Jan Decleir

Voor de Nederlandse zanger, zie Jan de Cler

Jan Decleir
Jan Decleir, 2003.
Algemene informatie
Volledige naam	Jan Amanda Gustaaf Decleir
Geboren	Niel, 14 februari 1946
Land	België
Werk
Jaren actief	1967-
(en) IMDb-profiel
(mul) TMDb-profiel (en) AllMovie-profiel
Portaal    Film

Decleir op een affichebeeld voor "All For Love" (1993) - Blauwe Maandag Cie.

Jan Amanda Gustaaf Decleir (Niel, 14 februari 1946) is een Belgisch acteur. Decleir is toneelspeler, maar heeft als filmacteur een groter publiek en wereldvermaardheid bereikt.

Carrière

Decleir debuteerde als porno acteur in 1971 in de productie Mira van Fons Rademakers. Hierin speelde hij een verkrachter als tegenspeler van Willeke van Ammelrooy. In de theaterwereld verkreeg hij bekendheid door zijn acteerwerk bij de Internationale Nieuwe Scène voor het toneelstuk Mistero Buffo van Dario Fo. Hij trok jaren rond met zijn monologen Obscene Fabels van diezelfde Dario Fo. Bij het grote televisiepubliek werd Decleir bekend toen hij in 1976 de rol van Sil de strandjutter speelde in de gelijknamige televisieserie.

Bij kinderen is Decleir vooral bekend als Sinterklaas in het kinderprogramma Dag Sinterklaas (1993), dat telkens in de sinterklaastijd uitgezonden wordt op Ketnet. Hij nam jaarlijks deze rol op zich tijdens de intrede van de Sint sinds de start van het evenement in 2003 t/m 2018. In 2005 speelde hij in de Nederlandse familiefilm Het paard van Sinterklaas en het vervolg ervan Waar is het paard van Sinterklaas?. In 2009 kwam er dan een nieuw programma rond de Sint op de Vlaamse televisie met name Sinteressante dingen. In 2015 verscheen Decleir met de rest van de Sinterklaas-cast in de eerste Vlaamse Sinterklaasfilm Ay Ramon!. In 2019 werd Decleir vervangen door Wim Opbrouck. Jan Decleir speelde ook Koning Jozef in de jeugdserie Kulderzipken. In de saga rond Sinterklaas en Kulderzipken was Frans Van der Aa zijn tegenspeler.

Andere opmerkelijke rollen speelde Decleir onder meer in de voor een Oscar genomineerde film Daens (1993) waarin hij priester Adolf Daens vertolkte, Camping Cosmos (1996) van Jan Bucquoy waarin hij de minnaar van Harry vertolkte, Karakter, de film van Mike van Diem die een Oscar won (1997), Retour Den Haag (televisie, 1999), waar hij de rol speelde van premier Ruud Lubbers, Kruimeltje (1999) als de strenge Vader Keyzer van een weeshuis, Negen dagen van de gier (2001) en Stille Waters (2001). In 2003 speelde hij de rol van Angelo Ledda, een aan de ziekte van Alzheimer lijdende huurmoordenaar in de film De zaak Alzheimer. In 2006 speelt hij de rol van De Generaal in De Kavijaks, een vijfdelige serie die werd uitgezonden op de Nederlandse omroep KRO en later ook op de Vlaamse televisiezender VTM. In deze serie speelden overigens ook zijn kinderen: Jenne Decleir (1977) en Sofie Decleir (1970) een hoofdrol.

Jan Decleir kreeg verschillende keren een onderscheiding voor zijn acteerwerk. Zo kreeg de film Antonia waarin hij meespeelde een Oscar, evenals Karakter. Ook Daens werd voor een Oscar voor Beste Buitenlandse Film genomineerd. Op het filmfestival van Montreal kreeg hij de prijs van Beste Acteur voor zijn rol in de door Pieter Kuijpers geregisseerde film Off Screen. Op het Nederlands Film Festival ontving hij een Gouden Kalf voor zijn betekenis voor de Nederlandstalige film. Hij ontving de prijs van verdienste van de Vereniging van Vlaamse filmpers voor zijn gehele oeuvre in november 2005. In 2008 kreeg hij de prijs voor beste acteur op het Tiburon International Film Festival voor zijn rol in Man zkt vrouw.

Decleir liet de rol van de schurk in de Bond-film The World Is Not Enough (1999) aan zich voorbijgaan omdat hij het toneelspelen belangrijker vond. Hij weigerde ook een rol in Stanley Kubricks Eyes Wide Shut wegens verplichtingen in het theater. Ook een samenwerking met Peter Greenaway liet hij staan voor eerder aangegane afspraken.

In 2005 eindigde hij op nr. 13 tijdens de Vlaamse versie van de verkiezing van De Grootste Belg.

Decleir leidde enkele jaren Studio Herman Teirlinck. Hij vernieuwde de gerenommeerde toneelschool en haalde veel nieuwe docenten binnen: acteurs van de Blauwe Maandag Compagnie, STAN en anderen. Hij kon niet verhinderen dat steeds nieuwe bezuinigingsmaatregelen de werking van de school bemoeilijkten.

Decleir is de zoon van Rik Decleir en Caro Huyck, en heeft drie kinderen (Sofie, Jenne en Flor). Sofie is de dochter uit zijn eerste huwelijk met Christiane Daems (dochter van sopraan Raymonde Serverius). Jenne kwam voort uit zijn relatie met Caroline Van Gastel. Flor is de zoon uit zijn derde relatie met Brit Alen. Daarna is hij getrouwd met de Nederlandse Brechtje Louwaard. Zijn broer Dirk Decleir was eveneens acteur, maar kwam in 1974 om bij een verkeersongeval. Zijn zus Reinhilde Decleir, zijn zonen Jenne en Flor Decleir en zijn dochter Sofie Decleir acteren ook.

Voor de opnames voor de Nederlandse dramareeks Stellenbosch trok hij naar Zuid-Afrika.

In 2010/2011 speelde hij de rol van Lucifer in de voorstelling van Theater Zuidpool waarbij Vondels treurspelen Lucifer en Adam in ballingschap met elkaar gecombineerd werden tot een anderhalf uur durende voorstelling.

In 2011 weigerde hij de Gouden Erepenning van de Vlaamse Gemeenschap.

Op 7 april 2011 ontving hij van de Universiteit Antwerpen een eredoctoraat. In mei 2013 aanvaardde hij de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Algemene Culturele Verdienste.

Filmografie

Blauwe Maandag Compagnie - Ten Oorlog (1997) Jan Decleir als Richard motherfucker de derde.

• De familie Claus (2020) als Noël Claus
• Niet Schieten (2018) Albert Van den Abiel (Petje)
• De Ideale Wereld (2018) als Kapitein Vagius
• Ce Magnifique Gâteau! (2018) als de koning (stem)
• Tytgat Chocolat (2017) als Achille Verherstraeten
• Den Elfde van den Elfde (2016) als Hubert Geunings
• Ay Ramon! (2015) als Sinterklaas
• De surprise (2015) als Muller
• Flying Home (2014) als Jos Pauwels
• Met Man en Macht (2013) als Tony Verelst
• Finn (2013) als Luuk
• Nova Zembla (2011) als Petrus Plancius
• Marieke Marieke (2010) als Jacoby
• De schaduw van Bonifatius (2010) als Bonifatius
• Smoorverliefd (2010) als Bob
• Wickie de Viking (2010) als Vreselijke Sven (stem)
• Ob ihr wollt oder nicht! (2009) als Henning
• Les Barons (2009) als Lucien
• Soeur Sourire (2009) als Lucien Deckers
• Limo (2009) als professor Ploffermans
• Sinteressante dingen (2009) als Sinterklaas
• Stellenbosch (2008) als Bernard Castel
• Loft (2008) als Ludwig Tyberghein
• Waar is het paard van Sinterklaas? (2007) als oom Siem en Sinterklaas
• Man zkt vrouw (2007) als Leopold
• Firmin (2007) als Freddy White
• Blind (2007) als Dr. Victor Verbeecke
• Wolfsbergen (2007) als Ernst
• Koning van de Wereld (2006) als de trainer Max
• Kruistocht in spijkerbroek (2006) als de Graaf van Rottweil
• Zondvloed (2006)
• Verlengd weekend (2005) als Jos
• Het paard van Sinterklaas (2005) als oom Siem en Sinterklaas
• Een ander zijn geluk (2005) als Johnny De Flow
• Off Screen (2005) als John Voerman
• De Kus (2004) als de vader
• Matin calme (2004) als Jan
• Edelweißpiraten (2004) als Ferdinand Kütter
• Hij komt, hij komt ... De intrede van de Sint (2003–2018) als Sinterklaas
• De Passievrucht (2003) als Huib Minderhout
• L'Autre (2003) als de gynaecoloog
• De zaak Alzheimer (2003) als Angelo Ledda
• Vlucht der verbeelding (2003)
• Tijl Uilenspiegel (2003) stem
• SuperTex (2003) als Simon Breslauer
• Rosenstraße (2003) als Nathan Goldberg
• w817 (2003) als Vader Stadeus
• Piratenplaneet de schat van Kapitein Flint (2002) als John Silver
• Meiden van De Wit (2002) als Klaas De Wit
• Hop (2002) als Frans Misonne
• Villa des Roses (2002) als Brizard
• Stille Waters (2001) als Stan Moereels
• De Verlossing (2001) als Oscar
• De 9 dagen van de Gier (2001) als Viktor
• De Omweg (2000) als Joanna's vader
• Mariken (2000) als Archibald
• Lijmen/Het been (2000) als rechter Teugels
• Running Free (1999) als de Boss Man
• Kruimeltje (1999) als Vader Keyzer
• Shades (1999) als Freddy Lebecq
• Damiaan (1999) als bisschop Köckerman
• Taming the Floods (1999)
• S. (1998) als vriend van de moeder
• Karakter (1997) als Dreverhaven
• Camping Cosmos (1996) als Harry's vriend
• Kulderzipken (1995–1996) als Koning Jozef
• Antonia (1995) als Boer Bas
• Dag Sinterklaas (1992-1993) als Sinterklaas
• Beck - De gesloten kamer (1993) als Martin Beck
• Daens (1993) als Priester Daens
• Anchoress (1993) als Mason
• Dilemma (1990) als Leon Bekkers
• Koko Flanel (1990) als Azère
• Het Sacrament (1990) als Albert
• Het gezin van Paemel (1986) als Masco
• De Leeuw van Vlaanderen (1985) als Jan Breydel
• Zware jongens (1984) als een gevangene
• Jan zonder Vrees (1984) als Jan zonder Vrees (stem)
• Maria Danneels (1982) geeft commentaar
• Toute une nuit (1982)
• Het Verleden (1982) als Kees
• Tijd om gelukkig te zijn (1982) als de man
• Twee vorstinnen en een vorst (1981) als de vader
• Le Grand paysage d'Alexis Droeven (1981) als Jacob
• De Proefkonijnen (1979) als Jef
• Doodzonde (1978) als Marcels vader
• Une page d'amour (1978) als Ouvrier
• Pallieter (1976) als Bohumil
• Sil de Strandjutter (1976) als Sil Droeviger
• Verbrande brug (1975) als Charel
• Verloren maandag (1974) als de Katangees
• De Loteling (1973) als Jan Braems
• Rolande met de Bles (1972) als Renier Joskin de Lamarache
• Keromar (1971) als Odo
• Mira (1971) als Lander

Jan Decleir als beeldend kunstenaar

Jan Decleir, die voor zijn toneelopleiding enkele jaren les volgde op de Academie van Antwerpen, heeft verschillende tentoonstellingen op zijn naam. De afgelopen jaren werkte hij geregeld samen met Fred Bervoets en Hugo Claus. Dit resulteerde in tentoonstellingen in Galerij De Zwarte Panter. Ook als graficus maakte Jan Decleir zich verdienstelijk. In 2006 verscheen bij Ergo Pers de nieuwe dichtbundel van Erwin Mortier, Voor de Stad en de Wereld. Voor deze exclusieve uitgave maakte Jan Decleir vier etsen.

Trivia

• De moeder van Jan Decleir, Caro Huyck, was de zuster van Louisa Huyck, echtgenote van Nestor Gerard.

Mediabestanden

Zie de categorie Jan Decleir van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen, noten en/of referenties

---