Help:Uitleg
Deze pagina geeft uitleg over hoe Wikipedia werkt. Meedoen is erg gemakkelijk en vooral een kwestie van gewoon beginnen. Fouten maken is niet erg: deze zijn gemakkelijk weer te herstellen. Gewoon doen dus! Je kunt het werken met Wikipedia eerst veilig uitproberen in de Zandbak.
Deze pagina bevat korte informatie over het aanmaken van een nieuwe link, het aanmaken van een nieuwe paragraaf, het inspringen van tekst, over stijl, linken, lijsten en labels maken, subpagina's, tabellen, speciale tekens en het wijzigen van een paginatitel.
Zie voor specifieke hulppagina's onderaan deze pagina onder Zie ook.Bewerken
Wikipedia werkt met een eenvoudig basisprincipe. Klik op het tabblad "Bewerken" bovenaan een pagina en je komt op een pagina met een bewerkingsvenster waarin de inhoud van die pagina staat. Typ je tekst en controleer je bewerking door op "Toon bewerking ter controle" te klikken. Wanneer deze goed is en je bewerking verder klaar is, kun je op de knop "Wijzigingen publiceren" ernaast klikken.
In het tekstveld achter "Samenvatting:" geef je kort aan wat je gewijzigd hebt (en dus geen artikelsamenvatting van wat je hebt geschreven). Wanneer je een nieuw artikel aanmaakt, volstaat als samenvatting dus "nieuw". Deze tekst wordt onder het tabblad "Geschiedenis" van het artikel getoond, in het overzicht van de "Recente wijzigingen" (koppeling in de zijbalk), maar ook in het overzicht van je eigen bijdragen (zie "Bijdragen" uiterst rechtsboven, naast "Afmelden"). Op deze helppagina lees je hoe je de titel van een pagina kan wijzigen.
Links toevoegen
Zie Help:Gebruik van links voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Artikelen in Wikipedia vallen op door hun grote aantal links. Alle woorden en tekstfragmenten die bij het bewerken zijn voorzien van [[vierkante haken]] worden links naar andere artikelen in Wikipedia, of zijn het uitgangspunt voor weer nieuwe artikelen.
Het is mogelijk om een alternatieve tekst op te geven die moet verschijnen in plaats van de naam van het artikel, door de gewenste tekst na een verticaal streepje (|) te plaatsen: [[Sacharose|zoet poeder]] verschijnt als zoet poeder. Indien de alternatieve tekst slechts letters toevoegt achter de linktekst, is deze constructie niet nodig, maar kan de toevoeging achter de afsluitende vierkante haken geplaatst worden. Dit is vaak het geval bij meervouden, bijvoorbeeld [[hond]]en wordt honden.
Bestanden, foto's en illustraties
Zie Help:Gebruik van bestanden voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Je kunt bestanden (zoals foto's en geluidsfragmenten) uploaden naar Wikimedia Commons en daarna plaatsen in een artikel op Wikipedia.
Heb je ergens op het web een toepasselijke, rechtenvrije illustratie gevonden, of heb je zelf een geschikte (rechtenvrije) illustratie tot je beschikking, aarzel dan niet deze in een artikel te plaatsen. Als je een foto in hoge resolutie hebt, kun je die zo uploaden en die dan als een klein bestand laten weergeven.
- Download het bestand naar je eigen computer.
- Klik op "Bestand uploaden" in de kolom onder het Wikipedia-logo.
- Ga naar het veldje onderaan de tekst.
- Klik "browse" of "blader" en kies uit het menu het bestand (bijv. bestand.jpg) dat je van je eigen computer wilt uploaden.
- Belangrijk hierbij is dat je de licentie selecteert die van toepassing is, waarmee de auteursrechtelijke status van het bestand duidelijk is. Er mogen alleen bestanden geüpload worden met een vrije licentie, zoals de toegelaten licenties van Creative Commons of Publiek domein.
- UPLOAD ALLEEN AFBEELDINGEN VOORZIEN VAN EEN VRIJE LICENTIE!
- Klik Bestand uploaden. (directe link: uploaden)
- Is het uploaden gelukt, dan staat de illustratie op de wiki-server.
- Ga naar je artikel en voeg als volgt je foto in (rechts uitgelijnd, met kader):
[[Bestand:bestand.jpg|miniatuur|korte beschrijving]]
of naar verhouding met de standaardinstelling van de gebruiker voor de afmeting van miniaturen (uitgedrukt met het codewoord rechtop):
[[Bestand:bestand.jpg|miniatuur|rechtop=0.7|korte beschrijving]]
of links uitgelijnd:
[[Bestand:bestand.jpg|miniatuur|links|korte beschrijving]]
of zonder kader (altijd een grootte opgeven, standaard links uitgelijnd):
[[Bestand:bestand.jpg|250px|korte beschrijving]].
Daar waar hier [Bestand:bestand.jpg|miniatuur|''korte beschrijving'']] staat, wordt Bestand op de Nederlandstalige Wikipedia vaak door Afbeelding vervangen, tenminste wanneer het inderdaad om een afbeelding en niet om een video gaat, en wordt het miniatuur meestal door thumb vervangen.
Geluid
Zie Help:Gebruik van geluid voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Aanklikbare geluidsfragmenten opnemen in de tekst gaat met:
[[Media:OGG-Vorbis geluidsfragment.ogg|linktekst]]
of:
[[Media:MIDI-bestand.mid|linktekst]]
Nieuwe pagina
Zie Help:Nieuwe pagina aanmaken voor het hoofdartikel over dit onderwerp. Zie ook het voorbeeldartikel.Er zijn verschillende manieren om een nieuwe pagina te beginnen. Begin alleen een lemma over een onderwerp dat encyclopedisch relevant is. Controleer daarna eerst of over het onderwerp al een lemma bestaat, al dan niet in een andere schrijfwijze of formulering. Zo niet, typ de naam in van het nieuwe artikel en druk op de knop:
Opmaak
Zie Help:Tekstopmaak voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De eenvoudigste manier om je tekst vet te drukken of te cursiveren is met behulp van de knoppenbalk boven het bewerkingsvenster. Het kan ook met plaatsen van je tekst tussen rechte apostrofs, waarbij twee apostrofs (''cursief'') in een cursief lettertype resulteert en drie apostrofs ('''vet''') in een vet lettertype.
Nieuwe alinea of nieuwe regel
Een nieuwe alinea begin je door tweemaal op de Enter- of Return-toets te drukken. Druk je slechts eenmaal, zoals we hier doen (slechts zichtbaar in de brontekst), dan heb je geen nieuwe alinea, maar loopt de tekst gewoon door.
Een nieuwe alinea begin je door een regel leeg te laten. Met <br> kun je een nieuwe regel beginnen:
|
|
Merk echter op dat op de Wikipedia meestal de voorkeur gegeven wordt aan een nieuwe alinea. Er wordt vaak <br /> in plaats van <br> geschreven.
Inspringen
Gebruik de dubbele punt (:) om alinea's in te springen (voornamelijk te gebruiken op overlegpagina's):
|
|
Deze regel is ingesprongen met behulp van één spatie, maar omdat er normaal nooit een spatie gebruikt wordt
aan het begin van een regel, zal die hier verschijnen als een spatie in een lettertype met vaste breedte, zoals "Courier". Met andere woorden, als je een paragraaf begint met één of meer spaties, dan zal de tekst zowel ingesprongen als in een lettertype met vaste breedte zijn. Dit is vooral nuttig bij teksten en lijsten die door tabulatie uitgelijnd moeten zijn.
Lijsten
Zie voor uitvoerige beschrijving Help:Tekstopmaak#Lijsten.Gebruik het hekje (#) om genummerde lijsten te maken:
|
|
Gebruik het sterretje (*) om ongenummerde lijsten (bullets) te maken:
|
|
Genummerde en ongenummerde lijsten kunnen gecombineerd worden:
|
|
Definitielijsten
Gebruik de puntkomma (;) en de dubbele punt (:) om definitielijsten te maken:
|
|
Horizontale lijnen
Je kunt een horizontale lijn trekken door vier of meer koppeltekens (mintekens) op een eigen regel te typen (----):
Wiki en HTML
Je kunt ook (de meeste) HTML-codes gebruiken. Maar als er ook een mogelijkheid in Wiki is, hebben we dat liever.
De weergave van de tekst kun je op diverse manieren aanpassen:
- <sub>..</sub> voor subscript en <sup>..</sup> voor superscript
- <small>..</small> voor klein en <big>..</big> voor groot
- <span style="color: ..;">..</span> voor kleur
Het gebruik van kleuren wordt in lopende tekst afgeraden, omdat dit de aandacht kan afleiden. Functioneel kleurgebruik (zoals in legenda's en infoboxen), mits niet overmatig, is wel toegestaan.
Als je wilt dat Wiki-syntaxis of HTML-opdrachten niet geïnterpreteerd maar letterlijk weergegeven worden, gebruik je <nowiki>. Bekijk de bewerkingspagina van deze pagina voor voorbeelden.
Tabellen
Zie Help:Gebruik van tabellen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Speciale tekens
Zie Help:Speciale tekens voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Wellicht moet je heel dikwijls gebruikmaken van speciale tekens, zoals ü, À en α.
Doorverwijzen
Als je de bezoeker van een bepaalde pagina wilt doorverwijzen naar een andere pagina (naar een pagina met een betere titel, bijvoorbeeld), dan typ je:
#REDIRECT [[nieuwe paginatitel]]
op de bovenste regel van het bewerkingsveld. Zie bijvoorbeeld de pagina computers, die doorverwijst naar de pagina met de titel "computer". Als je de brontekst of de bewerkingsgeschiedenis van de redirect-pagina wilt bekijken, klik dan op de link in "(Doorverwezen vanaf Computers)" vlak onder de titel, en dan op "Bewerken" of "Geschiedenis".
Naast deze manier van doorverwijzen zijn er nog diverse manieren om mensen door middel van tekstlinks door te verwijzen naar één of meer artikelen.
In de zandbak kun je al deze dingen oefenen! Maar je kunt natuurlijk ook meteen aan de slag gaan! Voel je vrij en ga je gang. Een handige schematische weergave van het bovenstaande en meer vind je op Help:Tekstopmaak.
Inhoudsopgave
Bovenaan deze pagina zie je een inhoudsopgave, die automatisch verschijnt zodra een artikel meer dan drie koppen bevat. Een inhoudsopgave kan expliciet op een bepaalde plek geplaatst worden (ook als er niet meer dan drie koppen zijn) door {{Inhoud}} of __TOC__ op de gewenste plek in de brontekst te zetten.
Met {{Inhoud verbergen}} of __NOTOC__ bovenaan de brontekst verschijnt er geen inhoudsopgave op de pagina. Dit wordt voornamelijk gebruikt bij artikelen met een special soort inhoudsopgave (zoals een index van beginletters op een lijstpagina).
De verschillende secties van een artikel kunnen afzonderlijk bewerkt worden middels een linkje "[ bewerken ]" naast elke (sub)kop; met __NOEDITSECTION__ worden deze linkjes niet getoond. Dit wordt in artikelen zelden gebruikt.
Categorieën
Onderaan praktisch elk artikel tref je onderaan een vak met (links naar) categorieën. Dit zijn lijsten met pagina's over vergelijkbare onderwerpen. Raadpleeg voor meer uitleg hierover Help:Gebruik van categorieën.
Woordenboekinformatie
Regelmatig tref je onderaan een pagina een link aan naar Wiktionary, het "wiki-woordenboek". Je kunt een dergelijke link toevoegen met {{wikt|woord}}, zie ook de beschrijving van deze sjabloon.
Overig
Commentaar
Je kunt in de bewerkingspagina commentaartekst toevoegen, zonder dat dit commentaar zichtbaar is in het artikel. In de bewerkingspagina typ je:
|
|
Gebruik commentaar bijvoorbeeld om anderen te wijzen op opmaaktechnische valkuilen of om te waarschuwen dat een pagina voor vandalisme vatbaar is (een soort bewerkingswaarschuwing), maar wees spaarzaam hiermee.
Zoeken
Voor meer informatie over zoeken op Wikipedia: zie Help:Zoeken.
Ondertekening
Zie Wikipedia:Ondertekening voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In discussies op overlegpagina's is het gewenst om je teksten te ondertekenen. Typ vier tildes (~~~~) om je overlegbijdrage af te sluiten met je gebruikersnaam en de datum en tijd:
|
|
- Met drie tildes (~~~) voeg je alleen je gebruikersnaam en overlegpaginalink in: Voorbeeldnaam (overleg)
- Vijf tildes (~~~~~) leveren alleen datum en tijd op: 15 okt 2024 09:51 (CEST)
Artikelen worden niet ondertekend; die worden immers door een groot aantal gebruikers gezamenlijk geschreven. Uit de bewerkingsgeschiedenis van een artikel is op te maken wie er op welk moment aan heeft bijgedragen.
Zie ook
- Help:Hoe kan ik meedoen?, ook voor inspiratie
- Help:Tips voor het schrijven van een goed artikel, stijlgids
- Help:Veelgestelde vragen