Eumetazoa

Eumetazoa; Fossiel voorkomen: Ediacarium – heden
	Taxonomische indeling
Domein:	Eukaryota (Eukaryoten)
Rijk:	Animalia (Dieren)
	Onderrijk
	Eumetazoa; Bütschli, 1910
	Afbeeldingen op Wikimedia Commons
	Eumetazoa op Wikispecies
Portaal	Biologie

Eumetazoa of orgaandieren vormen een belangrijke clade in het dierenrijk: de zustergroep van de Porifera (sponzen).^[1]^[2]^[3] Vrijwel alle dieren behoren tot de Eumetazoa. Het zijn organismen met volledig gedifferentieerde weefsels, zoals bindweefsel, epitheel, zenuwweefsel en spierweefsel. De weefsels zijn georganiseerd in twee of drie kiembladen en differentiëren zich meestal tot echte organen. De embryonale ontwikkeling van Eumetazoa kenmerkt zich door een gastrula-stadium.

Sommige fylogenetici vermoeden dat de sponzen en Eumetazoa afzonderlijk zijn geëvolueerd uit eencellige organismen, wat zou betekenen dat het dierenrijk geen monofyletische groep is. Genetische onderzoeken en enkele morfologische kenmerken, zoals de aanwezigheid van choanocyten, wijzen echter op een gemeenschappelijke oorsprong.^[4]

Binnen de Eumetazoa kan onderscheid gemaakt worden tussen de Radiata (dieren die radiaal symmetrisch zijn) en de Bilateria (dieren die tweezijdig symmetrisch zijn). Wanneer Eumetazoa beschouwd wordt als een formeel taxon, wordt ze doorgaans gerangschikt als een onderrijk. De term Metazoa wordt, in tegenstelling tot Eumetazoa, vaak gebruikt om te verwijzen naar het algehele dierenrijk, dus als synoniem met Animalia.

Evolutie[bewerken | brontekst bewerken]

Zowel de interpretatie van het fossielenbestand als genetische analyses zoals de moleculaire klok wijzen er beiden op dat de evolutionaire oorsprong van de Eumetazoa in het Ediacarium (635–541 Ma) ligt.^[5] Van de vroegste vertegenwoordigers is waarschijnlijk maar weinig gefossiliseerd. Andere interpretaties van moleculaire klokken suggereren dat de Eumetazoa al eerder verschenen.^[6] De ontdekkers van Vernanimalcula, het oudste tweezijdig symmetrische diertje, beschrijven dat dit dier al leefde tijdens de Marinoïsche ijstijd in het Cryogenium, wat een nog vroegere oorsprong van de Eumetazoa impliceert.^[7]

Eumetazoa kenmerken zich door verschillende synapomorfieën (afgeleide kenmerken). Ze hebben een synaptisch zenuwstelsel, goed ontwikkelde gonaden, duidelijk te onderscheiden kiemlagen en een symmetrisch lichaam. Op celniveau zijn Eumetazoa te herkennen aan gap junctions, het basale lamina en gestreepte myofibrillen. Het ontbreken van dergelijke kenmerken bij sommige soorten is toe te schrijven aan een secundaire ontwikkeling.^[8]

Taxonomie[bewerken | brontekst bewerken]

Amphianthus sp. Neteldieren zijn een van de meest basale fyla binnen Eumetazoa.

Polyommatus icarus. Vlinders behoren tot de omvangrijke superstam Ecdysozoa.

Thysanozoon nigropapillosum, een mariene platworm behorend tot de superstam Platyzoa.

Weekdieren, zoals Strombus sinuatus, behoren tot de Lophotrochozoa of Spiralia.

Onderrijk: Orgaandieren (Eumetazoa)
- Radiata
  - Stam: Neteldieren (Cnidaria)
  - Stam: Ribkwallen (Ctenophora)
  - Stam: Myxozoa
- Bilateria
  - Superstam: Deuterostomia
    - Stam: Chordadieren (Chordata)
    - Stam: Kraagdragers (Hemichordata)
    - Stam: Stekelhuidigen (Echinodermata)
    - Stam: Xenacoelomorpha
  - Protostomia (Oermondigen)
    - Superstam: Ecdysozoa
      - Stam: Stekelwormen (Kinorhyncha)
      - Stam: Corsetdiertjes (Loricifera)
      - Stam: Peniswormen (Priapulida)
      - Stam: Rondwormen (Nematoda)
      - Stam: Paardenhaarwormen (Nematomorpha)
      - Stam: Fluweelwormen (Onychophora)
      - Stam: Beerdiertjes (Tardigrada)
      - Stam: Geleedpotigen (Arthropoda)
    - Superstam: Platyzoa
      - Stam: Platwormen (Platyhelminthes)
      - Stam: Buikharigen (Gastrotricha)
      - Stam: Raderdieren (Rotifera)
      - Stam: Haakwormen (Acanthocephala)
      - Stam: Tandmondwormen (Gnathostomulida)
      - Stam: Kransdiertjes (Cycliophora)
      - Stam: Micrognathozoa
    - Superstam: Lophotrochozoa
      - Stam: Pindawormen (Sipuncula)
      - Stam: Snoerwormen (Nemertea)
      - Stam: Hoefijzerwormen (Phoronida)
      - Stam: Mosdiertjes (Bryozoa)
      - Stam: Kelkwormen (Entoprocta)
      - Stam: Armpotigen (Brachiopoda)
      - Stam: Weekdieren (Mollusca)
      - Stam: Ringwormen (Annelida)
      - Stam: Slurfwormen (Echiura)

incertae sedis:

- Stam: Pijlwormen (Chaetognatha)
- Stam: Orthonectida
- Stam: Rhombozoa (Dicyemida)

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]

Ctenophora

Bronnen

↑ (en) Feuda, R., Dohrmann, M., Pett, W., Philippe, H., Rota-Stabelli, O. (2017). Improved Modeling of Compositional Heterogeneity Supports Sponges as Sister to All Other Animals. Current Biology 27 (24): 3864–3870.e4. PMID 29199080. DOI: 10.1016/j.cub.2017.11.008.
↑ (en) Pisani, D., Pett, W., Dohrmann, M., Feuda, R., Rota-Stabelli, O. (2015). Genomic data do not support comb jellies as the sister group to all other animals. Proceedings of the National Academy of Sciences 112 (50): 15402–15407. PMID 26621703. PMC 4687580.
↑ (en) Simion, Paul, Philippe, Hervé, Baurain, Denis, Jager, Muriel, Richter, Daniel J. (2017). A Large and Consistent Phylogenomic Dataset Supports Sponges as the Sister Group to All Other Animals. Current Biology 27 (7): 958–967. PMID 28318975. DOI: 10.1016/j.cub.2017.02.031.
↑ (en) Philippe, H., Derelle, R. & Lopez, P. (2009). Phylogenomics revives traditional views on deep animal relationships. Curr. Biol. 19 (8): 706–12. PMID 19345102. DOI: 10.1016/j.cub.2009.02.052.
↑ (en) Peterson KJ, Butterfield NJ (2005). Origin of the Eumetazoa: testing ecological predictions of molecular clocks against the Proterozoic fossil record. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (27): 9547–52. PMID 15983372. PMC 1172262. DOI: 10.1073/pnas.0503660102.
↑ (en) Blair, J. E., Hedges, S. B. (March 2005). Molecular clocks do not support the Cambrian explosion. Molecular Biology and Evolution 22 (3): 387–390. PMID 15537810. DOI: 10.1093/molbev/msi039.
↑ (en) Chen, J.-Y.; Bottjer, D.J.; Oliveri, P.; Dornbos, S.Q.; Gao, F.; Ruffins, S.; Chi, H (2004). Small bilaterian fossils from 40 to 55 million years before the Cambrian. Science 305 (5681): 218–222. PMID 15178752. DOI: 10.1126/science.1099213.
↑ (en) Hutchins M, Thoney D, Schlager N. (2003), Grzimek's Animal Life Encyclopedia, Volume 1: Lower Metazoans and Lesser Deuterostomes. Gale Group, Farmington Hills, pp. 10-11. ISBN 0-7876-7750-7.

[1] (en) Feuda, R., Dohrmann, M., Pett, W., Philippe, H., Rota-Stabelli, O. (2017). Improved Modeling of Compositional Heterogeneity Supports Sponges as Sister to All Other Animals. Current Biology 27 (24): 3864–3870.e4. PMID 29199080. DOI: 10.1016/j.cub.2017.11.008.

[2] (en) Pisani, D., Pett, W., Dohrmann, M., Feuda, R., Rota-Stabelli, O. (2015). Genomic data do not support comb jellies as the sister group to all other animals. Proceedings of the National Academy of Sciences 112 (50): 15402–15407. PMID 26621703. PMC 4687580.

[3] (en) Simion, Paul, Philippe, Hervé, Baurain, Denis, Jager, Muriel, Richter, Daniel J. (2017). A Large and Consistent Phylogenomic Dataset Supports Sponges as the Sister Group to All Other Animals. Current Biology 27 (7): 958–967. PMID 28318975. DOI: 10.1016/j.cub.2017.02.031.

[4] (en) Philippe, H., Derelle, R. & Lopez, P. (2009). Phylogenomics revives traditional views on deep animal relationships. Curr. Biol. 19 (8): 706–12. PMID 19345102. DOI: 10.1016/j.cub.2009.02.052.

[5] (en) Peterson KJ, Butterfield NJ (2005). Origin of the Eumetazoa: testing ecological predictions of molecular clocks against the Proterozoic fossil record. Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. 102 (27): 9547–52. PMID 15983372. PMC 1172262. DOI: 10.1073/pnas.0503660102.

[6] (en) Blair, J. E., Hedges, S. B. (March 2005). Molecular clocks do not support the Cambrian explosion. Molecular Biology and Evolution 22 (3): 387–390. PMID 15537810. DOI: 10.1093/molbev/msi039.

[7] (en) Chen, J.-Y.; Bottjer, D.J.; Oliveri, P.; Dornbos, S.Q.; Gao, F.; Ruffins, S.; Chi, H (2004). Small bilaterian fossils from 40 to 55 million years before the Cambrian. Science 305 (5681): 218–222. PMID 15178752. DOI: 10.1126/science.1099213.

[8] (en) Hutchins M, Thoney D, Schlager N. (2003), Grzimek's Animal Life Encyclopedia, Volume 1: Lower Metazoans and Lesser Deuterostomes. Gale Group, Farmington Hills, pp. 10-11. ISBN 0-7876-7750-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]