Amsterdam-Rijnkanaal

Het Amsterdam-Rijnkanaal is een belangrijk kanaal tussen Amsterdam en Tiel (van het IJ naar de Waal), dat de Amsterdamse haven met het Ruhrgebied (Duitsland) verbindt.

Geschiedenis

Omdat het in 1892 in gebruik genomen Merwedekanaal na enkele decennia niet meer aan de eisen van de tijd voldeed, werd het langere, bredere en diepere Amsterdam-Rijnkanaal geprojecteerd. Het Merwedekanaal was ook al een vervanging van de rivier de Vecht. Door tussen Amsterdam en de rivier de Lek het waterpeil op een niveau te brengen en daarmee de sluizen weg te laten, en door een kortere route, kon een belangrijke vaartijdwinst worden bereikt. Ook de capaciteit werd vergroot door een grotere breedte en diepte.

In 1931 is bij wet vastgelegd dat het kanaal er moest komen. Door de crisis en door de Tweede Wereldoorlog is de aanleg vertraagd. Het noordelijke deel van het Merwedekanaal (tussen Amsterdam en Utrecht) is opgegaan in het Amsterdam-Rijnkanaal. Tussen Utrecht, Wijk bij Duurstede en Tiel werd een geheel nieuw kanaal gegraven. Tussen Jutphaas en Vreeswijk is als zijtak het Lekkanaal gegraven.

Het traject Amsterdam – Utrecht werd in 1952 onderdeel van dit nieuwe kanaal. Het gedeelte van het Merwedekanaal ten zuiden van Utrecht bleef grotendeels in de oude staat.

Het gehele kanaal is geopend in mei 1952 en werd tussen 1965 en 1981 verbreed. In dat jaar is het opengesteld voor vierbaksduwvaart met een diepgang tot 3,30 meter.

Het kanaal loopt af van zuid naar noord, en het stroomt dus in dezelfde richting. Water wordt ingelaten bij Wijk bij Duurstede en, via het Lekkanaal, bij Vreeswijk. Dit gebeurt om het kanaal op peil te houden, en het tevens te spoelen. Bij lage waterstanden van de Rijn zet men beide hefdeuren van één schutkolk (gedeeltelijk) open. Bij hoge waterstanden wordt de naastgelegen stuw getrokken en fungeert het kanaal als een extra rivierarm.

Bij IJmuiden, waar via de zeesluizen ongewenst zout water binnen dringt, wordt gespuid op de Noordzee. Bij hoge waterstanden in de Rijn wordt ook gespuid op het Markermeer. Het IJ fungeert als buffer wanneer er bij hoog water niet gespuid kan worden op de Noordzee.

Aansluitende wateren

Van noord naar zuid:

Bruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal

In Amsterdam ligt de Piet Heintunnel onder het kanaal. Verder wordt het kanaal gekruist door vele bruggen. Van noord naar zuid zijn dit:

Sluizen in het Amsterdam-Rijnkanaal

Zie ook

Waterhuishouding Amsterdam-Rijnkanaal en Noordzeekanaal