Pascual Emilio Arrieta y Corera
Pascual Antonio Juan Emilio Arrieta y Corera (Puente la Reina, Navarra, 21 oktober 1821 – Madrid, 11 februari 1894) was een Spaans componist en muziekpedagoog.
Levensloop[bewerken | brontekst bewerken]
Hij was een zoon van een grote landeigenaar en vertrok op tienjarige leeftijd naar zijn zuster Antonia in Madrid, waar hij ook zijn eerste studies aan het Conservatorio de Madrid deed. Een aantal avontuurlijke reizen naar Italië, waar hij ook privéstudies piano deed bij Perelli en harmonie bij Mandancini, vonden hun afsluiting in een langdurige periode (1841–1845) waarin hij in Milaan muziek studeerde bij onder andere Nicola Vaccai. Tijdens zijn studie werd hij ook bevriend met Amilcare Ponchielli. Het is mogelijk dat hij een eerste prijs won bij zijn afstuderen. Ook schreef hij in 1846 een opera in twee actes, Ildegonda, op een libretto van Temistocle Solera, die in verschillende Italiaanse steden werd uitgevoerd.
In 1846 ging hij terug naar Madrid en werd een favoriete componist van koningin Isabella II van Spanje. In december 1849 werd hij de voornaamste componist en directeur van het Teatro Real. In 1850 volgde nog een Italiaanse opera, La conquista de Granada. In 1857 werd hij professor aan het Escuela Nacional de Música de Madrid en in 1868 zelfs directeur. Zijn bekendste leerlingen zijn Ruperto Chapi y Lorenta en Tomás Bretón Hernández.
In 1871 werd hij onderscheiden met het Gran Cruz de Isabel la Católica en in 1873 werd hij lid van de Academia de Bellas Artes de San Fernando.
Composities[bewerken | brontekst bewerken]
Muziektheater[bewerken | brontekst bewerken]
Opera's[bewerken | brontekst bewerken]
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1845 | Ildegonda | 3 aktes | 28 februari 1845, Milaan, Teatro alla Scala | Temistocle Solera |
| 1850 | La Conquista de Granada; rev. als: Isabel la Católica | 3 aktes | 10 oktober 1850, Madrid, Teatro Real; rev.versie: 18 december 1855, Madrid | Temistocle Solera |
| 1851 | Pergolesi | |||
| 1871 | Marina; (omgewerkt vanuit de zarzuela) | 3 aktes | 16 maart 1871, Madrid, Teatro Real | Francisco Camprodón en Miguel Ramos Carrión |
Zarzuelas[bewerken | brontekst bewerken]
| Voltooid in | titel | aktes | première | libretto |
|---|---|---|---|---|
| 1853 | El dominó Azul | 3 aktes | 19 februari 1853, Madrid, Teatro Circo | Francisco Camprodón |
| 1853 | El grumete | 1 akte | 17 juni 1853, Madrid, Teatro Circo | Antonio Garciá Gutiérrez |
| 1853 | La estrella de Madrid | 3 aktes | 13 oktober 1853, Madrid, Teatro Circo | Adelardo López de Ayala |
| 1854 | La cacería real | 11 maart 1854, Madrid, Teatro Circo | Antonio Garciá Gutiérrez | |
| 1855 | Guerra a Muerte | 22 juni 1855, Madrid, Teatro Circo | Adelardo López de Ayala | |
| 1855 | La dama del Rey | |||
| 1855 | Marina | 2 aktes | 21 september 1855, Madrid, Teatro Circo | Francisco Camprodón |
| 1856 | La hija de la Providencia | Tomás Rodríguez Rubí | ||
| 1856 | El sonámbulo | 10 oktober 1856, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Luís de Olona, Antonio Hurtado | |
| 1858 | El planeta Venus | 3 aktes | 21 februari 1858, Madrid | Ventura de la Vega |
| 1858 | Azón Visconti | 3 aktes | 1858, Madrid | Antonio García Gutiérrez |
| 1860 | Los circasianos | 3 aktes | 8 april 1860, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Luís de Olona |
| 1861 | Llamada y tropa | 2 aktes | 9 maart 1861, Madrid, Teatro Circo | Antonio García Gutiérrez |
| 1862 | La Tabernera de Londres | 1862, Madrid | Antonio García Gutiérrez | |
| 1863 | La vuelta del corsario; (2e deel van: El grumete) | 1 akte | 18 februari 1863, Madrid | Antonio García Gutiérrez |
| 1866 | El duende de Madrid | Mariano José de Larra | ||
| 1866 | El conjuro | 1 akte | 24 november 1866, Madrid, Teatro Circo | Adelardo López de Ayala |
| 1866 | Un sarao y una soirée | 2 aktes | 1866, Madrid | Miguel Ramos Carrión en Eduardo de Lustonó |
| 1867 | La suegra del diablo | 3 aktes | 1867, Madrid, Teatro Variedades | Eusebio Blasco y Soler |
| 1867 | El figle enamorado | 1 akte | 1867, Madrid | Miguel Ramos Carrión |
| 1867 | Los novios de Teruel | 2 aktes | 24 december 1867, Madrid, Teatro Circo | Eusebio Blasco y Soler |
| 1869 | De Madrid a Biarritz | 2 aktes | 1869, Madrid | Miguel Ramos Carrión en Carlos Coello |
| 1870 | El potosí submarino | 3 aktes | 21 december 1870, Madrid, Teatro Circo | Rafael García Santisteban |
| 1873 | Las manzanas de oro | 3 aktes | 1906, Madrid, Teatro Price | Eusebio Blasco y Soler en Emilio Álvarez |
| 1873 | San Franco de Sena | 3 aktes | 27 oktober 1883, Madrid | José Estremera |
| 1879 | La guerra santa | 3 aktes | 15 maart 1879, Madrid, Teatro de la Zarzuela | Luis Mariano de Larra y Wetoret naar: Jules Verne |
| 1880 | Heliodora o El amor enamorado | 3 aktes | 28 december 1880, Madrid, Teatro Apolo | Juan Eugenio Hartzenbusch |
| 1885 | El Guerrillero; (samen met: Manuel Fernández Caballero en Ruperto Chapi y Lorenta) | Federico Muñoz, (pseudoniem van Manuel Fernández Caballero, Pascual Emilio Arrieta y Corera en Ruperto Chapi y Lorenta) |
Vocale muziek[bewerken | brontekst bewerken]
- Himno "Abajo los Borbones" (opgedragen aan de Koningin Isabella II van Spanje)
Publicaties[bewerken | brontekst bewerken]
- Pascual Emilio Arrieta y Corera: Antología de cantables célebres de zarzuelas españolas. Madrid. Prensa Popular, 1910. 24 p.
Bibliografie[bewerken | brontekst bewerken]
- Jozef Robijns, Miep Zijlstra: Algemene muziek encyclopedie, Haarlem: De Haan, 1979-1984, ISBN 978-90-228-4930-9
- François-Joseph Fétis: Biographie Universelle des Musiciens et bibliographie générale de la musique, Paris: Firmin-Didot et Cie., 1881-89, 8 vols. Supplement et complement. 2 vols. ISBN 2-845-75049-8; heruitgave 2006, Adamat Media Corporation, ISBN 0-543-98534-2 (paperback); ISBN 0-543-98533-4 (hardcover)
- Emilio Cotarelo y Mori: Historia de la Zarzuela o sea el drama lírico en España, desde su origen a fines del siglo XIX. Instituto Complutense de Ciencias Musicales. Madrid, 2003. Madrid, 2000. 618 p., ISBN 978-8489457201
- María Encina Cortizo Rodríguez: Emilio Arrieta - de la ópera a la zarzuela. Instituto Complutense de Ciencias Musicales. Madrid, 1998. 609 p., ISBN 84-89457-07-7
- Celsa Alonso González: Índice Onomástico, in: La canción lírica española en el siglo XIX, Madrid: Ediciones del ICCMU, 1998, 555 p., ISBN 978-84-89457-03-4
- Luis Iglesias de Souza: Compositores, in: El Teatro Lírico Español: Tomo I-Catálogo: A-E, 1991. 994 p./ Tomo II-Catálogo F-O / Tomo III-Catálogo O-Z / Tomo IV-Libretistas y compositores 1996. 742 p.; Coruña: Editorial Deportación Provincial, 1991-1996, ISBN 8-489-65219-8
- Gaspare nello Vetro: Nomi Citati Nella Cronologia, in: Teatro Reinach 1871-1944 : gli spettacoli musicali opere concerti operette, Parma: Comune di Parma - Archivo storico Teatro Regio, 1995, 653 p.
- Ángel Sagardía Sagardía: Gaztambide y Arrieta. Fondo de Publicaciones del Gobierno de Navarra. Pamplona, 1983.
- Roger Alier, Xosé Aviñoa: El libro de la zarzuela, Madrid: Ediciones Daimon, 1982, ISBN 84-231-2677-3
- Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 1, Band A-F, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 371 p., ISBN 3-7952-0203-5
- Franz Stieger: Opernlexikon - Teil II: Komponisten. 2, Band G-M, Tutzing: Hans Schneider, 1975-1983, 373-772 p., ISBN 3-7952-0228-0
- José María Ruiz Gallardón, Antonio Fernández-Cid: Cien Años de teatro musical en España 1875-1975, Madrid: Real Musical Editores, 1975, 610 p., ISBN 978-8-438-70021-1
- Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon - 2. rev. och utvidgade uppl., Stockholm: Sohlman Förlag, 1975-1979, 5 v.
- Gösta Morin, Carl-Allan Moberg, Einar Sundström: Sohlmans musiklexikon : nordiskt och allmänt upplagsverk för tonkonst, musikliv och dans, Stockholm: Sohlmans Förlag, (1951-)
- Angel Sagardia: Músicos vascos, San Sebastián: Editorial Aunamendi, 1972
- Marc Honneger: Dictionnaire de la musique, Paris: Bordas, 1970-76
- Guido M. Gatti: La musica, Parte seconda: dizionario, Turin: Editrice Torinese, 1968-71
- José Subira: Cien óperas : autores personajes argumentos, Madrid: Editorial Prensa Española, 1967
- Zenei lexikon, Budapest: Zenemukiado Vallalat, 1965
- Gervase Hughes: Composers of operetta, London: MacMillan & Co Ltd., 1962
- Eugenio Pereira Salas: Índice de Nombres y Materias, in: Historia de la música en Chile (1850-1900), Santiago: Editorial Del Pacífico, 1957, 379 p.
- Joaquín Pena, Higinio Anglés, Miguel Querol Gavalda: Diccionario de la Música LABOR, Barcelona: Editorial Labor, 1954, 2V, 2318P.
- A. Miro Bachs: Cien músicos célebres españoles, Barcelona: Ediciones Ave, 1951, 211 p.
- Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti: Supplemento, Milan: Sonzogno, 1938, 806 p.
- Carlo Schmidl: Dizionario universale dei musicisti, Milan: Sonzogno, 1937, 2V p.
- Tobias Norlind: Allmänt musiklexikon, Stockholm: Wahlström & Widstrand, 1927-28, 2V p.
- Adolfo Salazar: La música contemporánea en España, Madrid: Ediciones La Nave, 1927
- Carlos de Montero: Biografias de hombres célebres, Madrid: 1916, 2 vols.
- Ildefonso Fernández y Sánchez: Año biográfico español. Hechos, carácteres y producciones de 365 patricios, de uno y otro sexo, que han dejado huella en nuestra historia patria, Barcelona: 1899
- Antonio Sousa Bastos: Carteira do artista. Apontanientos para a historia do theatre portuguez e brazileiro, Lisboa: 1898
- Karl Lustner: Totenliste des Jahres 1894 die Musik betreffend, Monatshefte für Musikgeschichte, 1895, p. 91
- "El Correo Español". Galeria de españoles ilustres, Retratos y biografías, Buenos Aires: 1893-94, 2 vols.
- Fernando Arteaga y Pereira: Celebridades musicales, Barcelona: 1887
- James Duff Brown: Biographical dictionary of musicians. With a bibliography of English writings on music, Paisley, Scotland: A. Gardner, 1886, 637 p.
- Manuel Ovilo y Otero: Escenas contemporáneas; Revista bibliográfica. Biografia de los senadores, diputados, publicistas, escritores y hombres utiles; Noticias necrológicas de las personas notables y conocidas en el país, Madrid: 1882-84, 4 vols.
- Enrique Prugent: Los hombres de la Restauración. Autobiografías, Madrid: 1880-84, 5 vols.
- Son Luis Carmena y Millan, Don Francisco Asenjo Barbieri: Índice alfabético de los maestros directores de orquesta y coros que han actuado en los teatros de Madrid, y se citan en este libro, in: Crónica de la ópera italiana en Madrid desde el año 1738 hasta nuetros días, Madrid: Imprenta de Mauel Minuesa de los Ríos, 1878, 451 p.
- José Parada y Baffeto: Diccionario técnico, histoórico y biográfico de la música, Madrid: 1868
- Baltasar Saldoni: Diccionario biográfico-bibliográfico de efemerides de músicos españoles, Madrid: 1868-81, 4 vols.
- Francesco Regli: Dizionario biografico de' piu celebri poeti ed artisti melodrammatici, tragici e comici, maestri, concertisti coreografi, mimi, ballerini, scenografi, giornalisti, impresarii ecc. che fiorirono in Italia dal 1800 al 1860 ecc, Torino: Dalmazzo, 1860, 592 p.