Heilig Bloed

Deel van de serie over Christelijke relieken

Ook bekend als "Relikwieën"

Overblijfselen van de Heiligen uit het christendom

Bewaard in reliekhouders

Relieken van het leven van Christus Lijkwade van Turijn De Heilige Rok van Trier Zweetdoek van Oviedo Het Kleed van Edessa De Heilige Lans Het Heilig Bloed De Heilige Graal De Heilige Trap

Relieken van heiligen Petrus te Rome Paulus te Rome Nicolaas te Bari Bernadette Soubirous te Nevers de Drie Koningen te Keulen Theresia in Lisieux Hildegard te Eibingen

Relieken in Nederland Servatius te Maastricht Lidwina te Schiedam Bonifatius te Dokkum Thomas van Kempen te Zwolle Werenfridus te Elst Amelberga te Susteren

Met Heilig Bloed of Kostbaar Bloed wordt een reliek van het bloed van Jezus bedoeld. Omdat Jezus bij het Laatste Avondmaal de wijn zijn bloed noemt, hebben verhalen over het Heilig Bloed vaak ook met de Heilige Graal te maken.

Het Avondmaal en het bloed van Jezus

De synoptische evangelies vertellen dat op de eerste dag van de ongedesemde broden, waarop men het Paaslam offerde, Jezus aan zijn leerlingen opdroeg om het paasmaal te bereiden. Er zijn twee iets onderscheiden lezingen.

Bij Marcus en Matteüs, neemt Jezus het brood, zegent het, breekt het en geeft het hun met de woorden: "Neemt, dit is mijn Lichaam." Daarna, nemend de kelk, zei hij dank en gaf hij haar (de kelk) aan hun met de woorden: "Dit is mijn bloed, het bloed van het verbond dat voor velen zal worden vergoten."

Bij Lucas luidt het woord van Jezus bij de wijn: "Deze beker is het Nieuwe Verbond in mijn bloed vergoten voor u."

In beide gevallen is er dus een identificatie van wijn en bloed. Het bloed van Jezus wordt bevat in de kelk van de eucharistie ingesteld na het laatste avondmaal. In de katholieke en oosters-orthodoxe leer wordt het wijn in de kelk als de priester de woorden van Christus uitspreekt daadwerkelijk verandert in zijn bloed. Zie hierover ook Werkelijke Tegenwoordigheid en transsubstantiatie.

Jozef van Arimathea, de Heilige Kelk en de mythe van de Graal

De beker, die Jezus bij het laatste avondmaal gebruikte, werd later de miskelk. Pontius Pilatus zou hem volgens sommige graallegenden aan Jozef van Arimathea gegeven hebben (als eerste graalridder). Hij zou dan aan de voet van het Heilig Kruis het bloed uit de zijde van Jezus hebben opgevangen in de beker, nadat de soldaat er met de Heilige Lans in gestoken had.

Schrijnen van het Heilig Bloed

In verschillende kerken van het christendom worden relieken van het bloed bewaard. In bepaalde plaatsen heeft men het over het heilig bloed (Brugge), in andere meestal over het kostbaar bloed (Fécamp)

In België

Het heilig Bloed in de Heilig-Bloedbasiliek te Brugge

In de Heilig-Bloedbasiliek te Brugge wordt een reliek van het Heilig Bloed bewaard. Deze reliek is een eerstegraads reliek, en een van de belangrijkste relieken van de katholieke Kerk. De reliek zelf zou zijn meegenomen van de Kruistochten.

Zie ook: Edele Confrérie van het Heilig Bloed

In Frankrijk

Fécamp

De abdijkerk van Fécamp heeft een tabernakel dat volgens de legende een reliek van het kostbaar Bloed van Jezus bevat. Dit bloed zou in een loden doosje, door de stam van een vijgeboom vanuit het Heilige Land naar de oevers van Fécamp zijn gedreven. Daar wordt het al eeuwen bewaard in een flesje in de benedictijner abdij van de heilige Drieëenheid. Jaarlijks wordt het reliek van het Kostbaar Bloed getoond waar men nog de prachtige marmeren reliekhouder van kan zien.

Sainte-Chapelle te Parijs

De verwerving van het Heilig Bloed, was voor Lodewijk IX de heilige aanleiding voor het bouwen van de Sainte-Chapelle. Naast het Heilig Bloed, werden er de Doornenkroon, het Ware Kruis, de Spijkers, de Lans, de Spons, de Zweetdoek, het Purperkleed en het Victoriekruis bewaard. Tijdens de Franse Revolutie raakten deze relieken verloren.

In Duitsland

Rothenburg ob der Tauber (Beieren)

Het heilig Bloed wordt ook bewaard in de Sint-Jacobuskerk in het Beierse Rothenburg ob der Tauber.

Varia

Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen de relieken van het Heilig Bloed afkomstig uit het Heilige Land en Jeruzalem en de eucharistische wonderrelieken, waarbij de geconsacreerde gedaante van wijn soms uit de miskelk op een corporale viel, en daarbij wonderbaarlijk in zichtbaar bloed veranderde (soms ook in de kelk zelf). Een voorbeeld van een dergelijk eucharistisch wonder is dat van het H. Bloed te Lanciano.

Deze relieken hebben eigenlijk niets met Christus zelf te maken, ze hebben geen historisch verband. Deze soort van relieken vinden we overal ter wereld terug, in tegenstelling tot de eerste-graads relieken.

Voorts is er een reliek in de Bloedkapel in de parochiekerk van Sint Petrus Stoel te Antiochië te Boxtel. De Martinuskerk te Markelo bezat tot in de zeventiende eeuw een reliek van het Heilig Bloed.