Herstal

**Herstal**
Stad in België
	;
Geografie
Gewest	Wallonië
Provincie	Luik
Arrondissement	Luik
Oppervlakte; – Onbebouwd; – Woongebied; – Andere	23,36 km² (2021); 30,47%; 22,5%; 47,03%
Coördinaten	50° 40' NB, 5° 38' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners; – Mannen; – Vrouwen; – Bevolkingsdichtheid	40.666 (01/01/2023) ; 48,55% ; 51,45% ; 1740,95 inw./km²
Leeftijdsopbouw; 0-17 jaar; 18-64 jaar; 65 jaar en ouder	(01/01/2023); 22,25%; 59,2%; 18,55%
Buitenlanders	17,53% (01/01/2022)
Politiek en bestuur
Burgemeester	Frédéric Daerden (PS-H)
Bestuur	PS-H
Zetels; PS-H; PTB; Vert Herstal; MR; PP;	33; 19; 9; 2; 2; 1;
Economie
Gemiddeld inkomen	15.476 euro/inw. (2020)
Werkloosheidsgraad	16,77% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode; 4040; 4041; 4041; 4042	Deelgemeente; Herstal; Milmort; Vottem; Liers
Zonenummer	04
NIS-code	62051
Politiezone	Herstal
Hulpverleningszone	IILE-SRI
Website	www.herstal.be
Detailkaart
	ligging binnen het arrondissement Luik; in de provincie Luik
Portaal	België

Herstal (Waals: Hèsta) is een stad in de provincie Luik. De gemeente telt ruim 39.000 inwoners en fungeert in de praktijk als voorstad van Luik.

Kernen

Behalve de plaats Herstal zelf, bestaat de gemeente uit de kernen Milmort, Vottem en Liers.

Etymologie

De plaats wordt in de achtste eeuw vermeld, als Cheristalius of Haristalio. Deze naam is van Frankische oorsprong, meer specifiek vroeg Middelfrankisch. De naam bestaat uit de woorden hari (leger) en stal (plaats, rustplaats), oftewel 'rustplaats van het leger'.

Geschiedenis

De omgeving van Herstal werd reeds bevolkt door mensen van de Bandkeramische cultuur (7000-4500 v.Chr.). Ook overblijfselen uit de Urnenveldencultuur (7e en 6e eeuw v.Chr.) en de La Tène-periode (450-50 v.Chr.) werden aangetroffen.

De Romeinse periode liet haar sporen na: Heerbanen, overblijfselen van villa's en een tumulus, en mogelijk een brug. Op het eind van de 3e eeuw n.Chr. begon de wijnbouw zich in deze streek te ontwikkelen, welke pas in de 19e eeuw, mede door de industrialisatie van de streek, tot een einde kwam.

Herstal was een belangrijke bezitting van de Pepiniden, later Karolingen genoemd. Pepijn II van Herstal zou hier zijn geboren omstreeks 635. In de Frankische tijd werd een Karolingisch paleis gebouwd. Van 1096 tot 1740 was Herstal een vrije rijksheerlijkheid. In 1740 werd deze heerlijkheid gekocht door de Prinsbisschop van Luik, en maakte sindsdien deel uit van het Prinsbisdom Luik.

De economie werd gestimuleerd doordat Herstal een stopplaats voor schippers op weg naar Luik was. Vanaf de 13e eeuw kwam de steenkoolwinning op, en ook veel brouwerijen ontstonden langs de Maas. De kleinschalige steenkoolwinning werd geleidelijk aan meer geconcentreerd, teneinde investeringen te kunnen doen zoals de installatie van pompen om het water uit de groeven en mijnen te verwijderen. Andere ambachten die tot bloei kwamen waren de fabricage van sieraden en die van wapens. De landbouw omvatte graanteelt, wijnbouw, fruitteelt en hopteelt. Daarnaast speelde de visserij een belangrijke rol. Waterkracht leverde de energie voor tal van korenmolens.

Bij de onafhankelijkheid van België vermeldde geograaf Philippe Vandermaelen voor deze stad veel details over de metaalnijverheid en mijnbouw. Er waren 6032 inwoners. De inventaris omvat verder details over de natuurlijke omgeving, bodems en landbouwproductie (m.i.v. wijnbouw). Ook het wegennetwerk van toen is beschreven. De omschrijving door Vandermaelen geeft een interessante inkijk in het dagelijkse leven rond 1830.^[1]

De 19e eeuw liet industriële ontwikkeling zien. Herstal werd een belangrijke zetel van de wapenindustrie. Het achterland werd gekenmerkt door steenkoolmijnbouw. In de jaren '60 en '70 van de 20e eeuw verdween de mijnbouw, na een eeuwenlange geschiedenis, geheel.

Economie

De Belgische wapenproducent FN is in de gemeente Herstal gevestigd. Vroeger was hier nog veel meer (wapen)industrie.

In het noorden van de gemeente, aan de snelwegen E40 en E313 en direct ten noorden van het knooppunt Hauts-Sarts, ligt het bedrijventerrein Les Hauts-Sarts dat ongeveer 450 hectare beslaat. Er zijn 289 ondernemingen gevestigd die 7824 personen tewerkstellen (cijfers op 30/06/2008).

Bezienswaardigheden

De Pepijntoren (Tour Pépin), 16e-eeuws huis aan Place Licourt 13.
Het stadsmuseum (Musée communal) is gevestigd in het Maison de Lovinfosse uit 1664, een typisch gebouw in de stijl van de Maaslandse renaissance. Het museum bevat archeologische vondsten uit de prehistorie en Gallo-Romeinse tijd, Frankische grafvondsten, Karolingische voorwerpen en lokale industriële producten (waaronder FN-wapens).
Het Motorium Saroléa is een museum gevestigd in de voormalige motorenfabriek Saroléa, waar van 1900 tot 1960 diverse motorfietsen werden geproduceerd.
Ten noorden van Herstal ligt het laat-19e-eeuwse fort Pontisse als onderdeel van de fortengordel rond Luik.
De Pont de Wandre, een brug over de Maas die Herstal met Wandre verbindt en geopend werd in 1989.
Het arboretum van Herstal.

Kerken

De Sint-Oremuskapel is een goed bewaard romaans kerkje uit de 11e eeuw.
De Onze-Lieve Vrouwekerk
De Sint-Lambertuskerk
De Kerk van de Onbevlekte Ontvangenis te La Préalle
De Maagd der Armenkerk
De Onze-Lieve-Vrouw van Bijstandkerk te Pontisse

St-Oremuskapel (11e eeuw)
Panorama van Herstal
Stadsmuseum
Saroléa Museum

Zie ook

Lijst van beschermd erfgoed in Herstal

Natuur en landschap

Herstal ligt aan het Albertkanaal, tegenover het eiland Monsin, dat tussen het Albertkanaal en de Maas is gesitueerd en waar zich havens en industrie bevinden. Herstal is verstedelijkt, en heeft steenkoolmijnbouw gekend die in de jaren '60 van de 20e eeuw verdwenen is, al zijn enkele terrils nog aanwezig. De stad ligt in het laagterras van de Maas, op een hoogte van ongeveer 70 meter. Naar het westen toe neemt de hoogte toe tot 145 meter, en is men in Haspengouw. In het noorden wordt Herstal begrensd door de autoweg A3. De Spoorlijn 34 doorsnijdt Herstal.

Demografische ontwikkeling

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Bestuur en politiek

Samenstelling gemeenteraad 2019-2024

9

2

19

2

1

9 2 19 2 1

De 33 zetels zijn als volgt verdeeld:

■ PTB: 9

■ Vert Herstal: 2

■ PS-H: 19

■ MR: 2

■ PP: 1

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij	10-10-1976^[2]		10-10-1982		9-10-1988		9-10-1994		8-10-2000		8-10-2006^[3]		14-10-2012^[4]		14-10-2018
Stemmen / Zetels	%	35	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33	%	33
PS¹/PS-H²	58,52¹	26	46,41¹	18	47,53¹	18	56,29¹	23	51,98¹	21	50,86¹	20	51,06¹	20	49,01²	19
PSC	19,44	7	-		-		16,36	6	16,44	5	-		-		-
ECOLO¹/ Vert Herstal²	-		6,82¹	1	8,35¹	2	6,88¹	2	8,93¹	2	6,62¹	1	6,5¹	1	9,20²	2
PRL-MCC	-		-		-		-		10,89	3	-		-		-
MR	-		-		-		-		-		14,14	4	11,68	4	8,91	2
FDF¹/DéFI²	-		-		-		-		-		-		1,16¹	0	3,21²	0
RW	-		-		1,75	0	-		-		-		-		-
PTB¹/PTB+²	0,34¹	0	-		1,66¹	0	2,43¹	0	7,22¹	2	9,39²	2	13,99²	4	24,99¹	9
PCB¹/PC²	7,71¹	2	5,16¹	1	2,71²	0	1,61²	0	1,53²	0	-		-		-
DIC	1,38	0	-		-		-		-		-		-		-
ICH	-		21,03	8	-		5,8	1	-		-		-		-
DJL	-		11,16	3	-		-		-		-		-		-
GN	-		7,4	2	-		-		-		-		-		-
UPW	-		2,01	0	-		-		-		-		-		-
RAB	-		-		37,49	13	-		-		-		-		-
AGIR	-		-		-		6,54	1	-		-		-		-
FN	-		-		-		3,54	0	-		-		-		-
Bloc-W.	-		-		-		-		3	0	-		-		-
EPH Ensemble	-		-		-		-		-		18,99	6	-		-
EPH	-		-		-		-		-		-		13,72	4	-
Wall.d'Abord!	-		-		-		-		-		-		1,89	0	-
PP	-		-		-		-		-		-		-		5,18	1
Anderen^(*)	-		-		0,51	0	0,54	0	-		-		-		-
Totaal stemmen	23364		21444		20350		19640		21130		22731		21987		22476
Opkomst %					91,92		89,24		87,98		89,50		83,13		84,32
Blanco en ongeldig %	4,43		5,76		6,23		5,36		5,86		6,27		6,88		7,43