NS 5600 (ex-SBB)

Dit artikel gaat over de in 1945 van de SBB overgenomen stoomlocomotieven. Zie voor de serie NS 5600 van 1874-1927 het artikel NS 5600.

NS 5600
NS 5603 in Groningen (foto: D.C. Gerdessen, 1946 [163547 / collectie Het Utrechts Archief]).
Aantal	8
Nummering	5601-5608 (SBB 603-609, 612)
Fabrikant	Schweizerische Lokomotiv- und Maschinenfabrik (SLM)
In dienst	1945-1946
Uit dienst	1948-1949
Asindeling	1'C
Spoorwijdte	1435 mm
Massa locomotief	52,1 ton (dienstvaardig)
Aslast	15 ton
Diameter drijfwielen	1330 mm
Diameter loopwielen	850 mm
Lengte over buffers	10.350 mm
Maximumsnelheid	65 km/u
Roosteroppervlak	1,7 m2
Maximum stoomspanning	12 kg/cm2
Aantal cilinders	2
Diameter × slaglengte cilinders	420 x 650 mm
Stoomverdeling	Walschaerts
Waterinhoud	5,7 m3
Brandstofvoorraad	2,2 ton kolen
Remsysteem	Westinghouserem
Aantal bewaarde exemplaren	0 NS exemplaren
Portaal    Verkeer & Vervoer

De serie NS 5600 was een serie locomotieven die kort na de Tweede Wereldoorlog dienst gedaan hebben bij de Nederlandse Spoorwegen. Het waren van oorsprong Zwitserse locomotieven.

Voorgeschiedenis

Rond de eeuwwisseling plaatste de Zwitserse spoorwegmaatschappij Jura-Simplon-Bahn (JS) een order bij de Zwitserse locomotieffabriek Schweizerische Lokomotiv- und Maschinenfabrik (SLM) in Winterthur voor de bouw van twaalf krachtige locomotieven met drie drijfassen voor de voorstads- en personentreindienst. De serie kreeg aanvankelijk de type-aanduiding B3, maar dat werd uiteindelijk het type Ec 3/4 en ze kregen de nummers 601-612 toegewezen. Na de overname van de JS in 1903 door Schweizerische Bundesbahnen (SBB) bleef de type-aanduiding Ec 3/4, maar de nummering werd gewijzigd in 6501-6512. De eerste Ec 3/4 van de voormalige Jura-Simplon-Bahn werd in 1934 uit dienst genomen, de overige elf machines werden tussen 1943 en 1947 buiten dienst gesteld en deels geconserveerd weggezet.

Bij de NS

Na de Tweede Wereldoorlog had de NS dringend behoefte aan materieel, omdat er door de oorlogsomstandigheden veel beschadigd of uit Nederland weggevoerd was. Van de Zwitserse SBB werden in 1945 onder andere acht geconserveerd buiten dienst gestelde stoomlocomotieven uit de serie Ec 3/4 overgenomen. De eerste drie machines deden dienst vanuit Eindhoven, maar al snel verhuisden ze met de vijf overige net aangekomen machines naar Groningen. Daar reden ze vooral in lokaaldiensten. Midden 1947 verhuisden ze naar depot Hengelo en reden daar vooral stoptreinen in de omgeving. Eind 1947 verhuisden ze nogmaals, nu naar depot Leeuwarden, waar ze in de rangeer- en tramdienst hun laatste dagen sleten.

De machines 5606-5608 werden in 1948 buiten dienst gesteld en rest van de serie wachtte in 1949 datzelfde lot.

Constructie

De locomotieven waren niet-oververhitte tweecilindermachines met een buitenliggend drijfwerk. De ketel werkte met een keteldruk van 12 atmosfeer (12,159 bar) en was uitgerust met een Ramsbottom-veiligheid. Het drijfwerk werd aangedreven op de middelste van de drie koppelassen, de stoomverdeling was van het type Walschaerts. De cilinders hadden een diameter van 420 mm met een slaglengte van 650 mm. De wielen van de Bissel-loopas hadden een diameter van 850 mm. De locomotieven waren uitgerust met Westinghouse-luchtremmen en waren op elke drijfwiel eenzijdig beremd. Achteruit rijdend hadden ze vanwege het ontbreken van een loopas aan de achterzijde een onrustige loop.

Levensloop van de NS-machines

Nummer JS	Nummer SBB	Nummer NS	Fabrieksnummer	Bouwjaar	Buiten dienst SBB	Buiten dienst NS
603	6503	5601	1296	1900	1943	1949 (Sloop)
604	6504	5602	1297	1900	1943	1949 (Sloop)
605	6505	5603	1298	1900	1943	1949 (Sloop)
606	6506	5604	1299	1900	1945	1949 (Sloop)
607	6507	5605	1300	1900	1943	1949 (Sloop)
608	6508	5606	1301	1900	1943	1948 (Sloop)
609	6509	5607	1302	1900	1943	1948 (Sloop)
612	6512	5608	1305	1900	1945	1948 (Sloop)

Bronnen, noten en/of referenties

• H. Waldorp: Onze Nederlandse stoomlocomotieven in woord en beeld. Uitg. De Alk, Alkmaar, 1981. ISBN 90 6013 909 7.
• R.C. Statius Muller, A.J. Veenendaal jr., H. Waldorp: De Nederlandse stoomlocomotieven. Uitg. De Alk, Alkmaar, 2005. ISBN 90 6013 262 9.
• Artikel over de JS Ec 3/4 op de Duitstalige Wikipedia.

· ·

Nederlandse stoomlocomotieven