Drepanosaurus
| Drepanosaurus Status: Uitgestorven Fossiel voorkomen: Laat-Trias | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||||
| Drepanosaurus Pinna, 1979 | |||||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||||
| Drepanosaurus unguicaudatus | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Drepanosaurus unguicaudatus | |||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Drepanosaurus[1][2][3] (/drəˌpænəˈsɔːrəs/; 'sikkelhagedis') is een geslacht van uitgestorven boombewonende reptielen dat leefde tijdens het Trias. Het is een lid van de Drepanosauridae, een groep diapside reptielen die bekend staat om hun grijpstaarten. Drepanosaurus was waarschijnlijk een insecteneter en leefde in een kustomgeving in wat nu Italië is, evenals in een stroomgebied in het middenwesten van de Verenigde Staten.
Beschrijving[bewerken | brontekst bewerken]
Over het algemeen worden drepanosauriërs gekenmerkt door lange, sierlijke nekken met een licht gebouwde driehoekige schedel die oppervlakkig lijkt op die van vogels. Ze hebben ook zware lichamen, met wervels versmolten tot een richel over hun schouders. Hun ledematen, met grijpende handen en voeten, kunnen worden omschreven als kameleonachtig. Hun lange staarten zijn lang en smal met vaak een staartpunt die in een klauw is veranderd.
Van Drepanosaurus is bekend dat hij een enorme klauw op de wijsvinger van elke hand heeft, naast de staartklauw. De schedel van Drepanosaurus is nooit gevonden en is nog steeds onbekend, maar de schedels van andere drepanosauriërs zoals Megalancosaurus geven ons een idee van hoe de schedel van Drepanosaurus eruit zou kunnen zien. Als we naar de schedel van Megalancosaurus kijken, zien we dat de klauwen van elke wijsvinger waarschijnlijk even groot waren als de hele kop van Drepanosaurus en hij een vogelachtige kaak- en kopvorm had.
De voorpoot van Drepanosaurus is sterk gemodificeerd in vergelijking met andere gewervelde dieren en zeer robuust. De ellepijp was veranderd van een onderarmbeen in een vreemde halvemaanvormige plek voor spieraanhechting. De rol van de ellepijp bij de meeste tetrapoden wordt vervangen door een langwerpig handwortelbeen. Extra spieren zouden kunnen worden bevestigd aan de hoge schoft die kenmerkend was voor Drepanosaurus en zijn naaste verwanten.
Een aanwijzing voor het doel van deze grote spieren is te vinden op zijn hand. De 'wijsvinger' van het dier droeg een grote klauw die deed denken aan de duimklauw van dinosauriërs zoals Noasaurus en Baryonyx. Het is echter waarschijnlijker dat Drepanosaurus zijn klauw gebruikte zoals de moderne pygmee-miereneter, door bast en insectennesten te scheuren om ongewervelde prooien te vinden. Sommige onderzoekers hebben het meer vergezochte voorstel gedaan dat de klauw werd gebruikt om holen uit te graven, maar dit is niet algemeen aanvaard.
De doornuitsteeksels van de wervelkolom van de rug van Drepanosaurus zijn hoog tot aan het heiligbeen. Die van de sacrale en voorste staartwervels zijn erg laag als ze al aanwezig zijn. Meer achteraan op de staart worden ze weer lang met verbrede toppen. Het schouderblad was robuust met een bocht van zeventig graden. Het opperarmbeen en het spaakbeen waren kort, terwijl de ellepijp werd vervangen door een ulnare en verschoven naar de elleboog, in de vorm van een schijf. Aangenomen wordt dat deze verandering in de skeletconfiguratie samenhangt met de grote klauw op de tweede vinger die een grote spier nodig heeft om te kunnen werken. Het bekken was groot en het schaambeen vormde het grootste deel van het onderste deel. De achterpoten van Drepanosaurus waren veel groter dan de voorpoten, waarbij het scheenbeen en kuitbeen ruim van elkaar gescheiden waren.
Ontdekking[bewerken | brontekst bewerken]
Drepanosaurus werd in 1979 ontdekt in Noord-Italië en werd benoemd door Giovanni Pinna, een professor in paleontologie en museoloog. De soortnaam is Drepanosaurus unguicaudatus. De geslachtsnaam is Grieks voor 'sikkelhagedis'. De soortaanduiding betekent 'met een klauw aan de staart' in het Latijn. Drepanosaurus is een zeldzaam fossiel en het enige gevonden volwassen exemplaar, het holotype MCSNB 5278a-b, is onvolledig. Een ander gedeeltelijk exemplaar van Drepanosaurus werd gevonden in 2016 in de Chinle-formatie in New Mexico en bestaat uit delen van de voorpoten.
Fylogenie[bewerken | brontekst bewerken]
Drepanosaurus maakt deel uit van de clade Drepanosauridae, die is genest in de grotere clade Drepanosauromorpha. Drepanosauromorfen worden soms beschouwd als onderdeel van de groep Protorosauria die al dan niet een natuurlijke groep is (dat wil zeggen monofyletisch). Het is in ieder geval duidelijk dat drepanosauriërs diapside reptielen zijn.
Paleobiologie[bewerken | brontekst bewerken]
Drepanosaurus wordt verondersteld een insecteneter te zijn geweest, waarbij hij die grote klauwen op de tweede vingers gebruikte om de schors op te tillen en in spleten en groeven in bomen te graven om insecten te vinden. Er wordt aangenomen dat Drepanosaurus ook een gravend dier was en de staart kon gebruiken als een hulpmiddel voor het opgraven van insecten. Twijfel over de vraag of de staart van Drepanosaurus flexibel genoeg was om te worden gebruikt om te graven, wordt vandaag de dag nog steeds geuit, vooral omdat veel kenmerken erop wijzen dat Drepanosaurus in de eerste plaats een in bomen levend dier was.
Paleoecologie[bewerken | brontekst bewerken]
Met een lengte van slechts vijfenveertig tot vijftig centimeter bracht Drepanosaurus zijn tijd door in bomen met zijn grijpende kameleonachtige handen en voeten om van tak naar tak te klimmen, evenals met zijn lange staart die zich ter ondersteuning rond takken wikkelde. Dit veronderstelde gedrag heeft ertoe geleid het begrip 'aapachtig' op Drepanosaurus toe te passen. De staart bood ook extra ondersteuning samen met de klauw aan de punt om takken te helpen grijpen. Drepanosaurus werd gevonden in bosrijke omgevingen en ecosystemen in wat nu Noord-Italië is. Er zijn ook verwanten gevonden in andere delen van Italië en New Mexico en New Jersey in vergelijkbare bossen. Drepanosaurus is veel groter dan zijn verwanten, meer dan het dubbele van de lengte van Megalancosaurus. Van alle drepanosauriden wordt aangenomen dat het in bomen levende insecteneters waren met vergelijkbare lichaamsstructuren als Drepanosaurus, met uitzondering van kleine verschillen die meestal te maken hebben met de configuratie van de voorpoten en ongelijkheden in de vorm van de kop.
| Bronnen, noten en/of referenties
Literatuur
Noten
|