Florisbad-schedel

Florisbad-schedel
	replica in het National Museum of Natural History, USA
Datering	259.000 BP
Periode	Middle Stone Age
Archeologische informatie
Vindplaats	Florisbad
Jaar	1935
Ontdekker	T.F. Dreyer
Collectie	Nationaal Museum, Bloemfontein
Portaal	Archeologie

De Florisbad-schedel is een schedelfragment van een vroege moderne mens,^[1]^[2]^[3]^[4]^[5] in 1932 door professor Thomas Frederick Dreyer in de buurt van Bloemfontein bij Florisbad in de Unie van Zuid-Afrika gevonden.^[6] Het schedelfragment is rond de 260.000 jaren oud, uit de periode van de Afrikaanse Middle Stone Age.^[7]

Naamgeving[bewerken | brontekst bewerken]

In het verleden werd de schedel beschreven als behorende tot Homo sapiens helmei, Homo africanthropus helmei^[8] of Homo helmei. Professor Dreyer benoemde in 1935 zijn vondst naar de financier van zijn opgraving kapitein Robert Egerton Helme.^[9]

Op verschillende plaatsen in Afrika hebben wetenschappers skeletdelen van vergelijkbare mensen gevonden, die er in vergelijking met de moderne Homo sapiens over het algemeen robuuster en archaïscher uitzien, maar niet archaïsch genoeg om ze bij de Homo heidelbergensis in te delen. Ze tonen een mozaïek van kenmerken: een sterk ontwikkelde wenkbrauwboog, laag voorhoofd, gebogen occipitaal bot, een grote wanddikte en een uitgesproken lang hoofd.^[10] Exemplaren in deze categorie omvatten naast die van Florisbad, onder andere ook OMO 2 (Kibish-formatie), Ethiopië (1967); Laetoli 18, Tanzania (1976) ; Eliye Springs (KNM-ES 11693), Kenia (1985) en Ileret (KNM-ER 999 en 3884), Kenia (1971 c.q. 1976).^[11]^[12]^[13] De gemiddelde hersencapaciteit van deze mensengroep wordt geschat op ca. 1.400 cc. en is daardoor iets groter dan die van de moderne mens (1.350 cl.).^[13]

Aangezien de vondst van Dreyer de eerste was waarvoor een aparte soortnaam gepubliceerd werd, worden al deze vroege moderne mensen van oudere datum wel gerekend tot Homo helmei.^[14] Meestal worden ze echter als vroege Homo sapiens beschouwd.

Werktuigen[bewerken | brontekst bewerken]

Bij dit schedelfragment vond Dreyer stenen werktuigen, die overeenkomsten vertonen met de industrie van de Middle Stone Age (Afrikaanse Middensteentijd).^[15]^[16] Deze technologie kwam voor in Afrika^[12]^[17] en wordt geassocieerd met de vroege moderne mens.^[18]^[19]

Homo naledi[bewerken | brontekst bewerken]

Zie Homo naledi voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Uit ongeveer dezelfde periode zijn in zuidelijk Afrika ook vondsten gedaan van een geheel andere mensensoort, Homo naledi. Deze is uiteindelijk door de vroege moderne mens verdrongen.

Bronnen en verwijzingen

Musea

National Museum, Bloemfontein

Literatuur

(en) Deacon, H. (1989). Late Pleistocene Palaeoecology and Archaeology in the Southern Cape, South Africa. In: Mellars, P. and Stringer, C. (eds.) The Human Revolution: Behavioural and Biological Perspectives on the Origins of Modern Humans. Edinburgh: Edinburgh University Press, 547-564.
(en) McBrearty, Sally; Brooks, Alison S. (2000).The revolution that wasn’t: a new interpretation of the origin of modern human behavior. In: Journal of Human Evolution 39, 453–563
(en) Klein, Richard G. (1999). The human career: human biological and cultural origins; second edition. Chicago: Univ. of Chicago Press
(en) Oppenheimer, Stephen. African origins^{[dode link]}. Bezocht: 21 februari 2011.

Voetnoten

↑ Oldest Known Homo Sapiens Fossils Found. Gearchiveerd op 8 augustus 2020.
↑ How Homo Sapiens Fossils Found in Morocco May Rewrite the Human Story
↑ Moderne mens is ouder dan gedacht. Gearchiveerd op 16 december 2022.
↑ Het oudst bekende haar van een mens gevonden. Gearchiveerd op 16 december 2022.
↑ 'Sensationele ontdekking', homo sapiens veel ouder dan gedacht
↑ (en) Thackeray, J Francis. (December 2010).Homo sapiens helmei from Florisbad, South Africa. In: The Digging Stick. Vol 27(3), december 2010. Pp. 13
↑ (en) Thackeray, J Francis (December 2010). Homo sapiens helmei from Florisbad, South Africa. In: The Digging Stick. Vol 27(3), december 2010, Pp. 13-14
↑ Homo africanthropus helmei is een andere naam die door de wetenschap gebruikt wordt. Een afbeelding van het Florisbad-schedelfragment is te zien op: https://www.msu.edu/~heslipst/contents/ANP440/sapiens.htm. Gearchiveerd op 11 oktober 2012.
↑ (en) Frere, John. Human Prehistory: Homo helmei. Bezocht: 22 februari 2011
↑ (ru) Zubov, Aleksandr Aleksandrovich. Homo helmei Dreyer, 1935: эволюционные и таксономические аспекты. Bezocht: 24 februari 2011.
↑ (en) Wood, Bernard ; Richmond, Brian G.(2000) Human evolution: taxonomy and paleobiology. In: Journal Anat. (2000) 196, pp. 19-60. Pag 50
↑ ^a ^b (en) Rightmire, G. Philip.(2009) Middle and later Pleistocene hominins in Africa and Southwest Asia. In: PNAS September 22, 2009 106( 38), pp. 16046-16050; doi: 10.1073/pnas.0903930106.
↑ ^a ^b (ru) Zubov, Aleksandr Aleksandrovich (2004). Поздний архаичный сапиенс как эволюционный пласт, послуживший базой дифференциации современного человечества : Международная конференция "Экология и демография человека в прошлом и настоящем". pp.38-40.
↑ (en) Barker, Graeme Archeology and the human Career: Revolutions, transformations, events. In: Bolender, Douglas J. (editor) (2010) Eventful Archaeologies: New Approaches to Social Transformation in the archeological record. New York: Stae University of New York. pag. 225
↑ Middle Stone Age is een Engelse benaming voor de periode uit de Afrikaanse geschiedenis, die bij 300.000 BP begint en rond ca. 50.000 BP eindigde.
↑ Rond dezelfde tijd ontstaat in Europa het Moustérien.
↑ (en) Klein, Richard G. (2000). Archeology and the Evolution of Human Behavior. Evolutionary Anthropology: (9),1, pp. 17–36, 2000. DOI: 10.1002/(SICI)1520-6505(2000)9:1. Pag. 24
↑ (en) Steele, Teresa E. (2003) Using mortality profiles to infer behavior in the Fossil record. In: Journal of Mammalogy, 84(2):418–430, 2003
↑ (en) Lahr, M. and Foley, R. (2001). Mode 3, Homo helmei, and the pattern of human evolution in the Middle Pleistocene. In: Barham, L. and Robson-Brown, K.(eds.) Human Roots: Africa and Asia in the Middle Pleistocene. Bristol: Western Academic & Specialist Press, pp. 23-40

Voorlopers en oude verwanten van de mens
Fossiel voorkomen	Geslacht	Soorten
7 - 4,4 Ma	Sahelanthropus	Sahelanthropus tchadensis
	Orrorin	Orrorin tugenensis
	Ardipithecus	Ardipithecus ramidus · Ardipithecus kadabba
4,3 - 2 Ma	Australopithecus	A. anamensis · A. afarensis · A. bahrelghazali · A. africanus · A. garhi · A. sediba
3,5 Ma	Kenyanthropus	Kenyanthropus platyops
2,5 - 1 Ma	Paranthropus	P. aethiopicus · P. boisei · P. robustus
tot heden	Homo	H. antecessor · H. cepranensis · H. denisova · Homo erectus (Javamens · Pekingmens) · H. ergaster · H. floresiensis · H. gautengensis · H. georgicus · H. habilis · H. heidelbergensis · H. helmei · H. neanderthalensis · H. rhodesiensis · H. rudolfensis · Homo sapiens (H. s. idaltu · Cro-magnonmens · Red Deer Cave-mensen)

[1] Oldest Known Homo Sapiens Fossils Found. Gearchiveerd op 8 augustus 2020.

[2] How Homo Sapiens Fossils Found in Morocco May Rewrite the Human Story

[3] Moderne mens is ouder dan gedacht. Gearchiveerd op 16 december 2022.

[4] Het oudst bekende haar van een mens gevonden. Gearchiveerd op 16 december 2022.

[5] 'Sensationele ontdekking', homo sapiens veel ouder dan gedacht

[6] (en) Thackeray, J Francis. (December 2010).Homo sapiens helmei from Florisbad, South Africa. In: The Digging Stick. Vol 27(3), december 2010. Pp. 13

[7] (en) Thackeray, J Francis (December 2010). Homo sapiens helmei from Florisbad, South Africa. In: The Digging Stick. Vol 27(3), december 2010, Pp. 13-14

[8] Homo africanthropus helmei is een andere naam die door de wetenschap gebruikt wordt. Een afbeelding van het Florisbad-schedelfragment is te zien op: https://www.msu.edu/~heslipst/contents/ANP440/sapiens.htm. Gearchiveerd op 11 oktober 2012.

[9] (en) Frere, John. Human Prehistory: Homo helmei. Bezocht: 22 februari 2011

[10] (ru) Zubov, Aleksandr Aleksandrovich. Homo helmei Dreyer, 1935: эволюционные и таксономические аспекты. Bezocht: 24 februari 2011.

[11] (en) Wood, Bernard ; Richmond, Brian G.(2000) Human evolution: taxonomy and paleobiology. In: Journal Anat. (2000) 196, pp. 19-60. Pag 50

[Rightmire-12] (en) Rightmire, G. Philip.(2009) Middle and later Pleistocene hominins in Africa and Southwest Asia. In: PNAS September 22, 2009 106( 38), pp. 16046-16050; doi: 10.1073/pnas.0903930106.

[Zubov-13] (ru) Zubov, Aleksandr Aleksandrovich (2004). Поздний архаичный сапиенс как эволюционный пласт, послуживший базой дифференциации современного человечества : Международная конференция "Экология и демография человека в прошлом и настоящем". pp.38-40.

[14] (en) Barker, Graeme Archeology and the human Career: Revolutions, transformations, events. In: Bolender, Douglas J. (editor) (2010) Eventful Archaeologies: New Approaches to Social Transformation in the archeological record. New York: Stae University of New York. pag. 225

[15] Middle Stone Age is een Engelse benaming voor de periode uit de Afrikaanse geschiedenis, die bij 300.000 BP begint en rond ca. 50.000 BP eindigde.

[16] Rond dezelfde tijd ontstaat in Europa het Moustérien.

[17] (en) Klein, Richard G. (2000). Archeology and the Evolution of Human Behavior. Evolutionary Anthropology: (9),1, pp. 17–36, 2000. DOI: 10.1002/(SICI)1520-6505(2000)9:1. Pag. 24

[18] (en) Steele, Teresa E. (2003) Using mortality profiles to infer behavior in the Fossil record. In: Journal of Mammalogy, 84(2):418–430, 2003

[19] (en) Lahr, M. and Foley, R. (2001). Mode 3, Homo helmei, and the pattern of human evolution in the Middle Pleistocene. In: Barham, L. and Robson-Brown, K.(eds.) Human Roots: Africa and Asia in the Middle Pleistocene. Bristol: Western Academic & Specialist Press, pp. 23-40

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]