Dick Cheney
| Dick Cheney | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Richard Bruce Cheney in 2003
| ||||
| Geboren | 30 januari 1941 Lincoln (Nebraska) | |||
| Overleden | 3 november 2025 Jackson Hole (Wyoming) | |||
| Politieke partij | Republikeinse Partij | |||
| Partner | Lynne Cheney (1964-2025) | |||
| Beroep | Politicus, bestuurder | |||
| Religie | Methodisme | |||
| Handtekening | 
| |||
| 46e vicepresident van de Verenigde Staten | ||||
| Aangetreden | 20 januari 2001 | |||
| Einde termijn | 20 januari 2009 | |||
| President | George W. Bush | |||
| Voorganger | Al Gore | |||
| Opvolger | Joe Biden | |||
| 17e minister van Defensie | ||||
| Aangetreden | 20 maart 1989 | |||
| Einde termijn | 20 januari 1993 | |||
| President | George H.W. Bush | |||
| Voorganger | Frank Carlucci | |||
| Opvolger | Les Aspin | |||
| Lid van het Huis van Afgevaardigden voor het gehele congresdistrict van Wyoming | ||||
| Aangetreden | 3 januari 1979 | |||
| Einde termijn | 20 maart 1989 | |||
| Voorganger | Teno Roncalio | |||
| Opvolger | Craig Thomas | |||
| Stafchef van het Witte Huis | ||||
| Aangetreden | 21 november 1975 | |||
| Einde termijn | 20 januari 1977 | |||
| President | Gerald Ford | |||
| Voorganger | Donald Rumsfeld | |||
| Opvolger | Hamilton Jordan | |||
| ||||
Richard Bruce (Dick) Cheney (Lincoln (Nebraska), 30 januari 1941 – Jackson Hole (vallei) (Wyoming), 3 november 2025) was een Amerikaans politicus van de Republikeinse Partij. Hij was de 46e vicepresident van de Verenigde Staten van 2001 tot 2009 onder president George W. Bush.
Cheney, ondernemer van beroep, was van 1975 tot 1977 stafchef van het Witte Huis onder president Gerald Ford. Van 1979 tot 1989 was hij lid van het Huis van Afgevaardigden voor het district van Wyoming. Van 1989 tot 1993 was hij minister van Defensie in het kabinet van George H.W. Bush.
Van 1995 tot 2000 was Cheney bestuursvoorzitter van de multinational Halliburton. Tijdens de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2000 werd hij door de kandidaat van de Republikeinse Partij George W. Bush gevraagd als diens running mate. Bush versloeg de democratische kandidaat, zittend vicepresident Al Gore en diens running mate Joe Lieberman. Cheney werd de 46e vicepresident. Na Bush' overwinning in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2004 kreeg Cheney een tweede termijn als vicepresident.
Cheney besloot om aan het einde van zijn vicepresidentschap in 2009 zich uit het openbare leven terug te trekken. Hij ambieerde dan ook niet de nominatie van zijn partij voor het presidentschap in 2008. Cheney was nadien werkzaam als commentator bij politieke gebeurtenissen. Daarbij uitte hij kritiek op het beleid van president Obama.[1]
Biografie
[bewerken | brontekst bewerken]
Richard Cheney werd geboren in Lincoln in de staat Nebraska als zoon van Marjorie Lorraine Dickey en Richard Herbert Cheney. Het gezin verhuisde later naar Casper in Wyoming.
Cheney studeerde aan de Yale-universiteit, waar hij naar eigen zeggen wegens aanpassingsproblemen tweemaal stopte met zijn studie.
Aan de Universiteit van Wyoming behaalde hij achtereenvolgens een bachelor en een master in de politicologie. Hij begon ook aan een doctoraat aan de Universiteit van Wisconsin in Madison, maar dat voltooide hij niet vanwege zijn politieke loopbaan.
Politiek
[bewerken | brontekst bewerken]Stafchef van het Witte Huis
[bewerken | brontekst bewerken]Kort na het aantreden van Gerald Ford als president in 1974 werd Cheney benoemd tot assistent-stafchef van het Witte Huis. Eén jaar later werd hij als jonge dertiger stafchef onder president Ford. Hij volgde Donald Rumsfeld op, die benoemd was als minister van Defensie. Toen Ford in 1976 de verkiezingen verloor, begon Cheney aan zijn eigen politieke carrière.
Huis van Afgevaardigden
[bewerken | brontekst bewerken]Tien jaar lang, van 1979 tot 1989, vertegenwoordigde Cheney Wyoming in het Huis van Afgevaardigden.
Minister van Defensie
[bewerken | brontekst bewerken]In januari 1989 werd hij minister van Defensie in het kabinet van George H.W. Bush. Samen met stafchef Colin Powell was hij de secondant van de president tijdens de Eerste Golfoorlog (1990-1991).
Jaren 1990
[bewerken | brontekst bewerken]In 1997 richtte hij, samen met Donald Rumsfeld en enkele anderen, de neoconservatieve denktank Project for the New American Century op.
Van 1995 tot 2000 was Cheney bestuursvoorzitter van Halliburton, een groot toeleveringsbedrijf voor de energie-industrie. Hij werd bekritiseerd omdat dit bedrijf tijdens zijn latere vicepresidentschap overheidscontracten bemachtigde in Irak, tijdens en na de oorlog.[2]
Vicepresident
[bewerken | brontekst bewerken]Als vicepresident van de Verenigde Staten van 2001 tot 2009 was hij een van de leidende figuren en pleitbezorgers voor een interventie in Irak, in het kader van de door Bush uitgeroepen "War on Terror. Meermaals waarschuwde hij publiekelijk het Amerikaanse volk en de rest van de wereld dat Irak een gevaarlijk land was dat beschikte over massavernietigingswapens en zo snel mogelijk door middel van een preemptive strike (preventieve aanval) 'geneutraliseerd' moest worden. Massavernietigingswapens werden er echter nooit gevonden.
Hij was lid van het "Principals Committee" van de Nationale VeiligheidsRaad (NSC) en de drijvende kracht achter de instelling en een wettelijke rechtvaardiging van gevangenispraktijken zoals het gebruik van waterboarding en andere vormen van marteling en wreedheid bij CIA verhoren. Hij bouwde verschillende geheime gevangenissen buiten het grondgebied van de VS. De gevangenen daarin kunnen ook geen beroep doen op de Conventies van Genève waarin de rechten van gevangenen staan. Journalist Jane Mayer concludeerde in haar boek 'The Dark Side' dat Bush en Cheney het Bureau van het Ministerie van Justitie van een Rechtsraad veranderden in een politiek instrument. Cheney werd door haar beschreven als de doelbewuste drijvende kracht achter de meest agressieve aspecten van de counterterrorisme-politiek van de regering Bush.[3] en door de Washington Post als "a prime mover behind the Bush administration's decision to violate the Geneva Conventions and the U.N. Convention Against Torture."[4]
Van zijn hand is ook de Patriot Act die de Amerikaanse staat uitgebreide bevoegdheden geeft de Amerikaanse bevolking te bespioneren.
In januari 2009 gaf de nieuwe Amerikaanse president Barack Obama de opdracht om het omstreden gevangenenkamp voor terreurverdachten, Guantanamo Bay, op Cuba binnen een jaar te sluiten. Ook werd er door de Minister van Justitie een openbare aanklager benoemd die mogelijk misbruik van terrorisme-gevangenen door de CIA moest onderzoeken. Een eerste interview hierover met Cheney verscheen op 30 augustus 2009 op Fox News Channel.[5]
Persoonlijk
[bewerken | brontekst bewerken]In 1964 trouwde Cheney met zijn middelbareschooltijdvriendin Lynne Ann Vincent. Ze zijn beiden methodist. Ze kregen twee dochters. Mary Lynne Cheney is afgestudeerd als doctor in de Engelse literatuur en heeft verschillende publicaties op haar naam staan. Liz Cheney werd in 2016 voor de staat Wyoming in het Huis van Afgevaardigden gekozen; ze geniet bekendheid doordat zij afstand nam van de voormalige Republikeinse president Trump en van diens aanzetten tot bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Deze gebeurtenissen en de campagne van Trump tegen zijn dochter in 2022 brachten Cheney ertoe, bij de presidentsverkiezingen van 2024 op de Democraat Kamala Harris te stemmen.[6]
In februari 2006 haalde Cheney alle voorpagina's toen hij tijdens een jachtpartij in Texas per ongeluk een bevriende advocaat neerschoot. Hoewel de twee zaken uiteraard geen enkel verband vertonen, leek deze tamelijk bizarre gebeurtenis toch op een ander voorval uit de geschiedenis: in 1804 namelijk werd Alexander Hamilton dodelijk verwond tijdens een tweegevecht door Aaron Burr, de toenmalige vicepresident van de Verenigde Staten.[7]
Cheney had hartproblemen. Vanaf 1978 kreeg hij vijfmaal een hartaanval. In 2010 kreeg hij een geavanceerde pacemaker geïmplanteerd. In 2012 onderging hij als 71-jarige een harttransplantatie.[8] Cheney overleed op 3 november 2025 aan de gevolgen van deze hartproblemen en een longontsteking.[9]
Bibliografie
[bewerken | brontekst bewerken]- In My Time: A Personal and Political Memoir (2011)
In populaire media
[bewerken | brontekst bewerken]- Vice (2018), film van Adam McKay over Dick Cheney, met in de hoofdrol Christian Bale als Cheney
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- (en) Officiële biografie, Senaat
- ↑ (en) Dick Cheney: President Obama ‘very weak’, Politico, 29 juni 2014
- ↑ A Closer Look at Cheney and Halliburton, The New York Times, 28 september 2004
- ↑ Cheney has been described by one author as the “single-minded driving force behind the most aggressive aspects of the Bush administration’s counterterrorism policy” (Mayer, The Dark Side, p. 343)
- ↑ Vice President for Torture Washington Post, 26 oktober (accessed June 27, 2011)
- ↑ Raw data transcript of Cheney on Fox News Sunday foxnews, 30 augustus 2009
- ↑ Kamala Harris krijgt steun uit vreemde hoek: ‘Darth Vader’ Dick Cheney en andere conservatieve Republikeinen stemmen voor haar, Rudi Rotthier, Knack, 8 september 2024
- ↑ (en) Cheney: 'One of the worst days of my life', CNN, 29 juni 2014. Gearchiveerd op 10 augustus 2022.
- ↑ (en) Cheney undergoes heart transplant surgery, Fox News, 24 maart 2012
- ↑ (en) Dick Cheney, powerful and controversial former vice president, dies at 84 - CBS News. CBS News (4 november 2025). Geraadpleegd op 4 november 2025.
· 
· 
· ·