Steenvoorde (buitenplaats)

Steenvoorde is een landgoed in Rijswijk (Zuid-Holland), genoemd naar een middeleeuws kasteel dat zijn naam vermoedelijk dankt aan zijn ligging bij een voorde, een doorwaadbare plaats. Het maakt deel uit van De Voorden, een landgoed dat uit drie aaneengesloten buitenplaatsen bestaat: Steenvoorde, Overvoorde en De Voorde.

Hoewel een steenvoorde een doorwaadbare plaats met een harde bodem is, wijst het woord steen hier op een stenen huis of kasteel. Dat huis, op een grondstuk van 60 morgen land, bestond al in 1289 en werd toen bewoond door de seculiere kanunnik Gerard van Leiden, secretaris van graaf Floris V. In 1289 liet hij het huis na aan zijn zoon, ridder Jan van Steenvoorde. Het slot werd waarschijnlijk tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten afgebroken, maar later weer opgebouwd. Het bleef in het bezit van het geslacht Steenvoorde totdat het in 1483 verkocht werd aan Brunninck (Bruning) van Boshuijsen, compleet met 66 morgen land en toebehoren.

Tot 1568 werd het kasteel in leen uitgegeven door de graven van Holland. Aan het begin van de Tachtigjarige Oorlog werd het opnieuw afgebroken. Vervolgens (nog voor 1580) werd er een hofstede gebouwd, die in 1778 werd afgebroken. In de 17e eeuw ontstond er nabij de hofstede een buitenplaats met dezelfde naam, die in de loop van de tijd in het bezit was van verschillende eigenaren. In 1802 kwam Steenvoorde in handen van Jacob van Vredenburch, de eigenaar van Overvoorde. Een van diens nakomelingen liet de buitenplaats in 1887 afbreken.

Steenvoorde ligt in de Rijswijkse woonwijk Steenvoorde-Noord, gebouwd in de tweede helft van de twintigste eeuw. Op het gebied van Steenvoorde is nu het Steenvoordepark ingericht. In 1922 werd op de plaats van de verdwenen hofstede het katholieke jongensinternaat van de Kruisvaarders van Sint-Jan gebouwd. Het internaat werd op 27 oktober 1944 vernietigd bij een mislukte lancering van een Duitse V2 vanaf de lanceerinrichting in het Rijswijkse bos. Er kwamen vijf broeders, zeven jongens en twee bezoekers om het leven. Het internaat werd na de oorlog even verderop herbouwd op de plek waar nu het Kruisvaarderspark ligt.

Zie de categorie Huis Steenvoorde van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

Brekelmans, M. (1986) Kastelen en Buitenplaatsen. Monumenten in Rijswijk. Gemeente Rijswijk (ZH)
Salman, Harrie en Henk Steenvoorde (2010), Steenvoorde. Een verdwenen kasteel, een adellijk geslacht met niet-adellijke nazaten en een Rijswijks landgoed. Stichting Rijswijkse Historische Projecten