Wanswerd

**Wanswerd**
Wânswert
Plaats in Nederland
	;
Situering
Provincie	Friesland
Gemeente	Noardeast-Fryslân
Coördinaten	53° 18′ NB, 5° 51′ OL
Algemeen
Oppervlakte	6,8 km²
- land	6,67 km²
- water	0,14 km²
Inwoners ; (2023-01-01)	235 ; (35 inw./km²)
Woningvoorraad	91 woningen
Overig
Postcode	9178
Netnummer	0519
Woonplaatscode	3210
Foto's
	Dorpsbeeld
Portaal	Nederland ; Friesland

Wanswerd (officieel, Fries: Wânswert, [’vɔ:ⁿzvət]^?) is een dorp in de gemeente Noardeast-Fryslân, in de Nederlandse provincie Friesland. Tot 2019 lag Wanswerd in de gemeente Ferwerderadeel. Wanswerd ligt ten noordoosten van Leeuwarden, tussen Birdaard en Marrum. Het dorp ligt aan een opvaart. In 2023 telde het dorp 235 inwoners.

Geschiedenis[bewerken | brontekst bewerken]

Uit archeologische vondsten in Wanswerd blijkt dat er tussen het 8e millennium v.Chr. en 3e millennium v.Chr. jagers in het gebied hebben gewoon. Wanswerd werd permanent bewoond sinds de Germaanse tijd; in het begin van de christelijke jaartelling werd een terp opgeworpen.

In de 13e eeuw werd de plaats vermeld als Wandelswert, in 1335 als Wandelsweert, vanaf de 15e eeuw kwamen spellingsvarianten voor als Wanswert, Wanswerd, Wanswird, Waenswirt, Wansward en Wanswart. De naam duidt waarschijnlijk op een bewoonde hoogte (wert) van de persoon Wandilo. De opvatting dat de plaatsnaam verwijst naar de Germaanse god Wodan is onwaarschijnlijk.

Sinds 1 januari 1999 is de officiële naam van het dorp het Friestalige Wânswert.

Kerk[bewerken | brontekst bewerken]

De kerk van het dorp, de Petruskerk is een eenbeukige kerk met een zadeldaktoren uit de 16e eeuw. Twee eeuwen later kreeg de kerk een nieuwe kap met tongewelf. De kerk was oorspronkelijk gewijd aan Petrus.

Molen[bewerken | brontekst bewerken]

Ten zuiden van het dorp staat de poldermolen Victor. Deze grondzeiler werd in 1867 gebouwd, als vervanging van zes kleinere poldermolens en drie tjaskers bij de polder die hij bemaalt.

Cultuur[bewerken | brontekst bewerken]

In Wanswerd is een dorpshuis, Eldorado geheten, dat is gevestigd in het voormalige schoolgebouw. Verder is er in het dorp een muziekvereniging Concordia, een toneelvereniging De Trochsetters en een dorpskrant.