Grote agaatslak: verschil tussen versies
k Invulling parameters sjabloon |
k + bronnen |
||
| Regel 30: | Regel 30: | ||
==Beschrijving== |
==Beschrijving== |
||
[[Bestand:Cga33333.jpg|thumb|Grote agaatslak op een hand]] |
[[Bestand:Cga33333.jpg|thumb|Grote agaatslak op een hand]] |
||
Het uitgestrekte lichaam van dit dier kan tot 30 centimeter lang worden. Het gewicht oplopen tot tussen een kleine 600 en een ruime 700 gram. Het [[Slakkenhuis (mollusken)|slakkenhuis]] heeft in volgroeide staat 7 tot 9 windingen, in uitzonderlijke gevallen 10. De dieren worden meestal |
Het uitgestrekte lichaam van dit dier kan tot 30 centimeter lang worden. Het gewicht oplopen tot tussen een kleine 600 en een ruime 700 gram. Het [[Slakkenhuis (mollusken)|slakkenhuis]] heeft in volgroeide staat 7 tot 9 windingen, in uitzonderlijke gevallen 10. De dieren worden meestal drie tot vijf jaar oud, met uitschieters van wel negen jaar oud.<ref>[http://www.fao.org/forestry/22071-0a714b2449327eb9db0f552d36311fdd7.pdf Pest Fact Sheet: Giant African Snail] – [[Verenigde Naties Voedsel- en Landbouworganisatie|FAO.org]]</ref> |
||
De vorm van het huis van de grote achaatslak is een tussenvorm van die van de [[Achatina achatina|tijgerslak]] en die van de [[Archachatina marginata|West-Afrikaanse reuzenslak]]: Het conisch gevormde huis loopt uit in een half afgerond apex. Het is verder relatief egaal gekleurd, maar de kleur van het huis varieert afhankelijk van het dieet. |
De vorm van het huis van de grote achaatslak is een tussenvorm van die van de [[Achatina achatina|tijgerslak]] en die van de [[Archachatina marginata|West-Afrikaanse reuzenslak]]: Het conisch gevormde huis loopt uit in een half afgerond apex. Het is verder relatief egaal gekleurd, maar de kleur van het huis varieert afhankelijk van het dieet.<ref name=":0" /> |
||
== Biologie == |
== Biologie == |
||
| Regel 53: | Regel 53: | ||
==Habitat en verspreiding== |
==Habitat en verspreiding== |
||
De grote agaatslak komt van oorsprong voor in regenwouden en vochtige gebieden van Midden- en Oost-[[Afrika]]. Ze zijn ook ingevoerd in [[Azië]] en [[Florida (staat)|Florida]]. De agaatslak is erg tolerant ten aanzien van het klimaat, als gevolg waarvan hij zich makkelijk verspreidt en hij voor de boeren in enkele gebieden, zoals Florida, een plaag is geworden.<ref>[https://www.aphis.usda.gov/aphis/resources/pests-diseases/hungry-pests/the-threat/giant-african-snail ''Giant African Snail'' op de USDA APHIS website]. </ref> Door introductie en ontsnapping van de agaatslak zijn de belangrijkste verspreidingsgebieden [[Oost-Afrika]]<ref>Cobbinah (2008) |
De grote agaatslak komt van oorsprong voor in regenwouden en vochtige gebieden van Midden- en Oost-[[Afrika]]. Ze zijn ook ingevoerd in [[Azië]] en [[Florida (staat)|Florida]]. De agaatslak is erg tolerant ten aanzien van het klimaat, als gevolg waarvan hij zich makkelijk verspreidt en hij voor de boeren in enkele gebieden, zoals Florida, een plaag is geworden.<ref>[https://www.aphis.usda.gov/aphis/resources/pests-diseases/hungry-pests/the-threat/giant-african-snail ''Giant African Snail'' op de USDA APHIS website]. </ref> Door introductie en ontsnapping van de agaatslak zijn de belangrijkste verspreidingsgebieden [[Oost-Afrika]]<ref name=":0">Cobbinah (2008)</ref>, het [[Indisch subcontinent|Indiase subcontinent]], [[Zuidoost-Azië]], [[Oceanië]] de [[Caraïben]], en sinds 2008 ook [[Brazilië]]. |
||
De klimatologische omstandigheden van deze landen zijn overwegend warm met milde winters, waarin de temperatuur zelden onder de 8 °C komt. De agaatslak leeft dan ook bijna uitsluitend in landen met tropische en subtropische klimaatzones, die zich op het zuidelijk halfrond bevinden. Bovendien komt de grote agaatslak in grote aantallen voor in kustgebieden en nabij kustplaatsen, zoals op het [[Spanje|Spaanse]] eiland [[Mallorca]]. Andere landen waar de agaatslak zijn weg gevonden heeft zijn verschillende Zuid-Amerikaanse landen en [[Indonesië]].<!-- Turkije en Griekenland verwijderd, want er is geen bron en naar mijn weten komen daar géén agaatslakken in de natuur voor. Noch kan van inheems gesproken worden wanneer het dier recent is geintroduceerd in een bepaald land. --> |
De klimatologische omstandigheden van deze landen zijn overwegend warm met milde winters, waarin de temperatuur zelden onder de 8 °C komt. De agaatslak leeft dan ook bijna uitsluitend in landen met tropische en subtropische klimaatzones, die zich op het zuidelijk halfrond bevinden. Bovendien komt de grote agaatslak in grote aantallen voor in kustgebieden en nabij kustplaatsen, zoals op het [[Spanje|Spaanse]] eiland [[Mallorca]]. Andere landen waar de agaatslak zijn weg gevonden heeft zijn verschillende Zuid-Amerikaanse landen en [[Indonesië]].<!-- Turkije en Griekenland verwijderd, want er is geen bron en naar mijn weten komen daar géén agaatslakken in de natuur voor. Noch kan van inheems gesproken worden wanneer het dier recent is geintroduceerd in een bepaald land. --> |
||
| Regel 63: | Regel 63: | ||
=== Azië === |
=== Azië === |
||
Azië is ook het leefgebied geworden van de grote agaatslak. In de 18e en 19e eeuw werd deze in India geïntroduceerd door de scheepvaart van de kolonisten via [[Mauritius (land)|Mauritius]], [[Réunion]] en de [[Seychellen]]. In de loop |
Azië is ook het leefgebied geworden van de grote agaatslak. In de 18e en 19e eeuw werd deze in India geïntroduceerd door de scheepvaart van de kolonisten via [[Mauritius (land)|Mauritius]], [[Réunion]] en de [[Seychellen]]. In de loop van de jaren is het aldaar populair voedsel geworden. Daarom werden er veel grote agaatslakken gekweekt en in grote aantallen verkocht. Door ontsnapping heeft het dier zich weer verder kunnen verspreiden. In 1910 werd het [[Malakka (schiereiland)|Maleisische schiereiland]] bereikt met de landen [[Thailand]], [[Myanmar]] en [[Maleisië]], omstreeks 1928 [[Borneo]] en daarna Zuid-[[China]] en [[Japan]]. [[India]] heeft een klimaat dat bij uitstek geschikt is voor de grote agaatslak. De gemiddelde temperatuur ligt er in veel delen van het land tussen de 23 en 28°C en in grote delen van het land heerst er jaarlijks gedurende zeven tot acht maanden een vochtig klimaat. |
||
=== Noord-Amerika === |
=== Noord-Amerika === |
||
Doordat het ook als huisdier gehouden werd, kon de grote agaatslak zich ook verspreiden naar de subtropische en tropische gebieden van Noord-Amerika. De Japanners brachten tijdens en na de [[Tweede Wereldoorlog]] ook grote agaatslakken naar [[Noord-Amerika]]. In de Verenigde Staten komt deze het meest voor in de staten [[Florida (staat)|Florida]], [[Hawaï|Hawaii]], [[Louisiana (staat)|Louisiana]] en [[Californië]], maar ook in andere staten en landen in [[Midden-Amerika]]. De hierboven genoemde staten hebben ideale leefomstandigheden voor de grote agaatslak, aangezien het klimaat daar zowel vochtig als warm is en de winters mild zijn met temperaturen die zelden het vriespunt bereiken. |
Doordat het ook als huisdier gehouden werd, kon de grote agaatslak zich ook verspreiden naar de subtropische en tropische gebieden van Noord-Amerika. De Japanners brachten tijdens en na de [[Tweede Wereldoorlog]] ook grote agaatslakken naar [[Noord-Amerika]]. In de Verenigde Staten komt deze het meest voor in de staten [[Florida (staat)|Florida]], [[Hawaï|Hawaii]], [[Louisiana (staat)|Louisiana]] en [[Californië]], maar ook in andere staten en landen in [[Midden-Amerika]]. De hierboven genoemde staten hebben ideale leefomstandigheden voor de grote agaatslak, aangezien het klimaat daar zowel vochtig als warm is en de winters mild zijn met temperaturen die zelden het vriespunt bereiken. |
||
De grote agaatslak werd in 2014 in [[Cuba (land)|Cuba]] geïntroduceerd.<ref>{{Citeer tijdschrift|achternaam=Antonio A. Vázquez, Jorge Sánchez, Annia Alba, Elizabeth Martínez, Luis Alvarez-Lajonchere, Michel Matamoros, James B. Coupland|voornaam=|taal=en|url=https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0001706X18302821|titel=Updated distribution and experimental life-history traits of the recently invasive snail Lissachatina fulica in Havana, Cuba|jaargang=|tijdschrift=Acta Tropica|datum=september 2018|serie=185|pagina's=pp.63-8}}</ref> |
|||
=== Caraïben === |
|||
De grote agaatslak werd in 2014 in [[Cuba (land)|Cuba]] geïntroduceerd. |
|||
=== Zuid-Amerika === |
=== Zuid-Amerika === |
||
In [[Brazilië]] is de grote agaatslak een invasieve diersoort.<ref>{{Citeer tijdschrift|achternaam=Mauricio Aquino|voornaam=|taal=po|url=https://www.researchgate.net/publication/46818192_Achatina_fulica_no_Brasil|titel=Achatina fulica no Brasil|jaargang=|tijdschrift=REDVET|datum=september 2010|serie=11|nummer=9}}</ref> Het is daar geïdentificeerd als een belangrijke [[Gastheer (biologie)|gastheer]] van de [[Nematoda|rondworm]] ''Angiostrongylus cantonensis.''<ref>{{Citeer tijdschrift|achternaam=Silva, Sntos, Melo, Jeraldo|voornaam=|taal=en|url=https://www.scielo.br/j/bjb/a/BjVZtq4B8bnzmD4vNNBHBvS/?lang=en|titel=Achatina fulica (Gastropoda: Pulmonata): Occurrence, environmental aspects and presence of nematodes in Sergipe, Brazil|jaargang=|tijdschrift=Braz. J. Biol.|datum=april-juni 2020|serie=80|nummer=2}}</ref> |
|||
In [[Brazilië]] verscheen de grote agaatslak als een tussengastheer van de draadworm ''Angiostrongylus cantonensis.'' |
|||
== De grote agaatslak en de mens == |
== De grote agaatslak en de mens == |
||
| Regel 83: | Regel 82: | ||
=== Ziektevector === |
=== Ziektevector === |
||
De grote agaatslak is een bekende tussengastheer van de ''[[Angiostrongylus cantonensis]]'', een rondworm die mensen kan infecteren met [[angiostrongyliasis]]. Mensen kunnen door de parasiet worden besmet, bijvoorbeeld wanneer ze besmette, onvoldoende verhitte slakken of hun eieren eten. |
De grote agaatslak is een bekende tussengastheer van de ''[[Angiostrongylus cantonensis]]'', een rondworm die mensen kan infecteren met [[angiostrongyliasis]].<ref name=":0" /> Mensen kunnen door de parasiet worden besmet, bijvoorbeeld wanneer ze besmette, onvoldoende verhitte slakken of hun eieren eten. |
||
=== Bestrijding === |
=== Bestrijding === |
||
Versie van 3 apr 2022 10:57
| Grote agaatslak | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg)
| |||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||
| |||||||||||
| Soort | |||||||||||
| Achatina fulica (Férussac, 1821) Originele combinatie Helix fulica | |||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||
Grote agaatslak op  Wikispecies
| |||||||||||
| (en) World Register of Marine Species | |||||||||||
| |||||||||||
De grote agaatslak (Lissachatina fulica syn. Achatina fulica) is een slakkensoort uit het geslacht agaatslakken. Het van origine Afrikaanse dier is een van de grootste landslakken ter wereld en wordt met enkele andere soorten ook wel tot de Afrikaanse reuzenslakken gerekend.
Taxonomie
De wetenschappelijke naam van de soort werd in 1821 als Helix fulica gepubliceerd door André Étienne d'Audebert de Férussac,[1] onder verwijzing naar een afbeelding van de schelp door Martin Lister.[2] De naam wordt echter ook vaak aan Thomas Edward Bowdich[3] toegeschreven, die hem in 1822 publiceerde.[4] Hij verwees op zijn beurt naar Jean-Baptiste de Lamarck. Volgens Harry Lee is Bowdich degene die geciteerd moet worden, omdat de naam bij Férussac als een nomen nudum zou moeten worden beschouwd.[5]
Beschrijving
Het uitgestrekte lichaam van dit dier kan tot 30 centimeter lang worden. Het gewicht oplopen tot tussen een kleine 600 en een ruime 700 gram. Het slakkenhuis heeft in volgroeide staat 7 tot 9 windingen, in uitzonderlijke gevallen 10. De dieren worden meestal drie tot vijf jaar oud, met uitschieters van wel negen jaar oud.[6]
De vorm van het huis van de grote achaatslak is een tussenvorm van die van de tijgerslak en die van de West-Afrikaanse reuzenslak: Het conisch gevormde huis loopt uit in een half afgerond apex. Het is verder relatief egaal gekleurd, maar de kleur van het huis varieert afhankelijk van het dieet.[7]
Biologie
Spijsvertering
De grote agaatslak voedt zich met behulp van een raspende tong, de radula. De tong, die duizenden kleine tandjes heeft, dient om voedsel op te nemen en te pletten. De slak raspt kleine stukjes voedsel met de radula die dan via de keel met grote speekselklieren wordt voorverteerd. Het voedsel reist dan verder het lichaam in naar de middendarmklier, een relatief groot orgaan in de slak. De middendarmklier produceert spijsverteringsafscheidingen en slaat de voedingsstoffen op die uit het voedsel gehaald is. Verder vindt daar de vertering plaats via speciale cellen en andere cellen slaan de kalk op.
Estivatie
In periodes van droogte en schaarste estiveert de grote agaatslak. Het graaft zich dan enkele maanden in, waarbij hij zijn schelpopening afsluit met een harde en dikke laag kalk en slijm, die optimale bescherming biedt tegen uitdroging. Deze laag, het epifragma, is luchtdoorlatend en de slak kan er nog steeds doorheen ademen. Na een tijdje, wanneer het buiten weer heeft geregend en de planten kunnen groeien, werpt de grote agaatslak het epifragma af en komt het uit zijn huisje om zich te voeden en zich uiteindelijk voort te planten.
Doordat het dier zich ook verspreid heeft in koudere klimaten, doet het ook aan hibernatie. Dit is hetzelfde proces als de estivatie, maar met als doel niet de bescherming tegen uitdroging maar ter bescherming tegen de winterkou.
Voeding
De grote agaatslak is een omnifoor. In de natuur voedt het zich voornamelijk met planten, maar neemt het ook dierlijke eiwitten op in de vorm van aas. Hij eet vooral groenten en fruit met een laag zuurgehalte, maar ook bladeren van bomen, struiken en kleine planten worden vaak gegeten. Kalk is een belangrijk onderdeel van het dieet van de slak. Het is nodig voor de opbouw en het onderhoud van de schaal en voor de productie van eieren.
Voortplanting
De grote agaatslakken zijn hermafrodieten, ze hebben zowel een mannelijk als een vrouwelijk geslachtsorgaan. De dieren kunnen zich voortplanten met elke geslachtsrijpe slak in hun soort. Bij lage populatiedichtheden is zelfbevruchting ook mogelijk om de soort te behouden, maar dit komt slechts zeer zelden voor. De paring vindt meestal 's nachts plaats en kan enkele uren duren. Slakken die klaar zijn om te paren, raken elkaars hoofden en antennes lang voor de seksuele daad. Vervolgens worden de geslachtsdelen, die zich rechts achter het hoofd bevinden, verlengd en bij de partner ingebracht. Bilaterale bevruchting vindt plaats wanneer twee slakken van dezelfde grootte paren.[bron?] Dus beide dieren worden bevrucht. De slak kan sperma tot twee jaar bewaren, waarbij hij de tijd kiest met de beste omstandigheden voor de ontwikkeling van zijn eieren.
Onder normale omstandigheden graaft de grote agaatslak twee tot drie weken na de bevruchting een hol en legt daar haar eitjes. De eieren worden meestal in het voorjaar gelegd, omdat dan de omstandigheden voor het nageslacht het beste zijn en het sterftecijfer het laagst. De legselgrootte kan variëren van 100 tot 500 eieren, afhankelijk van de grootte, leeftijd en fysieke conditie van de moeder. Na nog eens twee tot vier weken komen de eitjes uit. Het slakkenhuisje van de nieuwgeborenen is ca. 4 mm en daarmee net zo groot als het ei waar het uitkomt.
Habitat en verspreiding
De grote agaatslak komt van oorsprong voor in regenwouden en vochtige gebieden van Midden- en Oost-Afrika. Ze zijn ook ingevoerd in Azië en Florida. De agaatslak is erg tolerant ten aanzien van het klimaat, als gevolg waarvan hij zich makkelijk verspreidt en hij voor de boeren in enkele gebieden, zoals Florida, een plaag is geworden.[8] Door introductie en ontsnapping van de agaatslak zijn de belangrijkste verspreidingsgebieden Oost-Afrika[7], het Indiase subcontinent, Zuidoost-Azië, Oceanië de Caraïben, en sinds 2008 ook Brazilië.
De klimatologische omstandigheden van deze landen zijn overwegend warm met milde winters, waarin de temperatuur zelden onder de 8 °C komt. De agaatslak leeft dan ook bijna uitsluitend in landen met tropische en subtropische klimaatzones, die zich op het zuidelijk halfrond bevinden. Bovendien komt de grote agaatslak in grote aantallen voor in kustgebieden en nabij kustplaatsen, zoals op het Spaanse eiland Mallorca. Andere landen waar de agaatslak zijn weg gevonden heeft zijn verschillende Zuid-Amerikaanse landen en Indonesië.
De habitat van de agaatslak bestaat uit vochtige plaatsen zoals regenwouden, tuinen, loofbossen, parken en landbouwgebieden. In de bebouwde omgeving zijn ze te vinden op kalkrijke plaatsen, zoals huis- en tuinmuren waar ze het pleister eten om in hun kalkbehoefte te voorzien.
Afrika
Het oorspronkelijke verspreidingsgebied van de grote agaatslak ligt aan de oostkust van Afrika. Het komt het meest voor in Kenia en Tanzania. Er zijn ook veel geschikte leefgebieden voor deze soort in Madagaskar. Het heeft zich sindsdien verspreid in andere delen van Afrika en het leefgebied strekt zich uit over bijna alle gebieden die begroeid zijn met planten en vochtig gehouden worden door regen of kunstmatige irrigatie. Het wordt dan ook zelden gevonden op plaatsen met weinig neerslag en begroeiing.
Azië
Azië is ook het leefgebied geworden van de grote agaatslak. In de 18e en 19e eeuw werd deze in India geïntroduceerd door de scheepvaart van de kolonisten via Mauritius, Réunion en de Seychellen. In de loop van de jaren is het aldaar populair voedsel geworden. Daarom werden er veel grote agaatslakken gekweekt en in grote aantallen verkocht. Door ontsnapping heeft het dier zich weer verder kunnen verspreiden. In 1910 werd het Maleisische schiereiland bereikt met de landen Thailand, Myanmar en Maleisië, omstreeks 1928 Borneo en daarna Zuid-China en Japan. India heeft een klimaat dat bij uitstek geschikt is voor de grote agaatslak. De gemiddelde temperatuur ligt er in veel delen van het land tussen de 23 en 28°C en in grote delen van het land heerst er jaarlijks gedurende zeven tot acht maanden een vochtig klimaat.
Noord-Amerika
Doordat het ook als huisdier gehouden werd, kon de grote agaatslak zich ook verspreiden naar de subtropische en tropische gebieden van Noord-Amerika. De Japanners brachten tijdens en na de Tweede Wereldoorlog ook grote agaatslakken naar Noord-Amerika. In de Verenigde Staten komt deze het meest voor in de staten Florida, Hawaii, Louisiana en Californië, maar ook in andere staten en landen in Midden-Amerika. De hierboven genoemde staten hebben ideale leefomstandigheden voor de grote agaatslak, aangezien het klimaat daar zowel vochtig als warm is en de winters mild zijn met temperaturen die zelden het vriespunt bereiken.
De grote agaatslak werd in 2014 in Cuba geïntroduceerd.[9]
Zuid-Amerika
In Brazilië is de grote agaatslak een invasieve diersoort.[10] Het is daar geïdentificeerd als een belangrijke gastheer van de rondworm Angiostrongylus cantonensis.[11]
De grote agaatslak en de mens
Culinaire waarde
Zoals de meeste landslakken is de grote agaatslak eetbaar en wordt hij gewaardeerd in verschillende Afrikaanse (bijvoorbeel Nigeria) en Aziatische keukens. De voorkeur gaat uit naar gekweekte dieren die minder kans op hebben infectieziektes over te dragen.[bron?]
Culturele waarde
In sommige Oost-Afrikaanse culturen worden de slakken gebruikt bij religieuze ceremonies. Door deze rituelen werden grote agaatslakken gedistribueerd door Afro-Amerikanen in Florida, Brazilië en het Caribisch gebied. De grote agaatslak is populair bij Noord-Amerikanen als terrariumdier of als huisdier en werd daarom vanuit zijn natuurlijke verspreidingsgebied naar andere regio's vervoerd, waar het vaak inheems werd.
Ziektevector
De grote agaatslak is een bekende tussengastheer van de Angiostrongylus cantonensis, een rondworm die mensen kan infecteren met angiostrongyliasis.[7] Mensen kunnen door de parasiet worden besmet, bijvoorbeeld wanneer ze besmette, onvoldoende verhitte slakken of hun eieren eten.
Bestrijding
De grote agaatslak word actief bestreden als een plaag voor gewassen, deels als ziektevector en deels als een invasieve soort en een bedreiging voor inheemse ecosystemen, met name in Oost-Afrika, op het Indiase subcontinent, in Zuidoost-Azië, in Oceanië en de Caribisch gebied. Maatregelen om de agaatslak uit te roeien zijn bijvoorbeeld het gebruik van slakkenkorrels op landbouwgrond. In sommige gevallen werd de Euglandina rosea, een rovende slak, dat zijn prooi doodt met behulp van zijn radula, in het wild vrijgelaten om de grote agaatslak te bestrijden. Dit was echter niet succesvol omdat Euglandina rosea de voorkeur geeft aan kleinere soorten zoals boomslakken en ook verantwoordelijk is voor het uitsterven van andere slakkensoorten.
Bronnen
Voetnoten en referenties
|