Station Brussel-Zuid

De noordelijke onderdoorgang van het station
Plaats	Sint-Gillis
Opening	1869
Telegrafische code	FBMZ
Aantal sporen	22
Aantal perrons	11
Lijn(en)	0 - 28 - 50A - 96 - 124
Coördinaten	50° 50′ NB, 4° 20′ OL
Reizigerstellingen -Weekdag -Zaterdag -Zondag	(2015) 62.545 19.347 21.453
Beheerder	NMBS
Stationsinformatie NMBS
Portaal:  Openbaar vervoer

Brussel-Zuid, internationale zone

Station Brussel-Zuid (Frans: Gare de Bruxelles-Midi) is een Belgisch spoorwegstation ten zuiden van het centrum van Brussel (op het grondgebied van de gemeente Sint-Gillis). Brussel-Zuid is een knooppunt van internationale en nationale treinen en telt 22 perronsporen. Het is met ca. 60.000 passagiers per dag (ma. t/m vr.) in oktober 2017 het drukste treinstation van het land. In het weekend wordt het station gemiddeld door 25.000 reizigers per dag gebruikt. Het station is verbonden met de Brusselse metro onder de naam Zuidstation/Gare du Midi.

Geschiedenis

Het Zuidstation omstreeks 1928

In 1840 opende het eerste Zuidstation, toen Bogaardenstation genoemd, zijn deuren. Niet op de plaats van het huidige Brussel-Zuid, maar aan het Rouppeplein. Daar bevindt zich nog steeds het oude stationsbuffet. De naam "Hôtel à La Grande Cloche" verwijst naar de toenmalige stationsklok.

Het eerste station was al snel te klein, zodat in 1869 (op de huidige plaats) een nieuw, monumentaal neoklassiek gebouw werd opgetrokken naar de plannen van de beroemde architect Auguste Payen (1801-1877).

Zoals gebruikelijk in die tijd werd op het dak een beeld geplaatst van de godin van de overwinning in een wagen, als huldebetoon aan de spoorwegtechniek.

In het begin van de twintigste eeuw was de omgeving ten zuiden van het station nog weinig bebouwd en er waren twee renbanen zoals te zien is op deze kaart uit 1905. Later kwam in het gebied het goederenstation Klein-Eiland, allerlei stelplaatsen, spoorwerkplaatsen en spooraansluitingen naar diverse bedrijven.

Het actuele Zuidstation, gebouwd in 1952. Fonsnylaan, Brussel.

Vanwege de aanleg van de Noord-Zuidverbinding in 1949 sloot het oude station definitief: het werd vervangen door een functioneel gebouw van gele baksteen met een klokkentoren. Dit modernistisch complex werd ontworpen door de architecten Adrien Blomme, Yvan Blomme en Fernand Petit. De sporen werden op de hoogte van het dak geplaatst en een brug leidde ze naar Brussel-Kapellekerk, waar ze ondergronds gingen.

Class 8 locomotief in 1957

In het begin van de jaren negentig begon de modernisering. In Brussel-Zuid, het belangrijkste station van heel het land, werd een nieuwe ruimte voor de Eurostar- en Thalysterminals ingericht en de toren werd gedemonteerd (anno 1994).

De renovatie werd stilgelegd na de afwerking van de HST-terminal. Vanaf 2012 wilde men alle overige perrons renoveren en ze voorzien van een V-vormige overkapping die ontworpen werd door architect Jean Nouvel. Echter is dit plan tot op heden nooit uitgevoerd. In afwachting zijn de houten perronoverkappingen in het grijs herschilderd (vroeger lichtblauw) en waterdicht gemaakt teneinde afbladering van de verf te voorkomen. In het verleden waren er op de perrons telefooncellen ter beschikking van de reizigers. Anno 2013 werden ze verwijderd. Een exemplaar werd bewaard.

Franse benaming

In het Frans wordt het Brusselse Zuidstation 'Bruxelles-Midi' genoemd. 'Midi' is Frans voor zuiden, al is in het Belgisch Frans 'Sud' couranter. De benaming 'Bruxelles-Midi' is ouder dan de term 'Brussel-Zuid', een vertaling die er pas in 1898 kwam bij de gelijkstelling van het Nederlands en het Frans. In de 19de-eeuwse Franse taal was 'Le Midi' nog de gebruikelijke benaming voor het zuiden. Het Nederlands-Frans woordenboek van Van de Velde en Sleeckx uit 1861 geeft als eerste vertaling voor zuiden 'midi' en pas als tweede variant 'sud'. Treinstations kregen in deze tijd doorgaans de naam mee van de richting waarin de vertrekkende treinen reden. Vanuit het Brusselse Zuidstation vertrokken vooral treinen naar het zuiden van het land en zelfs al nachttreinen naar Frankrijk. Andere stations als Haren-Zuid en Charleroi-Zuid kregen dan weer wel de vertaling 'Haren-Sud' en 'Charleroi-Sud' mee. Toen bij de gelijkheidswet van 1898 een Nederlandse vertaling gezocht moest worden heeft men dan ook voor de naam 'Brussel-Zuid' geopteerd. De benaming Bruxelles-Midi bleef echter tot op de dag van vandaag behouden. Brussel-Zuid is ook niet het enige station met een dergelijke vertaling: Vorst-Zuid wordt in het Frans ook Forest-Midi genoemd.

Spoorlijnen

• 0, Noord-Zuidverbinding
• 28, westelijke ringlijn naar Jette / Schaarbeek / Schuman / Brussel-Noord
• 50A, naar Oostende
• 96, naar Halle, Bergen en Quévy
• 96N, rechtstreekse toegang via een nieuw viaduct naar de hst-terminal
• 124, naar Charleroi

Treindienst

Sinds 26 november 2017

Internationaal

Eurostar

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling	Opmerkingen
EUR	London St Pancras Intl. - Lille-Europe - Brussel-Zuid	16x/dag
EUR	London St Pancras Intl. - Lille-Europe - Brussel-Zuid - Rotterdam Centraal - Amsterdam Centraal	2x/dag	In beide richtingen via spoor 3.

InterCityExpress

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
ICE	Brussel-Zuid - Luik-Guillemins - Aken Hbf - Keulen Hbf - Frankfurt am Main Flughafen Fernbf - Frankfurt am Main Hbf	6x/dag (Vrijdag 7x/dag)

Thalys

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
THA	Brussel-Zuid - Paris-Nord	16x/dag
THA	Amsterdam Centraal - Schiphol - Rotterdam Centraal - Antwerpen-Centraal - Brussel-Zuid - Paris-Nord	11x/dag
THA	Amsterdam Centraal - Schiphol - Rotterdam Centraal - Antwerpen-Centraal - Brussel-Zuid - Lille-Europe	2x/dag
THA	Paris-Nord - Brussel-Zuid - Luik-Guillemins - Aken Hbf - Keulen HBF	9x/dag
THA	Paris-Nord - Brussel-Zuid - Luik-Guillemins - Aken Hbf - Keulen HBF - Düsseldorf Hbf - Duisburg Hbf - Essen Hbf - Dortmund Hbf	3x/dag
THA	Amsterdam Centraal - Brussel-Zuid - Albertville - Bourg-Saint-Maurice	Enkel tijdens winter
THA	Amsterdam Centraal - Brussel-Zuid - Avignon - Marseille Saint-Charles	Enkel tijdens zomer
THA	Brussel-Zuid - Straatsburg	1x/maand, 320 km/h i.p.v. 300 km/h

TGV

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
TGV Marseille	Brussel-Zuid - Lille-Europe - Aéroport CDG 2 TGV - Marne-la-vallée - Chéssy (Disneyland) - Lyon-Part-Dieu - Valence TGV - Avignon TGV - Marseille	1x/dag
TGV Marseille	Brussel-Zuid - Lille-Europe - Aéroport CDG 2 TGV - Marne-la-vallée - Chéssy (Disneyland) - Lyon-Part-Dieu - Valence TGV - Aix-en-Provence - Marseille	1x/dag
TGV Marseille/Nice	Brussel-Zuid - Lille-Europe - Aéroport CDG 2 TGV - Marne-la-vallée - Chéssy (Disneyland) - Lyon-Part-Dieu - Avignon TGV - Aix-en-Provence - Marseille - Toulon - Draguignan - Saint-Raphaël-Valescure - Cannes - Antibes - Nice	1x/dag
TGV Montpellier	Brussel-Zuid - Lille-Europe - Aéroport CDG 2 TGV - Marne-la-vallée - Chéssy (Disneyland) - Lyon-Part-Dieu - Valence TGV - Nîmes - Montpellier-Saint-Roch	2x/dag
TGV Lyon-Part-Dieu	Brussel-Zuid - Lille-Europe - Arras - Aéroport CDG 2 TGV - Marne-la-vallée - Chéssy (Disneyland) - Creusot TGV - Lyon-Part-Dieu	1x/dag
TGV Straatsburg	Brussel-Zuid - Lille-Europe - Arras - Aéroport CDG 2 TGV - Champagne-Ardenne TGV - Lorraine TGV - Straatsburg	2x/dag

Doordat deze treinen op verschillende tijdstippen rijden, kan men doorheen de dag 8 keer rechtstreeks sporen naar Rijsel en Parijs Charles De Gaulle Luchthaven, 6 keer naar Lyon en 3 keer naar Marseille.

Treski

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
Treski	Brussel-Zuid - Luik-Guillemins - Verviers-Centraal - Zell am See (Oostenrijk)	Tijdens kerst- en krokusvakantie

Benelux

Serie	Treinsoort	Route	Bijzonderheden
9200 IC 35	Intercity direct (NS International)	Amsterdam Centraal – Schiphol Airport – Rotterdam Centraal – Breda – Antwerpen-Centraal – Mechelen – Brussel-Centraal – Brussel-Zuid/Midi	Vier keer per dag van/naar Den Haag HS. Via HSL

Intercity (nationaal)

Sinds 9 december 2018

Dagelijks

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
IC 01	Oostende - Brussel - Eupen	1x/u
IC 03	Knokke/Blankenberge - Brugge - Brussel - Genk	1x/u
IC 06	Bergen - Brussel - Brussels Airport-Zaventem	1x/u
IC 16	Brussel-Zuid - Namen - Luxemburg	1x/u
IC 22	Brussel-Zuid - Antwerpen-Centraal	1x/u
IC 23	Brussels Airport-Zaventem - Brussel - Brugge - Knokke	1x/u
IC 23a	Brussels Airport-Zaventem - Brussel - Kortrijk - Oostende	1x/u

Week

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
IC 05	Essen - Antwerpen - Brussel - Charleroi-Zuid	1x/u
IC 07	Antwerpen-Noorderdokken - Brussel - Charleroi-Zuid	1x/u
IC 11	Turnhout - Brussel - Binche	1x/u
IC 12	Kortrijk - Gent-Sint-Pieters - Brussel - Welkenraedt	1x/u
IC 14	Quievrain - Brussel - Luik-Guillemins	1x/u
IC 18	Brussel-Zuid - Namen - Luik-Sint-Lambertus	1x/u
IC 20	Gent-Sint-Pieters - Aalst - Brussel - Tongeren	1x/u
IC 26	Kortrijk - Brussel - Lokeren - Sint-Niklaas	1x/u
IC 29	Gent-Sint-Pieters - Aalst - Brussel - Landen	1x/u
IC 31	Brussel-Zuid - Antwerpen-Centraal	1x/u
P	verscheidene verbindingen	verscheidene diensten tijdens de spits

Weekend

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
IC 17	Brussel-Zuid - Namen - Dinant	1x/u
IC 20	Gent-Sint-Pieters - Brussel - Lokeren	1x/u
IC 29	De Panne - Brussel - Landen	Zaterdag: 1x/u Zon- en feestdagen: 1x/om de 2u
IC 29	De Panne - Brussel - Leuven	Zon- en feestdagen: 1x/om de 2u
IC 31	Antwerpen-Centraal - Brussel - Charleroi-Zuid	1x/u
IC	Binche - Schaarbeek	1x/u

S-treinen

Dagelijks

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
S1	Antwerpen-Centraal - Brussel - Nijvel	Maandag t.e.m zaterdag: 2x/u
S2	Leuven - Brussel - 's-Gravenbrakel	Maandag t.e.m zaterdag: 2x/u Zon- en feestdagen: 1x/u
S8	Brussel-Zuid - Ottignies	1x/u
S10	Dendermonde - Brussel - Aalst	1x/u

Week

Treintype	Verbinding	Dienstregeling
S3	Dendermonde - Brussel - Zottegem	1x/u
S6	Schaarbeek - Brussel - Geraardsbergen - Aalst	1x/u
S8	Brussel-Zuid - Louvain-la-Neuve	Week: 1x/u

Weekend

Treintype	Verbindingen	Dienstregeling
S1	Nijvel - Brussel-Noord	Zon- en feestdagen: 1x/u
S6	Schaarbeek - Brussel - Geraardsbergen - Denderleeuw	1x/u

Reizigerstellingen

Jaar	Weekdag	Zaterdag	Zondag
2009	45.104	18.103	14.819
2012	54.855	17.755	19.422
2013	58.732	20.422	20.284
2014	61.941	24.122	23.485
2015	62.545	19.347	21.453

Spoorindeling

spoor	lengte	gebruik
1 - 2	400m	uitsluitend voor Eurostar
3 - 6	400m	hoofdzakelijk voor Eurostar, Thalys, TGV en ICE, beperkt binnenlands treinverkeer
7 - 21		binnenlands treinverkeer
22		doodlopend, bereikbaar vanuit het zuiden (kant Charleroi)

Metro, premetro, tram en bus

Lokettenhal van het metrostation
Opening	2 oktober 1988
Perronsporen	4
Lijn(en)	1 1 1 1 1 1 1
Aansluitingen
Tram	1 1 1 1
Bus	1 1 1 1 1
De Lijn	1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
TEC	123 365a W
Localisatie
Coördinaten	50° 50′ NB, 4° 20′ OL
Locatie van het metrostation
Portaal:  Openbaar vervoer

Onder de noordzijde van het spoorwegstation bevindt zich het metrostation Zuidstation (Frans: Gare du Midi). Dit station kwam in gebruik op 2 oktober 1988 en wordt aangedaan door de metrolijnen 2 en 6. Sinds 3 december 1993 wordt het zuidstation ook aangedaan door de noord-zuidas van de Brusselse premetro; voordien was er enkel een bovengrondse halte bij de tunnelinrit, die nog steeds door een aantal lijnen wordt gebruikt. De sporen in beide reisrichtingen liggen boven elkaar. De metrosporen zijn aan beide zijden van perrons voorzien, wat garant staat voor een goede doorstroming.

In het metrostation stoppen ook de trams (premetro) die de zuidelijke verlenging (Zuidstation-Albert) van de Noord-Zuidverbinding aandoen, de huidige lijnen 3, 4 en 51. Op beide niveaus stoppen deze trams aan de overzijde van een metroperron, wat een snelle overstap mogelijk maakt.

De overige trams (32, 81, 82) stoppen bovengronds, in de zogenaamde 'overdekte straat'. Tussen het (pre)metrostation en de bovengrondse tramhalte is, tot ergernis van veel reizigers, geen rechtstreekse verbinding aanwezig. In maart 2011 begon de bouw van een nieuwe toegang tot de metroperrons van het Zuidstation aan de zijde van de Fonsnylaan.

In de 'overdekte straat' is verder ook de eindhalte te vinden van de MIVB-buslijnen. De bussen van De Lijn stoppen iets verderop, bij het Baraplein. De TEC-bussen stoppen aan de andere kant van het station, bij de uitgang van de 'overdekte straat'.

Metrolijnen

	2 - Elisabeth - Simonis
	6 - Elisabeth - Koning Boudewijn

Tramlijnen

De 'overdekte straat'
(bovengrondse tramhalte)

	3 - Esplanade - Churchill (ondergronds)
	4 - Noordstation - Stalle P (ondergronds)
	32 - Da Vinci - Drogenbos Kasteel (rijdt alleen 's avonds)
	51 - Stadion - Van Haelen (ondergronds)
	81 - Marius Renard - Montgomery
	82 - Berchem Station - Drogenbos Kasteel ('s avonds beperkt tot Zuidstation)

MIVB-buslijnen

	27 - Zuidstation - Andromeda
	49 - Zuidstation - Bockstael
	50 - Zuidstation - Lot Station
	78 - Zuidstation - Humaniteit (rijdt alleen tijdens de spits)

De Lijn-buslijnen

Geldig vanaf 27 december 2010:

	116 - Brussel-Kapellekerk - Itterbeek - Ternat.
	117 - Brussel-Kapellekerk - Itterbeek - Dilbeek Rondenbos.
	118 - Brussel-Kapellekerk - Itterbeek - Schepdaal.
	136 - Groot-Bijgaarden - Dilbeek - Ukkel - Alsemberg.
	137 - Dilbeek - Ukkel - Alsemberg.
	140 - Brussel-Kapellekerk - Leerbeek (snelbus).
	141 - Brussel-Kapellekerk - Sint-Martens-Lennik - Leerbeek.
	142 - Brussel-Kapellekerk - Vlezenbeek - Gaasbeek - Leerbeek.
	144 - Brussel-Zuid - Sint-Pieters-Leeuw - Leerbeek.
	145 - Brussel-Zuid - Sint-Pieters-Leeuw - Herfelingen.
	170 - Brussel-Zuid - Sint-Pieters-Leeuw - Halle.
	171 - Brussel-Zuid - Brukom - Halle.

TEC-buslijnen

	123 - Brussel-Zuid - Argenteuil Berlaymont
	365a - Brussel-Zuid - Waterloo - Charleroi
	W - Brussel-Zuid - Waterloo - Eigenbrakel

Zie ook

• Station Brussel-Zuid (internationaal)
• Lijst van spoorwegstations in het Brussels hoofdstedelijk Gewest

Fotogalerij

• 

  Westelijke toegang op het Victor Hortaplein (2008)

• 

  Westelijke toegang in de Frankrijkstraat (2011)

• 

  Zicht op de perrons vanuit het noorden (2010)

• 

  De staat van de perrons in 2008.

• 

  Noordelijk einde van de internationale perrons in 2008.

• 

  Internationale perrons

• 

  Loketten van KLM - Air France - Delta

• 

  Omgeving van het station op de hoek van het Hortaplein, Onderwijsstraat en Frankrijkstraat.

• 

  Parking van het Zuidstation onder het Hortaplein aan de westzijde van het station.

• 

  Expresstrein in 1957

• 

  Class 57 locomotief in 1957. Justitiepaleis in de achtergrond.

Externe link

• MIVB-omgevingsplattegrond (330 KB)

Bronnen, noten en/of referenties

Zie de categorie Brussels Midi station van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.