Sint-Gillis

**Sint-Gillis**
Saint-Gilles
Gemeente in België
	Sint-Gillis gezien vanop de Hallepoort
	(Details) (Details)
	;
Geografie
Gewest	België
Arrondissement	Brussel-Hoofdstad
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	2,53 km² (2021); 0,95%; 45,35%; 53,7%
Coördinaten	50° 49' NB, 4° 21' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	48.837 (01/01/2022) ; 50,34% ; 49,66% ; 19326,33 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2022); 17,67%; 72,63%; 9,7%
Buitenlanders	48,73% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Jean Spinette (PS)
Bestuur	LB, Ecolo-Groen
Zetels; LB; Ecolo-Groen; PTB*PVDA; MR;	35; 17; 11; 4; 3;
Economie
Gemiddeld inkomen	14.732 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	18,3% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 1060	Deelgemeente; Sint-Gillis
Zonenummer	02
NIS-code	21013
Politiezone	Zuid
Hulpverleningszone	DBDMH
Website	stgillis.brussels
Detailkaart
	ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Foto's
	Het stadhuis uit 1896
Portaal	België

Zie Sint-Gillis (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Sint-Gillis.

Obbrussel in de 18e eeuw (tekening van Daniël Snellinks)

Bareel van Sint Gillis in 1980

Poortgebouwen van de gevangenis in Tudorstijl

Sint-Gillis heeft verschillende panden in art nouveau. Het Huis Hankar (1893) was zelfs het wereldwijde begin van deze architectuurstroming.

Modernistisch huis (Pierre Verbruggen, 1924)

Het Station Brussel-Zuid aan de kant van Sint-Gillis (Fonsnylaan)

Sint-Gillis (Frans: Saint-Gilles) is een plaats en gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Eertijds sprak men van Sint-Gillis-Obbrussel (Frans: Saint-Gilles-lez-Bruxelles). De gemeente telt ruim 50.000 inwoners.

Sint-Gillis ligt, met de klok mee, ingesloten tussen Anderlecht, Brussel-stad, Elsene en Vorst. In de noordoosthoek heeft de gemeente nog een kleine enclave van een aantal percelen aan de overzijde van de zuidelijke uitbreiding van Brussel met de Louizalaan. Het uiterste westen wordt ingenomen door NMBS-terreinen, waaronder het Station Brussel-Zuid met HST-terminal.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Gillis ontstond als het gehucht Obbrussel ("Op-Brussel", dat wil zeggen "Hoog-Brussel"), nabij de stadsmuur van Brussel. In 1216 kreeg de plaats vrijheidsrechten, om ze in 1296 weer te verliezen door aanhechting bij de Kuip van Brussel. Wel waren de brouwers en kroeghouders van het dorp het jaar voordien vrijgesteld van de biertaks die in het Brusselse ommeland werd geheven.

Vooral in de 16e eeuw ontwikkelde zich in Obbrussel de tuinbouw. De groentenkwekers of boerkozen bereikten rond 1650 een intensivering door massaal spruitjes te planten. De dorpsbewoners hielden er de naam Kuulkappers (kolenkappers) aan over.

De topografie wordt onder meer gekenmerkt door sterke hoogteverschillen. Op het hoogste punt werd in 1672 het Fort van Monterey aangelegd. Dat moest beschietingen helpen afweren, maar het stond machteloos tegen het bombardement van 1695.

Onder de Fransen werd het dorp in 1795 weer een zelfstandige gemeente met de huidige naam.^[1] Hij verwijst naar de Heilige Egidius de Eremiet. Vanaf 1850-1860 kende het landelijke dorp een snelle verstedelijking.

Sint-Gillis kreeg in 1896 een imposant stadhuis, ontworpen door de architecten Albert Dumont en Auguste Hebbelynck. Het is centraal en hoog gelegen aan het Maurice van Meenenplein, genoemd naar de burgemeester die van 1893 tot 1896 en van 1900 tot 1909 in functie was.

Politiek[bewerken | brontekst bewerken]

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976[bewerken | brontekst bewerken]

Partij		10-10-1976^[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[3]		14-10-2012^[4]		14-10-2018
Stemmen / Zetels		%	37	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35	%	35
	PS¹ / LB²	39,35¹	18	31,55¹	13	60,45²	26	47,52²	20	46,63²	19	44,83²	18	43,50²	19	39,65²	17
	PSC¹ / PSC-CD² / cdH³ / cdH+CD&V⁴	8,55¹	3	8,97¹	3	6,52¹	1	6,72¹	2	6,84²	2	13,22³	4	7,99³	2	3,67⁴	0
	ECOLO¹ / Ecolo-Groen²	-		8,94¹	3	6,45¹	1	11,03¹	3	22,82¹	9	19,03¹	7	21,03²	8	28,14²	11
	PL-LP¹ / PRL² / MR³	10,28¹	3	17,28²	7	13,53²	5	13,4²	5	14,31²	5	16,76³	6	14,95³	6	9,03²	3
	FDF¹ / DéFI²	30,48¹	13	19,45¹	8	6,98¹	2	7,99¹	2	3,04¹	0	-		3,87¹	0	3,32²	0
	PTB-PVA¹ / PTB-PVDA² / PTB+PVDA+³ / PTBPVDA+⁴ / PTBPVDA⁵	0,79¹	0	0,49¹	0	0,44¹	0	1,03¹	0	1,27²	0	1,17³	0	3,83⁴	0	13,02⁵	4
	UDRT-RAD	-		5,41	1	-		-		-		-		-		-
	Vlaams Blok¹ / Vlaams Belang²	-		-		-		1,99¹	0	2,22¹	0	4,01²	0	-		-
	KARTEL	3,93	0	3,72	0	-		-		-		-		-		-
	UAS-ESA	3,65	0	1,91	0	-		-		-		-		-		-
	IC GEM	2,97	0	-		-		-		-		-		-		-
	VLAAMS	-		-		3,18	0	-		-		-		-		-
	FN	-		-		-		9,42	3	2,87	0	-		-		-
	Gauches Communes	-		-		-		-		-		-		3,65	0	2,28	0
Anderen^(*)		-		2,28	0	2,45	0	0,89	0	-		0,98	0	1,18	0	0,90	0
Totaal stemmen		23.534		17.855		16.207		14.571		16.352		19.067		18.633		19.764
Opkomst %						83,07		81,77		82,62		87,17		81,62
Blanco en ongeldig %		5,24		7,83		6		4,45		5,71		6,26		6,08		5,96

(*) 1982: DCA (0,41%), MSN (0,75%), PRS-UNF (0,81%), UDB (0,31%) / 1988: EVA (0,72%), ICS (0,28%), MONDIN (0,14%), PFN (1,31%) / 1994: PCN-NCP (0,31%), PH-HP (0,58%) / 2006: MAS-LSP / 2012: Égalité / 2018: BUB (0,44%), QQVF (0,46%). De grootste partij is in kleur.

Representativiteit[bewerken | brontekst bewerken]

Voor Sint-Gillis, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet-Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat niet komt opdagen, ondanks de stemplicht, erg hoog zodat het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, in de negentien gemeenten van het gewest slechts 44,66% van het aantal inwoners bedraagt. Sint-Gillis scoort het slechtst met een verhouding van 37,65% uitgebrachte stemmen/inwoners.

Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012[bewerken | brontekst bewerken]

Sint-Gillis: 46,12% (kiezers/inw.) - 18,38% (absenteïsme)
Totaal Brussels Gewest : 53,89% (kiezers/inw.) - 17,14% (absenteïsme)

Ter vergelijking:

Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) - 12,12% (absenteïsme)
Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) - 17,31% (absenteïsme)

Burgemeesters[bewerken | brontekst bewerken]

1802-1813: Jacques Pierret
1813-1813: François Van Schaftingen
1813-1814: Joseph Wirix de Tercam
1814-1815: graaf Cornet de Ways Ruart
1815-1825: graaf Louis Cornet du Chenoy
1825-1830: Egide Vanderschrick
1840-1860: Jean Vanderschrick
1861-1870: Jean-Toussaint Fonsny
1870-1872: Frédéric Chômé-Steinbach
1872-1881: Jean-Toussaint Fonsny
1881-1893: Paul Dejaer
1893-1896: Maurice Van Meenen
1896-1899: Ferdinand Vanderschrick
1900-1909: Maurice Van Meenen
1909-1929: Antoine Bréart
1929-1929: Fernand Bernier
1929-1944: Arthur Diderich
1944-1947: Jules Hanse
1947-1952: Louis Coenen
1952-1957: Paul-Henri Spaak
1957-1973: Jacques Franck
1973-1980: Jacques Vranckx
1980-1985: Corneille Barca
1985-heden: Charles Picqué

Bezienswaardigheden[bewerken | brontekst bewerken]

Zie ook de Lijst van beschermd onroerend erfgoed in Sint-Gillis

Sint-Gilliskerk en het Sint-Gillisvoorplein
Monumentaal gemeentehuis (1904)
Gevangenis van Sint-Gillis (1883)
Woning en atelier van Horta
Hôtel Winssinger van Horta
Huis Hankar (1893)
Huis Goblet d'Alviella (1882)
Begraafplaats van Sint-Gillis
Hoekpaviljoen van het voormalige Munthof (1880)
De Waterdraagster

Onderwijs[bewerken | brontekst bewerken]

In de gemeente is de Faculteit architectuur (LOCI) van de UCLouvain (université catholique de Louvain) gevestigd.

Sport[bewerken | brontekst bewerken]

Union Sint-Gillis is een oude voetbalclub (stamnummer 10) met elf landstitels, het hoogste aantal na Anderlecht en Club Brugge. De ploeg speelt in het beschermde Joseph Marienstadion, dat op grondgebied Vorst ligt.

Demografie[bewerken | brontekst bewerken]

Bron: NIS; Opm.: 1806 tot en met 1981 = volkstellingen, 1990 en later = inwonertal op 1 januari

Bekende inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Geboren[bewerken | brontekst bewerken]

Émile Sacré (1844–1882), kunstschilder
André Cluysenaar (1872-1939), kunstschilder
Walter Sauer (1889-1927), schilder, tekenaar en graveur
Georges Kaeckenbeeck (1892-1973), jurist en politicus
Frans-H. van den Dungen (1898-1965), ingenieur en wiskundige
Clara Clairbert (1899-1970), sopraan
Lucien Cooremans (1899-1985), politicus
Fernand Jacquemotte (1902-1960), politicus
Irène Hamoir (1906-1994), schrijfster
Arthur Bosmans (1908-1991), dirigent en componist
Wilchar (1910-2005), proletarisch kunstenaar
Jules Wabbes (1919-1974), meubelontwerper en interieurarchitect
Marcel Broodthaers (1924-1976), kunstenaar
Nordin Benallal (1979), misdadiger

Inwoners[bewerken | brontekst bewerken]

Théodore Juste (1818-1888), historicus
Julien Dillens (1842-1904), beeldhouwer
Jef Lambeaux (1852-1908), beeldhouwer
Berthe Art (1857-1934), kunstschilderes
Victor Horta (1861-1947), architect
Marie Janson (1873-1960), politica
Pierre Paulus (1881-1959), schilder
Paul Delvaux (1897-1994), schilder
Paul-Henri Spaak, (1899-1972), staatsman
Enver Hadri (1941-1990), Kosovaars mensenrechtenactivist
Barbara de Radiguès de Chennevière (1974), gemeenteraadslid en Brussels parlementslid

Partnersteden[bewerken | brontekst bewerken]

Puteaux (Frankrijk)
Esch-sur-Alzette (Luxemburg)
Velletri (Italië)
Offenbach am Main (Duitsland)
Mödling (Oostenrijk)
Vlag van Verenigd Koninkrijk Tower Hamlets (Verenigd Koninkrijk)
Zemun (Servië)
Tilburg (Nederland)
Schaffhausen (stad) (Zwitserland)
Berkane (Marokko)

Externe links[bewerken | brontekst bewerken]

Officiële website
Sint-Gillis (Inventaris Bouwkundig Erfgoed, 1997-2004)
De gids van Sint-Gillis. Een dorp in de stad (2014)
Geschiedenis van het industrieel erfgoed in Sint-Gillis (Brochure Openmonumentendag 2015)
archief van de gemeente Sint-Gillis

Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]

Jean-Pierre De Staercke en Pierre Dejemeppe (eds.), Sint-Gillis. Acht eeuwen geschiedenis[sen], 1216-2016, 2016
Stéphane Demeter e.a., Architectuur in Sint-Gillis, 1999
Claude Vandewattyne (red.), Sint-Gillis. Van de Hallepoort tot de gevangenis , 1997 (= Brussel, stad van kunst en geschiedenis, nr. 21)
Vie économique à Saint-Gilles ... des origines à demain, Syndicat d'initiative de Saint-Gilles, 1992
Gilbert De Keyser, Les dossiers de l'urbanisme de Saint-Gilles, 1991
Albert Eylenbosch en Gilbert Lebrun, Dictionnaire raisonné des rues de Saint-Gilles, 1989
Jacques Dubreucq, Sint-Gillis in oude prentkaarten, 1981 (= In oude prentkaarten, nr. 89)
Joseph Kempeneers, La paroisse Saint-Gilles à Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1964
Joseph Kempeneers, Histoire d'Obbrussel Saint-Gilles, 1962
Aimé Bernaerts, Histoire de la paroisse de Saint-Gilles-lez-Bruxelles, 1954
Aimé Bernaerts, Saint-Gilles dans le passé, 1954
Fernand Bernier, Monographie de Saint-Gilles-lez-Bruxelles. Histoire et description illustrées, 1904

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Viaene-Awouters, Lieve, Warlop, Ernest, Gemeentewapens in België. Dexia, Brussel (2002), Deel M-Z p. 475. ISBN 90-5066-201-3.
↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
↑ Gegevens 2006: www.bruxelleselections2006.irisnet.be
↑ Gegevens 2012: http://bru2012.irisnet.be

Zie de categorie Saint-Gilles (Brussels) van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[Lieve-1] Viaene-Awouters, Lieve, Warlop, Ernest, Gemeentewapens in België. Dexia, Brussel (2002), Deel M-Z p. 475. ISBN 90-5066-201-3.

[2] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[3] Gegevens 2006: www.bruxelleselections2006.irisnet.be

[4] Gegevens 2012: http://bru2012.irisnet.be

[1]

[2]

[3]

[4]