Wikipedia:Café Exact/Archief/2022

Fietsdynamo

Fietsdynamo

Er bestaan fietsdynamo's met een even aantal spoelen, YouTube. How it Works, The Bottle Dynamo. | DIY |, 11 mei 2019., sterker nog, vier spoelen is het meest gebruikelijk.

De opbouw van een fietsdynamo komt overeen met die van een eenvoudige meerfasige alternator, maar zij verschillen in de bedrading. Er worden bij een fietsdynamo met meer paren spoelen toch maar twee elektriciteitsdraden gebruikt met een tegengestelde spanning. Ik begrijp hoe een dynamo met maar een of met drie paar spoelen een wisselspanning genereert en hoe de frequentie daarvan is bepaald, maar ik begrijp dat niet voor een fietsdynamo met twee paar spoelen. Bij een dynamo met een paar spoelen spreekt het voor zich, bij drie paar spoelen is het mogelijk die drie paren op de volgende manier te polen, zodat een wisselspanning wordt gegenereerd, 1 tegenover 4, 5 tegenover 2, 3 tegenover 6, 4 tegenover 1, 2 tegenover 5 enzovoort. De noordpool van de magneet in de rotor doorloopt dus 1, 2, 3, 4, 5, 6, 1, 2, enzovoort.

Is er iemand die kan uitleggen hoe het bij een fietsdynamo met vier spoelen werkt? Bij voorbaat dank voor het antwoord. ChristiaanPR (overleg) 24 jul 2022 12:37 (CEST)

Ik ben geen expert, maar het lijkt mij dat de magneet evenveel (of dubbel zoveel) polen moet hebben als dat er spoelen zijn. Zie ook deze oefenopgave waar de magneet 8 polen heeft, maar bij een ander type dynamo. In de bovengenoemde youtube video, is de zien dat de spoelen in serie gekoppeld zijn, maar de richting waarin de spoelen gedraaid zijn, is niet te zien. Ik zou dan verwachten dat er tegelijkertijd een noordpool langs elke spoel in dezelfde richting op moet gaan, zodat ze elkaar niet gaan tegenwerken. ∼ Wimmel (overleg) 24 jul 2022 13:59 (CEST)

Ik ga de oefenopgave bekijken en het idee dat de spoelen in serie zijn geschakeld is goed. Het is nog niet gegeven hoe ze in serie zijn geschakeld. Een magneet heeft maar twee polen, een noord- en een zuidpool, daar kun je er geen vier van maken. ChristiaanPR (overleg) 24 jul 2022 14:07 (CEST)

Op de Duitstalige wikipedia heb ik ook nog wat relevante afbeeldingen gevonden;

• File:Innenpolgenerator.png 2-polige magneet met 2 spoelen
• File:Generator.svg 4 magneetpolen, 4 spoelen
• File:InnenpolmaschineMitZweiPolpaaren.svg 4 magneetpolen, 2 spoelen

Ok, een magneet heeft 2 polen, maar als je 2 langwerpige magneten omgekeerd naast elkaar legt (File:VFPt cylindrical magnets antiparallel.svg), heb je effectief een magneet met 4 polen. ∼ Wimmel (overleg) 24 jul 2022 14:37 (CEST)

beste Wimmel, Dat heeft mij op het goede spoor gezet. Het klopt dat alle spoelen in serie zijn geschakeld, maar de manier waarop dat moet is voor een dynamo met vier spoelen anders dan voor een dynamo met zes of zoals in een naafdynamo met 14 spoelen.

Je hebt voor een dynamo met vier spoelen inderdaad zo'n dubbele magneet nodig. Twee tegenoverliggende spoelen zijn op dezelfde manier in de serieschakeling opgenomen, maar twee spoelen die naast elkaar liggen net andersom. De spoelen moeten elkaars stroom versterken en niet tegenwerken.

Het is bij een dynamo met zes of met 14 spoelen misschien anders, omdat daar dan alleen een staafmagneet doorheen draait. Overliggende spoelen zijn steeds net andersom in de serieschakeling opgenomen, waardoor twee spoelen naast elkaar ook steeds andersom in de serie zijn opgenomen.

Er staat in de opgave: De magneet blijkt aan de buitenkant acht polen te hebben: om en om een noorden een zuidpool. Ik had mij daar dus in vergist, magneten of opstellingen van magneten met meer dan twee polen bestaan dus wel, maar ik neem aan dat zulke magneten met meer dan vier polen, elektromagneten zijn, dus niet in een fietsdynamo worden gebruikt. De oplossing voor een dynamo met zes spoelen die ik geef met alleen een staafmagneet lijkt mij eenvoudiger.

Ik sta voor iedere correctie open, maar bedank je alvast voor dit antwoord. ChristiaanPR (overleg) 24 jul 2022 16:56 (CEST)

Pogingen tot het ontwikkelen van de unificatietheorie

Beste lezer, ik ben erg geïnteresseerd in de unificatietheorie en ben benieuwd hoe er het op dit moment voor staat. Wat zijn de laatste ontwikkelingen op dat gebied? Weet iemand hier iets over? Ik weet bijvoorbeeld af van de snaartheorie en loop-kwantumzwaartekracht, maar zijn er ook andere theorieën? Zo ja, dan zouden deze ook toegevoegd kunnen worden aan het artikel over de unificatietheorie. Met vriendelijke groet, S. Perquin (overleg) – 28 jul 2022 00:42 (CEST)

Labyrint

Toevallig kwam ik het artikel Labyrint (wiskunde) tegen. Dat lijkt afgesplitst van iets anders en het heeft geen interwiiki's. Het is onbeholpen geschreven (zie de versies van de eerste auteur) en oogt voor mij als een beschrijving van een persoonlijke hobby. Ik heb het geplaatst op de beoordelingspagina van vandaag. Als mijn taxatie onjuist is of er een betere invulling voor deze pagina bestaat dan hoor ik het graag, want ik vind het best een leuk onderwerp  →bertux 30 aug 2022 15:21 (CEST)

Ja, best een leuk onderwerp en er is genoeg om over te schrijven.

• Doolhof is nu gelinkt aan d:Q48963 (labyrinth), zou d:Q606777 (maze) moeten zijn.
• Labyrint (wiskunde) is nu gelinkt aan d:Q106917177 (No label defined), zou d:Q48963 (labyrinth) moeten zijn.

Voorstel: eerst doolhof en labyrint goed linken, daarna doolhof beter onderscheiden van labyrint, tekst van labyrint verbeteren. Van beoordelingspagina afhalen. Dit komt wel goed. Uwappa (overleg) 31 aug 2022 11:22 (CEST)

'Dit komt wel goed'. Is er door wiskundigen over dit onderwerp gepubliceerd? Daarvoor is een lijnstuk dat zich nergens snijdt te simpel, lijkt mij. Zou de titel niet Labyrinth (algemeen) moeten zijn? Overigens: als de Minotaurus opgesloten zat in een labyrint (en niet in een doolhof) is het mij een raadsel hoe mensen er voor eeuwig verdwaald konden raken. Werden ze behekst of werden ze simpelweg voortijdig opgevreten?  →bertux 31 aug 2022 11:52 (CEST)

Ik heb voor de zekerheid even gegoogeld op Labyrinth+mathematics en daar komt niets noemenswaardigs uit, zoals ik al verwachtte. Op MathWorld wordt de lezer doorverwezen van Labyrinth naar Maze terwijl ons artikel uitdrukkelijk onderscheid maakt tussen labyrint en doolhof. Dit BBC-artikel stipt aan dat dit meningsverschil ook in het Engels bestaat en gaat verder over mazes, wat eens te meer bevestigt: labyrinten zijn een lust voor het oog, maar geen voer voor het wiskundig brein. Als er al iets zinnigs over de wiskunde te zeggen is, kan het ondergebracht worden bij de doolhoven, waar de labyrinten de meest basale, om niet te zeggen onnozele versie van zijn  →bertux 31 aug 2022 13:44 (CEST)

Het is lastig te beoordelen of het betreffende artikel een wetenschappelijke en/of mathematische betekenis heeft. Het is wel duidelijk dat de schrijfstijl zeker niet Wikipediaans is. Er wordt voortdurend 'we' gebruikt of bijvoorbeeld 'Laten we...' alsof het om een leraar voor de klas gaat die het concept uitlegt aan zijn leerlingen. Het is wel een leuk onderwerp en zou zeker, met de nodige aanpassingen, op een of andere manier een plaatsje moeten hebben in Wikipedia Phacelias (overleg) 31 aug 2022 14:26 (CEST)

Ik ben het ermee eens dat Labyrint (wiskunde) gelinkt zou moeten worden aan d:Q48963 (labyrinth), maar ook dat eigenlijk de titel niet helemaal juist is. Maar ik zie desondanks wel een link met wiskunde. Het huidige artikel gaat eigenlijk alleen over het Kreta labyrint (Cretan labyrinth) en dat wordt een Enkelvoudig Alternerend Labyrint (simple, alternating transit maze, classical labyrinth) genoemd. Op labyrinthsociety.org staan voorbeelden van andere beginpatronen om (dus) andere labyrinten te krijgen. Zo'n labyrint kan omgezet worden naar een Meander (wiskunde). Maar er zijn dus ook nog andere soorten labyrinten. Misschien is Labyrint (figuur), Labyrint (curve) of Labyrint (doolhof) een betere titel? ∼ Wimmel (overleg) 31 aug 2022 22:07 (CEST)

Links verbeterd. Voorstel voor titels:

• labyrint wordt labyrint (doorverwijzing)
• labyrint (wiskunde) wordt labyrint.

Uwappa (overleg) 1 sep 2022 09:58 (CEST)

Als je dat wilt moet het labyrint (doorverwijspagina) worden, dat is de standaard bij hoofdbetekeniscontructies. Verder geen bezwaar  →bertux 1 sep 2022 21:27 (CEST)

Bedankt. Het is gelukt, met wat hindernissen. labyrint hernoemen naar labyrint (doorverwijspagina) gaf automatisch een ongewenste doorverwijzing vanaf labyrint naar labyrint (doorverwijspagina). Hernoemen van labyrint (wiskunde) naar labyrint lukte daarom niet. Workaround: broncode van Labyrint (wiskunde) gekopieerd naar labyrint. In Labyrint (wiskunde) een doorverwijzing gemaakt naar Labyrint.

Ook wat tekst en afbeeldingen verplaatst van doolhof naar labyrint. Bij allebei nu een passende afbeelding in de inleiding. Labyrint links naar anderstalige Wikipedia's hersteld. Uwappa (overleg) 2 sep 2022 08:00 (CEST)

Er is nu verplaatst middels wat lijkt op knippen en plakken, dat is niet toegestaan. Omdat ook zonder noodzaak de doorverwijspagina is verplaatst heb ik een en ander verplaatst naar Labyrint (tijdelijk), met de vraag of dit moet worden samengevoegd met het artikel Labyrint (wiskunde). Of met iets anders? Nu is er een bende van gemaakt... ♠ Troefkaart (overleg) 2 sep 2022 19:07 (CEST)

Bewijs je hiermee de lezer een dienst? Nu heb je er een grotere bende van gemaakt. Je had de zaak kunnen aankaarten en een paar dagen de tijd kunnen geven voor een oplossing. Je hebt 1 avond de tijd om het zelf op te lossen  →bertux 2 sep 2022 19:25 (CEST)

Naar aanleiding van Troefkaart's verzoek. Zie overleg, hoe en wat en bereikte consensus hierboven. Een oplossing:

Wikidata	Huidige situatie in NL Wikipedia	Oplossing, terug naar situatie 2 sep 2022, 18:37
geen	Labyrint], een redirect naar labyrint (doorverwijspagina)]	vervalt, zodat Q48963 weer Labyrint kan worden
d:Q48963, labyrinth	Labyrint_(tijdelijk), linkt naar niet bestaande Labyrint_(tijdelijk)_(doorverwijspagina)	titel wijzigen naar Labyrint, gaat dan weer linken naar labyrint (doorverwijspagina), met behoud van bewerkingsgeschiedenis. Door de titelwijziging zal er een redirect komen op Labyrint_(tijdelijk). Labyrint_(tijdelijk) vervalt.
d:Q606777, maze	doolhof	blijft doolhof
d:Q107395714, Labyrint disambiguation page	labyrint (doorverwijspagina) linkt naar Labyrint_(tijdelijk)	blijft labyrint (doorverwijspagina), gaat weer linken naar Labyrint
d:Q106917177, redirect to Q48963	Labyrint (wiskunde), een redirect naar Labyrint	blijft een redirect naar Labyrint, met behoud van bewerkingsgeschiedenis sinds 6 mei 2021 18:34

Uwappa (overleg) 3 sep 2022 09:03 (CEST)

Ik heb de situatie niet duidelijk voor me en kan dus de oplossing niet helemaal volgen, maar de eerste stap lijkt mij: terug naar de situatie van voor @Troefkaarts overhaaste actie. Vervolgens hangt het af van iemands vaardigheden en mogelijkheden, maar zelf zou ik links leggen tussen de donerende artikelen en de ontvangende. Om precies te zijn: tussen de diffs die de donaties tonen. Dat volstaat voor CC-BY-SA. Die links kunnen via de OP's of via de samenvattingen, via [[special:diff/.... In dat laatste geval zijn pro forma-edits nodig, zoals het toevoegen van een spatie achter een alinea. Ik vermoed ook dat er door de hernoemingen ook moderatoracties nodig zullen zijn voor het herstel  →bertux 3 sep 2022 10:48 (CEST)

De bende die is ontstaan is niet mijn verantwoordelijkheid. Ik heb sterk de indruk dat Labyrint (tijdelijk) is ontstaan door knippen en plakken van Labyrint (wiskunde) en dat rechtvaardigt directe verwijdering, maar ik probeer dit constructief op te lossen. Je kunt een verzoek indienen de geschiedenissen van genoemde artikelen samen te voegen op de daarvoor bestemde pagina. Als het geen overtreding van de licentie is kan de toevoeging achter Labyrint (tijdelijk) worden aangepast naar een die meer geschikt is. Verder is het wachten op het herstellen van de doorverwijspagina naar de juiste plaats, het is wachten tot een moderator daar aan toe komt. ♠ Troefkaart (overleg) 3 sep 2022 12:14 (CEST)

Zoals Bertux al terecht vermoede waren er moderatorhandelingen nodig om de door Uwappa gecreëerde bende te herstellen. Spijtig genoeg krijg ik niet de indruk dat Uwappa het verkeerde van de acties inziet. Heel simpel: niet verplaatsen middels knippen en plakken en niet een onomstreden doorverwijsconstructie wijzigen. Dergelijke fouten zal ik als ik ze tegen kom altijd direct corrigeren voor zover dat in mijn mogelijkheden ligt en de moderatoren verzoeken de dingen te doen die ik niet kan doen. Precies zoals het nu gegaan is dus. ♠ Troefkaart (overleg) 4 sep 2022 20:04 (CEST)

sjabloon recentste versie

bijvoorbeeld in bzip2

Er wordt een voetnoot aangemaakt met daarin alleen een url. ChristiaanPR (overleg) 17 sep 2022 13:13 (CEST)

Dat is het url dat bij wikidata als referentie staat, zie d:Q283563 bij versie/software version identifier (P348). Maar een groter probleem is dat de verkeerde versie opgehaald wordt. Versie 1.0.6 wordt getoond, terwijl 1.0.8 de nieuwste is.

Ophalen gebeurt in {{Infobox software}} op deze manier: {{wikidata|property|qualifier|qualifiers|references|edit|P348|P577|P400|P548=Q2804309}}, het resultaat is dan voor bzip2: 1.0.8 (13 juli 2019)  ∼ Wimmel (overleg) 17 sep 2022 14:18 (CEST)

Nee dat is niet de verkeerde versie, er staat niet per ongeluk dat versietype (P548) stabiele versie (Q2804309) moet zijn. –bdijkstra (overleg) 17 sep 2022 17:21 (CEST)

Stelling van Hilbert

Het artikel Gaussiaanse kromming bevat deze anakoloet:

De stelling van Hilbert (1901) stelt dat er geen complete analytische (klasse C^ω) regelmatig oppervlak in R³ met een constante negatieve Gaussiaanse kromming.

De auteur is niet meer actief. Wie kan er een juiste zin van maken? (En misschien de notatie verbeteren?)  →bertux 25 sep 2022 08:42 (CEST)

Wildgroei

Het onderwerp traagheid groeit buiten elke proportie. Er is een gebruiker gebruiker:Jan janman die graag halve natuurkunde boeken knipt en daar plakt. Hij heeft een compleet artikel UIT EEN ANDERE ENCYCLOPEDIE van meer dan 3000 chars ingeplakt. Hij is zeer ijverig en ik wil hem niet ontmoedigen... maar er is geen gebruikerspagina om eens een subtiele vraag te stellen... wie geeft raad?Sjoerd22 (overleg) 16 okt 2022 17:00 (CEST)

Nou, de gebruikerspagina is daar sowieso niet voor. Er is wel Overleg gebruiker:Jan janman en als die er niet was kon je hem voor dit doel aanmaken. En je kunt uiteraard iets plaatsen op Overleg:Traagheid.

Als hij overigens teksten van minder dan honderd jaar oud overneemt, is er bovendien waarschijnlijk sprake van schendingen van het auteursrecht  →bertux 16 okt 2022 17:16 (CEST)

Het lijkt geen 1-op-1-vertaling, maar er gaat misschien nog meer mis. Ik zal even naar deze oproep verwijzen op Wikipedia:Overleg gewenst. Ik zie overigens dat Jan jaman op sommige van je opmerkingen gereageerd heeft op de OP, je kunt hem daar aanspreken  →bertux 16 okt 2022 17:26 (CEST)

N.a.v. de oproep in OG heb ik even snel een kijkje genomen bij het artikel. Een aantal opmerkingen deel ik eerst graag hier.

1. Schrijf gerust mee aan het artikel indien je overtuigd bent dat iets beter kan. Goed schrijven betekent vaak juist tekst schrappen.

2. De Quora referentie lijkt me ongewenst, Quora geeft vaak correct antwoord maar het is geen gezaghebbende bron (het is zo goed als de bijdrager).

3. De Wikipedia referentie idem dito, ongewenste ref. Wellicht biedt de Duitstalige pagina aldaar een betere bron. (hoeft niet Nederlandstalig te zijn) + Wikipedia wordt meermaals gebruikt als bron. Voor zover mij bekend beschouwen wij Wikipedia niet als geschikte bron voor andere Wikipedia pagina's. Ongeacht de taalversie.

4. Neem eens een kijkje op de Engelstalige en Duitstalige artikelen over het onderwerp en vergelijk daarmee. Wikipedia kan wel degelijk een bron van inspiratie zijn voor ons.

5. Voor nu even als laatste opmerking valt het me op dat het huidige Nederlandstalige artikel langer is dan het Engelstalige en Duitstalige artikel. Mijn inschatting is dat het vaak juist andersom is, dat onze artikelen korter zijn dan die van hun. Maar dat hoeft natuurlijk niet, echter gegeven de grotere achterban in deze taalversies geeft het wel een indicatie voor wat relevant is. Démarche Modi (overleg) 16 okt 2022 18:47 (CEST)

@Sjoerd22, mocht je je geroepen voelen om het artikel aan te passen maar dat niet direct te willen doen in het artikel dan zou je ervoor kunnen kiezen om het in je kladblok te doen. Met Special:Diff kan je dan eenvoudig het verschil zien tussen het artikel en je eigen versie. Wellicht bespoedigt dat ook het overleg. Démarche Modi (overleg) 17 okt 2022 14:38 (CEST)

Zonnecollector met thermosifonsysteem

In Zonnecollector#Thermosifonsysteem staat een uiteenzetting met berekeningen over zo'n systeem. Blijkens Overleg:Zonnecollector#Thermosifonsysteem heeft iemand voor zijn eigen systeem berekeningen gemaakt en zijn kennis met ons gedeeld. Altijd riskant, want heeft diegene er verstand van? Aan de andere kant, als de berekeningen deugen hoeft het niet weg en de toevoeging oogt netjes en is in prima Nederlands geschreven, dit is niet iemand die maar wat aanfröbelt.

Dit zijn de diffs: special: diff/42194520/42223554. Ben je of ken je iemand die hier kennis van heeft? Je oordeel is welkom op die OP.

Alvast bedankt!  →bertux 14 nov 2022 10:53 (CET)

Ik weet er weinig van, maar op en:Thermosiphon en de:Thermosiphonanlage is een en ander te vinden, ook bronnen. Wammes Waggel (overleg) 14 nov 2022 15:53 (CET)

Donkere materie / MOD zwaartekrachttheorieën

In die eeuwige discussie komt er eindelijk weer beweging in: zie New Discovery Indicates an Alternative Gravity Theory Smiley.toerist (overleg) 17 okt 2022 23:01 (CEST)

Ik hoop dat deze ontdekking en de gevolgtrekkingen de kritieken overleven. Een jaartje afwachten dus  →bertux 17 okt 2022 23:20 (CEST)

Er zijn naast de wetenschapargumenten, ook grote economische belangen. Hoeveel is er niet geïnvesteerd in het zoeken naar donkere materie en hoeveel carrières zijn er niet in het spel. Stel je voor dat je als onderzoeker twintig jaar bezig ben geweest naar het zoeken naar donkere materie en dat allemaal voor niets is geweest. Ik ben cynisch over de kansen voor wetenschappelijke neutraliteit.Smiley.toerist (overleg) 18 okt 2022 00:51 (CEST)

Ja, paradigmaverschuivingen doen hoge, trotse bomen vallen en dat doet pijn. Persoonlijk heb ik toch wel vertrouwen in het zelfreinigend vermogen van de astrofysica, maar er zal tijd overheen gaan, alleen al omdat ze een enorm hoge drempel leggen voor nieuwe theorieën: om een oude theorie omver te stoten moeten waarnemingen met honderdduizend of een miljoen keer beter in overeenstemming zijn met de nieuwe dan met de oude theorie, als de waarneming afkomstig is van één groep. Maar onder druk worden ook fysici vloeibaar, dus indicaties van meerdere kanten zullen het systeem in beweging kunnen krijgen  →bertux 18 okt 2022 01:08 (CEST)

Over paradigmaverschuiving gesproken: Toevallig las ik vanochtend Black Holes May Hide a Mind-Bending Secret About Our Universe. Wij leven in interessante tijden. Veel ellende (klimaatcrisis, Oekraineoorlog, etc, etc) maar ook deze ontwikkelingen.Smiley.toerist (overleg) 18 okt 2022 10:25 (CEST)

Met permissie, ik heb deze tekst verwijderd van het artikel Zwaartekracht:

Getijde effecten op dwergsterrenstelsels in de buurt van grote sterrenstelsels kunnen niet verklaard worden met de aanwezigheid van donkere materie. Aangepaste zwaartekrachttheorieën verklaren beter de geobserveerde getijde-effecten. Ook andere astronomische waarnemingen zijn tegenstrijdig met de aanwezigheid van donkere materie.

Past denk ik beter op het artikel over donkere materie. Maar ik denk dat het beter is te wachten tot er peer reviewed artikelen over verschenen zijn. Dit is afkomstig van de "Monthly Notices" . De hijgerigheid waarmee dat gebracht wordt, daar moeten we niet aan meedoen. Dat hangt ook samen met de druk waar wetenschappers onder staan. Overigens is de titel genuanceerd: "The distribution and morphologies of Fornax Cluster dwarf galaxies suggest they lack dark matter". Het is dus geen "aangepaste zwaartekrachttheorie". Want niemand weet hoe die donkere materie verdeeld is (voor zover ik weet dan, want men kennis is ook verouderd). Groet, Elly (overleg) 18 okt 2022 10:43 (CEST)

Monthly Notices is peer reviewed. Maar beter wachten want anders krijg je zoiets als met fosfine in de atmosfeer van Venus (en tekenen van leven). De ophef doen de auteurs en de instituten want dan hebben ze meer kans om geldbeurzen te ontvangen. Hobbema (overleg) 18 okt 2022 15:44 (CEST)

Ondertussen kom ik weer een studie tegen in Asymmetrical tidal tails of open star clusters: stars crossing their cluster’s práh† challenge Newtonian gravitation. Uit de abstract wordt ik niet veel wijzer van. Een voorbeeldplaatje zou wel helpen. Er wordt met geen woord gerept over donkere materie. Ik veronderstel dat met de klassikaal zwaartekrachttheorie inclusief donkere materie is. Kan iemand het volledig artikel bekijken?Smiley.toerist (overleg) 30 okt 2022 14:21 (CET)

Op dit artikel van Sabine Hossenfelder een lezenswaardig overzicht. Een citaat:

But more importantly, if you look at the mathematics, modified gravity and particle dark matter are actually very similar. Dark matter adds new particles, and modified gravity adds new fields. But because of quantum mechanics, fields are particles and particles are fields, so it’s the same thing really. The difference is the behavior of these fields or particles. It’s the behavior that changes from the scales of galaxies to clusters to filaments and the early universe. So what we need is a kind of phase transition that explains why and under which circumstances the behavior of these additional fields, or particles, changes, so that we need two different sets of equations.

Wammes Waggel heeft vergeten hier te ondertekenen. ChristiaanPR (overleg) 22 nov 2022 21:11 (CET)

---

Nutatie

over Nutatie (natuurkunde)

Ellywa heeft het artikel Nutatie (astronomie) hernoemd in Nutatie (natuurkunde). Zij voert daarbij als reden aan: is niet alleen een astronomisch begrip, maar algemeen fysisch. Zij heeft daar geen gelijk in. Het blijkt uit de inhoud van het artikel al dat het er alleen maar in over de sterrenkunde gaat. De Engelse en Duitse vertaling van het artikel zijn: Astronomical nutation en Nutation (Astronomie). Het gaat er in het Franse artikel ook alleen maar over de sterrenkunde. Ellywa heeft in het artikel Heiligbeen een verwijzing Nutatie (natuurkunde) toegevoegd, op de plaats waar het over de nutatie van het SI-gewricht gaat. Ik heb dat met een verwijzing naar een andere website over de nutatie en de contranutatie weggehaald. Het begrip contranutatie komt in de anatomie wel voor, in de astronomie niet. Dat duidt erop dat het om twee verschillende begrippen gaat. De vergelijking die Ellywa probeert te maken tussen de nutatie in de sterrenkunde en de anatomie gaat niet op. Het is mijn vraag haar naamsverandering ongedaan te maken. ChristiaanPR (overleg) 22 nov 2022 20:45 (CET)

Zie ook de:Nutation. Hobbema (overleg) 22 nov 2022 22:16 (CET)

Daar staan een de:Nutation (Physik) en een de:Nutation (Astronomie). Het Nederlandse Nutatie (natuurkunde) staat nu op de wikidata tussen 46 andere artikelen met wanneer ze er zijn de toevoeging astronomie, samen 47 artikelen. Het Engelse en Duitse artikel over de natuurkunde van de nutatie is veel theoretischer. Dat zijn op de wikidata met het Arabisch drie artikelen. Nutation (astronomie) wat het was vind ik op de Nederlandse wikipedia een logischer naam dan Nutatie (natuurkunde). Het Nederlandse artikel behandelt ook niet de natuurkunde, de wiskunde van de nutatie, maar vermeldt het alleen als astronomisch verschijnsel. ChristiaanPR (overleg) 22 nov 2022 23:18 (CET)

ik negeer dus maar wat ChristiaanPR schrijft over "geen gelijk". Beslist moeilijke eerstejaarsstof dynamica. Zie bijv Minnaert. De inleiding is algemeen. Eventueel kan het stuk over de aarde worden afgesplitst naar de nutatie (astronomie). Elly (overleg) 22 nov 2022 23:39 (CET)

Het is nu een goed artikel met een inleiding en de beschrijving van een astronomisch verschijnsel. Wanneer je het voorbeeld van de nutatie in de ruimte in een eigen artikel zet, blijven er alleen nog een paar droge zinnen over. ChristiaanPR (overleg) 22 nov 2022 23:47 (CET)

Je bent benijdenswaardig, want je hebt kennelijk zo weinig moeilijkheden dat je ze moet zoeken. Welk probleem wordt er opgelost door een hernoeming die een kennelijk bestaand aspect buitensluit?  →bertux 23 nov 2022 00:00 (CET)

bertux, Jouw eerste zin is de basis van de hele wiskunde. De inleiding van een artikel is geen aspect ervan, maar een onderdeel. Het artikel beschrijft een astronomisch verschijnsel en begint alleen als inleiding met de natuurkundige basis ervoor. Het artikel past dus binnen de astronomie. ChristiaanPR (overleg) 23 nov 2022 00:21 (CET)

Wikidata gecorrigeerd en zie ook en:Nutation. Dat artikel kan vertaald worden om het onze uit te breiden. Elly (overleg) 23 nov 2022 00:58 (CET)

Weergave externe links bij chemische onderwerpen

Bij bijvoorbeeld Chroom (element)#Externe links zie ik 4 links waarbij de naam van de website vooraan staat en daarna pas het onderwerp (de vijfde, naar het Voedingscentrum, doet het andersom). De eerste maakt de website, door de inrichting van het gebruikte sjabloon:Link International Chemical Safety Card, zelfs nog belangrijker, door eerst een wikilink te verschaffen naar de pagina International Chemical Safety Card en pas daarna, na het woordje "van", een link naar het onderwerp. Hoe gewenst vindt men deze weergave eigenlijk? Apdency (overleg) 23 nov 2022 17:16 (CET)

Assay

Zojuist een nieuw lemma aangemaakt over de biochemische analysetechniek in algemene zin, aangeduid met de Engelse vakterm assay (bekend van bijvoorbeeld immunoassay, ELISA, plaque assay van virussen, etc). Ik tref deze term zijdelings aan in Nederlandstalige vakliteratuur, maar vind het woord niet terug in woordenboeken. Bestaat er een Nederlandse vertaling voor dit woord? TheBartgry (overleg) 27 nov 2022 23:49 (CET)

Voor de volledigheid: Een eerdere gedachtewisseling hierover vond plaats op Wikipedia:Taalcafé#Assay. Erik Wannee (overleg) 28 nov 2022 00:34 (CET)

Volgens WikiWoordenboek is het een Nederlands woord. –bdijkstra (overleg) 28 nov 2022 09:59 (CET)

Het Woordenboek der Nederlandsche Taal vermeldt deze schrijfwijze onder het trefwoord assaai en tekent aan: Ook wel gezegd van andere zaken dan edele metalen waarvan men het gehalte of de deugdelijkheid onderzoekt. Met citaten en subbetekenissen uitgeklapt verschijnt er een voorbeeld:

Gereedt sijnde (t.w. de ”mede”) naer behoorten, deden die in witte vaeten, dewelcke up sekere daghen ghepresenteert waeren aen deken ende eedt, ende sommighe mannen daertoe gheordonneert, die dat assaey maeckten, visenteerrende die mede naer behoorten,   v. male, Lamentatie 51 [1591].

Het onderzoeken van hongingwijn viel dus ook onder deze term en het is beslist niet nodig een ander woord te gebruiken. Sterker nog, als je ooit iets over de geschiedenis van het assay wilt schrijven, is het een mooi citaat.

Ik ging naar vroeger om de taal te zien.

Ik zag er twee gepaard. Twee overzijden

die elkaar vroeger schenen te vermijden,

worden weer buren. Een minuut of tien

dat ik daar lag  →bertux 28 nov 2022 11:53 (CET)