• 3 januari – Chang'e 4 geland op de achterkant van de maan
Ruimtelander met rover
De onbemande Chinese ruimtelander Chang'e 4 is volgens plan geland op de achterkant van de maan. Het is daarmee de eerste succesvolle landing op dat gedeelte van de maan. Omdat de achterzijde nooit vanaf de Aarde te zien is, is er zeer weinig bekend over dat deel van de maan. Deze Chinese ruimtemissie moet daarin verandering in brengen; zowel de lander als de rover is uitgerust met diverse wetenschappelijke instrumenten. Om met de maanlander te communiceren maakt China gebruik van de maansatelliet Queqiao, die als tussenstation zal functioneren. Nog de eerste dag van de landing zond de maanlander de eerste beelden terug naar de aarde.Wikinieuws
• 28 januari – Van Engelshoven presenteert Wetenschapsbrief
Minister Ingrid van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap trekt 108 miljoen euro uit voor vernieuwd, wetenschappelijk onderzoek. Dit staat in de wetenschapsbrief die vandaag naar de Tweede Kamer werd gestuurd. Hierin beschrijft ze hoe haar ministerie de 25 miljoen euro extra per jaar vanaf 2020 gaat besteden aan fundamentele en toegepast wetenschap. Een deel daarvan, 30 miljoen euro, gaat naar de bouw van de Square Kilometre Array (SKA), wat de grootste en gevoeligste radiotelescoop ter wereld moet worden. Elf landen, waaronder Nederland, doen mee aan dit project. Met deze telescoop moeten beelden gemaakt worden van de eerste sterren en sterrenstelsel uit de vroegste tijd van het heelal.
• 1 maart – Laserpionier Zjores Alfjerov overleden
Zjores Ivanovitsj Alferov
De Russische Nobellaureaat Zjores Ivanovitsj Alferov is op 88-jarige leeftijd overleden. Hij was een pionier op het gebied van de lasertechnologie en dan met name halfgeleiderslasers. Zijn werk legde de basis voor de diodelaser, die onder meer wordt toegepast in cd-spelers en voor de overdacht van informatie via glasvezels. In 2000 ontving Alfjorov hiervoor de Nobelprijs, samen met de Duitse natuurkundige Herbert Kroemer. De andere helft van de prijs ging naar Jack Kilby, uitvinder van de geïntegreerde schakeling.
• 20 maart – Eerste vrouwelijke winnaar Abelprijs
Karen Uhlenbeck (1982)
De Amerikaanse Karen Uhlenbeck is de eerste vrouw die de prestigieuze Abelprijs heeft gewonnen. Uhlenbeck ontvangt de prijs voor "haar baanbrekende prestaties in geometrische partiële differentiaalvergelijkingen, ijktheorie en integreerbare systemen, de fundamentele impact van haar werk op analyse, geometrie en wiskundige fysica". Haar theorieën hebben onder andere meer inzicht gegeven in de natuurkundige wereld van de elementaire deeltjes. Deze prijs, vernoemd naar de Noorse wiskunde Niels Henrik Abel en jaarlijks wordt uitgereikt, wordt beschouwd als de 'Nobelprijs voor wiskunde'. Wikinieuws
April - Juni
• 3 april – Uniek scheepswrak gevonden in de Noordzee
In de Noordzee bij Terschelling zijn bergers bij het opruimen van containers, die in januari van de MSC Zoe overboord sloegen, op een 16e eeuws scheepswrak gestuit. Het schip was geladen met koperen platen die waarschijnlijk voor de Antwerpse haven waren bedoeld. Wikinieuws
• 11 april – Allereerste foto van zwart gat
Allereerste foto van zwart gat
Een internationaal team van astronomen is erin geslaagd om een 'foto' te maken van een zwart gat. De foto laat een lege ruimte zien omgegeven door lichtstralen die door zeer sterke zwaartekracht naar het zwarte gat worden afgebogen. Het zwarte gat dat is gefotografeerd bevindt zich in het centrum van het sterrenstelsel Messier 87, dat op een afstand van zo'n 55 miljoen lichtjaar van de aarde bevindt.
• 6 mei – Uitsterven soorten bedreiging leefbaarheid aarde
In een vandaag gepubliceerd rapport luiden onderzoekers de noodklok over de staat van de biodiversiteit. Door menselijke handelen neemt het aantal dier- en plantensoorten zo snel af dat dit een bedreiging vormt voor de menselijke samenleving op aarde. Als gevolg van destructief landgebruik, klimaatverandering, overbevissing, vervuiling en invasieve soorten wordt, van de naar schatting acht miljoen soorten, een miljoen ervan direct met uitsterven bedreigt. Daarnaast gaat die afname tegenwoordig veel sneler dan wat in het verleden plaatsvond.
• 26 mei – Boerhaave Europees museum van 2019
European Museum of the Year Award
Het Rijksmuseum Boerhaave in Leiden heeft de European Museum of the Year Award (EMYA) gewonnen. Boerhaave krijgt deze onderscheiding, die elk jaar door The European Museum Forum wordt uitgereikt, voor de vernieuwde manier waarop de laatste technologieën en persoonlijke verhalen van wetenschappers worden gebruikt om de wetenschap en geneeskunde ten toon te stellen aan het museumpubliek. De prijs voor het Europese museum van het jaar wordt sinds 1977 toegekend, de laatste Nederlandse winnaar was het Rijksmuseum Amsterdam in 2015. Wikinieuws
• 19 juni – Teylers Museum vindt bij toeval eerste setje röntgenfoto's
Eerste röntgenfoto door Wilhelm Röntgen van de hand van zijn vrouw Anna Bertha Ludwig
In de nalatenschap van Nobelprijswinnaar Hendrik Lorentz heeft het Teylers Museum in Haarlem bij toeval een enveloppe gevonden met daarin een set van de oudste röntgenfoto's ter wereld. De uiterst zeldzame foto's zijn eind december 1895 nog door Wilhelm Röntgen hemzelf afgedrukt. Lorentz kreeg ze door Röntgen toegestuurd, als bewijs voor zijn ontdekking van de ’X-stralen’. Voor zover bekend is er verder alleen in Londen nog een complete set aanwezig. (Persbericht Teylers museum)
Juni - September
• 23 juni – Winnaars Spinoza- en Stevinpremie 2019 bekend
De NWO-Spinozapremie wordt dit jaar uitgereikt aan Bas van Bavel (Faculteitshoogleraar Transities van Economie en Samenleving, Universiteit Utrecht), Ronald Hanson (Hoogleraar Quantumfysica, TU Delft), Amina Helmi (Hoogleraar Dynamica, structuur en vorming van de Melkweg, Kapteyn Instituut van de Rijksuniversiteit Groningen) en Yvette van Kooyk (Hoogleraar en afdelingshoofd Moleculaire Celbiologie en Immunologie, Amsterdam UMC). Gezondheidspsycholoog Andrea Evers en microbioloog Jack Pronk ontvangen de NWO-Stevinpremie. De Spinoza- en de Stevinpremies zijn de hoogste onderscheidingen in de Nederlandse wetenschap. Iedere laureaat krijgt 2,5 miljoen euro, te besteden aan wetenschappelijk onderzoek en activiteiten met betrekking tot kennisbenutting.
• 18 september – Tweede interstellaire komeet ontdekt
Eind augustus hebben sterrenkundigen een komeetachtig object ontdekt dat uit de interstellaire ruimte afkomstig is. Na de 1I/2017 U1 ('Oumuamua), die twee jaar geleden werd ontdekt, is dit de tweede komeet die een bezoek brengt aan ons zonnestelsel. De komeet, die de naam "2I/Borisov" heeft gekregen, zal eind december met ruim 100.000 kilometer per uur langs de aarde passeren.
Oktober - December
• 9 oktober – Nobelprijs voor uitvinding lithium-ion-accu
De Nobelprijs voor Scheikunde gaat dit jaar naar drie wetenschappers die aan de basis stonden van de ontwikkeling van de lithium-ion-accu. De laureaten zijn de Amerikaan John B. Goodenough, de Brit M. Stanley Whittingham en de Japanner Akira Yoshino. De drie winnaars temden volgens het Nobelcomité een reactief element (lithium) en zijn ze verantwoordelijk voor de 'oplaadbare wereld'.
• 27 december – Eerste ruimtereis Starliner deels mislukt
Illustratie van de Boeing CST-100 Starliner
De eerste onbemande ruimtereis van de Boeing-capsule Starliner naar het Internationaal ruimtestation ISS is mislukt. Door een software-fout kwam het ruimtevaartuig na de lancering in een verkeerde baan om de aarde terecht, waardoor het onbereikbaar werd om nog bij het ISS te komen. Indien de test zou slagen, dan zouden binnen afzienbare tijd astronauten ermee vervoerd kunnen worden naar het ruimtestation. Wel landde de ruimtecapsule twee dagen later veilig op aarde. Ondanks de deels mislukte testvlucht was Boeing toch tevreden over deze eerste ruimtevlucht van hun Starliner.
.jpg)