Zelhem
| ||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||
Zelhem is een plaats in de Nederlandse gemeente Bronckhorst in de provincie Gelderland (Achterhoek).
Geschiedenis
In een oorkonde uit het jaar 801 werd de naam Salehem voor het eerst genoemd. Een aantal jaren later werd in het dorp Zelhem een kapelletje gebouwd door St. Ludgerus (St. Liudger). Rond 800 schonk boer Helmbald in Zelhem een stukje grond aan de zendeling Liudger. De boer verzocht naderhand of hij en zijn zoon alsnog het vruchtgebruik kunnen krijgen over de helft van het stukje grond. Als tegenprestatie zal hij zorgen voor de verlichting van de kerk, dat wil zeggen de kaarsen. Na de dood van zijn zoon zal het hele perceel alsnog vervallen aan de kerk. Liudger gaat akkoord met de nieuwe regeling. De bijgestelde overeenkomst wordt vastgelegd in een acte en wel op 8 mei 801. Uit deze acte blijkt dat het gaat om een nieuwe ontginning nabij de boerderij van Helmbald en zijn zoon. Van wortels ontdaan, zoals er nadrukkelijk bij wordt vermeld. De ontginning wordt in de acte aangeduid met de naam Widapa. Veel vermeldt de acte van 801 niet over Zelhem. Enkel dat er een nederzetting was met de naam Salehem en dat er ene Helmbald, zoon van Heribald, boerde met zijn zoon. In de acte wordt voor het eerst een veldnaam genoemd die ooit in Zelhem is opgetekend: Widapa[1]. Volgens historicus Ed Harenberg is Widapa identiek aan Wideplo en Weppele en is thans terug te vinden in de buurtschap Bekveld in de gemeente Bronckhorst.[bron?] Op die locatie (nabij het gemeentekantoor) is in 2001 ter gelegenheid van het 1200 jarig jubileum van de voormalige gemeente Zelhem een herdenkingsmonument opgericht.
In de 10e en 12e eeuw was de parochie Zelhem onderdeel van het Graafschap Lohn.[2].
Tussen 1450 en 1500 kreeg de kerk van Zelhem zijn huidige vorm. Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de kerk grotendeels verwoest. Ze werd echter meteen weer opgebouwd en vormt nog steeds het middelpunt van Zelhem.
In 1829 telde de gemeente Zelhem ruim 2800 inwoners; een eeuw later waren het er bijna 5800 en tegen het eind van de twintigste eeuw waren het er ruim 11.000.
Tot 2005 was Zelhem een zelfstandige gemeente, maar ten gevolge van een gemeentelijke herindeling werd Zelhem toen samengevoegd met de buurgemeenten Hummelo en Keppel, Steenderen, Hengelo en Vorden tot de gemeente Bronckhorst. Op 30 januari 2008 is de stichting Dorpsraad Zelhem en omstreken opgericht. Deze stichting behartigt de belangen van de inwoners van de voormalige gemeente Zelhem bij de nieuwe gemeente Bronckhorst.
Dorp en omgeving
- Zelhem noemt zich 'Het Groene Hart van de Achterhoek'. De oude kern is behoorlijk gemoderniseerd. In 2004 is ter afsluiting van een herinrichtingsproject de Markt in het centrum feestelijk heropend.
- Zelhem houdt veel oude tradities nog in ere: 's avonds om 21 uur luidt bijvoorbeeld nog altijd de papklok.
- Aan de Hummeloseweg in de buurtschap Wittebrink vindt men de Wittebrinkse Molen, een gerestaureerde beltmolen.
- De omgeving is afwisselend: enk, broek en veen.
- Landgoed 't Zand (nu: Landgoed De Hoenderkamp) is een vanaf 1935 ontginningsgebied van circa 350 hectare bos, weilanden en akkers.
- Het langeafstandswandelpad het Pieterpad loopt door het dorp.
Evenementen
- De jaarlijkse Achterhoekse Paardendagen (APD).
- Jaarlijks het 'Mega Piraten Festijn'.
Geboren in Zelhem
- H.E. Knaake (Herman Eduard, 1863-1948), (inter-) nationaal bekende kunstschilder
- Dr. W.L. Bouwmeester (Willem Laurens, 1874-1939), kunstschilder en auteur
- Hedzer Rijpstra (11 mei 1919), oud-politicus CHU
- Jan Remmelink (1922-2003), (straf)rechtsgeleerde
- Leo Klein Gebbink (9 januari 1968), hockeyinternational
Zie ook
Externe links
- Informatie over Zelhem
- Oudheidkundige Vereniging Salehem van Zelhem
- Informatie over het heden en verleden van Zelhem
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 
· · 