Henri Jaspar
.svg){kind=small}
Henri Jaspar (Schaarbeek, 28 juli 1870 - Sint-Gillis, 15 februari 1939[1]) was een Belgisch katholiek politicus, die twee keer premier van België was.
Levensloop
[bewerken | brontekst bewerken]Jaspar was de oudste van zes in het gezin van de aannemer Pierre Jaspar (die onder meer de Kazerne Dailly bouwde). Zijn broer Jules Jaspar werd consul in Hanoi en gevolmachtigd minister in het Verre Oosten en onder meer tijdens de Tweede Wereldoorlog agent van de Britse geheime diensten. Zijn broer Ernest Jaspar was architect, ontwierp gebouwen voor Edouard Empain, eerst in België, vervolgens in Heliopolis. Hij bouwde ook de universiteit van Hyderabad.
Henri Jaspar promoveerde tot doctor in de rechten aan de ULB en vestigde zich als advocaat in Brussel. In 1919 werd hij verkozen tot volksvertegenwoordiger voor de Katholieke Partij voor het arrondissement Luik en vervulde dit mandaat tot in 1936.
Voor de katholieken volgde hij een lange ministeriële loopbaan: van november 1918 tot juni 1920 was hij minister van Economische Zaken, van juni tot november 1920 was hij minister van Binnenlandse Zaken, van november 1920 tot maart 1924 was hij minister van Buitenlandse Zaken, van mei 1926 tot januari 1927 was hij premier en minister van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid, van januari 1927 tot oktober 1929 was hij premier en minister van Koloniën, van oktober 1929 tot februari 1930 was hij enkel premier, van februari 1930 tot mei 1931 was hij opnieuw premier en minister van Koloniën, in mei 1931 was hij enkele dagen premier en minister van Binnenlandse Zaken en Volksgezondheid, van oktober 1932 tot juni 1934 was hij minister van Financiën en van juni tot november 1934 was hij nogmaals minister van Buitenlandse Zaken. In 1924 werd hij benoemd tot minister van Staat.
Jaspar was een van de Belgische hoofdonderhandelaars bij het Verdrag van Versailles. Als minister van Buitenlandse Zaken was hij ook verantwoordelijk voor de toetreding van België tot Volkenbond en het Permanent Hof van Internationale Justitie. Ook zorgde hij in 1921 voor de douane-unie met Luxemburg en nam hij in 1924 deel aan de onderhandelingen van het Dawesplan, dat oorlogsherstelbetalingen van Duitsland moest afdwingen.[2] Nadat de Kamer het handelsakkoord tussen België en Frankrijk verwierp, nam hij in maart 1924 ontslag als minister van Buitenlandse Zaken.
Van mei 1926 tot november 1927 was Jaspar eerste minister van een regering van katholieken, liberalen en socialisten en van november 1927 tot mei 1931 leidde hij twee regeringen van katholieken en liberalen met een belangrijke inbreng van de Vlaamse christendemocraten. De regeringen die hij leidde, brachten België uit de financiële en monetaire crisis van de jaren 1920 en er kwam weer economische welvaart totdat de gevolgen van de werelddepressie ook in België onherroepelijk voelbaar werden. Ook realiseerde hij de vernederlandsing van de Rijksuniversiteit Gent en werden wetten uitgevaardigd voor de splitsing van het leger in Vlaamse en Waalse eenheden en de begenadiging van activisten.[3]
In 1939 werd hij opnieuw aangezocht om een regering te vormen, maar ziekte en zijn daaropvolgende overlijden op 15 februari verhinderden dit.
Regeringen
[bewerken | brontekst bewerken]Eerbetonen
[bewerken | brontekst bewerken]- In Sint-Gillis is er een Henri-Jasparlaan.
- In Middelkerke is er een Henri-Jasparlaan.
- Er zijn te zijner nagedachtenis vier monumenten opgericht:
- in Schaarbeek staat op de Huart Hamoirlaan een monument, gemaakt door beeldhouwer Vladimir Jankélévitch;
- in het Justitiepaleis van Brussel;
- op zijn graf in Schaarbeek;
- in het Instituut Henri Jaspar van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn in Kraainem.
Eretekens
[bewerken | brontekst bewerken]- België: Minister van Staat, bij Koninklijk Besluit
- België: Grootkruis in de Leopoldsorde[1]
- Vaticaan: Grootkruis in de Orde van Pius[1]
- Frankrijk: Grootkruis in het Legioen van Eer[1]
- Groot-Brittannië: Grootkruis in de Orde van Sint-Michaël en Sint-George[1]
- Koninkrijk Italië: Ridder Grootkruis in de Orde van Sint-Mauritius en Sint-Lazarus[1]
- Zweden: Grootkruis met ketting in de Orde van Vasa[1]
Publicaties
[bewerken | brontekst bewerken]- L'enfance criminelle, in: Revue Universitaire, 1891.
- Le problème moral, Brussel, 1897.
- La lutte contre l'immoralité, Brussel, 1907.
- Le régime absolu dans l'état indépendant du Congo, in: Le Mouvement géographique, 1911.
- Succession de S.M. Léopold II. Plaidoirie pour S.A.R. madame la proncesse Louis e de Belgique, Brussel, 1911.
- Restauration morale, in: Revie Générale, 1920.
- Etre Belges, in: Le Flambeau, 1922.
- La Belgique et la politique occidentale depuis le Traité de Paix, in: La Revue Belge, 1924.
- Quelques réflexions sur notre politique extérieure, La Revue Belge, 1924.
- Locarno et la Belgique, in: La Revue Belge, 1925.
- Le Ruanda-Urundi, pays à disettes périodiques, Brussel, 1929.
- La Colonie, in: Le roi Albert et son temps, Antwerpen, 1932.
- La Conférence de Cannes, in: La Revue Générale, 1937.
- A Gênes en 1922, in: La Revue Générale, 1938.
Literatuur
[bewerken | brontekst bewerken]
- Léon CORNIL, Henri Jaspar, in: Revue du droit et de criminologie, 1939.
- Giovanni HOYOIS, Henri Jaspar, in: Revue catholique des idées et des faits, 1939.
- Th. HEYSE, In memoriam Henri Jaspar, in: Revue belge des livres, documents et archives de la guerre 1914-1918, 1940.
- Comte DE LICHTERVELDE, Henri Jaspar, in: Biographie nationale de Belgique, T. XXXI, Brussel, 1962.
- Georges SION, Henri Jaspar, portrait d'un homme d'état, Brussel, Brepols, 1964.
- Michel BAILLY, Voici 50 ans mourait avec Henri Jaspar une tradition de vie politique belge, in: Le Soir, 21 februari 1989.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b c d e f g Henri Jaspar, ars-moriendi.be. Gearchiveerd op 1 december 2019. Geraadpleegd op 11 december 2018.
- ↑ Biografie Henri Jaspar op britannica.com. Gearchiveerd op 4 maart 2023.
- ↑ Biografie Henri Jaspar in de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging.
| Voorganger: Prosper Poullet Henri Jaspar |
Belgische premier Regering-Jaspar I (1926-1927) Regering-Jaspar II (1927-1931) |
Opvolger: Henri Jaspar Jules Renkin |
| Voorganger: Gerard Cooreman |
Minister van Economische Zaken 1918-1920 |
Opvolger: Fernand de Wouters d'Oplinter |
| Voorganger: Jules Renkin |
Minister van Binnenlandse Zaken 1920 |
Opvolger: Henri Carton de Wiart |
| Voorganger: Paul Hymans |
Minister van Buitenlandse Zaken 1920-1924 |
Opvolger: Paul Hymans |
| Voorganger: Edouard Rolin Jaequemyns |
Minister van Binnenlandse Zaken 1926-1927 |
Opvolger: Maurice Vauthier |
| Voorganger: Maurice Houtart |
Minister van Koloniën 1927-1929 |
Opvolger: Paul Tschoffen |
| Voorganger: Paul Tschoffen |
Minister van Koloniën 1929-1931 |
Opvolger: Paul Charles |
| Voorganger: Henri Baels |
Minister van Binnenlandse Zaken 1931 |
Opvolger: Jules Renkin |
| Voorganger: Jules Renkin |
Minister van Financiën 1932-1934 |
Opvolger: Gustave Sap |
| Voorganger: Paul Hymans |
Minister van Buitenlandse Zaken 1934 |
Opvolger: Paul Hymans |
