Vielsalm

**Vielsalm**
Gemeente in België
	(Details)
	;
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Luxemburg
Arrondissement	Bastenaken
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	140,7 km² (2022); 91,28%; 2,76%; 5,97%
Coördinaten	50° 17' NB, 5° 55' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	7.940 (01/01/2024) ; 50,19% ; 49,81% ; 56,43 inw./km²
Leeftijdsopbouw; – 0-17 jaar; – 18-64 jaar; – 65 jaar en ouder	(01/01/2024); 19,47%; 60,19%; 20,34%
Buitenlanders	7,34% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Elie Deblire (Bourgmestre)
Bestuur	Bourgmestre
Zetels; Bourgmestre; Comm'Vous; Ecolo	19; 11; 5; 3
Economie
Gemiddeld inkomen	18.294 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad	10,26% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 6690; 6690; 6692; 6698	Deelgemeente; Vielsalm; Bihain; Petit-Thier; Grand-Halleux
Zonenummer	080
NIS-code	82032
Politiezone	Famenne-Ardenne
Hulpverleningszone	Luxemburg
Website	www.vielsalm.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Bastenaken; in de provincie Luxemburg
Portaal	België

Vielsalm (Waals: Li Viye Såm) is een plaats en gemeente in de provincie Luxemburg in België. De gemeente telt ongeveer 7.900 inwoners.

Toponymie

De naam Vielsalm dateert al uit de Romeinse tijd. Het betekent: Oude Salm(o), naar de gelijknamige rivier de Salm. Vielsalm ontleent zijn naam aan het gelijknamige graafschap. In 1163 werd het graafschap Salm verdeeld in Oppersalm (in de Vogezen) en Oudsalm (in de Ardennen).

Geschiedenis

Prehistorie

De oudste vondsten op het grondgebied van Vielsalm dateren uit de prehistorie.

Gallo-Romeinse tijd

Er is een oude goudmijn aanwezig op het grondgebied van de gemeente, de Trou des Massotais met ontginning vanaf de Keltische tijd (ca. 360 v.C.) tot in de late Gallo-Romeinse periode (ca. 400 n.C.) en toen waarschijnlijk gestopt wegens uitputting ^[1]. Nu resteert enkel nog een poel in een bos.

Graafschap Salm en Franse tijd

Het graafschap Salm, waartoe Vielsalm behoorde, is gesticht rond het jaar 1000. Het oudste document dat het bestaan van het graafschap bevestigt is gedateerd 1034-1035. In het document wordt comes Gisilbertus de Salm vernoemd, ofwel Giselbert van Luxemburg, een graaf die behoort tot de stichters van het in die tijd zeer belangrijke en uitgestrekte hertogdom Luxemburg.

In 1131 werd voor het eerst melding gemaakt van de ecclesia de Salmes, ofwel de kerk van Salm. Toen bestond de kerk echter al lang en de oprichting ervan is waarschijnlijk te danken aan het apostolisch werk van de monniken van de Abdij van Stavelot, waaraan de kerk ook belastingen verschuldigd was. De parochie Salm was redelijk groot en omvatte naast Vielsalm onder andere ook Grand-Halleux, Petit-Thier, Goronne, Cierreux en Commanster.

Over de eeuwen heen is de bevolking gestegen en dit maakte de parochiekerk te klein. Bovendien was het dorp te ver gelegen voor sommige parochianen. Dit zorgde voor een wens van de bevolking van andere dorpen om een eigen religieus gebouw op te richten, wat ook gebeurde. Grand-Halleux kreeg een kapel in 1430, Commanster in 1683, Goronne in 1691, Burtonville in 1703, Petit-Thier en Cierreux in 1704, Salmchâteau in 1725 en Ville-du-Bois in 1766.

Het hertogdom Salm heeft acht eeuwen overleefd. Op 1 oktober 1795 worden de Oostenrijkse Nederlanden per decreet bij Frankrijk gevoegd. Vielsalm werd deel van het departement Ourthe.

In 1803 werd de parochie Vielsalm ingericht zoals het nu nog altijd zo is. De oude parochie werd opgedeeld in verschillende parochies door het Concordaat van 15 juli 1801. Vielsalm werd meteen ook de hoofdplaats van een decanaat. De nieuwe parochie bevatte Cierreux, Goronne, Grand-Halleux, Petit-Thier en Salmchâteau niet meer. Het verloor later ook nog Commanster in 1835, Ville-du-Bois in 1842 en Burtonville in 1913.

Verenigd Koninkrijk der Nederlanden en België

In 1815, toen het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden werd opgericht, werd de plaats deel van de provincie Luik. Drie jaar later werd het bij de provincie Luxemburg gevoegd. De overstap van de parochie Vielsalm van het Bisdom Luik naar het Bisdom Namen volgde pas in 1843.

Rond 1900 was Vielsalm een vakantieoord en jachtplaats voor de burgerij van de Belgische zaken- en financiënwereld.

De huidige gemeente Vielsalm is het resultaat van de fusie van de voormalige gemeenten Vielsalm, Grand-Halleux, Petit-Thier en Bihain in 1977. Ook werden enkele afzonderlijke dorpen bij de nieuwe gemeente gevoegd, namelijk Commanster, Goronne, Provedroux, La Bedinne en enkele huizen van de dorpen Salmchâteau en Sart.

Geografie

Geologisch behoort Vielsalm tot het Massief van Stavelot en het gaf zijn naam aan het Salmien. Het grondgebied van Vielsalm behoort tot de Hoge Ardennen. Baraque de Fraiture (652 m) in Bihain is het hoogste punt van het plateau des Tailles. 's Winters kan hier bij voldoende sneeuw wintersport worden bedreven.

Hydrografie

Door Vielsalm stroomt het riviertje de Salm.

Kernen

Deelgemeenten

#	Naam	Opp. (km²)	Inwoners (2020)	Inwoners per km²	NIS-code
1	Vielsalm	36,16	4.328	120	82032A
2	Petit-Thier	30,69	619	20	82032B
3	Bihain	49,00	1.579	32	82032C
4	Grand-Halleux	24,83	1.360	55	82032D

Overige kernen

Op het grondgebied van de verschillende deelgemeenten liggen nog volgende kernen: Commanster, Fraiture, Farnières, Hébronval, Jubiéval, Ottré, Petit-Halleux, Poteau, Provèdroux, Regné, Rencheux, Salmchâteau en Ville-du-Bois.

Aangrenzende gemeenten

Het grondgebied van de gemeente Vielsalm is zeer uitgestrekt waardoor zij aan een veelvoud van andere gemeentes grenst, onder andere enkele van de provincie Luik. Zo grenst zij in het noorden aan de gemeente Trois-Ponts, in het oosten aan de gemeente Sankt Vith, in het zuiden aan de gemeentes Gouvy en Houffalize en in het westen aan de gemeentes Manhay en Lierneux.

Aangrenzende gemeenten
	Trois-Ponts

Manhay, Lierneux		Sankt Vith

	Gouvy, Houffalize

Demografische evolutie

Demografische evolutie voor de fusie

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1970=volkstellingen
1856: Afsplitsing van Petit-Thier

Demografische evolutie van de fusiegemeente

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari 1992 tot heden
jaar	Aantal^[2]	Evolutie: 1992=index 100
1992	6.914	100,0
1993	6.962	100,7
1994	6.953	100,6
1995	7.033	101,7
1996	7.032	101,7
1997	7.051	102,0
1998	7.085	102,5
1999	7.076	102,3
2000	7.182	103,9
2001	7.196	104,1
2002	7.254	104,9
2003	7.267	105,1
2004	7.253	104,9
2005	7.315	105,8
2006	7.325	105,9
2007	7.339	106,1
2008	7.407	107,1
2009	7.461	107,9
2010	7.513	108,7
2011	7.505	108,5
2012	7.468	108,0
2013	7.568	109,5
2014	7.574	109,5
2015	7.657	110,7
2016	7.689	111,2
2017	7.783	112,6
2018	7.821	113,1
2019	7.814	113,0
2020	7.886	114,1
2021	7.879	114,0
2022	7.891	114,1
2023	7.942	114,9
2024	7.940	114,8

Cultuur

Evenementen

's Zomers, op 21 juli, trekt het plaatsje veel toeristen bij de "bosbessenfeesten". Wegens zijn bosrijke omgeving is Vielsalm immers "la capitale des Myrtilles". Er wordt altijd een carnavalesk defilé georganiseerd met de beroemde macrales, een soort heksen.

Bezienswaardigheden

De gemeente Vielsalm heeft onder andere de volgende bezienswaardigheden:

Verkeer en vervoer

Wegennet

De gemeente is goed ontsloten door middel van de E25, Luik - Bastenaken, via de afrit bij Baraque de Fraiture. Tevens kan men Vielsalm bereiken door de oostelijker gelegen E42, Verviers-Prüm, bij Sankt Vith te verlaten.

De belangrijkste wegen in en rond Vielsalm zijn:

N68: richting Deiffelt en de Duitse grens; aansluiting met E42
N675: richting Sankt Vith; aansluiting met E42
N822: richting Vaux-Chavanne
N823: richting Beho

Trein

Station Vielsalm is gelegen aan spoorlijn 42 tussen Luik en Luxemburg. Inmiddels gesloten spoorwegstations zijn: station Grand-Halleux, station Rencheux en station Salmchâteau.

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij	10-10-1976^[3]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[4]		14-10-2012^[5]		14-10-2018		13-10-2024
Stemmen / Zetels	%	17	%	17	%	17	%	17	%	19	%	19	%	19	%	19	%	19
Les Engagés	-		-		-		-		-		-		-		-		-
Ren Reg¹ / GN² / PSC³ / POUR⁴ / cdH⁵ / Bourgmestre⁶	29,95¹	5	24,95²	4	37,04¹	7	40,49³	8	36,0⁴	7	34,16⁵	7	44,62⁶	10	54,85⁶	11	-
ECOLO	-		4,19	0	4,26	0	4,5	0	8,57	1	15,11	2	15,13	2	18,99	3	-
RW	-		0,48	0	-		-		-		-		-		-		-
Remacle¹ / L.Bourg.² / BOURGM^A / UNIS^B / Mayeur³ / Comm'Vous⁴	49,01¹	9	54,47¹	11	44,57²	8	48,2^A	9	55,42^B	11	33,3³	7	25,46³	5	26,16⁴	5	-
CN¹ / SC² / Int.Com.³ / BOURGM^A / UNIS^B / GERER⁴ / IC⁵	21,04¹	3	15,92²	2	14,13³	2	48,2^A	9	55,42^B	11	17,42⁴	3	14,79⁵	2	-		-
IC	-		-		-		6,81	0	-		-		-		-		-
Totaal stemmen	4686		4754		4792		4879		4966		5125		5026		5282
Opkomst %					94,72		93,84		92,53		93,30		88,83		89,45
Blanco en ongeldig %	1,81		3,53		4,01		4,88		6,77		5,37		6,23		8,08

Economie

In de gemeente ligt het bungalowpark Les Ardennes van de keten Center Parcs. Het werd in 1992 geopend onder de vlag van Sunparks, maar werd in 2017 overgenomen.

Stedenbanden

Bruyères (Frankrijk), sinds 1959

Geboren in Vielsalm

Marcel Remacle (1929-2011), politicus
Charly Talbot (1937-2003), politicus
Luc Misson (1952), advocaat
Olivier Werner (1985), voetballer

Trivia

Het Suske en Wiske-verhaal De macabere macralles speelt zich grotendeels af in Vielsalm, de bosbessen en Gustine Maca (een vermeende heks) spelen een belangrijke rol.

De tv serie Public Enemi speelt grotendeels af in Vielsart. Dat is een fictief dorp en heeft niets met Vielsalm van doen.

Zie ook

Externe link

Officiële website

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel is gedeeltelijk gebaseerd op het gelijknamige artikel in de Franstalige Wikipedia.

↑ Décourte d'une mine d'or en Ardennes
↑ https://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK
↑ 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken
↑ Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:. Gearchiveerd op 9 januari 2018. Geraadpleegd op 28 februari 2013.
↑ Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be

Zie de categorie Vielsalm van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Décourte d'une mine d'or en Ardennes

[2] ttps://view.officeapps.live.com/op/view.aspx?src=https%3A%2F%2Fstatbel.fgov.be%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Ffiles%2Fdocuments%2Fbevolking%2F5.1%2520Structuur%2520van%2520de%2520bevolking%2FBevolking_per_gemeente.xlsx&wdOrigin=BROWSELINK

[3] 1976-2000:Verkiezingsdatabase Binnenlandse Zaken

[4] Gegevens 2006: elections2006.wallonie.be:. Gearchiveerd op 9 januari 2018. Geraadpleegd op 28 februari 2013.

[5] Gegevens 2012: elections2012.wallonie.be

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]