Dementie: verschil tussen versies
→Oorzaken van dementie: NEJM-artikel: Hoge bloedsuikerspiegels zijn direct gerelateerd aan het risico op dementie. |
|||
| Regel 74: | Regel 74: | ||
Met ''pseudo-dementie'' wordt meestal bedoeld dat het verminderde verstandelijke functioneren het gevolg is van een psychisch of psychiatrisch probleem, zoals een [[klinische depressie|depressie]]. |
Met ''pseudo-dementie'' wordt meestal bedoeld dat het verminderde verstandelijke functioneren het gevolg is van een psychisch of psychiatrisch probleem, zoals een [[klinische depressie|depressie]]. |
||
Hoge bloedsuikerspiegels zijn direct gerelateerd aan het risico op dementie.<ref name="PMID 23924004">{{en}}{{Aut|Crane PK, Walker R, Hubbard RA, Li G, Nathan DM, Zheng H, et al.}} Glucose levels and risk of dementia. N Engl J Med. 2013 Aug 8;369(6):540–8. . PMID 23924004. {{DOI|10.1056/NEJMoa1215740}}. {{PMC|_PMCNUMMER}}. Dit is een [[open access]] artikel.</ref> |
|||
== Behandeling == |
== Behandeling == |
||
Versie van 4 jun 2014 10:15
|
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts. |
| Dementie | ||||
|---|---|---|---|---|
| Dementia | ||||
| Coderingen | ||||
| ICD-10 | F00-F07 | |||
| ICD-9 | 290-294 | |||
| DiseasesDB | 29283 | |||
| MedlinePlus | 000739 | |||
| ||||
Dementie (zie onder voor de uitspraak) is een verzamelnaam voor aandoeningen die gekenmerkt worden door combinaties van meervoudige stoornissen in verstandelijke vermogens (waaronder het geheugen), stemming en gedrag. Dementie komt voor bij klinische syndromen die door verschillende hersenziekten worden veroorzaakt.
De specifieke kenmerken van de verschillende combinaties worden bepaald door de aard, lokalisatie en ernst van de afwijkingen in de hersenen.[1]
Symptomen en kenmerken
Bij dementie worden de symptomen onderverdeeld in eerste en tweede orde symptomen.
Symptomen van de eerste orde
Deze benaming wordt gebruikt voor de symptomen die zich meestal als eerste bij alle vormen van dementie openbaren:
- geheugenstoornissen
- desoriëntatie in tijd, plaats en persoon
- ten minste een van de volgende vijf aandoeningen: afasie, agnosie, apraxie of een stoornis in de executieve functies of de aandacht.
Symptomen van de tweede orde
Deze benaming wordt gebruikt voor de overige symptomen die zich kunnen voordoen:
- persevereren (continue hetzelfde herhalen in praten of bewegen)
- confabuleren (fantasieverhalen om de 'lege' plekken op te vullen)
- verzamelzucht
- achterdocht
- decorumverlies (normvervaging)
- stemmingsstoornissen
- hallucinaties
- denkstoornissen
- gedragsstoornissen
- persoonlijkheidsveranderingen
- verwijzingen naar het verleden (nostalgisch gevoel opwekken)
Dementie en leeftijd
Dementie is een ziekte die zich vooral op latere leeftijd openbaart. Naarmate mensen ouder worden, neemt dus ook de kans toe dat ze met een bepaalde vorm van dementie te maken krijgen. Aangezien het percentage ouderen in de bevolking van westerse landen toeneemt, krijgen steeds meer mensen met deze aandoening te maken. Omdat vrouwen gemiddeld ouder worden dan mannen, komt bij hen dementie ook vaker voor dan bij mannen. Te verwachten is dat als gevolg van de vergrijzing de prevalentie van dementie in de komende 20 jaar met 45% zal toenemen.
Uit recente statistische gegevens ontleend aan bevolkingsonderzoek in de Verenigde Staten blijkt ten slotte dat hoogopgeleide mannen en vrouwen niet alleen ouder worden, maar gemiddeld ook op latere leeftijd dement worden dan laagopgeleiden. Dit komt doordat de hersenen van hoger opgeleiden actiever zijn en bijgevolg het afsterven van hersencellen wordt afgeremd.
In april 2012 leggen wetenschappers een verband tussen vroege dementie en een ongezonde leefstijl. [2]
Vóórkomen
In België zijn ruim 150.000 patiënten. Afhankelijk van de leeftijd kan de aandoening vastgesteld worden bij:
- vanaf 50 jaar: 2,3%
- vanaf 65 jaar: 5% ernstige dementie, 15% lichte dementie
- vanaf 80 jaar: 25% van de mensen.
In Nederland wordt op basis van bevolkingsonderzoek geschat dat er 179.000 patiënten met dementie zijn, 52.700 mannen en 126.400 vrouwen, waarvan een deel thuis en een deel in een verpleeghuis woont; dat wil zeggen 6,7 per 1.000 mannen en 15,7 per 1.000 vrouwen. Het aantal personen met dementie neemt sterk toe met de leeftijd; tot wel 30-35% van de 85-plussers.[3]
Vormen van dementie
- Ziekte van Alzheimer: meest voorkomend (65% van de mensen met dementie) vroeger (pre)seniele dementie of dementia (prae)senilis genoemd;
- Vasculaire dementie: veroorzaakt door een of meer CVA's en/of beschadigingen aan de witte stof;
- Lewy-body-dementie en Parkinson-disease-dementia (PDD). Bij de ziekte van Parkinson worden "Lewy bodies", insluitsels van eiwitafbraakproducten, aangetroffen in de cellen van de substantia nigra; bij deze twee vormen van dementie worden ze ook in de hersenschors gevonden. Bij Lewy body-dementie treedt dementie al in het begin van het ziekteproces op; van Parkinson-disease-dementia (PDD) 'spreekt men als dementieverschijnselen pas in het verloop van de ziekte van Parkinson optreden.
- Chorea van Huntington
- Frontotemporale dementie: aantasting van de frontale en temporale gebieden in de hersenen, vaak gepaard gaand met ontremming in gedrag. Meest bekende vorm is ziekte van Pick.
- Normal Pressure Hydrocephalus: waarbij de aanmaak en afvoer van hersenvocht uit evenwicht zijn geraakt.
Oorzaken van dementie
Oorzaken van dementie zijn: alcohol, syfilis, trauma capitis (lett: letsel aan het hoofd), een tumor, encefalitis, aids, ziekte van Creutzfeldt-Jakob enzovoort.
Een exacte diagnose is pas na de dood te stellen na sectie. Met behulp van beeldvormend medisch onderzoek kan de diagnose in combinatie met neuropsychologisch onderzoek "waarschijnlijk" dementie gesteld worden. Zonder beeldvormend medisch onderzoek kan het type dementie slechts als "mogelijk" bestempeld worden. Bij het vaststellen van dementie, wordt dikwijls een combinatie van oorzaken gevonden, bijvoorbeeld mengbeelden van vasculaire dementie en de ziekte van Alzheimer, of Lewy body-dementie met ziekte van Alzheimer of vasculaire dementie.
Van secundaire dementie wordt meestal gesproken, als er een omkeerbare achteruitgang van de verstandelijke vermogens is door een behandelbare oorzaak, zoals onjuist gebruik van slaapmiddelen of andere geneesmiddelen; slecht ingestelde suikerziekte; te langzaam werkende schildklier; vitaminegebrek, bijvoorbeeld tekort aan de vitamines B1; B6 of B12; bloeding onder het schedeldak; uitdroging enzovoorts.
Met pseudo-dementie wordt meestal bedoeld dat het verminderde verstandelijke functioneren het gevolg is van een psychisch of psychiatrisch probleem, zoals een depressie.
Hoge bloedsuikerspiegels zijn direct gerelateerd aan het risico op dementie.[4]
Behandeling
- Allereerst dienen behandelbare oorzaken opgespoord of uitgesloten te worden.
- Er is nog geen middel beschikbaar dat Lewy Body-dementie kan afremmen.
- Er zijn geneesmiddelen (o.a. donepezil, rivastigmine en galantamine) die gebruikt worden bij de behandeling van lichte en gemiddelde geheugenstoornissen van het alzheimertype.
- De cholinesteraseremmers, zoals donepezil, rivastigmine en galantamine zijn aanvankelijk geïntroduceerd om het cognitieve functioneren bij de ziekte van Alzheimer te verbeteren. De verwardheid, desoriëntatie en hallucinaties van Lewy Body-dementie reageren goed op behandeling met deze middelen.[5]
- Het leervermogen van mensen met dementie is niet volledig verdwenen en kan door familieleden en verzorgers worden gestimuleerd. Theorie en praktijk zijn beschreven in (Op)nieuw geleerd, oud gedaan (2011)
Hulp van lotgenoten
België
De Vlaamse Alzheimer Liga is pluralistisch en niet gebonden aan andere organisaties. Ze heeft samenwerkingsverbanden met andere zelfhulpgroepen en organisaties. De Liga ondersteunt de uitwisseling van kennis over en ervaring met de ziekte van Alzheimer aan de hand van familiegroepen en doet ook aan mediavoorlichting.
Nederland
Alzheimer Nederland is de organisatie voor mensen met dementie en hun naasten. Deze stichting geeft informatie & hulp en biedt online en offline lotgenotencontact. Daarnaast is de stichting belangenbehartiger en financiert wetenschappelijk onderzoek.
Uitspraak dementie of dementie?
Tegenwoordig is er in medische en paramedische kring een sterke trend om het woord met de klemtoon op de laatste lettergreep uit te spreken[6], net als afasie, epilepsie, geriatrie enz. Deze laatste woorden komen echter uit het Grieks, terwijl dementie van het Latijnse deméntia komt. Dement en dementie zijn vergelijkbaar met eveneens aan het Latijn ontleende woordparen als coherent/coherentie, frequent/frequentie en intelligent/intelligentie. De aanbevolen uitspraak is dan ook dementie, met de klemtoon op de tweede lettergreep[6][7].
Zie ook
- Frontotemporale dementie
- Lewy-body-dementie
- Syndroom van Korsakov
- Vasculaire dementie
- Ziekte van Alzheimer
- Ziekte van Pick
Externe links
- Huisartsenstandaard Dementie
- Alzheimer-Nederland
- Alzheimerliga België
- Expertisecentrum Dementie Vlaanderen
- Praten over Gezondheid - Ervaringsverhalen Patiënten met Dementie
- Praten over Gezondheid - Ervaringsverhalen Mantelzorgers Dementie
Bronnen, noten en/of referenties
|