Naar inhoud springen

Kasselrij Waasland

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dit is een oude versie van deze pagina, bewerkt door NameUnused (overleg | bijdragen) op 22 okt 2021 om 23:51.
Deze versie kan sterk verschillen van de huidige versie van deze pagina.
Dit artikel gaat over de historische kasselrij Waasland. Voor de gelijknamige geografische streek in Vlaanderen, zie Waasland.
Kasselrij Waasland
Kasselrij Waas
Kasselrij van het graafschap Vlaanderen Vlag van Vlaanderen
Het wapenschild van het Land van Waas, met de raap.Kaart van
Historische regio
Tijdsperiode 1241-1795
Hoofdstad Sint-Niklaas
Oppervlakte 480 km²
Portaal  Portaalicoon   Geografie

Het Waasland was een kasselrij van het graafschap Vlaanderen tussen 1241 en 1795. Het was gelegen in de gelijknamige streek, Waasland. Het gebied werd omringd door de kasselrijen (in wijzerzin) Vier Ambachten, Land van Beveren, Land van Bornem, Land van Dendermonde en Oudburg, eveneens als het hertogdom Brabant.

Geschiedenis

Het Waasland werd een afzonderlijk rechtsgebied door de Keure van het Land van Waas, die in 1241 door gravin Johanna van Constantinopel werd verleend. Er werd een hoofdcollege geïnstalleerd dat de hoogste instantie van de streek was. Het bestond uit zeven schepenen en een baljuw. Zij hielden zich bezig met rechtszaken (zowel burgerlijk recht als strafrecht) in beroep die van de plaatselijke vierscharen kwamen, met het verdelen van belastingen en oorlogsbijdragen, en met het regelen van algemene bestuurszaken.[1]

Oorspronkelijk kwamen zij samen onder een linde op de Grote Markt. Vanaf 1518 deden zij dat in een houten gebouw. In 1541 werd er een gebouw gekocht op de Grote Markt, dat in de jaren daarna vergroot en verfraaid werd. Dit is het zogenaamde Landhuis van Waas, dat thans nog steeds zo bekend staat. De schepenbank van deze Keure vergaderde meestal in Sint-Niklaas, en zetelde daar haar Feodaal Hof van Waas om recht te spreken.[2][3][4][5]

De kasselrij sloot zich aan bij de Gentse Opstand tegen Keizer Karel V in 1539.

Deze Keure bleef van kracht tot het einde van de achttiende eeuw, bij het begin van de Franse overheersing. De traditionele bestuurlijke indeling ging op schop en de kasselrij Waasland werd deel van het Scheldedepartement.

Rechtsgebied

Het territorium van De Keure van Waes behelsde de volgende parochies:

Ze stonden onder gezag van de Graaf van Vlaanderen, gehorig aan het hoofdcollege van Waas.

Ook waren er de "apanagedorpen". Dit waren grotendeels onafhankelijke gebieden die slechts voor de lasten van de graaf of de vorst aan het hoofdcollege moeten gehoorzamen. Hierbij behoorden de parochies Beveren, Burcht, Eksaarde, Haasdonk, Rupelmonde en Temse, eveneens als enkele enclaves van de heerlijkheid Beveren in Sint-Niklaas, Belsele, Lokeren, Daknam en Haasdonk. Verder waren er nog de "vrije polders" Doel, Kallo, Kieldrecht en Verrebroek, die minder belastingen moesten betalen. En ten slotte waren er nog de "vazallen van de Keure" Kruibeke en Zwijndrecht die een afzonderlijk gerechtelijk statuut hadden maar wel de belasting van de Keure betaalden. Later werden gingen deze indelingen echter op schop, zodat alle parochies gelijk behandeld werden. Een belangrijke opmerking is dat sommige dorpen gedurende het ancien régime nog geen onafhankelijke juridische entiteit vormden. Meerdonk bijvoorbeeld was tot 1846 slechts een gehucht van Vrasene.

De hoogschepenen van Waas en andere edelen hadden talrijke bezittingen in het Land van Waas: zo bezat de prins van Arenberg heel wat poldergronden en heel Verrebroek. Onder de schepenen en baljuws vinden we de families Triest, Vander Sare, Vydt, Van Steelant, De Ghistelles, De Gruutere, Vander Gracht, De Moerman, De Jonghe, Keyaerts, Dullaert, Ramont, Van Pottelsberghe, ...[2]

Daarnaast waren er verschillende heerlijkheden, die onder bestuur stonden van de Wase adellijke families: Paddenschoot, Varebeke, Puyenbeke, Aarschot, Ter Elst, Het Beversche, Sleutelhof, Caudenborg enz.

Bestuursleden

Dit artikel is mogelijk incompleet; u kunt helpen door het uit te breiden.

Aan het Waas Leenhof verbleven verschillende belangrijke lieden uit oude Wase geslachten, die regionaal en lokaal het bestuur vormden. Sommige titles en functies waren erfelijk, waardoor het aanzien van deze families generatie op generatie groter werd. Ook dient te worden aangestipt dat het merendeel van de Wase scabinale geslachten en patriciërs onderling huwelijken aangingen, en duurzame verwantschappen ontstonden. Volgens de costuymen, moesten hoogschepenen zich vestigen in het Waasland, waardoor verschillende Leden van de Gentse adel zich vestigden in het Waasland.

Galerij

  • De Cipierage, de gevangenis van de kasselrij, met centraal het wapenschild van de Spaanse koning, boven dat van de graaf van Vlaanderen, en rechtsboven het wapen van het Waasland.
    De Cipierage, de gevangenis van de kasselrij, met centraal het wapenschild van de Spaanse koning, boven dat van de graaf van Vlaanderen, en rechtsboven het wapen van het Waasland.
  • Het Landhuis, de zetel van het hoofdcollege
    Het Landhuis, de zetel van het hoofdcollege
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kasselrij_Waasland&oldid=60216392"