Diplohaplont

Eenhuizige, heterospore diplohaplont met digenetische cyclus

Een diplohaplont (ook wel haplodiplont) is een organisme met een diplohaplofasische of heterofasische levenscyclus, dus met een kernfasewisseling tussen haplofase en diplofase, en met een generatiewisseling van een haploïde en een of twee diploïde generaties.

Een diploïde (meio-)sporofyt vormt door sporische (ook wel: intermediaire) meiose de haploïde sporen, waaruit dan de gametofyt zich ontwikkelt.

Er is tenminste een diploïde generatie, maar er kunnen ook twee diploïde generaties zijn: diplohaplonten met digenetische of trigenetische cyclus.

Algemene kenmerken

Bij diplohaplonten treedt, ongeveer in het midden van hun cyclus, de intermediaire of sporische meiose op, waarvan de meiosporen het onmiddellijke product zijn. Er is dus een afwisseling van kernfasen: een diploïde fase en een haploïde fase.

Als er twee generaties te onderscheiden zijn (digenetische cyclus) kunnen deze generatiesgelijkvormig zijn (bij een isomorfe generatiewisseling) óf (bij een heteromorfe generatiewisseling) juist duidelijk verschillend in grootte en in levensduur.

Van diplohaplonten zijn er talloze voorbeelden, zoals veel algen (o.a. Heterokontae, groenwieren en alle roodwieren), en alle mossen, levermossen, hauwmossen en vaatplanten.

Digenetische sporische cyclus

Diplohaplont met digenetische cyclus
			kernfase
			diplofase (2n)	← →	haplofase (1n)
	Ge- ne- ra- ties		zygote	←  bevruch-   ting  B! { ← ←	♂ gameten ♀ gameten
			↓		↑↑
					gametofyt
			(meio-)  sporofyt		↑
				→R! sporische (intermediaire) meiose →	spore

Bij de digenetische sporische cyclus (dus met twee generaties) worden de haploïde (meio-)sporen gevormd door meiose. Bij de sporische cyclus zijn een- en tweehuizige soorten te onderscheiden.

Bij de digenetische cyclus komt zowel isomorfie als heteromorfie voor. Deze beide termen slaan op het gelijkvormig zijn of juist het morfologisch verschillend zijn van de beide generaties.

Bij de heteromorfe diplohaplonten komen isospore groepen (levermossen, mossen, hauwmossen)

Heterosporie met (mannelijke) microsporen en (vrouwelijke) macrosporen komt voor bij soorten van enkele groepen varens en bij zaadplanten.

Trigenetische cyclus

Diplohaplont met trigenetische cyclus
			kernfase
			diplofase (2n)	← →	haplofase (1n)
	Ge- ne- ra- ties		zygote	←  bevruch-   ting  B! { ← ←	♂ gameten ♀ gameten
			↓		↑↑
			mito-  sporofyt		gametofyt
			↓
			mitospore
			↓		↑
			(meio-)  sporofyt	→R!  sporische (intermediaire) meiose →	spore

Bij de trigenetische cyclus van roodwieren (Rhodophyta) bestaat de diploïde fase uit opeenvolgend de carposporofyt (die door mitose de carposporen vormt) en de meiosporofyt (die door reductiedeling de meiosporen vormt). De carposporofyt wordt ook wel mitosporfyt genoemd, omdat de carposporen door mitose worden gevormd.

Ook bij de tot de schimmels behorende basidiomyceten komt een trigenetische cyclus voor.

Schema

Biologische levenscycli bij meercellige organismen met geslachtelijke voortplanting
		Cytologische kernfasewisseling
Type organisme →		Haplont	Diplont	Diplohaplont = Haplodiplont
Kernfase; Kernfasewisseling →		Haplofase; Haplofasisch	Diplofase; Diplofasisch	Afwisseling haplofase ↔ diplofase; Diplohaplofasisch = Heterofasisch
Meiose moment →		Zygotisch	Gametisch	Sporisch = Intermediair
Morfo- logische generatie- wisseling	Monogenetisch: (monofasisch)	Monogenetische haplont	Monogenetische diplont
	Digenetisch: (difasisch)		Digenetische diplont	Digenetische diplohaplonten Isomorf, isospoor ↓ Heteromorf ↓ isospoor heterospoor
	Trigenetisch: (trifasisch)			Trigenetische diplohaplont

· ·

Levenscyclus en voortplanting van organismen

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur

• (es) Díaz González, T.E., C. Fernandez-Carvajal Alvarez & J.A. Fernández Prieto Botánica. (archief); (pdf) Dit artikel geeft duidelijke definities van de begrippen en uitgebreide beschrijving van levenscycli met gedetailleerde schema's en voorbeelden.
• (en) Keats D.W. Life Cycles in Photosynthetic Eukaryotes.