Andries Pels (1655-1731): verschil tussen versies

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Taksen (overleg | bijdragen)
→‎De schoonzonen: zin verplaatst
Taksen (overleg | bijdragen)
→‎Varia: genealogie toegevoegd
Regel 41: Regel 41:
In 1757 wilde [[Frederik de Grote]] een lening van een half miljoen sluiten bij de bank. Hendrick Bicker werd naar raadpensionaris [[Pieter Steyn]] verwezen.<ref>[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=519&accessor=search_in_text&accessor_href=http%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Felias%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D421%26source%3D2%26id%3Dsearch_in_text&view=imagePane [[Johan Engelbert Elias|J.E. Elias]] (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063]</ref><!--Also it is fairly clear that Pels supplied silver to the entrepreneurs to create "Kriegsgeld", at least in the early stages, and that Pels provided credit for importing Kriegsgeld back to the Netherlands for affining at the end of the war -- otherwise Pels would not have had such a large exposure to Ephraim & Söhne in September 1763.-->
In 1757 wilde [[Frederik de Grote]] een lening van een half miljoen sluiten bij de bank. Hendrick Bicker werd naar raadpensionaris [[Pieter Steyn]] verwezen.<ref>[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=519&accessor=search_in_text&accessor_href=http%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Felias%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D421%26source%3D2%26id%3Dsearch_in_text&view=imagePane [[Johan Engelbert Elias|J.E. Elias]] (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063]</ref><!--Also it is fairly clear that Pels supplied silver to the entrepreneurs to create "Kriegsgeld", at least in the early stages, and that Pels provided credit for importing Kriegsgeld back to the Netherlands for affining at the end of the war -- otherwise Pels would not have had such a large exposure to Ephraim & Söhne in September 1763.-->
Tijdens de financiële crisis in augustus 1763 was het bankhuis Pels & Zonen niet bereid [[Leendert Pieter de Neufville]] overeind te houden, maar gaf de voorkeur aan een Deense lening (in de persoon van [[Heinrich Carl von Schimmelmann]]).<ref>J.G. van Dillen, p. 607.</ref> In 1768 protesteerde een aantal invloedrijke Amsterdamse firma's tegen het monopolie van de Zeeuwse WIC, dat geen concurrentie duldde op [[Demerary]] en [[Essequebo (kolonie)|Essequebo]].<ref>[https://books.google.nl/books?id=Li5ravp2wIEC&pg=PA7&lpg=PA7&dq=Andries+Pels+Westindische+Compagnie&source=bl&ots=3augjYxEGO&sig=0JuhPJPQ-4BTk8Oz1IzMTX9Z26g&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwje8-yInKndAhUMGuwKHSnxA34Q6AEwD3oECAUQAQ#v=onepage&q=Andries%20Pels%20Westindische%20Compagnie&f=false 6 Mey 1768. (Requeste van een groot aantal kooplieden te Amsterdam ]</ref> In 1772 kwam Pels handelshuis [[Clifford (familie)|Clifford]] te hulp. In augustus 1772 leende de bank 1,7 miljoen gulden aan de stad Hamburg.<ref>[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=519&accessor=search_in_text&accessor_href=http%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Felias%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D421%26source%3D2%26id%3Dsearch_in_text&view=imagePane [[Johan Engelbert Elias|J.E. Elias]] (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063]</ref> In 1773 of 1774 is de firma geliquideerd, een gevolg van speculatie in aandelen op de [[Britse Oost-Indische Compagnie]].<ref>De East India Company werd op de been gehouden door de [[Tea-Act]], binnen een halfjaar leidend tot de [[Boston Tea Party]] en een monopolie op de [[opium]]handel naar China.</ref> Ook Clifford redde het niet.<ref>Brugmans, H. (1973) Geschiedenis van Amsterdam. Deel 4: Afgaand getij 1697/1795, p. 86.</ref>
Tijdens de financiële crisis in augustus 1763 was het bankhuis Pels & Zonen niet bereid [[Leendert Pieter de Neufville]] overeind te houden, maar gaf de voorkeur aan een Deense lening (in de persoon van [[Heinrich Carl von Schimmelmann]]).<ref>J.G. van Dillen, p. 607.</ref> In 1768 protesteerde een aantal invloedrijke Amsterdamse firma's tegen het monopolie van de Zeeuwse WIC, dat geen concurrentie duldde op [[Demerary]] en [[Essequebo (kolonie)|Essequebo]].<ref>[https://books.google.nl/books?id=Li5ravp2wIEC&pg=PA7&lpg=PA7&dq=Andries+Pels+Westindische+Compagnie&source=bl&ots=3augjYxEGO&sig=0JuhPJPQ-4BTk8Oz1IzMTX9Z26g&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwje8-yInKndAhUMGuwKHSnxA34Q6AEwD3oECAUQAQ#v=onepage&q=Andries%20Pels%20Westindische%20Compagnie&f=false 6 Mey 1768. (Requeste van een groot aantal kooplieden te Amsterdam ]</ref> In 1772 kwam Pels handelshuis [[Clifford (familie)|Clifford]] te hulp. In augustus 1772 leende de bank 1,7 miljoen gulden aan de stad Hamburg.<ref>[http://resources.huygens.knaw.nl/retroboeken/elias/#source=2&page=519&accessor=search_in_text&accessor_href=http%3A%2F%2Fresources.huygens.knaw.nl%2Fretroboeken%2Felias%2Fsearch_in_text%2Findex_html%3Fpage%3D421%26source%3D2%26id%3Dsearch_in_text&view=imagePane [[Johan Engelbert Elias|J.E. Elias]] (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063]</ref> In 1773 of 1774 is de firma geliquideerd, een gevolg van speculatie in aandelen op de [[Britse Oost-Indische Compagnie]].<ref>De East India Company werd op de been gehouden door de [[Tea-Act]], binnen een halfjaar leidend tot de [[Boston Tea Party]] en een monopolie op de [[opium]]handel naar China.</ref> Ook Clifford redde het niet.<ref>Brugmans, H. (1973) Geschiedenis van Amsterdam. Deel 4: Afgaand getij 1697/1795, p. 86.</ref>

==De familie Pels==
De familie Pels stamt uit [['s-Hertogenbosch]] en was al in de 15e en 16e eeuw betrokken bij het stadsbestuur.<ref>[http://www.gahetna.nl/collectie/archief/pdf/NL-HaNA_1.10.10.ead.pdf Nationaal Archief]</ref><ref>[http://www.geneaservice.nl/zegels/z024.html De Bosche zegels]</ref> Aarnout of Arnold Pels (-1575) trok van 's-Hertogenbosch naar Antwerpen. Zijn kinderen vluchtten waarschijnlijk rond 1585 vanuit Antwerpen naar Duitsland. Via [[Frankenthal (Palts)|Frankenthal]] en [[Hanau]]-Neustadt kwam een deel van zijn nageslacht uiteindelijk in de Nederlanden terecht. Andere leden van de familie trokken naar Keulen, Hamburg, Stade en Danzig. <!--Er zijn zeker drie zonen Bartholomeus, Paulus en Eduard, mogelijk ook Andries, Jan, Pieter, Hans en Susanna. Pieter Pels had twee zonen Pieter en Abraham, waarvan de laatste ook in Danzig woonde.-->

*Paulus Pels (ca 1560 - voor 1608) was getrouwd met Barbara Opalfens (ca 1560-Utrecht, 3 juli 1624).<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref><ref>http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf</ref> Hij verhuisde van Antwerpen naar Frankenthal (1591), Frankfort (1593) en Hanau. Daar was in 1596 een tweetalige, Calvinistische Waals-Vlaamse gemeente ontstaan. Paulus Pels had de leiding over de bouw van de [[Waals-Nederlandse Kerk (Hanau)]]. Hij behoorde tot de rijkere inwoners.<ref>[https://books.google.nl/books?id=sU_PJFw16XYC&pg=PA166&lpg=PA166&dq=Pels+Neu+Hanau&source=bl&ots=UCEIPwRZWz&sig=KKgsOAniDd8gTFeOt_bBSO0XJUo&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwjN-NXjuqPdAhWDK1AKHfWlAXQQ6AEwAXoECAgQAQ#v=onepage&q=Pels%20Neu%20Hanau&f=false Brethren in Christ: A Calvinist Network in Reformation Europe von Ole Peter Grell, p. 166]</ref> Het echtpaar zou acht kinderen hebben gehad?
**Johanna Pels (-Utrecht, 1628).<ref>http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf</ref>
** Paulus Pels ([[Frankenthal (Palts)|Frankenthal]], 1587-Danzig, 1659) was getrouwd met Susanne 't Kint. (Haar moeder was Catharina Hellemans, in 1571 in Antwerpen getrouwd met Peter 't Kint.) Zij woonden in 1617 in Amsterdam en in 1623 in Utrecht. Hij leverde in 1624 30.000 pond buskruit aan Engeland op aanbeveling van [[Dudley Carleton]], hetgeen hem niet in dank is afgenomen.<ref>http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=185&tektId=997&id=2905&klassId=1&seite=3</ref> In 1637 werd hij resident in Danzig waar hij in 1638 een functie als commissaris verkreeg.<ref>https://www.dbnl.org/tekst/groo001brie16_01/groo001brie16_01_0161.php</ref><ref>[https://books.google.nl/books?id=AcMcAQAAMAAJ&q=Pauwel+Pels&dq=Pauwel+Pels&hl=nl&sa=X&ved=0ahUKEwj9r6GYoPvQAhUDtRoKHU5CCY4Q6AEISjAJ Repertorium der Nederlandse vertegenwoordigers, residerende in het buitenland, 1584-1810]</ref> Paulus Pels had drie kinderen:
***Pieter (Amsterdam, 1617-'s Gravenhage, 1698) was getrouwd met Antoinette von Sandrart (Frankfort 1627-Den Haag, 1669), een oudere zuster van de kunsthandelaar/etser Jacob von Sandrart; 2e huwelijk Beatrix van der Does (DH 1644-na 1680). Hij was o.a. secretaris van [[Grotius]], en resident van de hertog van Holstein-Gottorp.<ref>https://www.dbnl.org/tekst/groo001brie13_01/groo001brie13_01_0269.php</ref> Hij had twee zonen:
****Johan Harald Pels (DH 1668-DH 1727).<ref>[https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/206684/status%20op%20zijn%20hollands%20bijlage%201%20en%202.pdf;sequence=2 De bewoners en eigenaren van het Lange Voorhout tussen 1650 en 1750 en hun zomerverblijven]</ref>
****Pieter Hendrik Pels (1682-1743)
***Susanne (Amsterdam, 1621-) trouwde in 1654 in Utrecht met Balthasar van der Veen? Zij hadden een zoon: [[Paulus van der Veen]]
***Philips (Utrecht 1623-Danzig, 1682) was diplomaat in Danzig.
**Andries Pels (Antwerpen, 1591-Amsterdam, 1666) is de zoon van Paulus Pels en de kleinzoon van Aarnout Pels.<ref>Stadsarchief Amsterdam. N.A. 1096 fol. 227. Not. J. van de Ven, 2 maart 1651</ref> Andries Pels, Pouwelsz. is in 1620 in Amsterdam getrouwd met Catharina Vegelman (1599-1669) in [[Hanau]]. In 1631 kocht hij alle Chinese zijde op.<ref>[https://books.google.nl/books?id=ECjpCAAAQBAJ&pg=PA31&lpg=PA31&dq=elias+pels&source=bl&ots=KhMY9ree6K&sig=rb3yybWTeaxFs_OYM3U_qCSW2lI&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwiqpfLLmsXdAhWG2qQKHY7DBMIQ6AEwDXoECAAQAQ#v=onepage&q=pels&f=false Dutch-Asiatic Trade 1620 – 1740 von Kristof Glamann]</ref> Hij was koopman op zowel Oost- en Westindië, actief in de Straathandel, maar ook op de Baltische Zee. In 1639 liet hij salpeter vervoeren uit Danzig.<ref>[https://books.google.nl/books?id=qieTBNXC5HgC&pg=PA364&lpg=PA364&dq=Pieter+Pels+Westindische+Compagnie&source=bl&ots=FA8QilvWxD&sig=aW24gVjxSDHEsf4efBkAufumrPo&hl=de&sa=X&ved=2ahUKEwjDqtjxkMXdAhVK-6QKHfpKCmoQ6AEwCHoECAIQAQ#v=snippet&q=Pels%20&f=false De Trippen in de 17e eeuw door P.W. Klein, p. 237-238]</ref> Hij was woonachtig op de Keizersgracht in de "Vergulde speld" en had vijf kinderen:
***Guelmus of Guilelmo (1625-1691) ongehuwd; koopman die samenwerkte met zijn broer Jean Lucas.
***Jean Lucas (1628-1699) trouwde in 1654 in Amsterdam met Susanne Noirot. Zij hadden zeven kinderen:
****[[Andries Pels (1655-1731)]] trouwde in 1682 met Agenieta Bouwens; zij hadden vijf kinderen:
*****Anna Maria (1684-1776), getrouwd in 1709 met Jan Jeronimus Boreel
*****Catharina (1687-1736), getrouwd in 1712 met Mr Willem Munter
*****Jean Lucas Pels (1688-7 januari 1741), heer van de [[Heerlijkheid Hogelanden|Hogelanden]]. In 1714 trouwde hij met Susanne de Wildt (-1739).<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/bick002dagb01_01/bick002dagb01_01_0009.php DBNL]</ref><ref>[https://www.findagrave.com/memorial/136838406/susanna-pels Find a grave]</ref> Hij hertrouwde in 1740 met Anna Elisabeth Geelvinck, de dochter van burgemeester [[Lieve Geelvinck]]. Het paar was vier weken getrouwd toen hij stierf.<ref> [http://www.dbnl.org/tekst/bick002dagb01_01/bick002dagb01_01_0011.php DBNL]</ref> Geen kinderen
*****Mr Pieter Pels Andriesz. (1691-7 februari 1741) was advocaat, ongehuwd; eigenaar van enkele hofsteden bij Velsen.<ref>[https://noord-hollandsarchief.nl/bronnen/archieven?mivast=236&miadt=236&mizig=210&miview=inv2&milang=nl&micols=1&mires=0&micode=3043&mizk_alle=Pels&mibj=1600&miej=1800 Noord-Hollands Archief]</ref><ref>http://docplayer.nl/54849903-De-voormalige-buitenplaatsen-rooswijk-en-westerwijk.html</ref><!--een 17-jarige koopt geen hofstede Westerwijck ook al is hij schatrijk. Dat was zijn oom!-->
*****Johanna Sara (1702-1791) getrouwd in 1720 met Jan Bernd Bicker (I).<ref>[http://www.gahetna.nl/collectie/archief/inventaris/gahetnascans/eadid/1.05.06/inventarisnr/922/level/file Nationaal Archief</ref>
****Adriaen (1657-1721) trouwde in 1688 met Clara Jacoba Pellicorn. Geen kinderen; in 1718 gescheiden van tafel en bed.<ref>http://www.beemsterboerderijen.nl/jw44.html</ref>
****Guillielmo of Guilliam Pels (16 april 1659-1705), schepen in Amsterdam, trouwde in 1688 met Susanna Jacoba Valckenier, dochter van [[Cornelis Valckenier]], geboren in [[Hanoi|Tonkin]]; zij hadden zes kinderen: Catharina (1689), Cornelis (1691), Jan Lucas (1694), Susanne Cornelia (1695), Guilliam (1701) en Willem (1704).
****Jan Lucas (1661-) stierf jong
****Jean Lucas (1663-1712) trouwde in 1690 met Johanna Schuyt. Ze hadden twee dochters: Johanna Clara (1695-1754) en Alberta Maria (1705-1748). De eerste trouwde in 1713 met Jacob van der Dussen. De laatste trouwde in 1733 met een zoon van [[Jonas Witsen]].
****Catharina Pels (1665-1704) trouwde in 1685 met Joan Bouwens, handelaar in geschut en Zweeds ijzer;
****Pieter of Peterus (1668-Velsen, 23 november 1739). In 1708 kocht de ongehuwde Pieter de hofstede "Westerwijk" bij Velsen, vermoedelijk ook andere hofsteden en nabijgelegen grond.<ref>http://docplayer.nl/54849903-De-voormalige-buitenplaatsen-rooswijk-en-westerwijk.html</ref>
***[[Andries Pels (1631 - 1681)]] was advocaat/toneelschrijver, ongehuwd.
***Johanna (1636-1716) trouwde in 1670 met Antonij van der Nypoort (1635-1710), heer van [[Heerlijkheid Hogelanden|Hogelanden]], burgemeester van Utrecht in 1689 en 1690.
***Catharina Aletta (1638-1711) trouwde in 1678 met Jacob Noirot (1629-1680) en 2. met Everard Booth (1638-1714) in 1685. De beide zussen stierven kinderloos.
***Pieter (1643- tussen 1661 en 1675), vermoedelijk in het buitenland.

*Eduard Pels de oude (-Hanau, 1611? of voor 1639?) was getrouwd met Johanna of Janneke de Raedt (-Utrecht, 1639).<ref>http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf</ref><ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref> Zij hadden een zoon Carel, eveneens woonachtig in Hanau, getrouwd met Sara de Brassierier.<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref><ref>http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=185&tektId=997&id=2905&klassId=1&seite=3</ref> Zijn andere drie zonen leefden naar verluid op grote voet.
**Eduard Pels de jonge (1568-) trouwde in 1606 in Amsterdam met Johanna Baudeson. Zij hadden vijf kinderen: Eduard (1607-1673) advocaat, Johannis (1609-), Nicolaes (1610-), Jacobus (1612-), Maria (1617-); allen gedoopt in Amsterdam.
**Bartholomeus Pels woonde in [[Stade]], waar een Waalse gemeente was ontstaan; hij had twee dochters Maria en Adriana:
***Maria Pels (-1592) trouwde in 1589 in Stade met Willem Bartolotti (Antwerpen, 1560-Amsterdam 1634). (Haar zoon Jan Baptist Bartolotti van den Heuvel (1590-1624) trouwde in 1612 met Leonora Hellemans Arnoudsdochter (1594-1661)).<ref>[https://office.mailbox.org/appsuite/api/mail/leen006uitd01_01.pdf?action=attachment&folder=default0%2FINBOX&id=474&attachment=2&user=3&context=9557649&decrypt=&sequence=1&delivery=view UIT DEN MUIDERKRING DOOR Dr. P. LEENDERTZ Jr.]</ref><ref>[https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/211087/VZTS_1992-01_3.pdf?sequence=2 „HEUVEL EN DAEL" LATER „VOSSEVELD"
door P.J. v.d. Breemer]</ref>
**Hans Pels (-1617), suikerbakker en koopman, was getrouwd met Marij of Maeijke Bailli (-1622). Zij hadden veertien kinderen, vier stierven jong: Janneke (1588-), Marcus (1591-1647), Maria (1593-), Agneta (1596-), Abram (1599-), Suzanne (1601-Amsterdam, 1649), Anna (1606-), Johan (1607-), Hans (1609-), Isaak (1610-1628); allen gedoopt in Amsterdam.
** Anna Pels trouwde met Christoffel Resteau; woonde in Keulen.<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref><ref>http://research.frick.org/montias/browserecord.php?-action=browse&-recid=1447</ref>
**Arnout
*Arnold Pels de oudere (-Hamburg, 1636) was getrouwd met Angela Anselmo, woonde in 1596 in Keulen en in 1623 in Hamburg?
**Arnold Pels de jongere (-Keulen 1631) trouwde met Catharina Gossen en/of Esther del Sou; zij woonden in Keulen. Zij hadden twee dochters Appolonia en Susanne.<ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50118942/Marriages%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%201588-1650 Marriages in the Dutch Reformed Church in Cologne 1588-1650]</ref><ref>[http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/page/50087144/Baptisms%20in%20the%20Dutch%20Reformed%20Church%20in%20Cologne%2C%20Germany%201571-1650 BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650]</ref>
*Mogelijk waren Jacob en Susanne Pels, beide gestorven in Hanau, ook kinderen van Aernoud.
**Susanna Pels (-Amsterdam, 1670) trouwde in Utrecht (voor 1624) met Franchois de Sweerts (-Amsterdam, 1662). Het echtpaar had minstens drie zonen Paulus, Jacob en Johannes.<ref>[https://hetutrechtsarchief.nl/onderzoek/resultaten/archieven?mivast=39&mizig=100&miadt=39&milang=nl&mizk_alle=Franchois%20de%20Sweerts&miview=tbl]</ref> Zij bestreden het testament van hun moeder die land bezat niet ver van de Börmersee en [[Friedrichstadt]] in Holstein. Zij vertrokken (na 1641) naar [[Pernambuco]] waar haar man als commissaris was benoemd. Andries Pels (1591-1666), haar broer, stond borg voor haar terugtocht in augustus 1655 via Cuba en [[Santo Domingo (Puerto Rico)|Santo Domingo]], nadat in [[Nederlands-Brazilië]] alle bezittingen verloren waren gegaan?<ref>[https://www.erudit.org/fr/revues/bshg/2012-n163-bshg02566/1036806ar.pdf Lodewijk Hulsman et Martijn Van Den Bel (2012) Recherches en archives sur la famille Sweerts. In: Bulletin de la Société d'Histoire de la Guadeloupe]</ref>

==Referenties==
{{References|2}}

==Externe links==
* [https://core.ac.uk/download/pdf/15607328.pdf N.G.C.M. Karskens (2012) ‘NIET TEGENSTAANDE MIJNE MEENIGVULDIGE DEVOIREN’ De ervaringen van Dirk van Domburg commissaris van de Hollandse handelsgemeenschap te Danzig, 1697-1712, blz. 17, 23, 27]
* [http://www.balticconnections.net/views/exhibition/detail.cfm?mode=theme&ID=F559701B-FA8D-10AB-884A2CFC64F0B0E7 Sketch of a tombstone at Gdansk, c. 1659]


== Varia ==
== Varia ==

Versie van 20 sep 2018 12:07

Herengracht met het huis van Guillelmo en Andries Pels, Herengracht 438 als tweede van rechts

Andries Pels (Amsterdam 5 september 1655 - begraven Amsterdam 14 februari 1731) was een schatrijke bankier en assuradeur. Hij begon als iemand die zich had toegelegd op de goederenhandel, samen met zijn broer Guillelmo, maar zich na diens overlijden meer en meer concentreerde op de geld- en wisselhandel. In 1707 stichtte hij de Firma Andries Pels & Zonen. Tot 1750 was de firma het voornaamste bankiershuis in Europa.[1] Gedurende de Zevenjarige Oorlog (1756-1763) was de macht van de bank nog steeds aanzienlijk. Het handelde de betalingen van Rusland en Frankrijk af.[2][3]

Biografie

Gerrit Adriaensz. Berckheyde. De bocht van de Herengracht bij de Nieuwe Spiegelstraat te Amsterdam. 1672.
Vredenhof bij Loenen aan de Vecht
Johanna Sara Pels (1702-1791), echtgenote van Jan Bernd Bicker (1695-1750)
Hendrick Bicker (1722-1783), pastel door Jean-Étienne Liotard

Andries Pels is in 1655 gedoopt in de Noorderkerk (Amsterdam) en genoemd naar zijn grootvader, assuradeur en koopman op West-Indië, woonachtig op Keizersgracht 169 bij de Leliegracht.[4] Zijn vader heette Jean Lucas (1628-1699); zijn moeder was Susanne Noirot (1632-1678) en kwam van de Westermarkt, niet meer dan 300 meter lopen. Zij trouwden in 1654 en kregen na Andries nog zes kinderen: Adriaen (1657-1721), Guilliam of Guillielmo (16 april 1659-1705), Jan Lucas (1661), Jean Lucas (1663-1712), Catharina (1665-1704) en Peterus of Pieter (1668-Velsen, 23 november 1739).[5] Samen met zijn broer Guillelmo handelde Andries met Paulus de Sweerts, hun neef, in tabak en suiker, die zich op een nog onbekende plek in de Caraiben had gevestigd.[6] In 1669 kochten zij twee erven op de Keizersgracht waarop drie pakhuizen werden gebouwd.[7] In 1671 kochten zij twee erven op de Prinsengracht in de Vierde Uitleg, waarop zes pakhuizen zijn gebouwd: "Amersfoort", "Bordeaux", "Koningsbergen", "Dantzig", "Elseneur" en "Frankfort". Bovendien bezat Guilliam op de Prinsengracht de pakhuizen "Stockholm", "Ossen", "Praag" en "Riga" tegenover de Leidsekruisstraat.[8] Zij waren reders en handelden voornamelijk op de Oostzee, tussen Riga en Bordeaux met wijn, zout, hout, brandewijn, etc. In 1680 werd de samenwerking tussen de twee broers ontbonden.[9]

In 1682 trouwde Andries Pels in Sloten met Agenieta Bouwens, met wie hij acht kinderen kreeg, waarvan drie jong overleden (zie hieronder).[10] In 1689 kocht Andries een huis op de Herengracht 444. In 1690 investeerde hij voor zijn zoon Pieter in de VOC-Kamer Hoorn. In 1699 erfde Andries de helft van een woonhuis op de Herengracht (438) en de helft in een viertal pakhuizen daarachter op de Keizersgracht (483-491), genaamd Palm-, Eiken-, Linden- en Sparreboom van zijn vader. Vermoedelijk verhuisde hij toen van Herengracht 444 naar 438. Daarnaast hield de zakelijke samenwerking met zijn zonen op.[11] Begin 1701 verkocht hij de helft van een huis op de Herengracht (444) aan zijn broer Jean Lucas. In januari 1702 gaven de Staten van Holland hem toestemming met vijf schepen 2.500 slaven te leveren aan de Franse Westindische Compagnie, die ze voorzien van Franse paspoorten zou afhalen op Curaçao.[12] In 1703 kocht hij de buitenplaats Vredenhoff aan de rivier de Vecht.[13]

In 1707 stichtte hij de Firma Andries Pels & Zonen; de samenwerking werd voor tien jaar aangegaan en is vervolgens verlengd. In 1709 liet hij zes pakhuizen aan het Oude Entrepotdok bouwen: "Amazoon", "Batavier", "Constapel", "Dam", "Engelsman", en "Fransman".[14] In 1711 ontving hij voor een miljoen gulden aan "traites en geproportioneerde remises", en tekende hij een petitie dat net als in Frankrijk debiteuren konden worden vervolgd.[15] In de laatste jaren van de Spaanse Successieoorlog (1701-1713) was Pels belast met het overmaken van geld voor het onderhoud van de Engelse troepen in de Zuidelijke Nederlanden en leverde zilver aan de Engelse East India Company.[16][17] In 1712 kocht hij met zijn zonen Jean Lucas en Peterus de brouwerij "de Star" op de Prinsengracht, nu het "Hofje van Brienen". In 1718 kocht hij een kapitale moutmolen op het bolwerk bij de Leidsepoort. In 1719 kocht hij nog een brouwerij op de Prinsengracht 1029-1033, genaamd "de Arend", niet ver van de Reguliersgracht.[18] In de jaren van John Law heeft Pels veel geld verdiend met de handel in Frans goud- en zilvergeld, zodat hij door zijn achterkleinzoon de "Bankier van Frankrijk" werd genoemd.[19] In 1718 bemoeide hij zich met het wisselrecht om bij faillissementen toch uitbetaald te krijgen.[20]

In 1715 bedroeg de omzet van de firma Pels & Zonen bij de Wisselbank 21 miljoen; 1725 26 miljoen; 1736 20 miljoen; in 1746 20 miljoen; in 1755 20 miljoen en in 1765 18 miljoen.[21] De firma handelde in suiker, tabak, cacao, rijst, rogge, zout en hennep, maar financierde ook bergingen van gestrande schepen. Na de stichting van Sint Peterburg liet Pels schepen in Kronstadt beladen met graan, lijnzaad, talk, potas, juchtleer en teer, maar ook rabarber. In 1748 was de bank betrokken bij de uitbetaling door Frankrijk van de schadeloosstelling van krijgsgevangenen na de Vrede van Aken.[22]

Na het overlijden van Andries Pels in 1731 zetten zijn twee zonen de firma voort. Bij de investering in een fluitschip participeerde ook hun moeder.[23] In 1742 was de weduwe Pels, Ageniet Bouwens, de rijkste vrouw in Amsterdam met een geschat vermogen van 1,5 miljoen.[24] In 1745 was zij betrokken bij de uitbreiding van de brouwerij "de Star". Zij stierf in 1749, 88 jaar oud. Haar twee zonen waren niet meer in leven, zodat de erfenis naar de drie dochters ging. Het familiekapitaal bleef bijeen, want Anna Maria en Johanna Sara waren getrouwd met volle neven.

Kinderen

Herengracht bij de Nieuwe Spiegelstraat, gezien vanaf nr 466, het woonhuis van Jean Lucas Pels (1688-1741), door Carel Allard (1648-1709)
Het Grachtenhuis op Herengracht 386, woonhuis Pieter Pels en Cornelis Munter.[25]
  • Jean Lucas Pels (1688-7 januari 1741), heer van Hogelanden, schepen in 1726, 1729, 1730 gespecialiseerd in Huwelijkse Zaken, is twee keer getrouwd geweest, in 1714 en 1740. Zijn eerste echtgenote was Susanne de Wildt. Zij stierf in 1739.[26][27] Hij hertrouwde een jaar later met Anna Elisabeth Geelvinck, de dochter van burgemeester Lieve Geelvinck. Het paar was vier weken getrouwd toen hij stierf.[28] In 1724 kocht hij Akerendam in Beverwijk.[29] Hij woonde Herengracht 466 bij de Spiegelstraat. In 1740 kocht hij het pakhuis "de Lindenboom" van de erfgenamen van Guilliam Pels.
  • Mr Pieter Pels Andriesz. (1691-7 februari 1741) was advocaat. In 1720 kocht hij het pand Singel 462, genaamd "'t Lam", naast Odeon. Pieter verbleef in 1721 een tijd in Londen. Hij was schepen in 1727 en specialiseerde zich in Zeezaken. In 1728 kocht Pieter Pels "Rooswijk". Het is nog een vraag of hij ook eigenaar van de buitenplaats "Zuiderwijk" bij Beverwijk was, want het kan ook om zijn oom Pieter Pels, Andriesz. (1668-Velsen, 23 november 1739) gaan.[30] In 1735 kocht hij Herengracht 386. In 1736 benoemde de ongehuwde Pieter Pels zijn volle neven en nichten tot erfgenaam (en niet zijn broers of zussen). Hij werd ook dijkgraaf van de Zuiderzeedijk ten oosten van Muiden. In 1739 was hij kapitein bij de schutterij.

De drie dochters Anna Maria (1684-1776), Catharina (1687-1736), Johanna Sara (1702-1791) waren getrouwd resp. met Jan Jeronimus Boreel (in 1709), Mr Willem Munter (in 1712) en Jan Bernd Bicker (I) (in 1720). Van hun achterneef Paul van der Veen erfden de kinderen in 1733 een aantal plantages in Suriname, waaronder Boxel, en Sinabo. (Stichtten zij vervolgens de suikerbakkerij op de Prinsengracht, genaamd "Paramaribo"?)

De schoonzonen

Herengracht 527, woonhuis Jan Bernd Bicker
  • Mr Willem Munter (1682-1759) was een zoon van Cornelis Munter. Hij was tien keer burgemeester van Amsterdam tussen 1726-1746 en Raad bij de Admiraliteit van Amsterdam. Het is onduidelijk wanneer hij tot de firma toetrad, vermoedelijk na zijn huwelijk in 1712 met Catherina Pels. Hij zorgde naar verluid voor gunstige beleggingen. In 1739 is een lening aan Ernst Johann Biron. In 1744 leende de bank 15 miljoen aan Frankrijk.[31] In 1748 is hij geremoveerd uit de vroedschap vanwege zijn staatsgezindheid. Het echtpaar had zeven kinderen en bewoonde Keizersgracht 313.[32] In 1737 werd hun zoon Cornelis Munter (1716-1750) lid van de fa Pels (voor 1/5 deel).[33] Die bewoonde Herengracht 386 en 466; hij was schepen in 1742, trouwde in 1743 Cornelia Margaretha van de Poll, maar stierf kinderloos.
  • Jan Jeronimus Boreel (1684-1738), een zoon van Jacob Boreel, en Anna Maria Pels trouwden in 1709. Als huwelijksgeschenk kreeg zij Herengracht 469 cadeau, een pand dat zij tot het einde van haar leven bewoonde. In 1707 was hij stadssecretaris. In 1722 kocht hij Hartenlust in Bloemendaal. Vanaf 1733 eigenaar van de plantage Boxel in Suriname. In 1734 was hij schepen. Het echtpaar had twee kinderen: Jacob en Agneta Marie. Jacob werd eigenaar van de brouwerij "de Arend".
  • Jan Bernd Bicker (1695-1750) was de zoon van Hendrik Bicker en Maria Schaep en trouwde met Johanna Sara Pels. Hij had vele functies, o.a. stadssecretaris, schepen, drossaard van Muiden, baljuw van Naarden en Gooiland en dijkgraaf van Weesp en Weesperkarspel, lid van de fa. Pels. Hij werd eigenaar van Schaep en Burgh na het overlijden van zijn moeder in 1725. In 1725 kocht hij Herengracht 527 van Jacob J. Hinlopen. Bicker werd in 1748 uit de vroedschap gezet door toedoen van stadhouder Willem IV en Mattheus Lestevenon. Het echtpaar Bicker-Pels kreeg tien kinderen; de broers Hendrik (1722-1783) en Jan Bernd Bicker (II) (1733-1774) kregen in 1750 de leiding over de firma Pels.[34] In 1755 zijn de broers opnieuw een compagnieschap aangegaan; in 1771 uitgebreid met Jan Bernd Bicker (III).[35] De firma handelde in zilver uit Cadiz, kwikzilver uit Hongarije, lood uit Stockton-on-Tees, pek en teer uit Archangel.

In 1757 wilde Frederik de Grote een lening van een half miljoen sluiten bij de bank. Hendrick Bicker werd naar raadpensionaris Pieter Steyn verwezen.[36] Tijdens de financiële crisis in augustus 1763 was het bankhuis Pels & Zonen niet bereid Leendert Pieter de Neufville overeind te houden, maar gaf de voorkeur aan een Deense lening (in de persoon van Heinrich Carl von Schimmelmann).[37] In 1768 protesteerde een aantal invloedrijke Amsterdamse firma's tegen het monopolie van de Zeeuwse WIC, dat geen concurrentie duldde op Demerary en Essequebo.[38] In 1772 kwam Pels handelshuis Clifford te hulp. In augustus 1772 leende de bank 1,7 miljoen gulden aan de stad Hamburg.[39] In 1773 of 1774 is de firma geliquideerd, een gevolg van speculatie in aandelen op de Britse Oost-Indische Compagnie.[40] Ook Clifford redde het niet.[41]

De familie Pels

De familie Pels stamt uit 's-Hertogenbosch en was al in de 15e en 16e eeuw betrokken bij het stadsbestuur.[42][43] Aarnout of Arnold Pels (-1575) trok van 's-Hertogenbosch naar Antwerpen. Zijn kinderen vluchtten waarschijnlijk rond 1585 vanuit Antwerpen naar Duitsland. Via Frankenthal en Hanau-Neustadt kwam een deel van zijn nageslacht uiteindelijk in de Nederlanden terecht. Andere leden van de familie trokken naar Keulen, Hamburg, Stade en Danzig.

  • Paulus Pels (ca 1560 - voor 1608) was getrouwd met Barbara Opalfens (ca 1560-Utrecht, 3 juli 1624).[44][45] Hij verhuisde van Antwerpen naar Frankenthal (1591), Frankfort (1593) en Hanau. Daar was in 1596 een tweetalige, Calvinistische Waals-Vlaamse gemeente ontstaan. Paulus Pels had de leiding over de bouw van de Waals-Nederlandse Kerk (Hanau). Hij behoorde tot de rijkere inwoners.[46] Het echtpaar zou acht kinderen hebben gehad?
    • Johanna Pels (-Utrecht, 1628).[47]
    • Paulus Pels (Frankenthal, 1587-Danzig, 1659) was getrouwd met Susanne 't Kint. (Haar moeder was Catharina Hellemans, in 1571 in Antwerpen getrouwd met Peter 't Kint.) Zij woonden in 1617 in Amsterdam en in 1623 in Utrecht. Hij leverde in 1624 30.000 pond buskruit aan Engeland op aanbeveling van Dudley Carleton, hetgeen hem niet in dank is afgenomen.[48] In 1637 werd hij resident in Danzig waar hij in 1638 een functie als commissaris verkreeg.[49][50] Paulus Pels had drie kinderen:
      • Pieter (Amsterdam, 1617-'s Gravenhage, 1698) was getrouwd met Antoinette von Sandrart (Frankfort 1627-Den Haag, 1669), een oudere zuster van de kunsthandelaar/etser Jacob von Sandrart; 2e huwelijk Beatrix van der Does (DH 1644-na 1680). Hij was o.a. secretaris van Grotius, en resident van de hertog van Holstein-Gottorp.[51] Hij had twee zonen:
        • Johan Harald Pels (DH 1668-DH 1727).[52]
        • Pieter Hendrik Pels (1682-1743)
      • Susanne (Amsterdam, 1621-) trouwde in 1654 in Utrecht met Balthasar van der Veen? Zij hadden een zoon: Paulus van der Veen
      • Philips (Utrecht 1623-Danzig, 1682) was diplomaat in Danzig.
    • Andries Pels (Antwerpen, 1591-Amsterdam, 1666) is de zoon van Paulus Pels en de kleinzoon van Aarnout Pels.[53] Andries Pels, Pouwelsz. is in 1620 in Amsterdam getrouwd met Catharina Vegelman (1599-1669) in Hanau. In 1631 kocht hij alle Chinese zijde op.[54] Hij was koopman op zowel Oost- en Westindië, actief in de Straathandel, maar ook op de Baltische Zee. In 1639 liet hij salpeter vervoeren uit Danzig.[55] Hij was woonachtig op de Keizersgracht in de "Vergulde speld" en had vijf kinderen:
      • Guelmus of Guilelmo (1625-1691) ongehuwd; koopman die samenwerkte met zijn broer Jean Lucas.
      • Jean Lucas (1628-1699) trouwde in 1654 in Amsterdam met Susanne Noirot. Zij hadden zeven kinderen:
        • Andries Pels (1655-1731) trouwde in 1682 met Agenieta Bouwens; zij hadden vijf kinderen:
          • Anna Maria (1684-1776), getrouwd in 1709 met Jan Jeronimus Boreel
          • Catharina (1687-1736), getrouwd in 1712 met Mr Willem Munter
          • Jean Lucas Pels (1688-7 januari 1741), heer van de Hogelanden. In 1714 trouwde hij met Susanne de Wildt (-1739).[56][57] Hij hertrouwde in 1740 met Anna Elisabeth Geelvinck, de dochter van burgemeester Lieve Geelvinck. Het paar was vier weken getrouwd toen hij stierf.[58] Geen kinderen
          • Mr Pieter Pels Andriesz. (1691-7 februari 1741) was advocaat, ongehuwd; eigenaar van enkele hofsteden bij Velsen.[59][60]
          • Johanna Sara (1702-1791) getrouwd in 1720 met Jan Bernd Bicker (I).[61]
        • Adriaen (1657-1721) trouwde in 1688 met Clara Jacoba Pellicorn. Geen kinderen; in 1718 gescheiden van tafel en bed.[62]
        • Guillielmo of Guilliam Pels (16 april 1659-1705), schepen in Amsterdam, trouwde in 1688 met Susanna Jacoba Valckenier, dochter van Cornelis Valckenier, geboren in Tonkin; zij hadden zes kinderen: Catharina (1689), Cornelis (1691), Jan Lucas (1694), Susanne Cornelia (1695), Guilliam (1701) en Willem (1704).
        • Jan Lucas (1661-) stierf jong
        • Jean Lucas (1663-1712) trouwde in 1690 met Johanna Schuyt. Ze hadden twee dochters: Johanna Clara (1695-1754) en Alberta Maria (1705-1748). De eerste trouwde in 1713 met Jacob van der Dussen. De laatste trouwde in 1733 met een zoon van Jonas Witsen.
        • Catharina Pels (1665-1704) trouwde in 1685 met Joan Bouwens, handelaar in geschut en Zweeds ijzer;
        • Pieter of Peterus (1668-Velsen, 23 november 1739). In 1708 kocht de ongehuwde Pieter de hofstede "Westerwijk" bij Velsen, vermoedelijk ook andere hofsteden en nabijgelegen grond.[63]
      • Andries Pels (1631 - 1681) was advocaat/toneelschrijver, ongehuwd.
      • Johanna (1636-1716) trouwde in 1670 met Antonij van der Nypoort (1635-1710), heer van Hogelanden, burgemeester van Utrecht in 1689 en 1690.
      • Catharina Aletta (1638-1711) trouwde in 1678 met Jacob Noirot (1629-1680) en 2. met Everard Booth (1638-1714) in 1685. De beide zussen stierven kinderloos.
      • Pieter (1643- tussen 1661 en 1675), vermoedelijk in het buitenland.
  • Eduard Pels de oude (-Hanau, 1611? of voor 1639?) was getrouwd met Johanna of Janneke de Raedt (-Utrecht, 1639).[64][65] Zij hadden een zoon Carel, eveneens woonachtig in Hanau, getrouwd met Sara de Brassierier.[66][67] Zijn andere drie zonen leefden naar verluid op grote voet.
    • Eduard Pels de jonge (1568-) trouwde in 1606 in Amsterdam met Johanna Baudeson. Zij hadden vijf kinderen: Eduard (1607-1673) advocaat, Johannis (1609-), Nicolaes (1610-), Jacobus (1612-), Maria (1617-); allen gedoopt in Amsterdam.
    • Bartholomeus Pels woonde in Stade, waar een Waalse gemeente was ontstaan; hij had twee dochters Maria en Adriana:
      • Maria Pels (-1592) trouwde in 1589 in Stade met Willem Bartolotti (Antwerpen, 1560-Amsterdam 1634). (Haar zoon Jan Baptist Bartolotti van den Heuvel (1590-1624) trouwde in 1612 met Leonora Hellemans Arnoudsdochter (1594-1661)).[68][69]
    • Hans Pels (-1617), suikerbakker en koopman, was getrouwd met Marij of Maeijke Bailli (-1622). Zij hadden veertien kinderen, vier stierven jong: Janneke (1588-), Marcus (1591-1647), Maria (1593-), Agneta (1596-), Abram (1599-), Suzanne (1601-Amsterdam, 1649), Anna (1606-), Johan (1607-), Hans (1609-), Isaak (1610-1628); allen gedoopt in Amsterdam.
    • Anna Pels trouwde met Christoffel Resteau; woonde in Keulen.[70][71]
    • Arnout
  • Arnold Pels de oudere (-Hamburg, 1636) was getrouwd met Angela Anselmo, woonde in 1596 in Keulen en in 1623 in Hamburg?
    • Arnold Pels de jongere (-Keulen 1631) trouwde met Catharina Gossen en/of Esther del Sou; zij woonden in Keulen. Zij hadden twee dochters Appolonia en Susanne.[72][73]
  • Mogelijk waren Jacob en Susanne Pels, beide gestorven in Hanau, ook kinderen van Aernoud.
    • Susanna Pels (-Amsterdam, 1670) trouwde in Utrecht (voor 1624) met Franchois de Sweerts (-Amsterdam, 1662). Het echtpaar had minstens drie zonen Paulus, Jacob en Johannes.[74] Zij bestreden het testament van hun moeder die land bezat niet ver van de Börmersee en Friedrichstadt in Holstein. Zij vertrokken (na 1641) naar Pernambuco waar haar man als commissaris was benoemd. Andries Pels (1591-1666), haar broer, stond borg voor haar terugtocht in augustus 1655 via Cuba en Santo Domingo, nadat in Nederlands-Brazilië alle bezittingen verloren waren gegaan?[75]

Referenties

  1. Dillen, J.G. van (1970) Van Rijkdom en Regenten, p. 456-7, 472-3.
  2. Geschichte meines Lebens von Giacomo Girolamo Casanova
  3. Missiven van H.H.M. en van de Raad van State met een verzoek om het aandeel in de betaling te voldoen aan Andries Pels en Georg Clifford voor de financiering van militie ingevolge het traktaat met Rusland.
  4. Isabella Henriette van Eeghen (1956) Inventaris van het familie-archief Bicker, p. 124.
  5. DBNL Het dagboek van Jacob Bicker Raye
  6. Norbert H. Schneeloch (1982) Aktionäre der Westindischen Compagnie von 1674: die Verschmelzung der alten Kapitalgebergruppen zu einer neuen Aktiengesellschaft. Band 12 von Beiträge zur Wirtschaftsgeschichte.
  7. Stadsarchief Amsterdam. NA 2233/421-423. Not A. Lock, 21 juni 1670
  8. Onder de Keizerskroon
  9. I.H. van Eeghen (1970) DE PAKHUIZEN VAN PELS, p. 221. In: Maandblad Amstelodamum
  10. Doopregisters Stadsarchief Amsterdam
  11. Er is een Akte van willige condemnatie van 2 februari 1700 over de scheiding van de negotie en compagnieschap van Jean Pels & Zn., in 1688 aangegaan, tussen Jean Lucas, Andries, Adriaan, Guilliam Pels.
  12. Secrete resolutien van de [... Staaten van Hollandt ende West ..., Band 6, p. 266]
  13. Buitenplaats Vredenhoff
  14. De vroedschap van Amsterdam 1578-1795, p. 364, 814
  15. Memorie instructyf, met de bylagen, in de zake van de weduwe Jean Tourton ... door Elizabet Tourton-Scholte
  16. J.G. van Dillen, p. 456
  17. Geld in Amsterdam: Wisselbank en wisselkoersen, 1650-1725 door Pit Dehing
  18. I.H. van Eeghen (1989) DE BROUWERIJ DE DUBBELE AREND EN HET PAKHUIS DE POOL, p. 56. In: Maandblad Amstelodamum
  19. J.G. van Dillen, p. 457.
  20. Nieuwe Nederlandsche jaerboeken of vervolg der ..., Band 8, Deel 1
  21. Volgens Pit Dehning (2012) Geld in Amsterdam. Wisselbank en wisselkoersen, 1650-1725 in Bijlage 4 bedroeg het aantal Bankgeldtransacties van kassiers via de Amsterdamse Wisselbank in 1686 484.000 gulden, in 1695 517.000, in 1706 56.902.000, in 1716 93.695.000, en in 1726 100.695.000 gulden. [1]
  22. Resolutien van Holland, Deel 2
  23. Stadsarchief Amsterdam. De familie De Clercq
  24. J.G. van Dillen, p. 472.
  25. Graven op internet
  26. DBNL
  27. Find a grave
  28. DBNL
  29. http://www.hgmk.nl/wp-content/uploads/Ledenbulletins/LB27-2003.pdf
  30. http://haffmansantiek.nl/koopakten-documenten-buitenplaats-zuiderwijk-beverwijk-18e-eeuw-perkamenten-handschriften.html
  31. DBNL
  32. Amsterdamse grachtenhuizen
  33. De andere vier waren zijn ooms Jean Lucas en Pieter Pels, zijn vader Willem Munter en zijn oom Jan Bernd Bicker.
  34. 'sLands verydelde hoope ter geheugenisse der ingezetenen vertoont in een ... door Johannes Haverkamp
  35. Archief van de Familie Bicker en Aanverwante Families
  36. J.E. Elias (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063
  37. J.G. van Dillen, p. 607.
  38. 6 Mey 1768. (Requeste van een groot aantal kooplieden te Amsterdam
  39. J.E. Elias (1903-1905) De vroedschap van Amsterdam, p. 1062-1063
  40. De East India Company werd op de been gehouden door de Tea-Act, binnen een halfjaar leidend tot de Boston Tea Party en een monopolie op de opiumhandel naar China.
  41. Brugmans, H. (1973) Geschiedenis van Amsterdam. Deel 4: Afgaand getij 1697/1795, p. 86.
  42. Nationaal Archief
  43. De Bosche zegels
  44. BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650
  45. http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf
  46. Brethren in Christ: A Calvinist Network in Reformation Europe von Ole Peter Grell, p. 166
  47. http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf
  48. http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=185&tektId=997&id=2905&klassId=1&seite=3
  49. https://www.dbnl.org/tekst/groo001brie16_01/groo001brie16_01_0161.php
  50. Repertorium der Nederlandse vertegenwoordigers, residerende in het buitenland, 1584-1810
  51. https://www.dbnl.org/tekst/groo001brie13_01/groo001brie13_01_0269.php
  52. De bewoners en eigenaren van het Lange Voorhout tussen 1650 en 1750 en hun zomerverblijven
  53. Stadsarchief Amsterdam. N.A. 1096 fol. 227. Not. J. van de Ven, 2 maart 1651
  54. Dutch-Asiatic Trade 1620 – 1740 von Kristof Glamann
  55. De Trippen in de 17e eeuw door P.W. Klein, p. 237-238
  56. DBNL
  57. Find a grave
  58. DBNL
  59. Noord-Hollands Archief
  60. http://docplayer.nl/54849903-De-voormalige-buitenplaatsen-rooswijk-en-westerwijk.html
  61. [http://www.gahetna.nl/collectie/archief/inventaris/gahetnascans/eadid/1.05.06/inventarisnr/922/level/file Nationaal Archief
  62. http://www.beemsterboerderijen.nl/jw44.html
  63. http://docplayer.nl/54849903-De-voormalige-buitenplaatsen-rooswijk-en-westerwijk.html
  64. http://17thcenturyhollanders.pbworks.com/w/file/fetch/48853913/UtrechtOverluidingen.pdf
  65. BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650
  66. BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650
  67. http://www.archive.nrw.de/LAV_NRW/jsp/findbuch.jsp?archivNr=185&tektId=997&id=2905&klassId=1&seite=3
  68. UIT DEN MUIDERKRING DOOR Dr. P. LEENDERTZ Jr.
  69. [https://dspace.library.uu.nl/bitstream/handle/1874/211087/VZTS_1992-01_3.pdf?sequence=2 „HEUVEL EN DAEL" LATER „VOSSEVELD" door P.J. v.d. Breemer]
  70. BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650
  71. http://research.frick.org/montias/browserecord.php?-action=browse&-recid=1447
  72. Marriages in the Dutch Reformed Church in Cologne 1588-1650
  73. BAPTISMS IN THE DUTCH REFORMED CHURCH IN COLOGNE, GERMANY 1571-1650
  74. [2]
  75. Lodewijk Hulsman et Martijn Van Den Bel (2012) Recherches en archives sur la famille Sweerts. In: Bulletin de la Société d'Histoire de la Guadeloupe

Externe links

Varia

  • Giacomo Casanova vermeldt dat hij in 1758 diverse keren de heer Pels ontmoette, en uitgenodigd werd om te gaan ijszeilen. Omdat de twee zonen van Andries Pels waren overleden, zou het om een Munter of Bicker kunnen gaan. Misschien heeft hij het verhaal verzonnen?[1]

Externe links

Bronnen