Jaws (film)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Jaws
De zomer van de witte haai
Jaws
(Filmposter op en.wikipedia.org)
Tagline The Nation's No.1 Best-Selling Book now the Screen's Super-Thriller[1]
Regie Steven Spielberg
Producent Richard D. Zanuck
David Brown
Scenario Peter Benchley
Carl Gottlieb
Gebaseerd op:
Jaws van Peter Benchley
Hoofdrollen Roy Scheider
Richard Dreyfuss
Robert Shaw
Lorraine Gary
Murray Hamilton
Muziek John Williams
Montage Verna Fields
Cinematografie Bill Butler
Distributie Universal Pictures
Première Vlag van Verenigde Staten 20 juni 1975
Vlag van Nederland 18 december 1975
Genre Thriller/horror
Speelduur 124 minuten
Taal Engels
Land Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Budget $ 8.000.000 (geschat)
Opbrengst $ 470.653.000[2]
Gewonnen prijzen 9, waaronder 3 Oscars
Overige nominaties 13
Vervolg Jaws 2 (1978)
(en) IMDb-profiel
MovieMeter-profiel
(mul) TMDb-profiel
(en) AllMovie-profiel
Portaal  Portaalicoon   Film

Jaws (Engels voor kaken, Nederlandse titel: De zomer van de witte haai[3]) is een Amerikaanse film uit 1975 naar het gelijknamige boek van Peter Benchley. De film werd geregisseerd door Steven Spielberg en won drie Oscars. Onder meer Roy Scheider, Robert Shaw, Richard Dreyfuss en Lorraine Gary speelden in de film.

Jaws was de eerste film die meer dan 100 miljoen dollar opbracht. In 1977 werd dit geëvenaard door Star Wars.[4]

De film had onverwacht een grote impact: het cementeerde het beeld van de haai als mensendoder. De film wordt wereldwijd verantwoordelijk gezien voor de vele angstige stereotypen over haaien. Zowel auteur Benchley als regisseur Spielberg heeft jaren later te kennen gegeven spijt te hebben dat ze de haai op die manier geportreteerd hebben.[5]

Verhaal[bewerken | brontekst bewerken]

Leeswaarschuwing: Onderstaande tekst bevat details over de inhoud of de afloop van het verhaal.

Het verhaal gaat over sheriff Martin Brody van de fictieve badplaats Amity Island, die het strand sluit om badgasten te beschermen tegen de aanvallen van een witte haai. De gemeenteraad vindt echter dat het strand open moet blijven om geen badgasten (en daarmee "summer dollars") mis te lopen. Dit blijkt een onverstandige beslissing, want binnen een paar dagen worden nog eens twee badgasten aangevallen en gedood door de witte haai. De oudste zoon van de sheriff is betrokken bij een van deze incidenten, maar hij komt er met de schrik van af. Brody, zeebioloog Matt Hooper en de drinkende, ruige visser Quint gaan vervolgens op pad om de haai te vangen, voor de haai hen zelf of iemand anders vangt.

Rolverdeling[bewerken | brontekst bewerken]

Acteur Personage
Scheider, Roy Roy Scheider Sheriff Martin Brody
Shaw, Robert Robert Shaw Quint
Dreyfuss, Richard Richard Dreyfuss Matt Hooper
Gary, Lorraine Lorraine Gary Ellen Brody
Hamilton, Murray Murray Hamilton Burgemeester Larry Vaughn
Gottlieb, Carl Carl Gottlieb Ben Meadows
Kramer, Jeffrey Jeffrey Kramer Deputy Leonard 'Lenny' Hendricks
Backlinie, Susan Susan Backlinie Christine 'Chrissie' Watkins
Filley, Jonathan Jonathan Filley Tom Cassidy
Grossman, Ted Ted Grossman Slachtoffer in het estuarium
Rebello, Chris Chris Rebello Michael Brody
Mello, Jay Jay Mello Sean Brody
Fierro, Lee Lee Fierro Mrs. Kintner
Voorhees, Jeffrey Jeffrey Voorhees Alex Kintner
Courtney, Fritzi Jane Fritzi Jane Courtney Mrs. Taft (onvermeld)
Wilde, Alfred Alfred Wilde Harry Wiseman (onvermeld)

Achtergrond[bewerken | brontekst bewerken]

Productie[bewerken | brontekst bewerken]

De opnames werden gemaakt in Martha's Vineyard, Massachusetts.

De mechanische haai die voor de actiescènes werd gebruikt, werkte een groot deel van de tijd niet, waardoor Spielberg gedwongen werd om in veel scènes alleen de suggestie te wekken van de aanwezigheid van de haai zonder de haai daadwerkelijk in beeld te brengen. De mechanische haai had van het productieteam de bijnaam Bruce gekregen. In veel haai-gerelateerde films wordt dit gegeven aangehaald, zoals bij de haai in de film Finding Nemo uit 2003. In een Brits programma over bekende horrorscènes noemde Spielberg zelf de haai the turd (Engels voor "drol") en bekende dat ze tijdens het filmen ergere bijnamen voor de haai hadden.

Ook de muziek van John Williams wordt gezien als oorzaak van het succes van de film. Volgens Spielberg is de muziek voor 50% bepalend voor de film, hoewel hij in het begin skeptisch was over de filmmuziek.[6] Williams ontving hiervoor in 1976 een Oscar voor Beste Originele Filmmuziek.[7] Het leidmotief is tegenwoordig synoniem voor naderend gevaar.

Taglines[bewerken | brontekst bewerken]

Voor de film werden vele taglines gebruikt.[1] Een selectie:

  • Don't go in the water.
  • See it before you go swimming.
  • The terrifying motion picture from the terrifying No. 1 best seller.
  • She was the first.
  • You'll never go in the water again!
  • Amity Island had everything. Clear skies. Gentle surf. Warm water. People flocked there every summer. It was the perfect feeding ground.
  • Do you like fish? Well, he likes you too...
  • You yell shark, and we got a panic on our hands on the Fourth of July.
  • When beaches open this summer, you will be taken by Jaws.

De uitspraak van Chief Brody "You're gonna need a bigger boat" werd na de film een term om aan te duiden dat de gekozen oplossing voor een bepaald probleem niet efficiënt is, en er naar een alternatief gezocht moet worden. Acteur Roy Scheider improviseerde deze zin bij de opnames.

Opvolgers[bewerken | brontekst bewerken]

Er waren drie opvolgers: Jaws 2 (1978), Jaws 3-D (1983) en Jaws: The Revenge (1987).

In 1995 werd een beruchte knock-off uitgebracht: Cruel Jaws. Hoewel deze film geen binding heeft met de officiële Jaws-films, wordt hij door sommigen wel als Jaws 5 bestempeld en ook wel als zodanig verkocht. In de film zijn fragmenten uit verschillende andere films (waaronder de eerste 3 Jaws-films) gemonteerd en ook zijn geluidsfragmenten uit Star Wars gebruikt.

Prijzen en nominaties[bewerken | brontekst bewerken]

jaar prijs categorie genomineerde(n) uitslag
1976 Academy Award Beste filmmontage Verna Fields gewonnen
Beste muziek John Williams
Beste geluid Robert L. Hoyt, Roger Heman Jr., Earl Madery, John R. Carter
Beste film Richard D. Zanuck, David Brown genomineerd
Academy of Science Fiction, Fantasy & Horror Films Golden Scroll Clark Ramsey gewonnen
Outstanding Film Award -
Eddie Award Best Edited Feature Film Verna Fields gewonnen
BAFTA Film Award Anthony Asquith Award for Film Music John Williams gewonnen
Beste acteur Richard Dreyfuss genomineerd
Beste regisseur Steven Spielberg
Beste film -
Beste montage Verna Fields
Beste scenario Peter Benchley, Carl Gottlieb
Beste filmmuziek John R. Carter, Robert L. Hoyt
DGA Award Outstanding Directorial Achievement in Motion Pictures Steven Spielberg genomineerd
Golden Globe beste originele muziek - film John Williams gewonnen
Beste regisseur - film Steven Spielberg genomineerd
Beste film - drama -
Beste scenario - film Peter Benchley, Carl Gottlieb
Golden Screen - - gewonnen
Grammy Award Album of Best Original Score Written for a Motion Picture or Television Special John Williams gewonnen
People's Choice Award favoriete film - gewonnen
WGA Award (Screen) beste drama afgeleid van een ander medium Peter Benchley, Carl Gottlieb genomineerd
2001 National Film Registry - - gewonnen
2005 Satellite Award Outstanding Overall DVD - genomineerd