Simon Vestdijk

Foto gewenst

Heeft u een foto gemaakt die u ter beschikking wilt stellen?
Klik hier om deze te uploaden.

Simon Vestdijk (Harlingen, 17 oktober 1898 – Utrecht, 23 maart 1971) was een Nederlands romanschrijver, dichter, essayist, vertaler, muziekcriticus en arts.

Biografie

Vestdijk, de zoon van Simon Vestdijk en Anne Mulder, groeide in Harlingen op - in een aantal boeken komt het stadje terug als Lahringen. Hij ging er naar de driejarige HBS, waar zijn vader, een strenge man, gymnastiekleraar was. Daarna ging hij naar de Rijks-HBS te Leeuwarden. Vestdijk was een goede leerling maar vond weinig aansluiting bij leeftijdgenoten. Vanaf zijn zeventiende had hij regelmatig last van depressies. Zijn jeugd te Harlingen en Leeuwarden beschreef hij later in de Anton Wachter-cyclus.

Hij studeerde van 1917 tot 1927 medicijnen aan de Universiteit van Amsterdam en leerde tijdens zijn studie Jan Slauerhoff kennen. Net als Slauerhoff was hij korte tijd waarnemend huisarts en scheepsarts. Na 1932 wijdde hij zich geheel aan de literatuur.

Vestdijk woonde meer dan dertig jaar samen met Ans Koster, die in 1965 overleed. In datzelfde jaar trouwde hij met Mieke van der Hoeven. Het paar kreeg een zoon en een dochter. In 1968 werd Vestdijk ziek. Hij overleed in 1971 op 72-jarige leeftijd in het Academisch Ziekenhuis te Utrecht.

Vestdijk was auteur van ca. 200 boeken. Vanwege deze enorme productie noemde de dichter Adriaan Roland Holst hem "de man die sneller schrijft dan God kan lezen". Vestdijk werd lange tijd beschouwd als Nederlands voornaamste kanshebber op de Nobelprijs voor de Literatuur. Nagenoeg alle Nederlandse literaire prijzen zijn hem toegekend. Vestdijk ontving onder meer de P.C. Hooftprijs (1950); de Constantijn Huygensprijs (1955); en de Staatsprijs der Nederlandse Letteren (1971).

Prijzen

1938 - C.W. van der Hoogtprijs voor Het vijfde zegel
1941 - Dr. Wijnaendts Francken-prijs voor Albert Verwey en de Idee
1946 - Prozaprijs van de gemeente Amsterdam voor Pastorale 1943
1950 - P.C. Hooft-prijs voor De vuuraanbidders
1953 - Bijzondere prijs van de Jan Campert-stichting voor Essays in duodecimo
1954 - Essayprijs van de gemeente Amsterdam voor Essays in duodecimo
1955 - Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre
1960 - Prozaprijs van de gemeente Amsterdam voor De ziener
1964 - Prijs voor Meesterschap voor zijn gehele oeuvre
1971 - Prijs der Nederlandse Letteren voor zijn gehele oeuvre

Bibliografie

Romans

De eerste opgave heeft betrekking op het jaar, of de jaren, waarin het boek is geschreven, de tweede is het jaar van eerste publicatie. AW = Anton Wachter-roman. De serie Anton Wachter-romans heeft een sterk autobiografisch karakter.

1933 - 1972 - Kind tussen vier vrouwen
1934 - 1936 - Meneer Visser's hellevaart
1934 - 1934 - Terug tot Ina Damman (AW 3)
1934-1935 - 1935 - Else Böhler, Duits dienstmeisje
1936 - 1937 - Het vijfde zegel
1937 - 1938 - De nadagen van Pilatus
1937 - 1939 - Sint Sebastiaan (AW 1)
1933/1937 - 1948 - Surrogaten voor Murk Tuinstra (AW 2)
1939 - 1941 - Aktaion onder de sterren
1939 - 1940 - Rumeiland
1940 - 1940 - De zwarte ruiter
1933/1941 - 1949 - De andere school (AW 4)
1942 - 1989 - De aeolusharp (romanfragment)
1942 - 1946 - Ierse nachten
1944 - 1951 - Ivoren wachters
1944 - 1947 - De vuuraanbidders
1945 - 1948 - Pastorale 1943
1945 - 1947 - Puriteinen en piraten
1946 - 1948 - De redding van Fré Bolderhey
1947 - 1949 - Bevrijdingsfeest
1940/1948 - 1949 - De kellner en de levenden
1949 - 1950 - De koperen tuin
1950 - 1951 - De vijf roeiers
1950-1951 - 1951 - De dokter en het lichte meisje
1951 - 1952 - De verminkte Apollo
1952 - 1952 - Op afbetaling
1952 - 1953 - De schandalen
1956 - 1956 - Het glinsterend pantser
1956 - 1957 - De beker van de min (AW 5)
1957 - 1957 - Open boek
1957 - 1958 - De vrije vogel en zijn kooien (AW 6)
1957 - 1958 - De arme Heinrich
1958 - 1959 - De rimpels van Esther Ornstein (AW 7)
1958 - 1959 - De ziener
1958 - 1960 - De laatste kans (AW 8)
1959 - 1961 - De filosoof en de sluipmoordenaar
1959 - 1960 - Een moderne Antonius
1960 - 1962 - De held van Temesa
1960 - 1961 - Een alpenroman
1962-1963 - 1963 - Bericht uit het hiernamaals
1963 - 1964 - Het genadeschot
1963 - 1965 - Juffrouw Lot
1964 - 1965 - Zo de oude zongen...
1964 - 1966 - De onmogelijke moord
1965 - 1966 - Het spook en de schaduw
1965 - 1967 - Een huisbewaarder
1966 - 1967 - De leeuw en zijn huid
1966 - 1968 - De filmheld en het gidsmeisje
1967 - 1968 - De hôtelier doet niet meer mee
1967 - 1968 - Het schandaal der blauwbaarden
1968 - 1969 - Vijf vadem diep
1968 - 1969 - Het verboden bacchanaal
1969 - 1970 - Het proces van Meester Eckhardt
1969 - 1973 - De persconferentie (romanfragment)

Verhalen

1917 - 1983 - Gestileerde waarnemingen
1917-1925 - 1982 - Zes verhalen
1922 - 1981 - Het dagboek van het witte bloedlichaampje
1922-1926 - 1981 - Negen jeugdverhalen
1933-1934 - 1984 - Het litteken
1933-1937 - 1982 - Blauwbaard en Reus
1935 - De dood betrapt, bundel
1935 - De bruine vriend, novelle
1938 - Narcissus op vrijersvoeten
1939 - De verdwenen horlogemaker
1958 - Fantasia en andere verhalen
1974 - Verzamelde verhalen

Poëzie

1932 - Verzen
1933 - Berijmd palet
1934 - Vrouwendienst
1936 - Kind van stad en land
1938 - Fabels met kleurkrijt
1940 - Klimmende legenden
1940 - Water in zicht
1941 - De vliegende Hollander
1941 - Simplicia
1942 - Het geroofde lam
1942 - Ascensus ad inferos (met Aug. Henkels)
1943 - De terugkomst
1944 - De houtdiefstal
1944 - De doode zwanen
1944 - Allegretto innocente
1944 - De uiterste seconde
1946 - Mnemosyne in de bergen
1948 - Thanatos aan banden
1949 - Gestelsche liederen
1950 - Swordplay – wordplay (met Adriaan Roland Holst)
1955 - Een op de zeven
1956 - Rembrandt en de engelen
1957 - Merlijn
1971 - Verzamelde gedichten (bezorgd door Martin Hartkamp)
1986 - Nagelaten gedichten (bezorgd door Tom van Deel e.a.)
1997 - Rondgang door het jaar
1999 - Didactische kwatrijnen

Essays

1937 - Kunstenaar en oorlogspsychologie
1938 - Rilke als barokkunstenaar
1939 - Lier en lancet
1939 - Strijd en vlucht op papier
1940 - Albert Verwey en de Idee
1942 - Muiterij tegen het etmaal (deel I)
1945 - Het schuldprobleem bij Dostojewski
1945 - Brieven over literatuur (met H. Marsman)
1946 - 1983 - Dichtkunst als magie
1946 - De Poolsche ruiter
1947 - Het eeuwige telaat
1947 - Muiterij tegen het etmaal (deel II)
1947 - De toekomst der religie
1949 - Astrologie en wetenschap
1950 - De glanzende kiemcel
1952 - Essays in duodecimo
1956 - Zuiverende kroniek
1956 - Keerpunten
1957 - Kunst en droom
1957 - Marionettenspel met de dood (met S. Dresden)
1960 - Voor en na de explosie
1961 - Gestalten tegenover mij
1964 - De zieke mens in de romanliteratuur
1965 - De leugen is onze moeder
1968 - Het wezen van de angst (geschreven als dissertatie)
1968 - Gallische facetten

Muziekessays

1951 - Het 'programma' in de muziek (met Herman Passchier)
1956 - Het eerste en het laatste
1957 - Keurtroepen van Euterpe
1958 - Het kastje van Oma
1960 - De dubbele weegschaal
1960 - Gustav Mahler
1960 - Muziek in blik
1962 - De symfonieën van Jean Sibelius
1963 - Hoe schrijft men over muziek?
1966 - De symfonieën van Anton Bruckner

Brieven

1946 - S. Vestdijk & Jeanne van Schaik-Willing - "De Overnachting" (Brieven 1926-1939)
1985 - S. Vestdijk & Theun de Vries - "Briefwisseling" bezorgd door S.A.J. van Faassen
2007 - S. Vestdijk & Henriëtte van Eyk - Wij zijn van elkaar (Brieven 1946-1947)

Biografen

Het werk en het leven van Vestdijk zijn door verscheidene biografen beschreven. Nol Gregoor heeft in Simon Vestdijk en Lahringen met name de Anton Wachter-romans ontrafeld. Hans Visser heeft in 1987 een eerste poging gedaan om Vestdijk in zijn geheel te ontleden in Simon Vestdijk, een schrijversleven; een project waaraan hij aanvankelijk samenwerkte met Anne Wadman. In 2005 heeft Wim Hazeu getracht een definitieve Vestdijk-biografie te componeren: Vestdijk, een biografie. Hugo Brandt Corstius en Maarten 't Hart herlazen de romans van Vestdijk en gaven hun bevindingen weer in Het gebergte; de tweeënvijftig romans van S. Vestdijk (1996). In Je kunt er toch bij blijven zitten? (1983) bundelde Rudi van der Paardt vijftig kritische besprekingen van de romans bij hun verschijnen.

Beginregels

Vestdijk hechtte aan "glanzende beginregels", die de lezer in de boekwinkel tot koop zouden kunnen overhalen.

"Berlijn, 10 April '34. Natuurlijk: wanneer het met dat beven zoo doorgaat, dan komt er niets terecht van mijn plan." (Else Böhler, Duitsch Dienstmeisje)
"Het had niet eens een portiek, zo plat was het." (Terug tot Ina Damman)
"De gedaante in de hoek, waarmee Visser zich vreemd verbonden voelde, verrees langzaam en strompelde naar het rechter raam, éen arm achteruit, alsof ze zich op de lucht steunen wilde." (Meneer Visser's hellevaart)
"Hij werd gespeend zoals alle andere kinderen, op de gewone tijd." (Sint Sebastiaan)
"Wanneer ik in een café zit, en vlak ertegenover is net zo'n café, dan voel ik me altijd een beetje onwennig." (Juffrouw Lot)
"Aan de voetbalvereniging, waarvan zij tot laat in de avond een bestuursvergadering hadden bijgewoond, waren Tjalko Schokking en Henk Veenstra wel enigszins ontgroeid." (De kellner en de levenden)
"Onze stad staat dwars op de zee." (De held van Temesa)
"Het vroor toen ik er voor het eerst van hoorde." (Ierse nachten)
"Het eerste wat ik mij van W... herinner, waar even na mijn vijfde verjaardag mijn vader tot rechter was benoemd, is de warme voorzomermiddag, toen de bal van mijn broer over de ijzeren krullen van het balconhek vloog, de verlaten huiskamer in." (De koperen tuin)
"Van de onmiddellijke omgeving van mijn ouderhuis, een bomberend voorhoofd boven het brokkelig gebit van een winkeltje, herinner ik mij zo goed als niets meer, hoewel ik er van kindsbeen af gespeeld moet hebben." (De bruine vriend)

Trivia

Vestdijk was als schrijver bekender dan Simon Vinkenoog. Dat leidde wel eens tot verwarring als er in een krant stond dat de schrijver Simon V. betrapt was op gebruik van drugs. Het grootste deel van zijn leven woonde hij in Doorn.

Externe links

Biografieën, werken en teksten bij de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (dbnl)

(en) Werken van of over Simon Vestdijk in bibliotheken (volgens de WorldCat-catalogus)