Syndroom van Sjögren: verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
+ groene thee catechinen bij Sjögren. Plus bronvermeldingen.
Vertaald en bewerkt vanuit Tincani A et al. BMC Med. 2013;11:93. Licentie: CC-BY (2.0). http://dx.doi.org/10.1186/1741-7015-11-93
Regel 15: Regel 15:
| MeshID =
| MeshID =
}}
}}
De '''Ziekte van Sjögren''' (SjS) of het Sjögren-syndroom (SS) is een chronische reumatische systemische auto-immuunziekte waarbij vochtafscheidende klieren ontstoken raken en de slijmvliezen in de mond, de ogen en op alle andere plaatsen in het lichaam uitdrogen. De ziekte is voor het eerst beschreven door de Zweedse [[oogarts]] [[Henrik Sjögren]].
De '''Ziekte van Sjögren''' (SjS) is het eerst beschreven door de Zweedse [[oogarts]] [[Henrik Sjögren]]. De Ziekte van Sjögren is een chronische reumatische systemische auto-immuun ziekte waarbij vochtafscheidende klieren ontstoken raken.

Witte bloedcellen dringen door in de klieren die vocht afscheiden, o.a. de speekselklieren in de mond en de traanklieren in de ogen.
De witte bloedcellen veroorzaken schade aan de klieren waardoor ze minder kliervocht aanmaken en het vocht dat ze aanmaken is van slechtere kwaliteit.
Een belangrijk kenmerk van dit ziektebeeld is dat een bepaald type witte bloedcellen, de [[lymfocyten]], doordringen in de klieren die vocht afscheiden, o.a. de speekselklieren in de mond en de traanklieren in de ogen. Deze lymfocyten veroorzaken schade aan de klieren waardoor ze minder kliervocht aanmaken en het vocht dat ze aanmaken is van slechtere kwaliteit.

SS is de tweede meest voorkomende auto-immune reumatische ziekte, met een [[prevalentie]] tussen 0,1 en 4,8%. De ziekte treft vooral vrouwen van middelbare leeftijd, met ongeveer negen maal zoveel vrouwelijke als mannelijke patiënten.<ref name="PMID 23556533">{{en}}{{Aut| Tincani A, Andreoli L, Cavazzana I, Doria A, Favero M, Fenini M-G, et al.}} Novel aspects of Sjögren's syndrome in 2012. BMC Med. 2013;11:93. {{DOI|10.1186/1741-7015-11-93}}. PMID 23556533. Dit is een [[open access]] artikel, beschikbaar onder de licentie [[Creative Commons#Kenmerken|Creative Commons Naamsvermelding]] (CC-BY; versie 2.0).</ref>


== Beschrijving en behandeling ==
== Beschrijving en behandeling ==
Regel 24: Regel 26:
Andere symptomen zijn: droge [[slokdarm]], droge [[luchtpijp]], droge [[vagina]], gewrichtspijn of ontsteking, [[spierpijn]], [[Vermoeidheid|moeheid]], [[griep|grieperig gevoel]], [[polyneuropathie]], [[leukopenie]], [[fenomeen van Raynaud]], [[vasculitis]], [[uveïtis]], [[non-Hodgkinlymfoom]], [[antifosfolipidensyndroom]], [[carpaletunnelsyndroom]] en bilaterale zwelling van de [[Bijoorspeekselklier|parotisklier]].
Andere symptomen zijn: droge [[slokdarm]], droge [[luchtpijp]], droge [[vagina]], gewrichtspijn of ontsteking, [[spierpijn]], [[Vermoeidheid|moeheid]], [[griep|grieperig gevoel]], [[polyneuropathie]], [[leukopenie]], [[fenomeen van Raynaud]], [[vasculitis]], [[uveïtis]], [[non-Hodgkinlymfoom]], [[antifosfolipidensyndroom]], [[carpaletunnelsyndroom]] en bilaterale zwelling van de [[Bijoorspeekselklier|parotisklier]].


Sjögren is een [[auto-immuunziekte]]. De oorzaak is echter (anno 2013) nog niet bekend, al zijn er aanwijzingen dat een genetische component en omgevingsfactoren een rol spelen. De vochtafscheidende slijmvliezen worden beschadigd door binnendringende [[witte bloedcel]]len. Door uitdroging kan het [[hoornvlies]] beschadigd worden: de traanvochtproductie is tot een derde teruggelopen. [[Smaak (zintuig)|Smaak]] en [[Reukzin|reuk]] vervlakken meestal en er treedt pijn bij het slikken op. Deze [[diagnose]] wordt nog verzwaard door de indicatie [[gewrichtsontsteking]]en. [[Bloedonderzoek]] naar het voorkomen van specifieke [[Immunoglobuline|antistoffen]] (anti-SS-B) en/of een lipbiopt kan de diagnose bevestigen.
Sjögren is een [[auto-immuunziekte]]. De oorzaak is echter (anno 2013) nog niet bekend, al zijn er aanwijzingen dat de ziekte kan worden toegeschreven aan een samenspel tussen genetische, milieu- en hormonale factoren. Chronische stimulatie van het immuunsysteem speelt waarschijnlijk een centrale rol bij het ontstaan van de aandoening.<ref name="PMID 23556533"/>
De vochtafscheidende slijmvliezen worden beschadigd door binnendringende [[witte bloedcel]]len. Door uitdroging kan het [[hoornvlies]] beschadigd worden: de traanvochtproductie is tot een derde teruggelopen. [[Smaak (zintuig)|Smaak]] en [[Reukzin|reuk]] vervlakken meestal en er treedt pijn bij het slikken op. Deze [[diagnose]] wordt nog verzwaard door de indicatie [[gewrichtsontsteking]]en. [[Bloedonderzoek]] naar het voorkomen van specifieke [[Immunoglobuline|antistoffen]] (anti-SS-B) en/of een lipbiopt kan de diagnose bevestigen.


De symptoomverlichting bestaat uit: kunsttranen, kunstspeeksel, [[ontstekingsremmer]]s en stimulatie van [[exocrien]]e klieren met [[Receptor (biochemie)|M3 receptor]]agonisten<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Muscarinic_acetylcholine_receptor_M3 Artikel over de M3-receptor in de ''Engelstalige Wikipedia'']</ref> ([[Pilocarpine]]).
De symptoomverlichting bestaat uit: kunsttranen, kunstspeeksel, [[ontstekingsremmer]]s en stimulatie van [[exocrien]]e klieren met [[Receptor (biochemie)|M3 receptor]]agonisten<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/Muscarinic_acetylcholine_receptor_M3 Artikel over de M3-receptor in de ''Engelstalige Wikipedia'']</ref> ([[Pilocarpine]]).
Regel 31: Regel 35:


== Primair en secundair syndroom van Sjögren ==
== Primair en secundair syndroom van Sjögren ==
Er wordt onderscheid gemaakt tussen het primaire en secundaire Sjögren. Bij het primaire Sjögren is enkel het Sjögren aan de orde; het secundaire Sjögren impliceert een bijkomende systemische auto-immuunziekte. Het secundaire Sjögren zal dikwijls ontdekt worden nádat een andere diagnose zoals [[Lupus vulgaris|lupus]] of [[reumatoïde artritis]] gesteld is.
Het syndroom komt op zichzelf voor en wordt dan primair Sjögren-syndroom genoemd, maar kan ook voorkomen samen met andere bindweefselziekten, meestal [[reumatoïde artritis]] of [[systemische lupus erythematodes]] (SLE) (secundair Sjögren-syndroom). Het secundaire Sjögren zal dikwijls ontdekt worden nádat een andere systemische auto-immuunziekte gediagnosticeerd is.


== Bekende patiënten ==
== Bekende patiënten ==

Versie van 28 sep 2013 06:44

Esculaap Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
Ziekte van Sjögren
Histopathologische weergave van speekselklier aangedaan met het Sjögren syndroom
Coderingen
ICD-10 M35.0
ICD-9 710.2
OMIM 270150
DiseasesDB 12155
MedlinePlus 000456
eMedicine med/2136emerg/537 derm/846 ped/2811 oph/477 oph/695
Portaal  Portaalicoon   Geneeskunde

De Ziekte van Sjögren (SjS) of het Sjögren-syndroom (SS) is een chronische reumatische systemische auto-immuunziekte waarbij vochtafscheidende klieren ontstoken raken en de slijmvliezen in de mond, de ogen en op alle andere plaatsen in het lichaam uitdrogen. De ziekte is voor het eerst beschreven door de Zweedse oogarts Henrik Sjögren.

Een belangrijk kenmerk van dit ziektebeeld is dat een bepaald type witte bloedcellen, de lymfocyten, doordringen in de klieren die vocht afscheiden, o.a. de speekselklieren in de mond en de traanklieren in de ogen. Deze lymfocyten veroorzaken schade aan de klieren waardoor ze minder kliervocht aanmaken en het vocht dat ze aanmaken is van slechtere kwaliteit.

SS is de tweede meest voorkomende auto-immune reumatische ziekte, met een prevalentie tussen 0,1 en 4,8%. De ziekte treft vooral vrouwen van middelbare leeftijd, met ongeveer negen maal zoveel vrouwelijke als mannelijke patiënten.[1]

Beschrijving en behandeling

Patiënten hebben allereerst chronisch last van droge ogen en een droge mond. Vermoeidheid is de derde algemene klacht.

Andere symptomen zijn: droge slokdarm, droge luchtpijp, droge vagina, gewrichtspijn of ontsteking, spierpijn, moeheid, grieperig gevoel, polyneuropathie, leukopenie, fenomeen van Raynaud, vasculitis, uveïtis, non-Hodgkinlymfoom, antifosfolipidensyndroom, carpaletunnelsyndroom en bilaterale zwelling van de parotisklier.

Sjögren is een auto-immuunziekte. De oorzaak is echter (anno 2013) nog niet bekend, al zijn er aanwijzingen dat de ziekte kan worden toegeschreven aan een samenspel tussen genetische, milieu- en hormonale factoren. Chronische stimulatie van het immuunsysteem speelt waarschijnlijk een centrale rol bij het ontstaan van de aandoening.[1]

De vochtafscheidende slijmvliezen worden beschadigd door binnendringende witte bloedcellen. Door uitdroging kan het hoornvlies beschadigd worden: de traanvochtproductie is tot een derde teruggelopen. Smaak en reuk vervlakken meestal en er treedt pijn bij het slikken op. Deze diagnose wordt nog verzwaard door de indicatie gewrichtsontstekingen. Bloedonderzoek naar het voorkomen van specifieke antistoffen (anti-SS-B) en/of een lipbiopt kan de diagnose bevestigen.

De symptoomverlichting bestaat uit: kunsttranen, kunstspeeksel, ontstekingsremmers en stimulatie van exocriene klieren met M3 receptoragonisten[2] (Pilocarpine).

Catechinen uit groene thee (met name epigallocatechine-3-gallaten) blijken in dierexperimenteel onderzoek in staat zijn om de autoimmuunreactie te blokkeren.[3] De onderzoekers veronderstellen dat de groene thee catechinen het afweersysteem dermate versterken dat het zich kan verdedigen tegen TNF-alfa, een eiwit dat aangemaakt wordt door de witte bloedcellen gedurende een ontstekingsreactie.

Primair en secundair syndroom van Sjögren

Het syndroom komt op zichzelf voor en wordt dan primair Sjögren-syndroom genoemd, maar kan ook voorkomen samen met andere bindweefselziekten, meestal reumatoïde artritis of systemische lupus erythematodes (SLE) (secundair Sjögren-syndroom). Het secundaire Sjögren zal dikwijls ontdekt worden nádat een andere systemische auto-immuunziekte gediagnosticeerd is.

Bekende patiënten

Externe link


Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Syndroom_van_Sjögren&oldid=39060418"