Asturië (regio): verschil tussen versies
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 15: | Regel 15: | ||
| feestdag= |
| feestdag= |
||
| iso=ES-AS |
| iso=ES-AS |
||
| website=[http://www. |
| website=[http://www.asturias.es www.asturias.es] |
||
}} |
}} |
||
Versie van 9 sep 2011 06:57
Regio van Spanje 
| |||
|---|---|---|---|
| |||
| Coördinaten | 43°21'41"NB, 5°50'52"WL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 10.604 km² | ||
| Inwoners (2018) |
1.028.244 (97 inw./km²) | ||
| Hoofdstad | Oviedo | ||
| Politiek | |||
| President | Francisco Álvarez-Cascos Fernández (FAC) | ||
| Overig | |||
| Volkslied | Asturias, Patria querida | ||
| Talen | Spaans | ||
| Tijdzone | +1 | ||
| ISO 3166-2 | ES-AS | ||
| Website | www.asturias.es | ||
| |||
Het Prinsdom Asturië (Spaans: Principado de Asturias) is een van de 17 autonome regio’s van Spanje en ligt in het noordwesten van het land, tussen het Cantabrisch Gebergte en de Cantabrische Zee, tussen de regio's Galicië en Cantabrië. Asturië is zowel een autonome regio als een provincie, met als hoofdstad Oviedo. De grootste stad van de regio is Gijón. In 2010 had Asturië een inwonertal van 1.084.341.
Asturië neemt in de Spaanse geschiedenis een bijzondere plaats in, omdat het het enige christelijke gebied was toen de rest van het Iberisch Schiereiland Moors bezit was in de middeleeuwen. Het kruis op de vlag van Asturië herinnert hier nog aan.
De kroonprins van Spanje heeft om historische redenen de titel 'Prins van Asturië'. De autonome gemeenschap Asturië is in naam een 'prinsdom'.
Geschiedenis
Oudheid
De oudste sporen van bewoning in Asturië zijn gevonden in de grot van El Sidrón in de gemeente Piloña. Het gaat om fossiele resten van neanderthalers van 49.000 jaar oud. Van de homo sapiens zijn onder meer wandschilderingen gevonden in de grot van Tito Bustillo in Ribadesella, die dateren uit het jong-paleolithicum. Rond 9500 v.Chr. verschijnt er een inheemse epipaleolithische cultuur, eigen aan Asturië, waarvan de belangrijkste resten langs de kust zijn gevonden.
Tijdens het neolithicum ontwikkelt zich ook in Asturië de landbouw, waarvan veel sporen aangetroffen zijn. Uit deze overgangstijd stammen verder bijvoorbeeld ook de grafheuvels en andere grafmonumenten op de Monte Areo nabij Carreño en Gijón. Ook begint het gebruik van metalen zich in deze periode te ontwikkelen. Vanaf de bronstijd beginnen de bewoners van de regio zich te vestigen in zogenaamde castros, versterkte dorpen, waarvan het best bewaarde exemplaar Chao Samartín is, nabij het dorp Castro in de gemeente van Grandas de Salime. Het Romeinse Rijk doet vrij geleidelijk zijn intrede in de regio, en dit geschiedt op relatief vreedzame wijze, ook al ontstaat er later een mythe van heldhaftig verzet tegen de bezetter. De Romeinse cultuur smelt zelfs samen met de inheemse cultuur: er vindt een 'asturianisatie' van de Romeinse sociaal-culturele orde plaats, die een grote rol zal spelen in het ontstaan van het Koninkrijk Asturië, later.
Koninkrijk Asturië
Zie Koninkrijk Asturië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Na de Romeinse tijd en de val van het Koninkrijk der Visigoten begint een belangrijke periode in de geschiedenis van Asturië. In de achtste eeuw, na de mythische Slag bij Covadonga, ontstaat het Koninkrijk Asturië, onder leiding van Pelayo, dat zich de herovering van het gehele Iberisch Schiereiland tot doel stelt, een proces dat onder de naam Reconquista de geschiedenis in zal gaan. Dat is vandaag de dag nog de hoofdstad van de autonome regio en prinsdom Asturië. Tijdens deze expansie naar het zuiden kent het koninkrijk een ware bloeiperiode, waarvan met name de architectuur en edelsmederij getuigenis hebben gedaan en er een geheel eigen stijl ontwikkeld wordt: de Asturische pre-romaanse stijl. Overgebleven gebouwen uit deze tijd zijn door de Unesco op de lijst van werelderfgoed geplaatst.
Is in eerste instantie Cangas de Onís de hoofdstad van het koninkrijk, na wat omzwervingen vestigt het hof zich in Oviedo.
Na het overlijden van koning Alfons III in 911 wordt het koninkrijk onder zijn erfgenamen opgedeeld en verliest het aan invloed ten opzichte van de nieuwere koninkrijken op het Iberisch Schiereiland. Het hof verplaatst zich naar León in 913, en ook het rijk neemt de naam 'Koninkrijk León' aan. De rest van de middeleeuwen in de regio kenmerkt zich door meerdere opstanden van de lokale adel. In 1388 wordt het Prinsdom Asturië uitgeroepen, verbonden aan de opvolger van de Castiliaanse troon, om het gebied te onderwerpen aan het centrale bestuur. Tussen dat moment en 1444 ziet de Junto General van het prinsdom als bestuursorgaan het licht.
Moderne Tijd
Halverwege de 18e eeuw wonen er 200.000 mensen in Asturië, waarvan ongeveer 90% werkzaam is in de landbouw.
Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw ontwikkelen zich de mijnbouw en de staalindustrie, voornamelijk in de centrale vallei ten zuiden van Oviedo, die een aanzienlijke trek naar de stad veroorzaken en die gezichtsbepalend worden voor de regio. Ook begint er vanaf het arme platteland een massale emigratie van Asturianen, hoofdzakelijk naar Zuid-Amerika. Emigratie wordt een van de kenmerken van de regio.
Asturië blijft de tragische gebeurtenissen in de 20e eeuw niet bespaard. De revolutie van oktober 1934 en de Spaanse Burgeroorlog houden er behoorlijk huis. In de burgeroorlog is Asturië de scene van een van de wreedste en bloedigste hoofdstukken. Desalniettemin kennen de mijnbouw en de metaalindustrie een bepaalde bloei halverwege de vorige eeuw, onder het regime van Franco.
De intrede van de democratie valt samen met de economische crisis in de jaren zeventig. Asturië gaat een periode van opeenstapeling van economische problemen en hervorming van haar belangrijkste productieve sectoren in. Het toetreden van Spanje tot de EG in 1986 leidt tot een sterke aanpassing van de regionale economie op vlakken als de landbouw, mijnbouw, staalindustrie, visserij en scheepsbouw. De negatieve effecten van al deze veranderingen worden verzacht door de structurele fondsen van de gemeenschap.
Geografie
Ligging
Asturië ligt aan de Cantabrische Zee, een gedeelte van de Atlantische Oceaan, in het noorden van Spanje en heeft een oppervlakte van 10.603,57 km². Het grenst in het westen aan Galicië, in het oosten aan Cantabrië en in het zuiden aan Castilië en León. De Asturische kust wordt ook wel de Costa Verde genoemd. Over de gehele lengte ligt parallel aan de kust het Cantabrisch Gebergte, waarvan de Picos de Europa het hoogste deel vormt. De zuidgrens van het prinsdom loopt door dit gebergte.
Het feit dat dit gebergte dicht bij de kust ligt is erg bepalend voor het landschap. Zo zijn de rivieren in Asturië vrij kort, met een groot hoogteverschil en dus met een zeer sterke stroming.
Klimaat
| Klimatogram van Luchthaven Asturië[1] | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| J | F | M | A | M | J | J | A | S | O | N | D |
114
13
5
|
98
13
6
|
93
14
6
|
107
15
7
|
93
17
10
|
64
19
12
|
56
21
15
|
59
22
15
|
82
21
13
|
116
18
11
|
134
15
8
|
118
13
6
|
| Temperatuur in °C • Totale neerslag in mm | |||||||||||
Asturië heeft een koel en zeer gematigd zeeklimaat. Dit komt doordat in de winter de wind het meest uit het zuidwesten komt en milde lucht meevoert, terwijl de dominante windrichting in de zomer het noordoosten is en de wind juist koelere lucht aanvoert. Verder in het binnenland is het klimaat iets minder mild, in de hoger gelegen gebieden en met name de bergen kunnen de winters erg koud zijn en kan er een aanzienlijke hoeveelheid sneeuw vallen.
Door de nabijheid van de Atlantische Oceaan is er veel neerslag. Vooral als de wind uit het noorden komt en frontaal op het Cantabrisch Gebergte botst, zorgt de hellingstijgwind voor regen. Door de hoeveelheid neerslag maakt Asturië onomstreden deel uit van het 'natte' of 'groene' Spanje langs de noordkust, in tegenstelling tot het 'droge' Spanje, ten zuiden van het Cantabrisch Gebergte, waar aanzienlijk minder neerslag valt.
De qua temperatuur relatief gematigde kust is in de zomer een populair vakantieoord voor mensen uit de rest van Spanje, vooral uit Madrid.
Bevolking
In het centrale deel is het vlakker en woont het grootste deel van de bevolking. 27 km landinwaarts ligt de hoofdstad Oviedo, een stad met iets meer dan 224.005 inwoners. De havenstad Gijón, met een inwonertal van ruim 277.554, is de grootste stad van Asturië. De nabijgelegen belangrijke havenstad Avilés, met 84.242 inwoners, maakt de centrale stedendriehoek compleet.
Andere belangrijke plaatsen zijn de mijnbouwsteden Mieres (44.070 inwoners) in de centrale vallei en Langreo (45.565 inwoners)[2].
Buiten de bevolkingsconcentratie in het midden van Asturië zijn de belangrijkste economische activiteiten landbouw, visserij en toerisme.Ten oosten en westen van deze steden woont de bevolking voornamelijk in de kuststrook, waar naast . In het westen zijn Navia en Luarca de belangrijkste kernen aan de kust, en Cangas del Narcea en Grado in het binnenland. In het oosten ligt Llanes aan de kust en is het binnenland dunbevolkt in de Picos de Europa.
De meeste plattelandsgebieden in Asturië, en dan met name in het westen en zuidwesten, zijn snel aan het leeglopen door een aanhoudende crisis in de landbouw. Boeren die niet meer rond kunnen komen door de kleinschaligheid van hun onderneming trekken naar de stad, en dan met name de centrale drie steden in Asturië zelf en Madrid. Dit geldt in iets mindere mate voor de mijnbouwsteden en -dorpen in en rondom de centrale vallei.
- Bron: INE
- Opm: Bevolkingscijfers in duizendtallen
Bestuurlijke indeling
Asturië is zowel een autonome regio als een provincie, en is dus in tegenstelling tot bijvoorbeeld Andalusië niet onderverdeeld in verschillende provincies. Hetzelfde geldt voor Cantabrië, La Rioja, Navarra, Murcia en de regio Madrid.
Asturië is onderverdeeld in acht comarca's (Asturisch: cotarros) en 78 gemeentes. Daarnaast zijn er ook landelijke parochies die behoren tot een gemeente. Dit zijn administratieve onderverdelingen van gemeentes en hebben niets te maken met kerkelijke parochies.
Transport
De hoofdwegen in Asturië zijn de A-8 en de A-66. De A-8 verbindt Santander met A Coruña via Gijón en Avilés. De A-66 komt van Madrid en León en gaat via Oviedo naar Gijón. De luchthaven van Asturië verbindt de regio met Madrid, Barcelona en andere nationale en Europese bestemmingen. Bovendien vertrekken van Gijón en Oviedo treinen naar Madrid, Barcelona en Alicante. De hogesnelheidslijn (Variante de Pajares) die Asturië zal verbinden met León is in aanbouw.
Taal
De enige officiële taal in Asturië is het Spaans (of Castiliaans). Er wordt tevens Asturisch (Asturisch: Asturianu of Bable) gesproken, dat wordt beschermd door de Wet op het Gebruik en de Bevordering van het Asturisch (Ley 1/1998, de 23 de marzo, de uso y promoción del bable/asturiano). In het westen van Asturië wordt ook een dialect van het Galicisch gesproken, dat ook wel als een overgangsdialect tussen het Galicisch en het Asturisch wordt gezien. Het gebruik van dit dialect is echter minimaal vergeleken met het gebruik van het Asturisch. Er is een tendens om alle Spaanse plaatsnamen door traditioneel Asturische en Galicisch-Asturische plaatsnamen te vervangen.
Cultuur
Gastronomie
Asturië geniet een vrij grote bekendheid vanwege de landbouwproducten en de bijbehorende schotels die er vandaan komen.
De fabada (voluit fabada asturiana) is een schotel van witte bonen en vleeswaren zoals chorizo, bloedworst en varkensvlees. In principe worden inheemse Asturische bonen gebruikt, waarvan sommige soorten zelfs een beschermde oorsprongsbenaming hebben en dus wettelijk als Asturisch product beschermd worden.
Daarnaast staat Asturië bekend om haar kazen. De bekendste daarvan is de cabrales, een blauw geaderde koeienkaas. Verder komen er meerdere varianten koeien- en geitenkazen vandaan.
Maar het meest staat het prinsdom bekend om de verschillende cidersoorten die er vandaan komen. Door het fermentatieproces dat gebruikt wordt bevat Asturische cider geen koolzuur. De cider wordt vanaf grote hoogte in het glas geschonken, zodat het een sparkelende smaak krijgt, vergelijkbaar met die van champagne. Deze smaak blijft maar even hangen, zodat het glas snel na het inschenken leeggedronken dient te worden. De schenker, die vanuit een naar boven gestrekte arm in het glas dat hij zover mogelijk naar de grond houdt schenkt, is er zeker van dat zijn kleren na een paar rondjes doorweekt zijn van de opspattende cider. De cider wordt gemaakt van lokale appelsoorten in vele kleine llagares, fabriekjes door de hele regio. Bijna elk dorp heeft zijn eigen cidersoort.
Politiek
Asturië is van oudsher een links bolwerk binnen Spanje. Aan het begin van de Spaanse Burgeroorlog voegde de regio zich aan de kant van de republikeinen onder invloed van onder anderen haven- en fabrieksarbeiders en mijnwerkers terwijl de omringende regio's aan de nationalisten toevielen. Pas na een lang beleg kon het verzet gebroken worden en eindigde de verovering in een bombardement van Oviedo.
Sinds de herinvoering van de democratie in Spanje in 1978 is de PSOE, de socialistische partij, altijd de grootste geweest, hoewel het verschil met de conservatieve PP door de tijd heen aan het afnemen is. In de aanloop naar de regionale verkiezingen in mei 2011 is het rechtse kamp verscheurd door interne conflicten die tot op nationaal niveau uit zijn gevochten. Voormalig partijbons Francisco Álvarez-Cascos is kandidatuur voor het presidentschap van de regio geweigerd, waarop deze een eigen partij heeft opgericht.
Media
De autonome gemeenschap beschikt over meerdere publieke zenders.
Naast de landelijke dagbladen (en dan met name El País en El Mundo), verschijnen er in Asturië meerdere regionale bladen. De krant met de grootste oplage is La Nueva España dat uit wordt gegeven in Oviedo, gevolgd door El Comercio, gezeteld in Gijón. Dat laatste blad is de oudste, op dagelijkse basis verschijnende krant van de regio. De derde krant van de regio is La Voz de Asturias, die door een samenwerkingsverband grotendeels dezelfde inhoud heeft als El Periódico de Catalunya, en tot voor kort zelfs tot die krant behoorde.
Prinsdom
Asturië is het enige deel van Spanje dat niet onder Moors bestuur heeft gestaan en het Koninkrijk Asturië was de eerste christelijke staat op het Iberisch Schiereiland na de islamitische invasie van Hispania. Om die reden krijgt de Spaanse troonopvolger automatisch de titel Prins van Asturië (Spaans: Principe de Asturias).
Geboren in Asturië
- Leopoldo Alas, 19e-eeuwse auteur van La Regenta, een belangrijk werk in de Spaanse literatuur
- Alejandro Casona, 19e-eeuwe auteur van literatuur en toneel zoals De vrouw in de ochtend
- Fernando Alonso, formule 1-coureur, wereldkampioen in 2005 en 2006
- Carlos Barredo, wielrenner
- Letizia, Prinses van Asturië, afkomstig uit Oviedo en vrouw van Felipe, Prins van Asturië
- Severo Ochoa, winnaar van de Nobelprijs voor Geneeskunde in 1959
- Gaspar Melchor de Jovellanos, filosoof, politicus, denker uit De Verlichting
- Samuel Sánchez, wielrenner
- Luis Enrique, oud-voetballer
- David Villa, voetballer
Externe link
Voetnoten
- ↑ Valores Climatológicos Normales: Asturias / Aeropuerto - Agencia Estatal de Meteorología - AEMET. Aemet.es. Geraadpleegd op 22 mei 2009.
- ↑ Inwoneraantallen per gemeente volgens het Spaans Nationaal Statistisch Instituut uit 2009
Bronnen
- Inwoneraantallen (2009) Spaans bureau voor statistiek (en)
- Introductie van Asturië door de universiteit van Oviedo (es)
· 
· 
