Bezettingen van 1572: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud

In de regel

Versie van 30 nov 2018 14:44

De bezettingen van 1572 zijn de steden die in de maanden april tot en met september 1572 zijn veroverd door de Staatse partij in de Tachtigjarige Oorlog.

Uitleg

In de Tachtigjarige Oorlog was het jaar 1572 zeer bewogen; Vanaf de Inname van Den Briel veroverden de Geuzen en Willem van Oranje met zijn familie vele steden in de Nederlanden in slechts enkele maanden tijd. Maar Don Frederik heroverde bijna al deze steden de volgende maanden tijdens zijn strafcampagne, zodat van veel steden niet bekend is of zij in opstand zijn gekomen (veroverd door de Geuzen of Oranjes), of waarvan de inname ten onrechte ontkend wordt. Hier volgt een overzicht:

In bezit gekomen van de Geuzen en de Nassaus door verovering of vrijwillige aansluiting.

De veroveringen van de Geuzen en de Oranjes

1 april - Den Briel (zie Inname van Den Briel) (Willem II van der Marck Lumey)
6 april - Vlissingen (zie Inname van Vlissingen) (Willem van Treslong)
4 mei - Veere (zie Inname van Veere) (Jerome Tseraerts)
21 mei - Enkhuizen
19 juni - Oudewater (Adriaen van Swieten)
20 juni - Hoorn
21 juni - Gouda (Adriaen van Swieten)
23 juni - Alkmaar
25 juni - Dordrecht (zie Inname van Dordrecht) (Bartholt Entens van Mentheda)
26 juni - Gorinchem (zie Inname van Gorinchem (1572) en Martelaren van Gorinchem) (Martinus Brands)
? - Volendam, de Zaandam, Buren
31 juli - Zaltbommel (zie Inname van Bommel)
7 september - Oudenaarde (zie Inname van Oudenaarde) (Jacob Blommaert)
12 september - Dokkum (zie Waalse Furie in Dokkum) (Sipke van Scheltema)

Veroverd door Willem van den Bergh

25 mei - Doesburg (zie Inname van Doesburg)
10 juni - Zutphen (zie Inname van Zutphen (1572))
20 juni - Bredevoort (zie Inname van Bredevoort (1572))
22 juni - Doetinchem (zie Inname van Doetinchem (1572))
4 juli - Harderwijk en Elburg (zie Inname van Harderwijk)
17 juli - Goor en Oldenzaal (zie Inname van Oldenzaal)
11 augustus - Kampen (zie Beleg van Kampen (1572))
14 augustus - Zwolle (zie Inname van Zwolle)
15 augustus - Hasselt en Steenwijk (schikking)^[1]
16 augustus - Genemuiden (capitulatie)^[1]
17 augustus - Meppel, Vollenhove, Kuinre (inname)^[1]

Veroverd door Willem van Oranje

11 juli - Aldekerk
17 juli Geldern, overgave middels verdrag
7 juli - Straelen, overgave middels verdrag
7 juli - Wachtendonk, overgave middels verdrag
23 juli Venlo overgave middels verdrag (niet doorgezet)
21 juli t/m 23 juli - Roermond (zie Inname van Roermond)
31 augustus - Mechelen, Oudenaarde en Diedenhoven^[2]
? - Diest
2 oktober - Leuven (betaalde 16.000 dukaten om een tijdlang afzijdig te blijven.^[2]
3 oktober - Dendermonde (op 4 oktober verrast door plunderende Walen)

Veroverd door Lodewijk van Nassau

23 mei - Valencijn
24 mei - Bergen (zie Bezetting van Bergen (1572))

Spaans gebleven steden

Van deze steden is bekend dat zij in 1572 nooit zijn veroverd door de Geuzen of de Oranjes, en zodoende Spaans of Spaansgezind bleven.

Amsterdam* - Arnhem* - Breda - Bergen op Zoom - Brugge* - Brussel - 's-Hertogenbosch - Geertruidenberg - Goes* - Luxemburg - Middelburg*

(*)Deze steden werden in 1572 belegerd, maar de geuzen faalden ze (toen) te veroveren.

Heroverd door Don Frederik

Don Frederiks veldtocht om de steden te heroveren

Vóór de veldtocht, samen met Alva

Augustus 1572 - Valencijn
21 september - Bergen
? - Leuven
oktober - Oudenaarde

Tijdens Don Frederiks veldtocht

2 oktober - Mechelen (zie Spaanse Furie (Mechelen))
? - Diest
? - Roermond
16 november - Zutphen

Na de verovering van Zutphen, dat streng gestraft werd (zie Bloedbad van Zutphen), gaven enkele steden zich vrijwillig over: Amersfoort, Steenwijk, Zwolle, Kampen en Hasselt (laatste drie op 20 november)

Op 1 december werd Naarden veroverd, dat eveneens streng gestraft werd (zie Bloedbad van Naarden). Later in december begon het Beleg van Haarlem.

Het volgende jaar wordt de oorlog een stuk overzichtelijker.

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

↑ ^a ^b ^c Johannes van Vloten, Nederlands opstand tegen Spanje, 1572-1575 Google Books P. 51
↑ ^a ^b Annie Foore, Vrijheidszin en dwingelandij: de strijd der vaderen tegen Spanje aan het nageslacht verteld - Johannes Benedictus Kan uitg. Akkringa, 1872, p. 447

[Vloten-1] Johannes van Vloten, Nederlands opstand tegen Spanje, 1572-1575 Google Books P. 51

[Foore-2] Annie Foore, Vrijheidszin en dwingelandij: de strijd der vaderen tegen Spanje aan het nageslacht verteld - Johannes Benedictus Kan uitg. Akkringa, 1872, p. 447

[1]

[2]

@@ Regel 4: / Regel 4: @@
 In de [[Tachtigjarige Oorlog]] was het jaar [[1572]] zeer bewogen; Vanaf de [[Inname van Den Briel]] veroverden de [[Geuzen (geschiedenis)|Geuzen]] en [[Willem van Oranje]] met zijn familie vele steden in de [[Nederlanden]] in slechts enkele maanden tijd. Maar [[Don Frederik]] heroverde bijna al deze steden de volgende maanden tijdens zijn [[Don Frederiks veldtocht|strafcampagne]], zodat van veel steden niet bekend is of zij in opstand zijn gekomen (veroverd door de Geuzen of Oranjes), of waarvan de inname ten onrechte ontkend wordt. Hier volgt een overzicht:
-== Veroverd door de [[Geuzen (geschiedenis)|Geuzen]] en de [[Huis van Oranje-Nassau|Nassaus]] ==
+== In bezit gekomen van de [[Geuzen (geschiedenis)|Geuzen]] en de [[Huis van Oranje-Nassau|Nassaus]] door verovering of vrijwillige aansluiting. ==
 [[Bestand:Tachtigjarigeoorlog-1572a.png|thumb|De veroveringen van de Geuzen en de Oranjes]]
 * [[1 april]] - [[Brielle|Den Briel]] (zie ''[[Inname van Den Briel]]'') ([[Willem II van der Marck Lumey]])