Austronesische talen

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door Edoderoo (overleg | bijdragen) op 15 dec 2019 om 12:59. (→‎top: -, replaced: Filippijnen → Filipijnen met AWB)
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Austronesische taalfamilie
Talen 1258
Waarvan uitgestorven 20
Onderfamilies (takken) 12
Onderdeel van talen
Aantal onderdelen van die familie 108
Landen en territoria

Indonesië, Madagaskar, Mayotte, Comoren, Réunion, Nederland, Oost-Timor, Australië, Papoea-Nieuw-Guinea, Fiji, Nauru, Nieuw-Zeeland, Vanuatu, Verenigde Staten, Frans-Polynesië, Cookeilanden, Chili, Tonga, Wallis en Futuna, Micronesia, Salomonseilanden, Tuvalu, Kiribati, Samoa, Amerikaans-Samoa, Tokelau, Niue, Canada, Guam, Noordelijke Marianen, Palau, Suriname, Frans-Guyana, Maleisië, Singapore, China, Frankrijk, Libië, Saoedi-Arabië, Thailand, Vietnam, Jemen, Cambodja, Cocoseilanden, Christmaseiland, Filipijnen, Bahrein, Brunei, Myanmar, Verenigde Arabische Emiraten, Verenigd Koninkrijk en Taiwan

Aantal landen en territoria 52
Werelddelen Azië, Afrika, Europa, Oceanië, Noord-Amerika,

Zuid-Amerika

Sprekers > 311 140 903
Gem. aant. sprekers per taal 247 723,65
Gem. aant. sprekers per tak 25 928 408,58
Bekende dialecten 1877 (inclusief subdialecten)
Gem. aant. bekende dialecten per taal 1,49 (inclusief subdialecten)
Gem. aant. bekende dialecten per tak 156,17
Meestgesproken taal Javaans (75 508 300 sprekers)
Tak met meeste sprekers Malayo-Polynesische talen (> 310 876 354)
Tak met meeste talen Malayo-Polynesische talen (1248)
Tak met meeste subtakken Malayo-Polynesische talen (23)
Gem. aant. subtakken 5,4
Tak in meeste landen gesproken Malayo-Polynesische talen (52)
Taal in meeste landen gesproken Westelijk Cham (11)
Verspreidingsgebied

De Austronesische talen vormen een taalfamilie, wijdverspreid over de eilanden van Zuidoost-Azië en in de Grote Oceaan en een aantal talen op continentaal Azië. De tak van de Austronesische talen is qua aantal talen de op één na grootste van 96 families.

Geografische vreemde eend in de bijt vormen de Malagasitalen, gesproken op het Afrikaanse Madagaskar. De classificatie van de Austronesische talen is controversieel. Een invloedrijke benadering onderscheidt twaalf hoofdgroepen. Austronesisch is een van de grootste taalfamilies, zowel gezien het aantal talen (1269 volgens Ethnologue) en sprekers (ca. 270 miljoen) als de geografische verspreiding (van Madagaskar tot Paaseiland). Alleen de familie van de Niger-Congotalen is met 1489 talen groter. Op de derde plaats van de 96 taalfamilies staan de Trans-Nieuw-Guineatalen met 552 talen.

De naam is een samentrekking van het Latijnse woord "australis" dat "van het zuiden" betekent en het Griekse woord nesos (νήσος) dat "eiland" betekent. De term is voor het eerst gebruikt in 1899 door de Duitse taalkundige Wilhelm Schmidt (1868–1954) en diende later als parallel voor de eveneens door hem bedachte term Austroaziatisch.

De Malayo-Polynesische talen zijn verspreid over het enorme gebied dat hierboven beschreven werd. De Malayo-Polynesische talen worden onderverdeeld drie grote subgroepen: het Westers, Centraal en Oosters Malayo-Polynesisch.
De Westelijke groep omvat ongeveer 500 talen op Madagaskar, Maleisië, De Indonesische eilanden, de Filipijnen, delen van Vietnam en Cambodja en het westelijk deel van Nieuw-Guinea. Ook worden twee Micronesische talen tot deze subgroep gerekend: Chamorro en Palaus.
De Centrale groep met 150 talen (4,5 miljoen sprekers) worden gesproken op de centrale Indonesische eilanden (Timor, Flores en de Molukken).
De Oostelijke groep met meer dan 500 talen (2,5 miljoen sprekers) komen voor op Nieuw-Guinea en de meer dan 10.000 eilanden van Melanesië, Micronesië en Polynesië. De meeste van deze talen vormen een groep die vaak Oceanisch wordt genoemd.

Vergelijkende reconstructies, gesteund door archeologie, hebben aangetoond dat de origine van de taalkundige voorouders van deze talen in zuidoostelijk China lag. Van daar emigreerden ze naar het eiland Taiwan. Van daar uit zijn sprekers van Austronesische talen uitgewaaierd over een enorm maritiem gebied. Vanuit Taiwan werden de Filipijnen en vervolgens van daar uit de Indonesische eilanden en het Maleisisch schierleiland gekoloniseerd, waarbij de oorspronkelijke bewoners naar de ontoegankelijke berggebieden zijn verdreven of geassimileerd. Van daaruit waaierden de Austronesiers uit naar het oosten en het westen. De westelijke groep bereikte uiteindelijk Madagaskar en vermengde zich met uit Afrika afkomstige Afrikanen. De oostelijke groep verspreidde zich naar de oostelijke Indonesische eilanden en van daaruit naar Polynesië en Nieuw-Zeeland. Opmerkelijk is dat ze Australië en Nieuw-Guinea links lieten liggen, hetgeen waarschijnlijk te maken had met de ontoegankelijkheid en het feit dat Nieuw-Guinea destijds naar maatstaven dichter bevolkt was.

Sommige linguïsten menen dat de Taitalen waarschijnlijk binnen een wat uitgebreidere versie van het Austronesisch horen, anderen geven de voorkeur aan indeling bij de Sino-Tibetaanse talen. Weer anderen hebben geprobeerd een relatie aan te tonen tussen de Austronesisch taalfamilie en Austroaziatische taalfamilie, wat resulteert in een overkoepelende "Austrische" taalfamilie. Zowel de voorgenoemde Austro-Taifamilie als de Austrische taalfamilie worden in de taalkundige wereld met kritiek bejegend.

De Malayo-Polynesische talen maken veel gebruik van verdubbeling van woorden om (een vorm van) meervoud aan te geven en alle Austronesische talen hebben een lage entropie. Dat wil zeggen, de frequentie van klanken is vrij repetitief. In veel talen ontbreken ook zogenaamde consonantclusters (zoals str). De meeste hebben ook een beperkte klinkerset, vijf klinkers komt veel voor.

Merk op dat alle niet-Malayo-Polynesische Austronesische talen uitsluitend op het Taiwanese vasteland door Aboriginals worden gesproken. Op die manier zijn slechts 20 van de 1268 talen niet-Malayo-Polynesisch. Toch worden deze talen, die vóór 2005 samen als Formosaanse talen werden aangeduid, nog in elf onafhankelijke takken verdeeld die qua positionering in de classificatie elk gelijkstaan aan de Malayo-Polynesische taalfamilie.

Indeling

Externe links

Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Austronesische_talen&oldid=55252914"