Keizer Karel IV

Karel IV
Fragment van een votiefbeeld door Theodorik van Praag
Rooms-Duits (tegen-)koning en keizer
Regeerperiode	1346 - 1378
Verkiezing Herverkiezing	11 juli 1346 in Rhens 17 juni 1349 in Frankfurt
Kroning 2e kroning	26 november 1346 in Bonn 25 juli 1349 in Aken
Kroning (Italië)	6 januari 1355 in Milaan
Keizerskroning	5 april 1355 in Rome
Kroning (Arles)	4 juni 1365 in Arles
Tegenkoning	Günther (1349)
Voorganger	Lodewijk IV
Opvolger	Wenceslaus
Markgraaf van Moravië
Regeerperiode	1333 - 1349
Voorganger	Jan de Blinde
Opvolger	Jan Hendrik
Graaf van Luxemburg
Regeerperiode	1346 - 1353
Voorganger	Jan de Blinde
Opvolger	Wenceslaus I
Koning van Bohemen
Regeerperiode	1346 - 1378
Voorganger	Jan de Blinde
Opvolger	Wenceslaus IV
Huis	Luxemburg
Vader	Jan de Blinde
Moeder	Elisabeth I van Bohemen
Geboren	14 mei 1316 Praag, Bohemen
Gestorven	29 november 1378 Praag, Bohemen
Echtgenotes	1e Blanca van Valois 2e Anna van de Palts 3e Anna van Schweidnitz 4e Elisabeth van Pommeren
Religie	Rooms-katholiek

Karel IV (Praag, 14 mei 1316 — aldaar, 29 november 1378) was Duits koning vanaf 1346, koning van Bohemen vanaf 1347, koning van Italië vanaf 1355 en keizer van het Heilige Roomse Rijk vanaf 1355. Hij stamde uit het huis Luxemburg. Karel IV geldt als een van de belangrijkste keizers uit de late middeleeuwen en een van de invloedrijkste Europese vorsten van zijn tijd.

Jeugd

Karel was de zoon van Jan de Blinde, koning van Bohemen en de kleinzoon van Hendrik VII, de toenmalige Roomse keizer. Zijn moeder was Elisabeth I van Bohemen, de zuster van Wenceslaus, de laatste der Přemysliden. Bij zijn geboorte kreeg hij de naam Wenceslaus (Václav), naar de patroon van het Boheemse volk. Jan de Blinde liet zijn vrouw Elisabeth inkerkeren in het klooster van Mělník en nam zijn zoon mee naar Frankrijk. Wenceslaus werd opgevoed in Parijs en kreeg bij zijn vormsel de naam Karel. Hij huwde daar met Blanca van Valois, de halfzuster van de Franse koning.

Koningschap

In 1333 werd hij door zijn vader belast met het bestuur van Bohemen en Moravië. Zijn vader, gesteund door paus Clemens VI en de Franse koning Filips VI, wist, nog net voor zijn dood, te bewerken dat Karel in 1346 werd gekozen tot Duits tegenkoning, waarbij hij de bijnaam Pfaffenkönig kreeg. Zijn vader sneuvelde in de Slag bij Crécy, waar ook hij niet ongeschonden van terugkeerde. Hij werd de volgende graaf van Luxemburg. In 1353 deed hij afstand van de titel graaf van Luxemburg ten gunste van zijn halfbroer Wenceslaus, die hij het jaar daarop tot hertog verhief. Hij erfde ook de titel van koning van Bohemen.

In 1355 werd hij gekozen tot koning van Italië en enkele maanden later tot Duits keizer. Na zijn kroning in 1355 door de paus mocht hij zich pas echt Rooms keizer noemen. Toch was hij daarvoor ook al keizer, omdat onder zijn voorganger, Lodewijk de Beier, bepaald was dat een door de keurvorsten verkozen kandidaat al vóór zijn kroning door de paus rechtmatig koning van het Duitse Rijk was. In 1356 vaardigde hij de beroemde Gouden Bul uit die de wijze van verkiezing van de keizer van het Heilige Roomse Rijk door de zeven Duitse keurvorsten vastlegde. Vanaf 1365 werd hij bovendien koning van Bourgondië, datum van zijn kroning in de kathedraal Saint-Trophime in Arles.

Door zijn eigen vier huwelijken en door die van zijn kinderen verstevigde hij de macht in die landen.

Karel IV bekommerde zich voornamelijk om de uitbreiding en de welvaart van zijn erflanden. Hij bevorderde in Bohemen en Moravië de Franse en Duitse cultuur:

• Hij stichtte in 1348 de Universiteit van Praag, doordat hij zich sterk aangesproken voelde om de 'kostbare kennis die door de woeste aanval van de verderf zaaiende Zwarte Dood in alle koninkrijken van de wereld was verstikt'.
• Hij verleende bovendien de goedkeuring aan vijf andere universiteiten: Orange, Perugia, Siena, Pavia en Lucca.

• De oude burcht Hradcany (uit de negende eeuw) liet hij geheel verbouwen.
• Hij gaf de opdracht om de Sint-Vituskathedraal verder op te bouwen.
• Hij liet de Wenceslaskroon smeden.
• Hij vergrootte Praag aanzienlijk door de opdracht te geven voor de aanleg van de huidige Nieuwe Stad.
• Ook liet hij de Karelsbrug bouwen en vele andere bouwwerken.
• Hij schreef een autobiografie in eigen handschrift.

Huwelijken en kinderen

Karel IV huwde vier keer:

• Blanca van Valois (1316-1348), dochter van hertog Karel van Valois
  • Margaretha van Luxemburg (1335-1349), huwde in 1338 met koning Lodewijk I van Hongarije
  • Catharina van Bohemen (1342-1395), huwde in 1357 met aartshertog Rudolf IV van Oostenrijk
• Anna van de Palts (1329-1353), dochter van paltsgraaf Rudolf II van de Palts
  • Wenceslaus (1350-1351)
• Anna van Schweidnitz (1339-1362), dochter van hertog Hendrik II van Schweidnitz-Jauer
  • Elisabeth van Bohemen (1358-1373), huwde in 1366 met Albrecht III van Oostenrijk (1348-1395)
  • Wenceslaus, (1361-1419) Rooms-koning (1378-1400)
• Elisabeth van Pommeren (1348-1393), dochter van hertog Boguslaw V van Pommeren.
  • Anna van Bohemen (1366-1394), huwde in 1382 met koning Richard II van Engeland (1367-1400)
  • Sigismund (1368-1437), Rooms-koning (1411-1437)
  • Jan (1370-1396), hertog van Görlitz
  • Karel (1372-1373)
  • Margaretha (1373-1410), huwde in 1381 met burggraaf Jan van Nürnberg (1369-1420)
  • Hendrik (1377–1378)

Voorouders

Voorouders van Keizer Karel IV
Overgrootouders	Hendrik VI van Luxemburg (1252-1288) ∞ 1260 Beatrix van Avesnes (1242-1321)		Jan I van Brabant (±1252–1294) ∞ 1273 Margaretha van Dampierre (1251-1285)		Ottokar II van Bohemen (1232-1278) ∞ 1261 Cunigonde van Slavonië (1246-1285)		Rudolf I (rooms-koning) (1218-1291) ∞ 1245 Gertrude van Hohenberg (1225-1281))
Grootouders	Keizer Hendrik VII (1274-1313) ∞ 1260 Margaretha van Brabant (1276-1311)				Wenceslaus II van Bohemen (koning) (1271-1305) ∞ 1285 Judith van Habsburg (1271-1297)
Ouders	Jan de Blinde (1296-1346) ∞ 1310 Elisabeth I van Bohemen (1292-1330)
Keizer Karel IV (1316-1378)

Externe link

• Stamboom op Genealogy.eu van Miroslav Marek

Bronnen, noten en/of referenties

· ·

Rooms-Duitse keizers en koningen

---

vet = keizer · cursief = tegenkoning · ¹ = medekoning (in een deelrijk) · ² = afkomstig uit een andere dynastie

Mediabestanden

Zie de categorie Charles IV, Holy Roman Emperor van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.