Onderleider

Een onderleider of sifon (gewestelijk: grondpomp of grondduiker) is een duiker waarmee water van de ene waterloop (meestal) onder een ander water door loopt.^[1] Het onderscheid met een aquaduct is dat beide watergangen in de grond gelegen zijn.

Dit type duikers wordt bijvoorbeeld aangelegd als een gebied met eenzelfde peil wordt doorsneden door een watergang met een ander, afwijkend peil. Ook wordt dit soort constructies gemaakt om het water van de ene waterloop in het gebied vast te houden, bijvoorbeeld als het water van een beek van een betere samenstelling is dan het water van een kanaal.

Houten onderleiders of grondpompen waren al wijdverbreid in de 16e en 17e eeuw.

De constructie wordt tegenwoordig meestal van beton gemaakt. Het kan over een constructie gaan van een meter in doorsnede en een lengte van vijftig meter. Van de zijkant gezien heeft deze duiker een U-vorm. Deze constructies zijn niet populair daar er makkelijk verstopping kan optreden, doordat zwaarder materiaal, dat met het water wordt meegevoerd, zich op het laagste punt in de duiker verzamelt. Ze zijn dan ook vaak aan de instroomzijde (en soms ook bij de uitstroom) voorzien van een krooshek.

Enkele voorbeelden

Nederland

De Drentsche Aa onder het Noord-Willemskanaal tussen Paterswolde en Glimmen
De Roelinksbeek onder het Kanaal Almelo-Nordhorn
De Dinkel onder het Kanaal Almelo-Nordhorn tussen Denekamp en Tilligte
De Twickelervaart onder het Twentekanaal tussen Delden en Enter
De (Boven) Regge onder het Twentekanaal tussen Diepenheim en Delden
De Reest onder de Hoogeveense vaart tussen Meppel en IJhorst
De Bornse Beek onder het Twentekanaal
De Diepenheimse Molenbeek onder het Twentekanaal tussen Goor en Diepenheim
De Schipbeek onder het Twentekanaal tussen Diepenheim en Markelo
De Oelerbeek onder het Twentekanaal tussen Hengelo (Ov.) en Beckum
De Tjonger of Kuinder (zelfde rivier) en Boven Tjonger onder de Opsterlandse Compagnonsvaart tussen Oosterwolde (Friesland) en Makkinga
De Linge onder het Amsterdam-Rijnkanaal tussen Tiel en Maurik
De molengang tussen molen 2 en 3 van de molenviergang in Aarlanderveen onder de Aarlanderveense Wetering

België

Het Schipdonkkanaal onder het kanaal Gent-Brugge
De Siphon of De Sifon te Damme aan de Damse Vaart
De Jeker onder het Albertkanaal tussen Kanne en Eben-Emael
De Zwarte Beek onder het Albertkanaal in Beringen
De Schijn onder het Albertkanaal tussen Schilde en Wommelgem
De Grote Nete en Kleine Nete onder het Albertkanaal tussen Grobbendonk en Nijlen
De Barebeek onder het Kanaal Leuven-Dijle (sinds 1752) tussen Hofstade (Vlaams-Brabant) en Bonheiden

Zie ook

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Sifon^{[dode link]}. Aquo.

[1] Sifon^{[dode link]}. Aquo.

[1]