1945
| 1945 | ||
| Eeuwen: | 19e eeuw · 20e eeuw · 21e eeuw | |
| Decennia: | 1930-1939 · 1940-1949 · 1950-1959 | |
| Jaren: | << · < · 1944 · 1945 · 1946 · > · >> | |
| Maanden: | jan · feb · mrt · apr · mei · jun jul · aug · sep · okt · nov · dec | |
 Jaartelling in verschillende culturen
| ||
| Ab urbe condita: | 2698 MMDCXCVIII | |
| Armeense jaartelling: | 1394 – 1395 ԹՎ ՌՅՂԴ – ՌՅՂԵ | |
| Chinese jaartelling: | 4641 – 4642 辛申 – 壬酉 | |
| Christelijke jaartelling: | 1945 MCMXLV | |
| Ethiopische jaartelling: | 1937 – 1938 | |
| Hebreeuwse jaartelling: | 5705 – 5706 | |
| Hindoekalenders: | ||
| - Vikram Samvat | 2000 – 2001 | |
| - Shaka Samvat | 1867 – 1868 | |
| - Kali yuga | 5046 – 5047 | |
| Iraanse jaartelling: | 1323 – 1324 ۱۳۲۳ – ۱۳۲۴ | |
| Islamitische jaartelling: | 1364 – 1365 ١٣٦٥ – ١٣٦٤ | |
| Maçonnieke jaartelling: | 5944 – 5945 | |
 1945 naar onderwerp 
| ||
| Lijst van landen | ||
| Overleden | ||
| Auto's | ||
| Film | ||
| Sport (categorie) | ||
 Gregoriaanse kalender van 1945
| ||
Het jaar 1945 is een jaartal volgens de christelijke jaartelling.
Gebeurtenissen[bewerken | brontekst bewerken]
- januari
- 2 - De Duitse stad Neurenberg wordt gebombardeerd door de geallieerden. Negentig procent van de oude stadskern wordt verwoest.
- 16 - In Berlijn trekt Adolf Hitler zich terug in zijn Führerbunker om van daaruit nazi-Duitsland te besturen.
- 25 - De Nederlandse regering in Londen laat weten dat de spoorwegstaking niet wordt afgeblazen. De Rijkscommissaris Arthur Seyss-Inquart had voedseltransporten in het vooruitzicht gesteld naar het hongerende West-Nederland als de treinen weer zouden gaan rijden.
- 27 - Russische troepen bevrijden het inmiddels grotendeels verlaten concentratiekamp Auschwitz.
- 30 - Adolf Hitler geeft zijn laatste publieke toespraak via de radio.
- 31 - Deze dag in januari is een van de koudste van de eeuw in België. In Spa bereikt de sneeuwlaag een dikte van 49 centimeter. Het kwik bereikt een dieptepunt van −18,3 °C.
- februari
- 2 - Jan Feitsma, NSB'er en procureur-generaal te Amsterdam, wordt in Amsterdam door een fietser op straat neergeschoten, aan de gevolgen waarvan hij enige tijd later overlijdt. Als represaille voor deze aanslag fusilleren de Duitsers vijf Amsterdammers.
- 4 - Begin van de Conferentie van Jalta. Churchill, Stalin en Roosevelt bespreken de situatie in Europa na het einde van de Tweede Wereldoorlog.
- 8 - Na maandenlange strijd eindigt de Slag om het Hürtgenwald in een Amerikaanse overwinning.
- 13 - Midden in de hongerwinter worden in de haven van Delfzijl drie Zweedse schepen gelost met voedselhulp. Daarbij is ook het meel waarvan door Nederlandse bakkers het Zweeds wittebrood wordt gebakken.
- maart
- 1 - In Eindhoven verschijnt Het Vrije Volk, voortzetting van het vooroorlogse socialistisch dagblad Het Volk.
- 3 - De Engelsen willen een luchtbombardement uitvoeren op een opslag van V2-raketten. Maar de bommen komen terecht op het Haagse Bezuidenhout. Onder de doden is de zanger Koos Speenhoff.
- 4 - De Amsterdamse Ida Peerdeman krijgt de eerste verschijning van de Vrouwe van alle volkeren.
- 7 - De Amerikaanse generaal Omar Bradley trekt over de Rijnbrug van Remagen.
- 9 - De Japanners nemen de controle over in Indochina. Keizer Bảo Đại verklaart het protectoraatsverdrag met Frankrijk van 1884 ongeldig.
- 10 - Het bombardement op Tokio veroorzaakt een vuurstorm die aan zo'n 100.000 mensen het leven kost.
- 15 - Juan José Arévalo wordt de eerste democratisch gekozen president van Guatemala.
- 18 - De Japanse bezetters stellen koning Norodom Sihanouk aan als hoofd van de regering van Cambodja.
- 19 - Adolf Hitler geeft bevel tot vernietiging van alle openbare werken en voorzieningen in Duitsland waar de oprukkende geallieerden gebruik van zouden kunnen maken: het zogenaamde Nero-bevel.
- 22 - Oprichting van de Arabische Liga te Caïro. Eerste secretaris-generaal: Abdul Azzem (Egypte).
- 31 - Aan de Meppelerstraatweg in Zwolle worden vijf verzetsstrijders gefusilleerd.
- april
- 1 - Doetinchem wordt door de Canadezen bevrijd, Enschede door de Engelsen.
- 6 - De Georgische dwangsoldaten van de Duitse Wehrmacht op Texel komen in opstand. Begin van de 'Russenoorlog'.
- 8 - Zutphen wordt door de Canadezen bevrijd.
- 10 - Deventer wordt door de Canadezen bevrijd.
- 11 - Kamp Erika nabij Ommen wordt bevrijd.
- 12 - Canadese militairen bevrijden Kamp Westerbork.
- 12 - Mildam wordt bevrijd door Canadese troepen, als eerste dorp in de gemeente Heerenveen.
- 12 - De plotselinge dood van de Amerikaanse president Roosevelt geeft de Duitsers nieuwe hoop.
- 13 - Meppel wordt door de Canadezen bevrijd.
- 14 - De strijd om de stad Groningen barst los.
- 16 - Bevrijding van het concentratiekamp Buchenwald.
- 17 - Hannie Schaft, het meisje met het rode haar, wordt door Duitse soldaten doodgeschoten.
- 17 - De Duitsers zetten de Wieringermeer onder water.
- 17 - Ede wordt bevrijd door de Canadezen
- 19 - Kamp Amersfoort wordt overgedragen aan het Rode Kruis.
- 20 - Nijkerk wordt bevrijd door het Canadese leger.
- 20 - Op zijn 56e verjaardag verlaat Adolf Hitler zijn Führerbunker voor de laatste maal om een groep soldaten van de Hitlerjugend te onderscheiden.
- 22 - In zijn bunker in Berlijn geeft Adolf Hitler aan zijn generaals toe dat de oorlog verloren is. Hij geeft daarbij ook alle militaire leiding uit handen.
- 23 - Reichsminister Heinrich Himmler vraagt de Zweedse diplomaat Folke Bernadotte buiten medeweten van Hitler om een capitulatieaanbod voor het westelijk front over te brengen aan de westelijke geallieerden. Bernadotte verklaart zich pas bereid als Himmler er ook Noorwegen bij doet.
- 25 - Russische en Amerikaanse troepen ontmoeten elkaar bij Torgau aan de Elbe.
- 27 - De Zweedse graaf Folke Bernadotte brengt Himmler het antwoord van president Truman en premier Churchill. Alleen een volledige capitulatie op alle fronten wordt door hen geaccepteerd.
- 28 - Mussolini en zijn maîtresse Clara Petacci worden door partizanen gefusilleerd. Hun lijken worden ondersteboven opgehangen aan een lantaarnpaal.
- 28-29 - Fusiegesprekken tussen het BVV en een aantal onafhankelijke linkse vakverenigingen leiden tot de oprichting van het socialistische Algemeen Belgisch Vakverbond.
- 29 - In de Führerbunker in Berlijn trouwt Adolf Hitler met zijn minnares Eva Braun.
- 29 - Amerikaanse troepen bevrijden het concentratiekamp Dachau.
- 30 - Adolf Hitler pleegt na een paar uur te zijn getrouwd, gezamenlijk met zijn vrouw Eva Braun zelfmoord in zijn bunker. Hij neemt gif in en schiet zich een kogel door het hoofd.
- 30 - Rijkscommissaris Seyss-Inquart sluit met de geallieerden het Akkoord van Achterveld over voedseldroppings boven bezet Nederland.
- mei
- 1 - Joseph Goebbels, de nieuwe Duitse rijkskanselier, pleegt zelfmoord. Admiraal Karl Dönitz aanvaardt het ambt van Rijkspresident van Duitsland als opvolger van Adolf Hitler.
- 2 - Berlijn geeft zich over. Russische soldaten planten de Russische vlag op het Rijksdaggebouw te Berlijn. Ook Hamburg valt. De Duitse troepen in Italië en in delen van Oostenrijk geven zich over.
- 3 - Koningin Wilhelmina keert terug uit ballingschap; zij neemt voorlopig haar intrek in een villa nabij Breda.
- 3 - De Duitse passagiersschepen Cap Arcona, Thielbek en Deutschland IV, met aan boord duizenden gevangenen van het concentratiekamp Neuengamme, worden in de Lübecker Bocht door Britse bommenwerpers tot zinken gebracht.
- 4 - De Duitse admiraal Von Friedeburg biedt de capitulatie aan van de Duitse strijdkrachten in Noordwest-Europa. De capitulatie zal de volgende dag om 8 uur 's ochtends in gaan. Einde van de Tweede Wereldoorlog voor Nederland.
- 5 - De Canadese generaal Foulkes ontbiedt de Duitse generaal Blaskowitz naar Hotel De Wereld in Wageningen, en overlegt met hem over de uitwerking van de capitulatie.
- 5 - Begin van de Praagse Opstand.
- 6 - Generaal Blaskowitz ondertekent in de boerderij Nudo in het gehucht Nude bij Wageningen een uitwerkingsovereenkomst waarin voor de Duitse troepen in Nederland nadere bepalingen zijn opgenomen inzake de capitulatie van 4 mei.
- 7 - Generaal Alfred Jodl tekent in Reims de onvoorwaardelijke overgave van nazi-Duitsland.
- 7 - Bloedbad op de Dam in Amsterdam waarbij 22 doden en 120 gewonden vallen.
- 8 - Bevrijding van het concentratiekamp Mauthausen.
- 8 - Maarschalk Wilhelm Keitel tekent in Berlijn eveneens de onvoorwaardelijke overgave van nazi-Duitsland.
- 8 - Om 23:01 uur MET is het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa officieel een feit.
- 9 - Bevrijding van Praag door Russische troepen. Officieel einde van de Tweede Wereldoorlog voor Tsjechië
- 9 - Het binnenvaartschip Joanna, met aan boord Nederlandse dwangarbeiders die net waren bevrijd op het Waddeneiland Wangerooge, loopt in het zicht van de haven van Delfzijl nabij Spijk op een mijn. 38 of 39 mensen komen om het leven.
- 10 - Veenendaal wordt als laatste Nederlandse gemeente op het vasteland bevrijd
- 18 - De Tsjecho-Slowaakse president Edvard Beneš keert terug uit ballingschap en hervat de regering met het uitvaardigen van de Beneš-decreten. Begonnen wordt met de verdrijving van de Duitsers en Hongaren uit Sudetenland.
- 20 - Texel wordt bevrijd.
- 23 - De Britse autoriteiten in Noord-Duitsland arresteren in Flensburg de Duitse topleiding. Onder de gevangenen bevinden zich: RijkspresidentKarl Dönitz, veldmaarschalk Wilhelm Keitel, rijksminister Albert Speer en Alfred Rosenberg. SS-leider Heinrich Himmler, die geen deel uitmaakt van de regering-Dönitz, pleegt met behulp van een cyanidecapsule zelfmoord nadat hij zich aan Britse ondervragers heeft bekendgemaakt.
- 30 - De Vlaamse Irma Laplasse wordt wegens verraad in de gevangenis van Brugge terechtgesteld.
- juni
- 7 - Oskar Dirlewanger, de voormalige commandant van de SS-Sturmbrigade Dirlewanger, wordt in Franse krijgsgevangenschap door Poolse bewakers doodgeslagen uit wraak voor zijn optreden tijdens de Opstand van Warschau.
- 24 - In Nederland treedt het "kabinet van herstel en vernieuwing" aan, onder leiding van Wim Schermerhorn en Willem Drees.
- 26 - De Grote Vijf ondertekenen het Handvest van de Verenigde Naties. Oprichting van de VN.
- 28 - In de haven van Rotterdam breken wilde stakingen uit.
- 29 - Aan boord van een binnenvaartschip keert De Nachtwacht terug in Amsterdam na een "onderduik" in een Limburgse grot.
- Eerste aanslag op de IJzertoren in Diksmuide (België).
- juli
- 6 - Intocht van Koningin Wilhelmina in Den Haag.
- 6 - De Amerikaanse en Britse regeringen trekken de erkenning in van de Poolse regering in ballingschap. Daarmee voeren ze een afspraak uit met de Sovjet-Unie, die het "Comité van Lublin" als Poolse regering naar voren heeft geschoven.
- 8 - De Nederlandse onderzeeboot O 19 loopt vast op Laddrif en wordt twee dagen later vernietigd door de Amerikaanse onderzeeboot Cod.
- 10 - De Amerikaanse regering draagt de bezettingsmacht in het huidige Rijnland-Palts over aan Frankrijk.
- 15 - Leopold III, koning der Belgen, wil een volksraadpleging alvorens af te treden (Koningskwestie).
- 16 - Eerste atoomproef in de woestijn van Nieuw-Mexico.
- 17 - Openingszitting van de Conferentie van Potsdam.
- 25 - Labour wint de Britse verkiezingen. Clement Attlee volgt Winston Churchill op als eerste minister.
- augustus
- 6 - Amerika werpt een atoombom op de Japanse stad Hiroshima.
- 8 - Op de valreep verklaart de Sovjet-Unie de oorlog aan Japan.
- 9 - Amerika werpt een tweede atoombom op de Japanse stad Nagasaki.
- 9 - De Sovjet-Unie start met Operatie Augustusstorm: 1,5 miljoen man trekt Mantsjoerije (Mantsjoekwo), Binnen-Mongolië (Mengjiang), Zuid-Sachalin (Karafuto) en Noord-Korea binnen.
- 14 - Bekendmaking in Batavia van de samenstelling van een Voorbereidend Comité voor de Indonesische Onafhankelijkheid, waarvan de 21 leden door het Japanse bestuur zijn benoemd.
- 15 - Keizer Hirohito zegt in een radiorede dat de "verklaring van Potsdam" door Japan wordt geaccepteerd.
- 17 - In Nederlands-Indië roepen Soekarno en Hatta de Repoeblik Indonesia uit.
- 31 - Nederland viert weer in vrijheid Koninginnedag. Opgevoerd wordt een massaschouwspel onder leiding van Carel Briels: 'Nederland herdenkt 1940-1945: Drama der bezetting '. De teksten zijn geschreven door de studioleider van Radio Oranje: A. den Doolaard.
- september
- 2 - Japan tekent zijn capitulatie: einde van de Tweede Wereldoorlog.
- 2 - Hồ Chí Minh roept de onafhankelijke Democratische Republiek van Vietnam uit.
- De eerste Britten landen op Java.
- 18 - Eindhoven viert de eerste verjaardag van zijn bevrijding met de eerste lichtjesdag.
- 20 - De SS-hoofdarts in het concentratiekamp Auschwitz, Eduard Wirths, pleegt zelfmoord in Britse gevangenschap.
- 24 - Het Verenigd Koninkrijk speelt het conflict over het mandaatgebied Palestina door naar de Volkenbond.
- oktober
- 5 - Oprichting van het Tentara Keamanan Rakjat, het nationale leger van de Republik Indonesia. Stafchef wordt Oerip Soemohardjo en opperbevelhebber generaal Soedirman.
- 10 - De Palmach, een speciale legereenheid van de Hagana, valt in de nacht van 9 op 10 oktober het Interneringskamp Atlit in het Britse Mandaatgebied Palestina binnen en bevrijdt alle 208 joodse gedetineerden.
- 14 - Na hevige strijd bezetten Britse troepen Semarang.
- 15 - Het bloedbad in de Simpangclub vindt plaats te Soerabaja tijdens de Bersiap. Een groot aantal Nederlanders en Indische Nederlanders wordt door nationalistische Pemoeda's vermoord.
- 17 - Een menigte arme Argentijnen dwingt de vrijlating af van generaal Juan Domingo Peron, die op beschuldiging van samenzwering is geïnterneerd.
- 25 - Taiwan komt onder gezag van de Chinese Republiek.
- 27 - Eerste verschijning van Weekblad Elsevier.
- 31 - De luitenant-gouverneur-generaal van Nederlands-Indië, Hubertus van Mook, spreekt met de leiders van de Republik Indonesia. Dit is in strijd met zijn instructies uit Den Haag.
- 31 - Samen met haar moeder vestigt Audrey Hepburn zich in Amsterdam om danslessen te nemen bij Sonia Gaskell.
- november
- De Amerikaanse generaal Douglas MacArthur ontmantelt de Kempeitai, de Japanse militaire politie.
- 6 - Nederland aanvaardt het Handvest van de Verenigde Naties.
- 10 - Begin van de Strijd om Soerabaja daags na een Brits ultimatum om de gijzelaars vrij te laten en de leiders van de Pemoedabeweging uit te leveren.
- 11 - Tito behaalt een verpletterende overwinning bij de verkiezingen in Joegoslavië.
- 14 - Soetan Sjahrir wordt de eerste minister-president van Indonesië en vormt het kabinet-Sjahrir I.
- 20 - Begin van het Proces van Neurenberg.
- 27 - Op de Erebegraafplaats Bloemendaal wordt Hannie Schaft herbegraven in aanwezigheid van koningin Wilhelmina. Daarmee is de herbegrafenis voltooid van 241 verzetsmensen, die in de duinen waren geëxecuteerd.
- 27 - Begin van het proces tegen Anton Mussert.
- december
- 2 - De Arabische Liga roept op tot een boycot van de joden in Palestina.
- 11 - In Het Parool begint Kapitein Rob aan zijn "spannende en vreemde avonturen".
- 13 - In de strafgevangenis van Scheveningen verhangt de oorlogsmisdadiger Robert van Genechten zich, twee maanden na het doodvonnis tegen hem.
- 13 - De Parijse gemeenteraad besluit de 177 legale bordelen te sluiten.
- 16 - De Japanse oud-premier Fumimaro Konoe pleegt zelfmoord.
- 19 - Suske en Wiske, de stripreeks van Willy Vandersteen, verschijnt voor het eerst in de krant.
- 27 - Het eiland Schiermonnikoog wordt als "vijandelijk vermogen" officieel onteigend door de staat der Nederlanden. De laatste eigenaar was Berthold Eugen Graaf von Bernstorff. Pas weken na de Duitse capitulatie in mei 1945 hadden Canadese troepen de laatste Duitsers van het eiland gehaald (onder hen was een grote groep - uit de stad Groningen gevluchte - SS'ers en SD'ers).
- 27 - België wordt lid van de Verenigde Naties.
- ? - Een Egyptische boer vindt op een oud kerkhof een kruik met daarin de Nag Hammadigeschriften.
Theater[bewerken | brontekst bewerken]
- Oprichting van het poppentheater Ţăndărică in Boekarest, Roemenië
Film[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Film in 1945 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Muziek[bewerken | brontekst bewerken]
- 26 januari: eerste uitvoering van Élégie van Igor Stravinsky
- 5 februari: eerste vertoning van de film Mans Kvinna en daarmee ook de muziek En bygdesaga van Hugo Alfvén
- 8 februari: eerste uitvoering van Symfonie nr. 8 van Kurt Atterberg
- 14 februari: eerste uitvoering van Kamerconcert nr. 5 voor altviool en kamerorkest van Vagn Holmboe
- 7 maart: eerste uitvoering (via radio) van de Sinfonietta van Ernest John Moeran
- 6 april: eerste uitvoering van De verloren zoon van Uuno Klami
- 24 april: eerste uitvoering van Festival Te Deum van Benjamin Britten
- 7 juni: eerste uitvoering van Peter Grimes van Benjamin Britten
- 9 juni: de film Nummer 217 is voor het eerst te zien; filmmuziek is van Aram Chatsjatoerjan
- 13 juni: eerste uitvoering van Four sea interludes van Benjamin Britten
- 14 juni: eerste uitvoering van Symfonie nr. 5 van Vagn Holmboe
- 11 september: eerste uitvoering van Symfonie nr. 4 van Vagn Holmboe
- 11 oktober: eerste uitvoering van Robert Duncans This way to the tomb met muziek van Benjamin Britten (o.a. Deus in adjutorium meum)
- 6 november: eerste uitvoering van Russische fantasie van Aram Chatsjatoerjan
- 25 november: eerste uitvoering van Ernest John Moerans Celloconcert
- 28 november: eerste uitvoering van The Golden Spike, deel 3 uit de Symfonie nr. 3 van George Antheil
Literatuur[bewerken | brontekst bewerken]
- De Chileense schrijfster Gabriela Mistral ontvangt de Nobelprijs voor de Literatuur
- Simone de Beauvoir schrijft Le Sang des autres (De anderen)
- Ian Buruma (2013), 1945. Biografie van een jaar.. Atlas Contact. ISBN 978 90 45021065. NUR 320. Oorspronkelijk Year Zero. The history of 1945 ISBN 9781594204364
Beeldende kunst[bewerken | brontekst bewerken]
-
Entrée de la Propriété de Cougnac (1945) Georges Emile Lebacq
Bouwkunst[bewerken | brontekst bewerken]
-
Mezquita central, Melilla, Spanje (1945) Enrique Nieto
Geboren[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van personen geboren in 1945 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Overleden[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Lijst van personen overleden in 1945 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Weerextremen in België[bewerken | brontekst bewerken]
- 25 januari: Minimumtemperatuur −18,3 °C in Spa.
- 28 januari: 49 cm sneeuw in Spa.
- januari: Record van dertig vorstdagen in Ukkel (zoals in 1940 en in 1963).
- januari: Januari met laagste gemiddelde temperatuur van de eeuw. Wegens Slag om de Ardennen beperkte klimatologische informatie.
- mei: 11 zomerdagen, waarvan 4 hittedagen in Ukkel.
- 9 december: Minimumtemperatuur tot −14,1 °C in Rochefort en tot −17,7 °C op de Baraque Michel (Jalhay).
- 28 december: Storm met windstoten tot 133 km/h.[1]
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zie de categorie 1945 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.