Station Den Haag HS
Den Haag HS
| ||||
---|---|---|---|---|
De voorzijde van het station met het Stationsplein
| ||||
Plaats | Den Haag | |||
Afkorting | Gv | |||
Opening | 6 december 1843 | |||
Perrons | 3 | |||
Perronsporen | 5 (Sporenschema) | |||
Spoorlijn(en) | Oude Lijn | |||
Tramlijn(en) | 1 9 11 12 15 16 17 | |||
Stadsbus(sen) | 22 | 26 | 29 | |||
Nachtbus(sen) | N3 | N5 | |||
Vervoerders | ||||
- Treinvervoerder | NS NS International | |||
- Tramvervoerder | HTM | |||
- Busvervoerder | HTM | |||
Reizigers | 33.612 (2018)[1] per dag | |||
Coördinaten | 52° 4′ 11″ NB, 4° 19′ 21″ OL | |||
Externe link | NS-stationsinformatie | |||
|
Station Den Haag HS (station Hollands Spoor) is het oudste station van Den Haag. De naam van het station is ontleend aan de vroegere Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HIJSM). Het is het tweede hoofdstation van Den Haag en is in tegenstelling tot station Den Haag Centraal geen kopstation. Alle treinen naar en van Rotterdam en verder stoppen er.
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Het station werd geopend in 1843 toen de Oude Lijn van de HIJSM vanuit Amsterdam van Leiden naar Den Haag werd doorgetrokken. In 1847 werd de lijn verlengd naar Rotterdam. Het station ligt in de Stationsbuurt, welke wijk zijn naam te danken heeft aan het station evenals het Stationsplein, dat dus niet bij het grotere Den Haag Centraal ligt. Met de term Hollands Spoor wordt dit station bedoeld, niet zozeer de spoorlijn of de voormalige spoorwegmaatschappij.
In 1870 opende de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij een tweede station voor de verbinding van Den Haag naar Gouda en Utrecht. Dit station kwam aan een andere zijde van het centrum te liggen.
Sindsdien bestaat de situatie dat Den Haag twee hoofdstations heeft: Hollands Spoor en Rhijnspoor (later Staatsspoor, thans Den Haag Centraal). De treinen van Amsterdam naar Rotterdam en verder, stoppen nog steeds op Den Haag HS en niet op Den Haag Centraal, omdat ze daar zouden moeten kopmaken. Dat deden alleen de nachttreinen. Deze stoppen sinds de dienstregeling van 2009 weer op station Den Haag HS, in plaats van de stop op station Den Haag Centraal.
Het station werd buiten de bebouwde kom aangelegd. Daardoor kwam het station Hollands Spoor te liggen op het grondgebied van Rijswijk. Een paar jaar later werd dit Haags grondgebied.
Het oorspronkelijke stationsgebouw uit 1843 werd in 1891 vervangen door een nieuw gebouw naar een ontwerp van architect Dirk Margadant in de neorenaissance stijl, dat nog steeds in gebruik is. Tevens kwam de spoorbaan op een verhoogd niveau te liggen.
Sinds 1893 heeft het station een koninklijke wachtkamer (met beeldhouwwerk van Atelier Van den Bossche en Crevels), die niet meer in gebruik is. Deze typisch 19e-eeuwse wachtkamer heeft een eigen luifel links van de hoofdingang.
In 1907 kwam aan de noordzijde een uitbreiding tot stand voor de treinen van de in 1908 geopende Hofpleinlijn naar Rotterdam Hofplein en Scheveningen: twee kopsporen (spoor 7 en 8) en een overkapping met toegang vanaf de straat. In 1975 werd het eindpunt van deze lijn verplaatst naar het nieuwe Centraal Station. Spoor 8 werd al voor 1975 opgebroken, spoor 7 daarna. Midden jaren negentig werd tijdens de renovatie van het station ook de perronoverkapping boven de voormalige ZHESM-sporen gesloopt.
Elektrische treinen kwamen in Den Haag HS vanaf 1908, toen de ZHESM-dienst naar Rotterdam Hofplein van start ging. In 1927 werd de treindienst op de Oude Lijn naar Leiden en Rotterdam elektrisch.
Op het Stationsplein aan de voorzijde ligt een tramstation en aan de achterzijde in de Waldorpstraat zijn de bushaltes gesitueerd.
In de nacht van 14 op 15 oktober 1989, kort na een restauratie, werd door een inbreker brand gesticht in de stationsrestauratie. De brand verwoestte het perrongebouw en een deel van de perronkap[2]. De perronkap werd later in historische staat hersteld, maar het perron gebouw alleen uiterlijk. De oude stationsrestauratie die er in zat kwam niet terug. Het interieur werd een moderne wachtkamer.
In 2010 heeft een grondige renovatie van het monumentale perrongebouw plaatsgevonden.
Tramhaltes en stationsomgeving[bewerken | brontekst bewerken]
Van oudsher is het station een tramknooppunt. De HIJSM wilde een eigen spoorverbinding met Scheveningen hebben en in 1886 werd een stoomtramlijn geopend, de latere tramlijn 11. Deze stoomtram, en ook de latere lijn 11(tot 1965) had een eigen overdekt kopeindpunt naast het station. Dat is nu een fietsenstalling. Deze stoomtram en latere elektrische tram had een aansluiting op de treinsporen voor het goederenverkeer nabij de Wouwermanstraat tot 1985. Op het Stationsplein voor het station hebben altijd al vele tramlijnen gereden.
Op 13 juli 1996[3] is de tramtunnel onder de treinsporen geopend waardoor nu veel tramlijnen rechtstreeks het station kunnen bedienen. 1 van de tramsporen naast de Parallelweg is verplaatst naar een viaduct naast de spoorweg. De trams naar HS die niet van de tramtunnel komen worden kruisingvrij boven de tramtunnelaansluitsporen geleid. Op het Stationsplein werden in verband met de tramtunnel de tramperrons heringericht. De twee halteperrons richting tunnel (lijn 1, 16 en 17) en Vrederust (lijn 9) lagen aan de rechterkant van de hoofdingang terwijl de twee halteperrons in de stadsrichting aan de linkerkant van de hoofdingang gelegen waren. Inmiddels is dit vervangen door 2 eilandperrons. Zie foto "de nieuwe tophalte". De tramlijnen 11 en 12 hebben een eigen keerlus met een wacht- en vertrekhalte op het Rijswijkseplein en een halte Station Hollands Spoor op het Stationsplein naast het station.
De gemeente heeft een herinrichtingsplan[4] goedgekeurd voor een "tophalte" op het Stationsplein. De Parallelweg heeft eenrichtingsverkeer gekregen en de enige buslijn, buslijn 18 (nu 22) aan het Stationsplein, is verplaatst naar de achterkant van het station, bij buslijn 26, aan de Waldorpstraat. De wijk aan de stadskant van het station is de laatste tijd verloederd en de gemeente wil de hele wijk een opfrisbeurt geven. De onaantrekkelijke looproute naar de binnenstad is reeds verbeterd.
Aan de andere kant van het station zijn er ruimtelijk ontwikkelingen: De Haagse Hogeschool, MegaStores, kantoorgebouwen, diverse horecagelegenheden met terras en een aantrekkelijk ingericht plein met waterpartijen. Bij het vroegere postsorteercentrum (die zijn eigen sporen en laadperron had) is een sport- en winkelcentrum gekomen met klimmuur en duikopleidingfaciliteiten. Deze nieuwe wijk is vanaf de Waldorpstraat verbonden met het Stationsplein via een voetgangers- en fietserstunnel onder de treinsporen, die rechtstreeks toegang gaf via trappen naar de treinperrons. De oorspronkelijke voetgangerstunnel vanaf de hoofdingang naar de treinperrons is doorgetrokken naar de Waldorpstraat, waar eveneens een stationsentree is. De verlenging van de tunnel is in 2017 geplaatst[5][6], en op 28 september 2020 geopend. Er waren en zijn bezwaren tegen het feit dat daarbij de toegangen tot de perrons vanaf de eerder bestaande tunnel zijn gesloten (om het publiek langs winkels te geleiden, en mogelijk om geen extra OV-chipkaartpoortjes te hoeven plaatsen, en er ook geen OV-chipkaartpaaltjes te hoeven laten staan).[7][8][9]
Treinen[bewerken | brontekst bewerken]
Het station wordt in de dienstregeling 2022 door de volgende treinseries bediend:
Sinds 11 december 2011 dient men voor reizen naar onder andere Den Haag Mariahoeve op station Den Haag Laan van NOI over te stappen.
Tram- en buslijnen[bewerken | brontekst bewerken]
De volgende tram-/buslijnen van HTM(Haagse Tramweg Maatschappij) stoppen op station Hollands Spoor: A/B en C/D zijn eilandperrons waarbij bij de B en D aan de linkerzijde van de trams wordt in- en uitgestapt (tweerichtingstrams).
Externe links[bewerken | brontekst bewerken]
- Geschiedenis station Hollands Spoor
- Station Den Haag HS op Stationsweb
- Informatie over rijksmonumentnummer 407956
![]() |
Zie de categorie Station Den Haag Hollands Spoor van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
Bronnen, noten en/of referenties
|
Bibliografische informatie |
---|
Gemeinsame Normdatei: 116229566X |
Spoorwegstations aan de spoorlijn Amsterdam – Haarlem – Rotterdam (Cursief: voormalig station) |
---|
-1: Amsterdam Centraal · -1: Amsterdam Westerdok · 0: Amsterdam Willemspoort · 0: Amsterdam d'Eenhonderd Roe · 3: Amsterdam Sloterdijk · 9: Halfweg-Zwanenburg · 14: Haarlem Spaarnwoude 17: Haarlem · 21: Heemstede-Aerdenhout · 25: Vogelenzang · 28: Hillegom · 30: Veenenburg · 32: Lisse · 36: Piet Gijzenbrug · 41: Voorhout · 42: Warmond · 46: Leiden Centraal · 48: De Vink · 51: Voorschoten · 57: Den Haag Mariahoeve · 59: Den Haag Laan van NOI · 61: Den Haag HS · 63: Den Haag Moerwijk · 65: Rijswijk · 69: Delft · 71: Delft Campus · 77: Kethel · 80: Schiedam Centrum · 82: Beukelsdijk · 84: Rotterdam Delftse Poort · 84: Rotterdam Centraal |
Spoorwegstations in Zuid-Holland |
---|
Alphen a/d Rijn · Arkel · Barendrecht · Bodegraven · Boskoop · -Snijdelwijk · Boven Hardinxveld · Capelle Schollevaar · De Vink · Delft · -Campus · Den Haag: -Centraal · -HS · -Laan van NOI · -Mariahoeve · -Moerwijk · -Ypenburg · Dordrecht · -Stadspolders · -Zuid · Gorinchem · Gouda · -Goverwelle · Hardinxveld: -Blauwe Zoom · -Giessendam · Hillegom · Lansingerland-Zoetermeer · Leiden: -Centraal · -Lammenschans · Nieuwerkerk a/d IJssel · Rijswijk · Rotterdam: -Alexander · -Blaak · -Centraal · -Lombardijen · -Noord · -Stadion · -Zuid · Sassenheim · Schiedam Centrum · Sliedrecht · -Baanhoek · Voorburg · Voorhout · Voorschoten · Waddinxveen · -Noord · -Triangel · Zoetermeer · -Oost · Zwijndrecht Geplande stations: Gorinchem Noord · Hazerswoude-Koudekerk Voormalige stations: zie de lijst van voormalige spoorwegstations in Zuid-Holland |