Gebruiker:Meerdervoort/Kladblok
Borne[bewerken | brontekst bewerken]
| Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 2014 | 2018 | Verschil | ||||||||||
| aantal | perc. | zetels | aantal | perc. | zetels | perc. | zetels | ||||||
| Christen-Democratisch Appèl (CDA) | 2.173 | 22,3% | 5 | 2.431 | 23,0% | 5 | +0,7% | 0 | |||||
| Gemeentebelangen 1990 (GB'90) | 1.797 | 18,5% | 4 | 2.126 | 20,1% | 4 | +1,6% | 0 | |||||
| Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) | 963 | 9,9% | 2 | 1.563 | 14,8% | 3 | +4,9% | +1 | |||||
| Borne-Nu | 1.399 | 14,4% | 3 | 1.366 | 12,9% | 2 | -1,5% | -1 | |||||
| GroenLinks / Partij van de Arbeid (GL/PvdA) | 1.297 | 12,2% | 2 | +12,2% | +2 | ||||||||
| Socialistische Partij (SP) | 1.256 | 12,9% | 2 | 1.105 | 10,4% | 2 | -1,5% | 0 | |||||
| Democraten 66 (D66) | 884 | 9,1% | 2 | 701 | 6,6% | 1 | -2,5% | -1 | |||||
| Partij van de Arbeid (PvdA) | 862 | 8,9% | 1 | -8,9% | -1 | ||||||||
| GroenLinks (GL) | 399 | 4,1% | 0 | -4,1% | 0 | ||||||||
| Zetelverdeling | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1982 | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 | |
| Christen-Democratisch Appèl (CDA) | 8 | 9 | 7 | 7 | 7 | 6 | 5 | 5 | 5 | 5 | |
| Gemeentebelangen 1990 (GB'90) | – | – | 5 | 4 | 4 | 5 | 6 | 7 | 4 | 4 | |
| Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 | 2 | 2 | 3 | |
| Borne-Nu1 | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 | 2 | |
| GroenLinks / Partij van de Arbeid (GL/PvdA) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 2 | |
| Socialistische Partij (SP) | – | 0 | – | – | – | – | – | – | 2 | 2 | |
| Democraten 66 (D66) | 1 | 0 | – | 2 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | |
| Partij van de Arbeid (PvdA) | 4 | 5 | 4 | 3 | 3 | 4 | 6 | 3 | 1 | – | |
| GroenLinks (GL)2 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | – | – | – | 0 | – | |
| Liberaal Borne | – | – | – | – | 1 | 1 | 0 | – | – | – | |
| Totaal | 17 | 17 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | 19 | |
- Raadsleden Van den Berg (PvdA) en Velten (CDA) stapten eind 2010 uit hun respectievelijke fractie om daarna Borne-Nu te vormen.
- In 1982 en 1986 nam de PPR, een van de voorlopers van GroenLinks, deel aan de verkiezingen
HGL[bewerken | brontekst bewerken]
| Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 2014 | 2018 | Verschil | ||||||
| aantal | perc. | zetels | aantal | perc. | zetels | perc. | zetels | ||
| Pro Hengelo | 6.536 | 19,5% | 7 | 5.336 | 14,9% | 6 | –4,6% | –1 | |
| Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) | 4.267 | 12,7% | 5 | 5.190 | 14,4% | 6 | +1,7% | +1 | |
| Socialistische Partij (SP) | 6.003 | 17,9% | 7 | 4.963 | 13,8% | 5 | –4,1% | –2 | |
| Christen-Democratisch Appèl (CDA) | 5.198 | 15,5% | 6 | 3.611 | 10,0% | 4 | –5,5% | –2 | |
| Lokaal Hengelo (LH) | 3.363 | 9,4% | 3 | +9,4% | +3 | ||||
| Democraten 66 (D66) | 4.186 | 12,5% | 4 | 3.120 | 8,7% | 3 | –3,8% | –1 | |
| Burger Belangen (BB) | 1.822 | 5,4% | 2 | 2.675 | 7,4% | 3 | +2,0% | +1 | |
| Partij van de Arbeid (PvdA) | 3.040 | 9,1% | 4 | 2.181 | 6,1% | 2 | –3,0% | –2 | |
| GroenLinks (GL) | 1.093 | 3,3% | 1 | 1.947 | 5,4% | 2 | +2,1% | +1 | |
| Partij voor de Vrijheid (PVV) | 1.839 | 5,1% | 2 | +5,1% | +2 | ||||
| ChristenUnie (CU) | 970 | 2,9% | 1 | 1.180 | 3,3% | 1 | +0,4% | 0 | |
| Democratisch Forum Hengelo (DFH) | 530 | 1,5% | 0 | +1,5% | 0 | ||||
| Armoede Partij Nederland (APN) | 413 | 1,2% | 0 | –1,2% | 0 | ||||
| Totaal | 33.528 | 100% | 37 | 35.935 | 100% | 37 | |||
| Zetelverdeling | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | 1982 | 1986 | 1990 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 2014 | 2018 | |||
| Pro Hengelo1 | – | – | – | – | – | – | 2 | 5 | 7 | 6 | |||
| Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD) | 7 | 5 | 3 | 3 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | 6 | |||
| Socialistische Partij (SP) | 0 | 0 | 1 | 2 | 3 | 3 | 5 | 4 | 7 | 5 | |||
| Christen-Democratisch Appèl (CDA) | 14 | 12 | 13 | 8 | 8 | 10 | 8 | 6 | 6 | 4 | |||
| Lokaal Hengelo (LH) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 3 | |||
| Democraten 66 (D66) | 2 | 2 | 4 | 4 | 1 | 1 | 0 | 3 | 4 | 3 | |||
| Burger Belangen (BB) | – | 1 | 2 | 5 | 4 | 6 | 3 | 4 | 2 | 3 | |||
| Partij van de Arbeid (PvdA) | 9 | 13 | 10 | 6 | 9 | 7 | 11 | 6 | 4 | 2 | |||
| GroenLinks (GL)2 | – | 2 | 1 | 3 | 3 | 4 | 3 | 3 | 1 | 2 | |||
| Partij voor de Vrijheid (PVV) | – | – | – | – | – | – | – | – | – | 2 | |||
| ChristenUnie (CU)3 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | |||
| Unie55+/AOV4 | – | – | – | 3 | 1 | – | – | – | – | – | |||
| PPR/PSP2 | 2 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | |||
| Communistische Partij van Nederland (CPN)2 | 1 | – | – | – | – | – | – | – | – | – | |||
| Totaal | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 | 37 | 37 | 37 | 37 | ||||
Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]
Eerste bewoning en het Huis Hengelo[bewerken | brontekst bewerken]
"Ook in het dal van de Berflobeek bij Hengelo (Ov.) zijn grote hoeveelheden nederzettingsafval uit de late ijzertijd en Romeinse tijd gevonden.104 Dit vondstrijke pakket is afgedekt door metersdikke beekafzettingen. Deze tonen aan, dat de activiteit van de beek na de Romeinse tijd sterk toenam.1" <<< knip plak p. 497 relief tijd ruimte
het gebied twente beschrijven , soortement van bewoningsgeschiedenis , maar wel heel beknopt.
dan een stukje over waar hengelo nu ligt en knooppunt verbindingen. water en wegen.
ontstaan van het huis hengelo
Het dorp Hengelo ontstond in een lager gelegen gebied, dat in vroeger tijden regelmatig overstroomde. De oudste sporen van bewoning zijn dan ook aangetroffen op de hoger gelegen essen Woolder Es en Hengelose Es. Bij stadsuitbreidingen in het interbellum werden bij opgravingen aan de noordzijde van de Hengelose Es sporen van bewoning gevonden uit de ijzer- en Romeinse tijd. Permanente bewoning met boerenhoeven binnen de huidige gemeentegrenzen komt echter pas veel later voor. Rondom de boerenerven op de essen lagen de gronden die gezamenlijk gebruikt werden. Vanuit deze hoeven ontstonden de diverse marken in Twente.
De vroegste vermelding van de naam Hengelo is met enige onzekerheid omgeven, omdat de naam niet uniek is. Zo is er een Hengelo in de Achterhoek en Groot- en Lutteke Hengelo in het kerspel Goor. De eerste mogelijke vermelding van Hengelo dateert volgens Reynders (1996) uit 1252. Zeker is echter dat in 1361 een Conraad van Hengelo als priester verbonden was aan de kapel van Hengelo, die hoorde bij de hof.
Al voor die tijd waren er echter al buurschappen binnen de huidige gemeentegrenzen bekend. In het goederenregister van de abdij van Werden uit de 10e eeuw komen de namen "Hasloe" (Hasselo), "Thrinon" (Driene)...
Loningheri (Lonneker) (eind 10e eeuw) Odele [1297] Oele Thrinon [end 10th century] Driene [now partly belonging to the towns of Enschede and Hengelo] Tuegloe [end 10th century] Twekkelo[1]
De opgetekende geschiedenis van Hengelo trekt veel parallellen met die van het Huis Hengelo.
Twente was in die tijd verdeeld in verschillende marken en het dorp Hengelo, dat in de zestiende eeuw zo'n zestig huizen telde, viel onder de marke Woolde met als hoofdhof het Huis te Hengelo. Het hof heeft door de eeuwen heen verschillende eigenaren gehad, waaronder de heren van Twickelo, Ripperda en als laatste Adolph baron van Mulert. De basis voor de groei van Hengelo werd gelegd door de textielnijverheid.
Hengelo wordt gemeente[bewerken | brontekst bewerken]
Met de oprichting van de Bataafse Republiek in 1795 werd het bestuur op verschillende lagen hervormd en de macht van grootgrondbezitters en rentmeesters werd gebroken. Het verschil tussen steden en dorpen verdween en gemeenten werden gevormd. In deze periode van veranderingen ontstond op 1 mei 1802 de gemeente Hengelo. De gemeente bestond in eerste instantie uit het dorp Hengelo en de aangrenzende veldzijde. Op dat moment bestond het dorp uit niet meer dan een honderdtal boerderijen en kleine landarbeidershuisjes. De basis voor de huidige gemeentegrenzen werd grotendeels gelegd in november 1811, toen de Franse Gemeentewet van kracht werd en er naar gemeenten met circa 2.000 inwoners werd gestreefd. Het dorp Hengelo werd uitgebreid met de gronden van de marken Woolde, Oele en Beckum, waardoor het inwonertal verdubbelde naar circa 2.800 inwoners. Hoewel het dorp weinig voorstelde, lag Hengelo gunstig gelegen op het kruispunt van de in de jaren '20 van de negentiende eeuw verharde wegen Zwolle – Enschede en Deventer – Oldenzaal. Hengelo werd daardoor in Twente het meest aangedaan door de verschillende postkoetsdiensten.
Handboek van het Nederlandse gemeenterecht p. 7-14
Industriële revolutie en ontwikkeling tot industriestad[bewerken | brontekst bewerken]
In de achttiende eeuw ontstond er in Hengelo, net als in andere delen van Twente en aangrenzende gebieden in Duitsland de huisweverij. De industrialisatie in Nederland speelde zich in eerste instantie in de bestaande steden af, maar daarnaast ontstond er in de achttiende eeuw onder andere in Twente de katoenindustrie. De aanwezige kennis van het productieproces en vooral van goedkope arbeidskrachten waren belangrijke vestigingsfactoren voor de industrialisatie van de regio.[2] In 1854 verhuisde Charles Theodoor Stork zijn ververij van Denekamp naar Hengelo, vanwege de al in Hengelo aanwezige bontweverij van onder andere de Koninklijke weefgoederen Fabriek (KWF). Hoewel Hengelo textielnijverheid kende, ontwikkelde zich in de stad echter ook de metaalnijverheid. https://books.google.nl/books?id=myYAhzdFkJcC Fabricage van verschillen: mannenwerk, vrouwenwerk in de Nederlandse industrie (1850-1940)
Tweede Wereldoorlog[bewerken | brontekst bewerken]
In de Tweede Wereldoorlog werd Hengelo vanaf 1941 van zijde regelmatig gebombardeerd vanwege de in de stad aanwezige industrie. Na de Slag om Arnhem was de stad vanwege de strategische ligging het belangrijkste spoorwegknooppunt voor het treinverkeer richting Duitsland geworden. Om dit knooppunt uit te schakelen vonden op 6 en 7 oktober 1944 de zwaarste geallieerde bombardementen op Hengelo plaats door respectievelijk Amerikaanse en Britse luchtmacht. Bij deze bombardementen, waarbij een groot deel van het centrum werd getroffen, werden 485 panden verwoest en 375 panden zwaar beschadigd.[3] 112 Hengeloërs en vele Duitse soldaten die nabij het station ingekwartierd waren kwamen hierbij om het leven.
- (bron) Kuijs, G. C. J., (2010). De vrees voor wat niet kwam: Nieuwe arbeidsverhoudingen in Nederland 1935-1945, aan het voorbeeld van de Twentse textielindustrie. Amsterdam: Amsterdam University Press.
In het voorjaar van 1942 ontstond er onrust onder de grensgangers die in het kader van de arbeidsinzet in Nordhorn werkten. De textielarbeiders weigerden om naar hun werk te vertrokken, omdat de reistijd door allerlei belemmeringen zo lang was geworden, dat ze 's nachts op pad moesten om op tijd in Nordhorn te zijn. Hoewel de arbeiders onder druk weer aan het werk gingen, inspireerde de actie een aantal vakbondsleden om te onderzoeken of er misschien acties tegen de arbeidsinzet konden worden georganiseerd. Een jaar later, op 29 april 1943 braken er spontane stakingen uit onder de Hengelose fabrieksarbeiders uit, nadat eerder die dag werd afgekondigd dat manschappen van het Nederlandse leger zich moesten melden voor krijgsgevangenschap en arbeidsinzet. De zogenoemde april-meistakingen breidden zich snel over Twente en andere delen van Nederland uit. Begin mei zou er een einde komen aan de stakingen, toen bleek dat het spoorwegpersoneel zich afzijdig hield en de stakers in Twente begrepen alleen te staan en met doorstaken niets te winnen viel.
In het voorjaar van 1945 werd Hengelo bevrijd. Oprukkende Britse legers bevrijdden Beckum vanuit zuidelijke richting en stuitten voor Hengelo op Duitse weerstand bij het Twentekanaal. Het Duitse leger had de bruggen over het Twentekanaal opgeblazen, waardoor het Britse leger een omtrekkende beweging moet maken. Op 3 april 1945 werd Hengelo door de 43e (Wessex) Infanteriedivisie vanuit Enschede bevrijd.
Wederopbouw[bewerken | brontekst bewerken]
Nadat de oorlog was afgelopen werd er een begin gemaakt met het maken van herstelplannen voor de verwoeste stad. Tussen april en oktober 1945 werd 190.000 ton puin geruimd en plannen ontwikkeld voor de wederopbouw, waarbij Hengelo een aanzien van een echte stad zou moeten krijgen. Er waren onder andere brede wegen, een groot winkelcentrum, een kantorenwijk en een nieuw station en stadhuis voorzien. Ook werden er in die eerste jaren na de oorlog noodwoningen gebouwd om de woningnood te verlichten.
In 1951 werd er begonnen met de bouw van een grootschalige woningbouw in de wijk Klein Driene. Het aantal inwoners van de stad passeerde dat jaar de grens van 50.000. Niet alleen werd er gebouwd, ook een deel van de nog overgebleven oude bebouwing in het centrum van de stad moest wijken voor nieuwbouw. Zo verdween het karakteristieke witte gemeentehuis om plaats te maken voor een modern ontwerp met een toren die lijkt op die van Siena en Florence. De bouw hiervan startte in 1958 en kenmerkte de afsluiting van de wederopbouwperiode.
In 1990 lanceerde de gemeente het Masterplan 2000, waarbij plannen werden gepresenteerd voor grootschalige herinrichting van het centrum en het aangrenzende zuidelijke deel van de stad. Bij deze herinrichting werd de stadsring verlegd naar de zuidkant van het station en voormalige fabrieks- en kantoorpanden gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw.
Bestuurlijke samenwerking en fusieplannen[bewerken | brontekst bewerken]
Vanaf de jaren '60 werden er, geheel in de tijdgeest, plannen gemaakt om de verbondenheid tussen Hengelo en Enschede en in breder verband ook Borne en Almelo meer tot uitdrukking te brengen. De steden zouden uit moeten uitgroeien tot een agglomeratie, de zogenoemde bandstad. In deze periode dook ook het begrip dubbelstad op, dat in 1988 tijdens Kabinet-Lubbers II concrete vormen begon aan te nemen, en Enschede/Hengelo als stedelijk knooppunt werden aangewezen. Beide gemeenten gaven aan te willen fuseren, waarmee Dubbelstad de vijfde stad van Nederland zou worden. Het plan sneuvelde uiteindelijk in 1994, formeel vanwege het uitblijven van harde toezeggingen over extra financiële middelen, hoewel er ook vanuit de bevolking een groeiende weerstand tegen de plannen ontstond. Twee jaar later, in 1996, kwam de provincie Overijssel met voorstellen tot een gemeentelijke herindeling. De gemeenten Enschede, Hengelo en Borne zouden samengevoegd moeten worden tot Twentestad. In 2000 werd van dat plan afgezien, vooral omdat een in Hengelo gehouden referendum had uitgewezen dat er zo goed als geen draagvlak onder de plaatselijke bevolking bestond. Bij de uiteindelijke herindeling die op 1 januari 2001 van kracht werd, werden er een aantal grenscorrecties doorgevoerd. De buurtschap Woolde werd daarbij opgeknipt en het gedeelte ten westen van de A35 werd bij de nieuwe gemeente Hof van Twente gevoegd.
https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010692182:mpeg21:a0501 Telegraaf 1994 https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010628892:mpeg21:a0241 ND 1994
- Gedenkboek van Hengelo (Overijssel): uitgegeven ter gelegenheid van de onafhankelijkheidsfeesten te Hengelo (O.) op 29-30 augustus 1913. Broekhuis: Hengelo, 2e druk 1979 ISBN 9070162512
- Reynders, H. et al. (1996). Historie en opgraving van het Huys Hengelo en zijn voorgangers. Hengelo: Stichting Oald Hengel. ISBN 907385010X
Bevolking[bewerken | brontekst bewerken]
Religie[bewerken | brontekst bewerken]
Hoewel Twente bekendstaat als een van oorsprong katholieke streek is dit beeld op kleinere schaal een stuk genuanceerder. In Enschede en Hengelo heeft het protestantisme van oudsher een grotere aanhang gehad.
Cijfers over kerkelijke gezindte worden niet meer structureel op gemeentelijk niveau bijgehouden, waardoor
http://www.tubantia.nl/regio/kerkbezoek-overijssel-het-hoogst-van-nederland-1.4566323 per gemeente cijfers. maar wat is de originele bron? http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/vrije-tijd-cultuur/cijfers/incidenteel/maatwerk/2014-kerkelijkheid-en-kerkbezoek-2013-mw.htm Kerkelijkheid en kerkbezoek, 2010/2013 (XLS: 0,1 MB) per gemeente
http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/953535E3-9D25-4C28-A70D-7A4AEEA76E27/0/2008e16pub.pdf religie aan het begin vd 21e eeuw
Recente cijfers over religie in Hengelo zijn niet bekend.
- Doopsgezinden in Hengelo (en Borne) in verhouding groter: http://books.google.nl/books?id=v_VOv8CQ38MC
De religieuze kaart van Nederland: omvang en geografische spreiding van de godsdienstige gezindten vanaf de Reformatie tot heden
- Basiliek St. Lambertus
politiek[bewerken | brontekst bewerken]
- college 2002: pvda, cda, gl
- college 2006: pvda, cda, gl
Geografie[bewerken | brontekst bewerken]
De gemeente Hengelo ligt in het oosten van Nederland in de provincie Overijssel en wordt omringd door de plaatsen Borne in het noordwesten, Deurningen in de gemeente Dinkelland in het noorden, Enschede in het zuidoosten, Haaksbergen in het zuiden en Delden in de gemeente Hof van Twente in het westen. De gemeente behoort met de omringende gemeenten tot de landstreek Twente en heeft een oppervlakte van bijna 62 km². Het de stad zelf ligt in het noordelijke deel van de gemeente en wordt in het westen en zuiden begrensd door de A35. Naast de hoofdplaats Hengelo, kent de gemeente de kernen Beckum en Oele die beide in het zuiden van de gemeente liggen. Ook een gedeelte van de buurtschap Woolde ligt binnen de gemeentegrenzen. Hengelo vormt ruimtelijk gezien met Enschede, Borne en het Duitse Gronau een agglomeratie met bijna 400.000 inwoners.
grondgebruik[bewerken | brontekst bewerken]
wijken[bewerken | brontekst bewerken]
| Wijk | Inw. | Opp. ha | Dichtheid |
|---|---|---|---|
| Binnenstad | 2.600 | 69 | 3.781 |
| Hengelose Es | 10.470 | 230 | 4.556 |
| Noord | 9.810 | 244 | 4.028 |
| Hasseler Es | 12.725 | 363 | 3.509 |
| Groot Driene | 8.980 | 236 | 3.815 |
| Berflo Es | 6.660 | 392 | 1.742 |
| Wilderinkshoek | 10.240 | 647 | 1.656 |
| Woolde | 7.160 | 532 | 1.355 |
| Slangenbeek | 10.380 | 431 | 2.423 |
| Buitengebied | 1.925 | 3.040 | 64 |
| waarvan in kern Beckum | 550 | 31 | 1.776 |
Water / Beken[bewerken | brontekst bewerken]
Hengelo is ontstaan nabij de samenloop van verschillende natuurlijke beken die vanuit de stuwwal van Enschede door het bekken van Hengelo stromen. De stad is van nature een nat kwelgebied. Hevige regenval leidde in het verleden diverse malen tot overstromingen. Om deze overstromingen tegen te gaan, is de bekenstructuur in de stad in de loop der tijd flink aangepast. Via een omloopleiding werd het water om de stad geleid, en verloren de beken hun waterdoorvoerende functie. Verschillende waterlopen zijn daarbij gedempt, overkluisd of verdwenen uit het zicht. Vanaf het begin van de 21 eeuw zijn er plannen gemaakt om de beeklopen te herstellen en zichtbaar te maken. http://hengelo.nl/Pdf_Internet/Projecten/hengeleau/R003-4333012VAL-mfv-V04-NL.pdf
Geologie en landschap[bewerken | brontekst bewerken]
- hoogte
- bodem
- oorspronkelijke begroeiing
De gemeente Hengelo ligt in het oostelijk zandgebied aan de rand van de stuwwal van Enschede binnen het bekken van Hengelo. In westen wordt het bekken begrensd door de begraven stuwwal van Delden en Borne.[4] Het landschap, dat gevormd werd in het Saalien kenmerkt zich door een verbrokkeld reliëf als gevolg van de stuwende werking van het landijs. Op relatief korte afstand komen grote verschillen voor in hoogte, bodemtype en waterhuishouding.[5] De hoger gelegen stuwwallen ten oosten van de gemeente liggen op zo'n 30 tot 50 meter boven NAP, terwijl de lager gelegen delen op circa 14 meter liggen. Door de relatief lagere ligging van Hengelo stroomt het grond- en beekwater vanaf de stuwwallen in westelijke richting, om vervolgens door de stuwwal van Delden en Borne in noordelijke richting af te buigen. Het dorp Hengelo ontstond rondom de plek waar drie beken, Berflobeek, Drienerbeek en Elsbeek bij elkaar komen.
In en om Hengelo bevindt zich relatief dicht, zo'n 300 tot 450 meter, onder het aardoppervlak een steenzoutlaag uit het Trias; de Rötformatie. Tijdens het Perm en een gedeelte van het Trias lag er ter hoogte van Nederland een binnenzee. Als gevolg van het warme en droge klimaar verdampte het water en bleef het opgeloste zout achter. Deze zoutlagen werden bij boringen naar zoetwater in 1886 nabij Delden per toeval ontdekt en sindsdien uit de bodem gehaald. Als gevolg van ongecontroleerde zoutwinning in de Tweede Wereldoorlog hebben hier en daar verzakkingen opgetreden.[5]
Het landschap in en rond Hengelo bestaat uit dekzandruggen en beekdalen. Op een aantal plekken in het bekken van Hengelo is lichte tot zware klei afgezet in het Tertiair.[6] In en om de stad zijn nog een aantal kleigaten terug te vinden, zoals het Castorbad en Weusthagbad in de Hengelose Es en Koningskleigat nabij het Twentekanaal.
Aardkundige waarden: dekzandruggen, dekzandlaagtes, beekvlaktes, beekdalen en stuwwalglooiingen
- Essen
- coulissenlandschap
Het dorp Hengelo is een welvarende en levendige plaats, waar de straatwegen van Deventer naar Oldenzaal en Enschede naar Zwolle elkaar kruisen.[7]
mogelijke bronnen:
- Geomorfologie Twente en [6]
- Steenzout, geologie van Nederland
- winningsplan hengelo
- WUR, Bekken van Hengelo
- [7]
Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]
Kunst in de openbare ruimte[bewerken | brontekst bewerken]
FIlm, theater en muziek[bewerken | brontekst bewerken]
Een jaarlijks terugkerend korenfestival is Amusing Hengelo. Bij de festival treden circa 70 koren uit binnen- en buitenland op in de binnenstad van Hengelo.
Evenementen[bewerken | brontekst bewerken]
Jaarlijks wordt Hengelo tijdens de carnavalsperiode omgedoopt tot Windbuulnstad en vinden er twee optochten plaats. Sinds 2002 vindt er op de vrijdagavond de verlichte optocht plaats waaraan zo'n 60 wagens en groepen deelnemen. Een dag later is er de gezinsoptocht.
- BAM! festival
- FBK Games
Bureau Hengelo
- BAM Festival [8]
- Summer Square [9]
- korenfestival Amusing Hengelo [10]
- oranjekermis en kermis in september (lambertuskermis volgens bureau Hengelo)
- pinksterfeesten Beckum
- volksfeesten oele
- kunsten op straat [11]
- tropical night
- avondvierdaagse
- nacht van hengelo
- jeu de boules toernooi
- fbk games
Media[bewerken | brontekst bewerken]
[12] bronnen obd
Economie[bewerken | brontekst bewerken]
- Economie
- Werk en inkomen
- Industrie
- Stork, Siemens, Holec, Signaal, Haven/containerterminal
- Plein westermaat / ikea
- wtc
- landelijk beleid mbt Twente/Hengelo, structuurvisies, nota's etc
- vroegere economie: landbouw
Vanaf de achttiende eeuw ontwikkelde in Hengelo, net als in andere plaatsen in Twente, de huisindustrie richting weefindustrie. In eerste instantie weefden de boeren linnen voor eigen gebruik van het zelf gewonnen vlas. De overschotten werden verkocht. (p. 102 gedenkboek)
Economische zwaartepunt in hengelo verschuift van textiel naar metaal rond WO I https://books.google.nl/books?id=myYAhzdFkJcC Fabricage van verschillen: mannenwerk, vrouwenwerk in de Nederlandse industrie (1850-1940)
Gerardus C. J. Kuys Amsterdam University Press, 23 mrt. 2010 - 702 pagina's De vrees voor wat niet kwam: Nieuwe arbeidsverhoudingen in Nederland 1935-1945, aan het voorbeeld van de Twentse textielindustrie Kuijs, G. C. J., (2010). De vrees voor wat niet kwam: Nieuwe arbeidsverhoudingen in Nederland 1935-1945, aan het voorbeeld van de Twentse textielindustrie. Amsterdam: Amsterdam University Press.
De Nederlandse industrie: vernieuwing, verwevenheid en spreiding
Door O. A. L. C. Atzema,E. Weve
https://books.google.nl/books?id=6wMxDMIOXj0C
Fabricage van verschillen: mannenwerk, vrouwenwerk in de Nederlandse ...
Door Gertjan de Groot
https://books.google.nl/books?id=myYAhzdFkJcC
Infrastructuur en vervoer[bewerken | brontekst bewerken]
Waterwegen[bewerken | brontekst bewerken]
- omleidingskanaal voor water etc
Met een overslag van Combi Terminal Twente. [14]
- economie denk ik Wel gaan de gemeenten langs het kanaal samenwerken in een gemeenschappelijk havenbedrijf.[8]
Energievoorziening[bewerken | brontekst bewerken]
De ondernemer Rento Hofstede Crull was de grondlegger voor de energievoorziening in Hengelo, toen hij met ondersteuning van andere Twentse ondernemers in 1901 het Twentsch Centraal Station voor Electrische Stroomlevering (TCS) oprichtte. Al vrij snel leverde het bedrijf stroom aan verschillende bedrijven en gemeenten in Twente. In 1918 werd de eerste bovengrondse hoogspanningsleiding naar Eibergen aangelegd en in 1944 volgde de aansluiting op het landelijk koppelnet.[9] Het bedrijf kwam onder druk te staan toen in 1917 de concessie voor Overijssel in handen kwam van de N.V. Elektriciteitsfabriek IJsselcentrale. Dat bedrijf claimde de rechten tot energielevering in Twente te bezitten, maar doordat de TCS goedkoper kon leveren waren gemeenten niet geneigd over te stappen. Rond 1950 werd het particuliere elektriciteitsbedrijf TCS overgenomen door de NV Elektriciteitsfabriek IJsselcentrale. WAAR STOND DEZE, KOELTORENS, AFBRAAK, VERDEELSTATION
Tegenwoordig kent de stad twee energiecentrales die zich bevinden op het terrein van de afvalverwerker Twence op het industrieterrein Boeldershoek. In 2007 werd de biomassacentrale geopend en leverde in 2012 138,9 GWh aan energie. De centrale levert verder stoom en restwarmte aan het nabijgelegen Akzocomplex en de gemeente Enschede.
Overig[bewerken | brontekst bewerken]
- Gemeentegrenzen / uitbreidingen
- Taal?
- Wijkoverzicht (zie Gouda)
- Parken en natuurgebieden
- Houtmaat = Stadspark Weusthag
- Twickel: [15]
- Bernhardplantsoen
- Tuindorpvijver
- Golfclub Driene (zie artikel Twentsche Golfclub)
- Kristalbad (Enschede-Hengelo)
- Waterpark Genseler
- Overstromingsgebied Woolde
- Het Stroot / Twekkelo
- Landgoed Lonnekermeer
- Landgoederen: [16]
- Literatuur?
- Kunst (in de openbare ruimte)
- recreatie
- De Waarbeek
- Twickeler grensweg
- Bevolking (ipv Demografie) - Hengeler weend
bronnen:
- buurtmonitor hengelo
- Toelichting bestemmingsplan centrum
- toelichting bestemmingsplan buitengebied
- bestemmingsplan beckum
- toelichting bp buitengebied woolde
- toelichting bp wilderinkshoek, stukje geschiedneis
- toel. bp. tuindorp
- toel. bp. na-oorlogse wijken
- toel. bp. buitengebied komt vast al in andere link voor, maar voor zekerheid dan nog maar een keer
Bekende persoonlijkheden[bewerken | brontekst bewerken]
Vereordening ereburgerschap etc
Bronnen[bewerken | brontekst bewerken]
- Gedenkboek van Hengelo (Overijssel): uitgegeven ter gelegenheid van de onafhankelijkheidsfeesten te Hengelo (O.) op 29-30 augustus 1913. Broekhuis: Hengelo, 2e druk 1979 ISBN 9070162512
- Wennekes, W., Broekmans, T. (2002). Het boek van Hengelo, 1802-2002: kroniek van een industriestad. Hengelo: Boekhandel Broekhuis ISBN 9070162377
- Reynders, H. et al. (1996). Historie en opgraving van het Huys Hengelo en zijn voorgangers. Hengelo: Stichting Oald Hengel. ISBN 907385010X
- J. de Lange, 1837 Overijsselsche volks-almanak, Volume 2;Volume 5
De vorming van het land
Door H.J.A. Berendsen
- ↑ http://rabbel.nl/oldplaces.html
- ↑ Duijvendak, M.G.J.; Kooij, P (1992). Sociale geschiedenis: theorie en thema's. p. 94
- ↑ [1]
- ↑ Tauw (2006), Waterplan Hengelo
- ↑ a b Berendsen, H.J.A. (2008). Het oostelijk zandgebied. In: Landschappelijk Nederland. Koninklijke Van Gorcum, Assen. p. 59-69. ISBN 9789023241485
- ↑ Rosing, H. et al (2002). Definitiestudie inventarisatie bodemkundige aardkundige waarden. Alterra:Wageningen
- ↑ Noorduyn, J. (1844). Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden, Deel 5
- ↑ Colleges havengemeenten Twentekanaal akkoord over één havenbedrijf, RTV Oost (31 januari 2014)
- ↑ Börger, A.J. (2008). Hoogspanningslijnen in Overijssel en Zuid-Drenthe: De masten van de N.V. IJsselcentrale.
- ↑ [2]