Lijst van toeristische spoorwegen en museumlijnen in België

Hieronder staat een lijst met toeristische spoorwegen en museumlijnen in België.

Organisaties met een eigen spoorlijn

Normaalspoor

• Stoomcentrum Maldegem (SCM), actief op de lijn 58 - Maldegem-Eeklo met stoom- en dieseltractie. Het heeft ook een korte 600mm-spoorlijn.
• Chemins de Fer à Vapeur des 3 Vallées (Stoomtrein der drie Valleien) (CFV3V), actief op lijn 132 - Mariembourg-Treignes,
• Stoomtrein Dendermonde-Puurs (SDP), actief op de lijn 52 - Dendermonde-Puurs. Op deze lijn is ook vereniging Tubize 2069 VZW actief.
• Toerisme en Spoorpatrimonium (TSP), actief op de lijn 128 - Bocqlijn

Meterspoor

Er zijn een aantal metersporige lijnen in België, deze zijn allen overblijfselen van de voormalige Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen.

• Association pour la Sauvegarde du Vicinal (ASVi) te Thuin, rijdt met elektrische-, diesel- en stoomtractie op de voormalige tramlijn Anderlues - Lobbes - Thuin en een lijn op de bedding van spoorlijn 109 tussen Thuin en Biesmes-sous-Thuin.
• Tramway Touristique de l'Aisne (TTA) rijdt met dieseltractie op de oude tramlijn Érezée - Dochamps.
• Tram van Han rijdt op de 5,4 km lange tramlijn van Han naar de Grotten van Han, met dieselmotorwagens waarvan enkele verbouwd zijn met een batterij-elektrische aandrijflijn zijn voorzien.
• Trammuseum van Schepdaal is een historische tramstelplaats. Op het terrein van de stelplaats wordt gerangeerd met elektrische-, diesel- en stoomtrams, maar het museum heeft geen langere eigen lijn.

Smalspoor

• Chemin de Fer Sprimont (CFS) (600 mm) heeft een spoorlijn van 1 km lengte te Damré bij Sprimont, op de bedding van de voormalige tramlijn 458 (Poulseur - Trooz).
• Rail Rebecq Rognon (RRR) (600 mm), ook bekend als Petit Train du Bonheur, rijdt sinds 1977 met stoom- en diesellocomotieven op een smalspoorlijn op de bedding van voormalige spoorlijnen 115 en 123
• Dierenpark Pairi Daiza (600 mm) heeft een 4 km lange spoorlijn die door het park heen loopt en waarop met historische stoomlocomotieven wordt gereden. Verder beschikt de zoo over een bescheiden eigen spoorwegmuseum.
• Stoomcentrum Maldegem (SCM) (600 mm) heeft een smalspoorlijn van 1,2 km waar met stoom- en dieseltractie gereden wordt (in het verlengde van de normaalsporige lijn).
• Ptittrain d'Houdeng heeft een tuinspoorbaan met dubbele spoorwijdte van 5 inch (127 mm) en 7¼ inch (184 mm) en 500 m lengte te Houdeng-Goegnies.
• Le Petit Train de La Louvière (L'Association Belge de Vapeur Vive) (ABVV) heeft een tuinspoorbaan op schaal 1:8 met 7¼" (184 mm) spoorwijdte met stoom-, motor- en elektrische tractie te La Louvière.
• Petit Tram Vert de Charleroi (PTVC) heeft een draagbare tuinspoorbaan op schaal 1:8 met 7¼" (184 mm) spoorwijdte. Het heeft geen vaste locatie.
• Petit train à vapeur de Forest (PTVF) heeft een tuinspoorbaan op schaal 1:8 met dubbele spoorwijdte van 5 duim (127 mm) en 7¼ inch (184 mm) en 2200 meter spoor in Vorst (Brussel).

Musea

• Train World is het Belgisch treinmuseum van de NMBS, gelegen in en aan het station van Schaarbeek.
• Museum voor het Stedelijk Vervoer te Brussel (Musée du Transport Urbain Bruxellois, MTUB) te Sint-Pieters-Woluwe, rijdt op het Brussels tramnet.
• Vlaams Tram- en Autobusmuseum (VlaTAM), openbaar vervoermuseum te Berchem (Antwerpen)
• Museum voor het Openbaar Vervoer van Wallonië (Musée des Transports en commun de Wallonië), openbaar vervoermuseum te Luik (België).
• TTO Noordzee, te Knokke en De Panne, rijdt met oude NMVB-trams op het tramnet van de kustram.

Railbikes

Daarnaast zijn er nog een aantal spoortrajecten waar met draisines op het spoor kan worden gefietst:

• Railbike van de Molignée (Les draisines de la Molignée): van Warnant tot Station Falaën en vandaar tot Station Denée-Maredsous, 14 km op lijn 150
• Railbike van Tessenderlo: van Station Tessenderlo tot Genebos, 8 km op lijn 17
• Railbike van de Hoge Venen (Rail Bike des Hautes Fagnes): van Station Kalterherberg tot Station Sourbrodt, 7 km op lijn 48 (deel van de Vennbahn)
• Railbike Limburg: van Munsterbilzen tot Gellik, 6 km op lijn 20
• Spoorfietsen Kapellen-Brasschaat: van het Fort van Kapellen tot Vliegveld Brasschaat, 5 km op militaire spoorlijn.

Ter ziele gegane organisaties

• Vennbahn, actief op de gelijknamige lijn, spoorlijn 48
• CFV3V exploiteerde ook de lijnen 154 Dinant-Givet (1990 - 2000, stopgezet om financiële redenen) en 156 Chimay-Mariembourg (1987 - 1992, stopgezet wegens slechte staat van het spoor). Op deze laatste sectie werd tijdens de toeristische exploitatie ook een museum-goederendienst uitgebaat ten behoeve van de steengroeve van Wallers.
• Spoorwegmuseum De Mijlpaal was een spoorwegmuseum in Mechelen tot 2011. De collectie is overgegaan naar Train World.
• Limburgse Stoom Vereniging (LSV), Exploitatie van het Kolenspoor na sluiting van de "TTZ" op baanvak Waterschei-As. Bestaat niet meer sinds 1998.
• Kolenspoor actief op de lijnen 21A tussen Waterschei en As en 21B tussen As en Eisden. Bestaat niet meer sinds 2014.
• Li Trimbleu op de voormalige buurtspoorlijn bij de Steenkoolmijn van Blegny, gestopt in 1991 na een dodelijk ongeval.
• Toeristische Trein Zolder, verbinding die de mijn van Zolder verbindt met de kolenhaven aan het Albertkanaal. Bestaat niet meer sinds 1989.
• Museum Stoomtrein der Twee Bruggen, in de haven van Brussel, bestaat niet meer sinds 1995.

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Spoorweg- en trammusea in België