Ferdinand Bol
Ferdinand Bol (Dordrecht, 24 juni 1616 - Amsterdam, 24 augustus 1680) was een Nederlands kunstschilder, etser en tekenaar. Hij vervaardigde portretten en historische (en bijbelse) taferelen. Het werk van Bol hangt vaak in openbare gebouwen, of bestaat uit portretten die veelal in het bezit van de families bleven.
Biografie
Over het geboortejaar van Bol bestaan twijfels. Zijn vader was meesterchirurgijn in Dordrecht. Bol was in de leer bij Jacob Cuyp en Abraham Bloemaert in Utrecht. Vanaf omstreeks 1631 of 1635 was hij als leerling werkzaam in het atelier van Rembrandt te Amsterdam. Hij volgde zijn leermeester zo goed na, dat veel van Bols werken lange tijd werden toegeschreven aan Rembrandt zelf. Rembrandt verkocht ook werken die door Bol waren geschilderd. Rembrandt schilderde zijn vader Balthasar Bol, toen hij in Amsterdam bij zijn zoon op bezoek kwam. Na de dood van zijn vader in 1641 vestigde Ferdinand zich als zelfstandig schilder.
In 1652 liet Bol zich inschrijven als poorter van Amsterdam. In 1653 huwde hij de koopmansdochter Elisabeth Dell en woonde op de O.Z. Voorburgwal, naast de Stadsbank van Lening. In 1655 werd hij hoofdman van het schildersgilde. Ferdinand Bol leverde stukken aan de Admiraliteit van Amsterdam en het Amsterdamse stadhuis (nu het koninklijk paleis op de Dam). In 1660 stierf zijn vrouw.
In 1669 trouwde hij opnieuw, dit keer met Anna van Erckel. Het paar verhuisde naar Keizersgracht 472, in een pand ontworpen door Adriaan Dortsman. Tegenwoordig zit daar het Museum Van Loon. Zijn vrouw was zo vermogend dat hij nauwelijks meer heeft geschilderd. Bol hield zich bezig met een bestuursfunctie in het Leprozenhuis. Aan het einde van zijn leven woonde Bol bij zijn zoon Elbert, een advocaat op de Herengracht. Hij ligt begraven in de Zuiderkerk, waar ook een schilderij van hem hing.
Schilderstijl
De werken van Ferdinand Bol behoren tot de barok en hij was een van de Oude Hollandse Meesters. In de stadhuizen van Leiden, Gouda en Enkhuizen hangt werk van hem.
Het vroegste door Bol gesigneerde werk dateert uit 1642. In Amsterdam werd hij na 1650 een zeer succesvol portretschilder. Hij maakte onder andere portretten van Michiel en Engel de Ruyter, Jacob van Campen en David de Wildt. Zijn beste werk kwam tot stand tussen 1650 en 1669. Het portret van Elisabeth Jacobsdr. Bas (Rijksmuseum, Amsterdam) - ooit onderwerp van een heftige controverse - vertoont sterke invloed van Rembrandt. Er zijn veel portretten van Bol bekend; sommige zijn zelfportretten.
Rond 1645 veranderde hij van stijl. Zijn werk werd pathetischer, hoewel de invloed van Rembrandt steeds merkbaar bleef, met name in de toepassing van het clair-obscur en het kleurgebruik (roze). Het licht en de requisieten herinneren aan Rembrandt.
Musea
Werken van Ferdinand Bol zijn onder andere te vinden in:
- Dordrechts Museum in Dordrecht (Zelfportret op dertigjarige leeftijd en Venus, Paris en Amor)
- Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam (Jongen in Pools kostuum, 1656)
- Rijksmuseum Amsterdam in Amsterdam (De regentessen van het Leprozenhuis van Amsterdam, 1668)
- Alte Pinakothek in München
- National Gallery in Londen
- Louvre in Parijs
- Hermitage in Sint-Petersburg
- Gemäldegalerie in Dresden
- Fine Arts Museums of San Francisco in San Francisco
- J. Paul Getty Museum in Los Angeles
- Metropolitan Museum of Art in New York City
- Museum of Fine Arts in Houston
In de burgemeester- en schepenkamer van het voormalige stadhuis hangen schoorsteenstukken van hem. De schilderijen in Zeemagazijn zijn bij de brand in 1791 verloren gegaan.
Schilderijen
- Jongen in Pools kostuum, 1656
- De regentessen van het Leprozenhuis van Amsterdam, 1668
- Elisabeth Bas
Bron
- Blankert, A. (1976) Ferdinand Bol.
- Schwartz, G. (1987) Rembrandt, zijn leven, zijn werk, p. 206.
