs dan zijn dat mensen die mijns inziens wel competent zijn op dit terrein. Bovendien staat er in de door Veverve aangehaalde richtlijn dat bronvermelding verplicht is voor controversiële beweringen. Laat Veverve dus eerst maar aangeven wat controversieel is. In de huidige vorm riekt het naar vandalisme.

Wanneer ik naar de andere taalversies kijk lijkt uitgerekend de zin die nog is overgebleven niet juist te zijn. Die dateren het begin van de Nouvelle Théologie in de jaren dertig. Kijk ik in mijn kerkhistorische handboeken dan speelt de controverse rond de Nouvelle Théologie wel vooral in de jaren na de Tweede Wereldoorlog. Mijn voorstel is om de bestaande versie terug te plaatsen. Met vriendelijke groet, Gasthuis(overleg) 27 aug 2023 15:30 (CEST)

Bedankt. Ik zal de versie terugzetten en vragen om een reactie op dit overleg. Encycloon (overleg) 27 aug 2023 17:33 (CEST)

Een wikipediaan verwees me m.b.t. tot een vraag van mij (waar ik geen overleg over ga starten) naar deze pagina. Aangezien in dit artikel zowel dominicanen als jezuieten worden genoemd: is het misschien een idee om info te vragen via mail naar Regio Europese Landen, socius.elc@jezuieten.org en/of naar secretariaat@dominicanen.nl? Zojuist opgezocht, succes, met vriendelijke groet van Zoekbeestje (overleg) 12 sep 2023 08:51 (CEST)

Begrijpen

Bij dit artikel zonder bronnen bekruipt me het gevoel dat dit slechts een zienswijze is ten aanzien van het begrip begrijpen. Is er een eenduidige definitie te geven van dit onderwerp? en is er een filosoof die hier aandacht aan heeft besteed? (of is er niet veel mis met de huidige inhoud van het artikel) Geerestein3 (overleg) 6 sep 2023 22:45 (CEST)

gebruiker @Ypan1944 heeft op 1 april jl de tekst toegevoegd en volgens de OP zou onderbouwing dmv bronnen nog volgen. Dat is niet gebeurd, gebruiker is wel actief. Het artikel komt op mij over als een eigen kort essay. Wel lijkt de gebruiker enige kennis in het domein te hebben. Niettemin, ivm GOO zou ik het artikel nomineren op de TBP. Labrang (overleg) 25 sep 2023 12:45 (CEST)

Inderdaad, door tijdgebrek niet toegekomen aan bronvermeldingen etc. Hoop daar binnenkort wat aan te doen. Verder vind ik het jammer dat andere auteurs hier niet op inspringen. Ypan1944 (overleg) 26 sep 2023 18:50 (CEST)

Hervormd en gereformeerd

Hervormd wijst slechts door naar Nederlandse Hervormde Kerk en gereformeerd naar Gereformeerd protestantisme. Vriendelijke groeten Sarcelles (overleg) 1 dec 2023 13:00 (CET)

Hervormd lijkt me een correcte een-op-eendoorverwijzing, bij gereformeerd valt te overwegen een dp aan te maken met daarop naast Gereformeerd protestantisme ook de Gereformeerde Kerken in Nederland. Andere kerkgenootschappen kunnen daar beter niet op staan, aangezien die niet met alleen "gereformeerd" worden aangeduid, maar met een samenstelling van gereformeerd. Met vriendelijke groet, Gasthuis(overleg) 1 dec 2023 16:07 (CET)

De term Gereformeerde gezindte mag op die dp ook genoemd worden; erg nuttig omdat die juist niet een bepaald kerkgenootschap aanduidt en de lezer een betrekkelijk overzichtelijk inkijkje geeft in de complexiteit van de term gereformeerd  →bertux 1 dec 2023 16:58 (CET)

Hartelijk dank voor jullie antwoorden. Zijn er ook andere groepen op hetzelfde niveau van classificatie?

Vriendelijke groeten Sarcelles (overleg) 4 dec 2023 09:25 (CET)

Die kunnen altijd nog toegevoegd worden. Ik heb de dp zojuist aangemaakt, met nog een erbij: Gereformeerde Kerken in Nederland (doorverwijspagina)  →bertux 4 dec 2023 10:23 (CET)

Gereformeerd protestantisme heeft als Interwikis ook

de:Reformierte Kirchen en en:Continental Reformed Protestantism. Sarcelles (overleg) 6 dec 2023 13:26 (CET)

Dat maakt voor deze dp niet uit. Als en voor zover dat invloed zou moeten hebben, moet dat afgehandeld worden in de opgesomde artikelen of hun overlegpagina's  →bertux 6 dec 2023 14:19 (CET)

Het is onduidelijk of de termen in de andere talen hetzelfde betekenen. Sarcelles (overleg) 6 dec 2023 17:54 (CET)

Als je aanwijzingen voor het tegendeel hebt kun je die hier citeren  →bertux 6 dec 2023 18:40 (CET)

Er is inderdaad een verschil met en:Continental Reformed Protestantism. Dat behandelt slechts het Gereformeerd Protestantisme op het Europese vasteland. Probleem is dat het Engelstalige artikel en:Calvinism, dat qua inhoud het beste aansluit bij Gereformeerd Protestantisme is gekoppeld aan Calvinisme. Om mij onduidelijke redenen is op de Engelstalige Wikipedia en:Reformed Protestantism gelijk gesteld aan Calvinisme, waardoor onder andere Zwingli, Bucer en Bullinger - waarschijnlijk tot hun eigen verrassing - calvinist zijn geworden. Hoewel de:Reformierte Kirchen wat betreft de titel vooral over kerken lijkt te gaan, dekt dit wel de confessionele breedte die ons artikel Gereformeerde protestantisme heeft. Met vriendelijke groet, Gasthuis(overleg) 12 dec 2023 17:43 (CET)

Dank je. Was Zwingli een Kalvinist? Wat is met de Presbyteriaanen? Sarcelles (overleg) 3 jan 2024 08:50 (CET)

Zwingli: Dat kun je hierboven lezen en in elk geval kun je het makkelijk opzoeken. Calvinist = volgeling van Calvijn  →bertux 3 jan 2024 09:47 (CET)

Beste Sarcelles, Zwingli was dus geen Calvinist. Hij overleed in 1531, terwijl Calvijn pas daarna protestant werd. Presbyterianisme heeft meerdere betekenissen. Het is oorspronkelijk de term voor een manier van het besturen van de kerk, namelijk door een college van leken, de ouderlingen (presbyters). Deze wijze van organiseren van de kerk had de voorkeur van de Calvinisten. Daarnaast is het de aanduiding geworden voor de Calvinistische kerken met dit systeem van kerkbestuur in het Engelse taalgebied. Gasthuis(overleg) 3 jan 2024 19:46 (CET)