Urk
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.png)
Urk (ⓘ) is een voormalig eiland en huidige gemeente in Nederland. Met Sjabloon:Inwonertal NL gemeente inwoners (Sjabloon:Inwonertal NL datum, bron: CBS) op een oppervlakte van circa 11,54 km² (en 98,36 km² water) is Urk qua oppervlakte verreweg de kleinste gemeente van de Nederlandse provincie Flevoland. Tot de gereedkoming in 1939 van de dijk die Urk met Lemmer verbond, was Urk een eiland in het IJsselmeer, de voormalige (tot de afwerking van de Afsluitdijk in 1932) Zuiderzee. In 1942 werd de Noordoostpolder drooggemalen, maar voor de inwoners van Urk leeft het eilandgevoel nog steeds; men woont bijvoorbeeld niet in Urk maar op Urk.
Urk kan worden omschreven als de meest kerkelijke gemeente van Nederland. Het is een zeer hechte en gesloten gemeenschap. Het plaatselijke dialect, het Urkers, is nog buitengewoon vitaal en wijkt veel af van de andere dialecten uit de omgeving. Urk heeft ook zijn eigen volkslied. Het Urker volkslied wordt voornamelijk gezongen tijdens de jaarlijkse aubade op Koninginnedag en overige officiële gelegenheden. Urk heeft heden ten dage verreweg de grootste vissersvloot van Nederland.
Geografie
Rond het IJsselmeer bevindt zich een boog van keileemopduikingen, die ontstaan zijn in het Pleistoceen: Texel, Wieringen, Urk, de Voorst, Gaasterland. Ten zuiden van die boog heeft zich, als gevolg van smeltwater, een meer gevormd, het latere Almere. Ten noorden van de keileembult van Urk stroomde de Vecht in het Almere. Ten zuiden van Urk stroomde de IJssel met haar zijarmen. De keileembult van Urk reikt tot een hoogte van 9 meter boven NAP.
Door het warmer worden van het klimaat, rees de zeespiegel. Rond 1200 werd de Zuiderzee gevormd, en werd Urk net als Schokland, Marken en Wieringen een eiland. Doordat er geen beschoeiing was, werden in de loop van de tijd grote stukken van het eiland afgeslagen. De zuidwestzijde, die loodrecht uit zee oprees, noemde men het Hoge Klif. Rond 1700 is het eiland door de stad Amsterdam van een zeewering voorzien.
Geschiedenis
De oudst bekende vermelding van de naam 'Urk' is de schenkingsakte uit 966 van keizer Otto I aan het Sint-Pantaleonsklooster te Keulen. De tekst luidt:
cuiusdam insulae medietatem in Almere, que Urch vocatur
de helft van een zeker eiland in het Almere, dat Urch genoemd wordt— Schenkingsakte van keizer Otto I
Zoals voor vele geïsoleerde bevolkingsgroepen het geval was, werden er ook over de Urkers verschillende uiteenlopende karakterschetsen gegeven, variërend van gastvrij en een groot gevoel van eigenwaarde tot koppig en ongedisciplineerd, taai en vasthoudend. Deze laatste beschrijving wordt ondersteund doordat de Urkers in de afgelopen eeuwen vele rampspoeden en drastische veranderingen van leefomstandigheden de baas zijn gebleven, mede doordat het voormalige eiland opgebouwd is uit keileem. Dit keileem is een taaie weinig doorlatende grondstof, waardoor het uitermate geschikt was om het voormalige eiland Urk te beschermen tegen de grillen van de voormalige Zuiderzee.
Eigendom
In de 10e eeuw was er al sprake van een vaste bewoning wat blijkt uit de hierboven vermelde schenkingsakte. Uit deze akte is ook af te leiden dat Urk toen eigendom was van het Sint-Pantaleonsklooster te Keulen. In de 13e eeuw kwam Urk in handen van de graven van Holland en later bij de burgemeester van Enkhuizen. Tussen 1614 en 1660 was deze heerlijkheid in bezit van het geslacht Van de Werve. In 1660 kwam het eiland onder het bestuur van Amsterdam te liggen. Het ambachtsheerlijkheid van Urk en Emmeloord werd door verschillende Amsterdamse regenten zoals Andries de Graeff, Nicolaas Witsen, Hendrik Daniëlsz Hooft en Jan Elias Huydecooper bestuurd. Amsterdam verstevigde met deze aankoop haar positie in de handel, omdat Urk het centrale punt in de Zuiderzee was waar alle scheepvaart routes langs liepen.
Van 1660 tot 1792 behoorden Urk en Emmeloord (het noordelijkste dorp van Schokland) tot de stad Amsterdam. Tot 1950 hoorde Urk bij de provincie Noord-Holland. Tot 1986 hoorde Urk bij de provincie Overijssel. Tegenwoordig hoort de gemeente bij Flevoland. Hiermee is Urk de enige gemeente in Nederland die in drie provincies heeft gelegen.
De aansluiting op het vasteland
Urk werd in 1939 in het kader van de Zuiderzeewerken verbonden met een dijk voor de aanleg van de Noordoostpolder. Bij de opzet van die polder werd het dorp echter volledig buiten de planning gehouden. De Urker bevolking werd door de Nederlandse wetenschappers in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog zelfs voor 'achterlijk' versleten, incapabel voor het werk op het land.
Met deze denkbeelden werd in de jaren '30 de nieuwe 'Urkerpolder' opgezet. Om het Urker probleem (het eiland was overbevolkt, kende veel ziekten en veel armen en de visserij werd als 'ten dode opgeschreven' beschouwd) op te lossen werd zelfs het voorstel gedaan om dan maar de helft van de bevolking en de toekomstige aanwas "uit te stooten" (verhuizen). Dit voorstel haalde het niet, maar het was duidelijk dat de Urkers niet werden opgenomen in de plannen: De polder werd hernoemd tot 'Noord-Oostelijke Polder' om de gedachte aan Urk zoveel mogelijk op de achtergrond te houden. Hoewel het eiland dus al in 1939 met het land verbonden was kreeg het dorp pas in 1948 een wegverbinding. De bevolking van Urk werd ook niet in de bewoning betrokken, daar zij niet voldeed aan de "modelbevolking" die voor de polder moest worden aangetrokken. Zelfs de vraag van een Urker burgemeester aan ingenieur Sikke Smeding, die verantwoordelijk was voor de inrichting van de polder, of Urker studenten aan de landbouwschool in Meppel kans maakten op een boerderij in de polder, in reactie op de overbevolking van Urk, leverde slechts een enkele toewijzing van een boerderij op. De visserij liep door de Zuiderzeewerken grote schade op; met de komst van de Noordoostpolder verdwenen visgronden, (hetgeen zich in de beginjaren soms uitte in een vijandige houding tegen de nieuwe bewoners) en door het verlies van het IJsselmeer was de Urker vissersvloot gedwongen om zich te verplaatsen naar andere havens aan de Noordzee en Waddenzee.
Urk tijdens de Tweede Wereldoorlog
De Duitse bezetting liet ook Urk niet onberoerd. Als klein en tamelijk geïsoleerd vissersdorp had Urk tijdens de eerste oorlogsjaren geen permanente bezetting. De Noordoostpolder was nog niet drooggemalen, waardoor Urk nog steeds slecht bereikbaar was via het land. Razzia’s hadden doorgaans dan ook weinig resultaat, omdat de Urkers de Duitse boten van ver aan zagen komen over het water. Een uitzondering was de ‘grote razzia’ van 18 november 1944, waarbij de Duitsers Urk via de polder naderden en in één keer 80 mannen en jongens konden oppakken.
Urk was vanuit de lucht een makkelijk oriëntatiepunt voor geallieerde vliegers die raids op Duitsland uitvoerden. In de loop van de oorlog werd het in de lucht boven Urk dan ook steeds drukker. Geallieerde vliegers die neerstortten boven de Noordoostpolder werden soms door Urkers verborgen. Een pilotenlijn liep van Urk via de bootdienst naar Enkhuizen. Gesneuvelde vliegers vonden een rustplaats op de begraafplaats van het Kerkje aan de Zee.
Vanaf 1944 kreeg Urk te maken met permanente bezetting door de Duitsers. Een NSB-burgemeester werd aangesteld. Naarmate de oorlog vorderde werd de voedselsituatie nijpender, maar echt honger leed men op Urk niet. Enkele kinderen uit het westen vonden als bleekneusjes zelfs onderdak bij Urker gezinnen, waar altijd wel wat vis op tafel stond.
De visserij had sterk te lijden onder de bezetting. In de loop van de oorlog vorderde de bezetter het grootste gedeelte van de Urker bottervloot en raakten veel Urkers hun broodwinning kwijt. Na de oorlog werden de meeste botters verspreid over Europa teruggevonden en kon de Urker vloot opnieuw worden opgebouwd.
De bevrijding van Urk vond plaats op 17 april 1945, enkele weken voor de capitulatie. Op 20 april werden de eerste Canadezen op Urk warm onthaald. Enkele Urkers vonden tijdens de Duitse bezetting de dood. Hun namen zijn vereeuwigd op het oorlogsmonument bij het Kerkje aan de Zee.
Na de oorlog
De bevolking van Urk verdubbelde na de Tweede Wereldoorlog. De enorme bevolkingsdruk leidde in de jaren '50 mogelijk niet tot deportaties vanwege het feit ook in andere delen van Nederland grote woningnood heerste. Om de druk wat te verlichten werd uiteindelijk besloten tot grenscorrecties met de in 1962 gevormde gemeente Noordoostpolder. De woningnood is echter gebleven en veel Urkers zijn daarom (onder andere) in het aangrenzende Tollebeek en Emmeloord gaan wonen.
In de jaren '60 keerde het economisch tij toen op Urk een visafslag werd geopend en een levendige visindustrie ontstond. De Urker visafslag is de grootste van Nederland.
De schedelkwestie
Sommige wetenschappers hebben lange tijd gedacht dat op Urk het "oer-Nederlandse ras" bewaard zou zijn gebleven. Dit leidde tot onderzoeken naar de schedelomvang van de bevolking in de jaren '30 (o.a. door de Friese arts Jan Tjittes Piebenga) en zelfs tot de roof van schedels uit Urker graven in het kader van wetenschappelijk onderzoek (onder andere in 1877 door de Hilversumse arts Johannes Fredericus van Hengel, die middels een wisseltruc 3 schedels wist te ontvreemden en ze doorspeelde aan de Universiteit van Utrecht). Een zestal daarvan bleef nog tot begin 21e eeuw in het bezit van diverse Nederlandse universiteiten en de Duitse universiteit van Göttingen. Het hele schedelonderzoek leverde echter nauwelijks wetenschappelijke resultaten op. In 2005 werden deze feiten op Urk door onderzoek ontdekt en bekendgemaakt. De universiteiten weigerden echter de schedels terug te geven, wat bewoners in 2007 heeft aangezet tot het oprichten van het Comité Urker Schedels, om op die manier te proberen de schedels op het eiland terug te krijgen. In september 2009 stelde de ethische adviescommissie van de Nederlandse Museumvereniging het comité in het gelijk.[1] Op 5 juni 2010 werden zes schedels in een ceremonie annex kerkdienst teruggegeven.[2]
Symboliek
Vlag
In 1964 is door de stichting voor Banistiek en Heraldiek in Muiderberg een ontwerp gemaakt voor een gemeentevlag. De omschrijving van de vlag luidt: "blauw met een witte schelvis, langs de bovenzijde van de vlag een smalle, in twee horizontale banen van rood en wit verdeelde zoom en langs de onderzijde van de vlag een smalle, in twee horizontale banen van rood en wit verdeelde zoom, de zomen met een hoogte van elk 1/6 van de totale vlaghoogte".
Dit ontwerp is in 1965 door de gemeenteraad vastgesteld.
Wapen
Aan de gemeente Urk is bij Koninklijk Besluit van 26 november 1819 een wapen verleend. De beschrijving op het wapendiploma luidt: "Zijnde van lazuur, beladen met een schelvis in zijne natuurlijke kleur".
De kleur lazuur, ook wel aangeduid als ultramarijn, is een verfstof, en in de heraldiek de normale benaming voor "blauw". De sterke binding die de vissersgemeenschap met de zee heeft wordt door de blauwe kleur tot uitdrukking gebracht.
Het feit dat Urk van oudsher een vissersgemeenschap is wordt uitgedrukt in de schelvis. Deze heeft van nature de volgende kleuren: de rug is donker groenbruin, de flanken zilverwit en de buik wit. Verder is de vis herkenbaar aan de kindraad. De heraldische etiquette verbiedt echter in een wapen het gebruik van metaal op metaal of van kleur op kleur. Op voorstel van de Hoge Raad van Adel wordt daarom sinds 1955 de schelvis in zilver afgebeeld.
Economie
De belangrijke economische pijler van het dorp is de visserij. Van oudsher waren de Urkers aangewezen op de visserij en, in mindere mate, op de landbouw om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Armoe was troef want de visserij was niet altijd succesvol. De visserij was ook gevaarlijk. Bij het vissersmonument staan de namen van alle verdronken vissers vermeld.
De kentering voor Urk kwam met de afsluiting van de Zuiderzee in 1932. De Afsluitdijk maakte voorgoed een einde aan de Zuiderzee en ook de dagen van het eiland Urk waren geteld. De zoute Zuiderzee werd een zoet IJsselmeer en volgens de deskundigen zou het met de visserij op Urk wel gauw zijn afgelopen. Het IJsselmeer bood immers te weinig ruimte om iedereen een plaats te bieden voor de uitoefening van visserij en de Noordzee zou eveneens onbereikbaar worden omdat Urk vrijwel midden in Nederland lag.
Die verwachting is niet uitgekomen. Het wordt wel 'het Wonder van Urk' genoemd. De Urkers gingen hun geluk beproeven op de Noordzee. Grotere kotters werden gebouwd. De visafslag op Urk groeide gestaag verder. Tot eind jaren '70 werd de vis nog veelal aangevoerd via de Urker haven. Na die tijd werden de kotters te groot om over het IJsselmeer naar de thuishaven te komen en werd de vis per vrachtwagen vanuit zeehavens als IJmuiden, Harlingen, Delfzijl, Lauwersoog aangevoerd om op Urk te worden verhandeld. Rond de visafslag groeide een enorme visverwerkende industrie. Jaarlijks wordt naar schatting zo'n twee miljard aan vis geëxporteerd naar landen als Italië, Frankrijk etc. Ondanks het feit dat de visindustrie redelijk succesvol is blijft Urk economisch gezien een zwakke gemeente. In 2006 lag het gemiddelde inkomen maar liefst 16% onder het landelijk gemiddelde en daarmee was Urk de armste Nederlandse gemeente.
Winkelen
De gemeente Urk telt vier winkelcentra:
- Winkelcentrum Oud Urk (voorheen genaamd: Wijk 2)
- Winkelcentrum Urkerhard
- Winkelcentrum De Hofstee
- Winkelcentrum Pyramideweg
Markten
Bij het Winkelcentrum Urkerhard is er markt op zaterdag van 09.00 - 13.00 uur.
Op de zaterdag voor Pinksteren (Urkerdag) wordt er markt gehouden op het haventerrein.
Demografie
In veel opzichten is de gemeente Urk een buitenbeentje binnen Nederland. Dit heeft met name te maken met het feit dat Urk een voormalig eiland is, zijn eenzijdige economie en het orthodox protestantse geloof dat door het merendeel der bevolking wordt aangehangen. Ook op demografisch vlak is Urk een bijzondere plaats. De gemeente Urk heeft het hoogste vruchtbaarheidscijfer van Nederland met ongeveer 21,8 kinderen per 1.000 inwoners tegen 11,4 voor het landelijk gemiddelde. Als gevolg hiervan heeft Urk met 32,2% het hoogste percentage jongeren tot 14 jaar en met 8% het laagste percentage 65+ers. Samen met de eveneens orthodox christelijke gemeenten Staphorst en Bunschoten ligt het percentage van huishoudens met kinderen hier het hoogst. De gemeente Urk wijkt op economisch, religieus en demografisch gebied alsmede voor wat betreft het gemiddelde inkomen sterk af van de Nederlandse gemiddelden.
Cultuur en recreatie
Bezienswaardigheden
- Vuurtoren
- Vissersmonument
- Kerkje aan de Zee
- Urk telt 33 rijksmonumenten.
- Bethelkerk
- IJsvlet
- Urker Museum 'Het Oude Raadhuis'
- IJsselmeervisafslag
- Urker Kerkorgels
Begraafplaatsen
- Kerkje aan de Zee
- Holkenkamp
- De Vormt
Urker koren
Naast de bekendheid door de visserij is Urk ook bekend geworden door de grote hoeveelheid zangkoren die het dorp rijk is.
Jaarlijks worden verschillende evenementen georganiseerd waaraan de verschillende koren hun medewerking verlenen.
Enkele bekende Urker koren zijn:
- Chr. Urker Visserskoor Crescendo
- Chr. Jong Mannenkoor Soli Deo Gloria
- Urker Mannenkoor Hallelujah
Zie ook: Lijst van Urker korenEvenementen
- Januari - Oranje Concert, laatste zaterdag van januari in de Bethelkerk
- Februari - Biddag Concert, tweede woensdag van februari in de Rehobothkerk
- Februari - Urk in Wintersferen, in en rondom de oude dorpskern
- Mei - Zang op Hemelvaart, Urker koren zingen op Hemelvaartsdag in de Visveiling Urk
- Mei - Urkerdag, de zaterdag voor Pinksteren in en rondom de oude dorpskern
- Mei - Visserijdagen (even jaren), het weekend na Hemelvaartsdag op en rondom het haventerrein
- Mei t/m Augustus - Windmolenloop
- Juli/Augustus - Zingen in de Zomer, elke werkdag in de zomervakantie in het Kerkje aan de Zee
- Juli/Augustus - Zingen in de Zomer, elke woensdagavond in de zomervakantie in de Bethelkerk
- Augustus - Kunst op de Botermarkt, Urker kunstenaars werken en exposeren in het oude dorp
- September - Fish-Potato Run, tweede zaterdag van september
- September/Oktober - Taartvluchten voor postduiven
- Oktober - Maritime & North Sea Fish Expo (even jaren)
- December - Zingen in de Winter
Legende van de Ommelebommelestien
Daar waar baby's in de Nederlandse volksmond voornamelijk door de ooievaar gebracht worden, moet de Urker vader volgens een bekende Urker legende een roeitocht maken naar de 'Ommelebommelestien' (stien = steen) om de baby op te kunnen halen. Deze steen ligt ongeveer 30 meter van de kust af in het IJsselmeer.
In de legende komt een ooievaar uit Egypte naar de steen toe om de baby's erin te leggen. Wanneer de baby op het punt stond om geboren te worden, moest de vader al roeiend de verloskundige naar het eiland Schokland meenemen om de sleutel tot de steen op te halen. Hierna moest de vader met de verloskundige richting de 'Ommelebommelestien' toe roeien om de baby op te kunnen halen. Tegenwoordig kan de vader met de auto naar Schokland toe rijden, aangezien beide voormalige eilanden drooggelegd zijn, maar volgens de legende moet de vader nog steeds roeien. Bij de steen aangekomen moest de vader vervolgens zoeken naar de deur van de steen om binnen te komen. Dit was geen gemakkelijke taak aangezien de deur onderwater te vinden was.
Zodra de deur werd gevonden, moest een kleine prijs voor de baby worden betaald. Traditioneel één Nederlandse gulden voor een meisje en twee voor een jongen.
De moeder zou volgens de legende in bed worden gehouden met een spijker door haar rechter voet, waar zij de geboorte van het kind zou vieren. Wanneer een Urker man werd gevraagd of hij al naar Schokland was geweest, werd er eigenlijk gevraagd of hij al kinderen heeft.
Kerkgenootschappen
Vanouds was Urk een bolwerk van de Gereformeerde Kerk en de Anti-Revolutionaire Partij (in 1980 opgegaan in het CDA). Sinds de jaren zeventig is met name de positie van de Christelijke Gereformeerde Kerk sterk gegroeid (ten koste van de Gereformeerde Kerk) en is de ChristenUnie de grootste partij geworden.
Urk telt een aantal kerkgenootschappen, allemaal van protestantse signatuur.
- Protestantse Kerk Nederland:
- Hervormde Gemeente Urk (twee kerkgebouwen: 'Kerkje aan de Zee' en 'De Ark')
- Hervormde Gemeente 'De Bron'
- Gereformeerde Kerk Urk (drie kerkgebouwen: 'Bethel', 'Petra' en 'De Poort')
- Christelijke Gereformeerde Kerken:
- Maranatha (drie kerkgebouwen: 'Maranatha', 'De Schuilplaats' en 'Immanuel')
- Eben-Haezer (twee kerkgebouwen: 'Eben-Haezer' en 'Pniel')
- Ichthus (kerkt in sportzaal 'de Waaiershoek', Ichthushof in aanbouw)
- Hersteld Hervormde Kerk
- Hervormde Gemeente 'Moria' (in hersteld verband)
- Hervormde Gemeente 'Elim' (in hersteld verband)
- Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) 'Rehoboth'
- Nederlands Gereformeerde Kerk 'Jeruzalem'
- Gereformeerde Gemeente 'Sion'
- Gereformeerde Gemeente in Nederland 'Menorah'
- Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland 'Jachin Boaz'
- Vrije Gereformeerde Gemeente
- Volle Evangelie Gemeente Urk 'Morgenster'
- Evangelische Gemeente 'De Belofte'
Politiek
Het orthodox-protestantse karakter van Urk is ook goed te merken aan de partijen die in de gemeenteraad zijn vertegenwoordigd. Alle partijen, ook de Unie Gemeentebelangen, hebben een christelijke grondslag.
College van Burgemeester en Wethouders
Het College van Burgemeester en Wethouders bestaat uit leden van CDA, ChristenUnie, Hart voor Urk en SGP (11 van de 17 zetels).
Zie ook: Lijst van burgemeesters van Urk- Burgemeester: Jaap Kroon - CDA
- Wethouder: Ben Visser - ChristenUnie
- Wethouder: Gerrit Post - Hart voor Urk
- Wethouder: Geert Post - SGP
Tweede Kamerverkiezingen
Uitslagenoverzicht van de Tweede Kamerverkiezingen op Urk sinds 1994:
| Tweede Kamerverkiezingen | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | % 1994 | % 1998 | % 2002 | % 2003 | % 2006 | % 2010 |
| CDA | 32,4 | 27,5 | 33,3 | 45,4 | 37,6 | 26,0 |
| SGP | 35,3 | 33,9 | 35,6 | 33,4 | 34,3 | 39,1 |
| ChristenUnie | (26,9) | (32,5) | 23,5 | 16,8 | 21,9 | 18,9 |
| PVV | - | - | - | - | 2,5 | 10,9 |
| VVD | 2,1 | 2,8 | 0,7 | 1,1 | 1,2 | 2,5 |
| SP | 0,0 | 0,3 | 0,4 | 0,4 | 1,0 | 0,8 |
| PvdA | 0,7 | 1,3 | 0,4 | 0,7 | 0,9 | 0,6 |
| PvdD | - | - | - | - | 0,1 | 0,1 |
| GroenLinks | 0,1 | 0,4 | 0,1 | 0,1 | 0,1 | 0,2 |
| D66 | 0,4 | 0,3 | 0,3 | 0,2 | 0,1 | 0,3 |
| LPF | - | - | 5,5 | 1,7 | 0,0 | - |
| RPF | 20,4 | 23,4 | - | - | - | - |
| GPV | 6,5 | 9,1 | - | - | - | - |
| CD | 0,9 | 0,6 | - | - | - | - |
| AOV-Unie 55+ | 0,8 | 0,0 | - | - | - | - |
| Opkomst | 85,4 | 84,1 | 88,2 | 91,3 | 88,6 | 79,9 |
Gemeenteraadsverkiezingen
Uitslagenoverzicht van de Gemeenteraadsverkiezingen op Urk sinds 1994
| Historisch overzicht gemeenteraadsverkiezingen | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Partij | Stemmen in procenten | Zetels in de raad | ||||||||
| 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | 1994 | 1998 | 2002 | 2006 | 2010 | |
| ChristenUnie | (20,0) | (28,9) | 28,3 | 36,2 | 26,3 | (3) | (5) | 5 | 6 | 4 |
| SGP | 29,2 | 23,5 | 29,2 | 30,4 | 20,5 | 5 | 4 | 5 | 5 | 3 |
| CDA | 25,7 | 25,1 | 27,1 | 20,3 | 21,6 | 4 | 4 | 5 | 4 | 4 |
| Unie Gemeentebelangen (UGB) | (14,5) | (16,2) | 11,8 | 13,1 | 9,7 | (2) | (3) | 2 | 2 | 2 |
| Urker Volkspartij (UVP) | 6,6 | 6,3 | 3,6 | - | - | 1 | 1 | 0 | - | - |
| RPF | 14,7 | 17,8 | - | - | - | 2 | 3 | - | - | - |
| Gemeentebelangen | 8,7 | 11,4 | - | - | - | 1 | 2 | - | - | - |
| GPV | 5,3 | 11,1 | - | - | - | 1 | 2 | - | - | - |
| Christelijk Historisch 1985 (CH'85) | 5,8 | 4,8 | - | - | - | 1 | 1 | - | - | - |
| Hart voor Urk | - | - | - | - | 21,9 | - | - | - | - | 4 |
| Opkomst | 86,4 | 88,1 | 87,2 | 81,6 | 74,1 | 15 | 17 | 17 | 17 | 17 |
- 2002: RPF & GPV → ChristenUnie
- 2002: Gemeentebelangen & CH'85 → Unie Gemeentebelangen
Referendum Europese grondwet
Bij het Nederlands referendum over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa op 1 juni 2005 stemde 91,6% van de Urkers tegen instemming door Nederland met dat verdrag, het hoogste percentage van alle gemeenten in Nederland. Het visserijbeleid van de Europese Unie van de afgelopen jaren en het ontbreken van een verwijzing naar het christendom in de grondwet leken de belangrijkste redenen voor deze uitslag.
Fraude bij visafslag
In 2005 stelden de FIOD en de AID van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit een onderzoek in naar vermeende fraude op de visafslag van Urk. De toenmalige burgemeester Dick Schutte, tevens voorzitter van de visafslag, werd ervan verdacht bestuursleden op de hoogte te hebben gebracht van op handen zijnde invallen. Op 21 november werd Schutte veroordeeld tot 500 euro boete, kort daarna moest hij van de minister opstappen.
Verschillende rederijen, bedrijven en medewerkers zijn op 10 oktober 2007 door de rechtbank in Leeuwarden veroordeeld tot taakstraffen en geldboetes.
Verkeer en vervoer
.svg)
- Urk is bereikbaar vanaf de A6 via de N352 (Afslag 13). Vanaf Emmeloord via de N351.
- In de zomermaanden is er driemaal daags een bootverbinding tussen Urk en Enkhuizen (toeristenverbinding).
- Urk is ook per bus te bereiken, sinds jaar en dag is dat lijn 141 Zwolle - 's-Heerenbroek - Wilsum - IJsselmuiden - Kampen - Kampereiland - Ramspol - Ens - Emmeloord - Tollebeek - Urk. De bus rijdt echter niet op zondag tussen Urk en Emmeloord.
Bekende Urkers
Geboren
- Appie Baantjer (1923-2010), oud-politieman en schrijver van detectives
- Pieter Hoekman (1917-1943), Engelandvaarder
Woonachtig
- Johan van Slooten (1968), muziekjournalist, schrijver en radiomaker
Kunst
De Nederlandse schrijver van detectiveromans A.C. Baantjer is geboren op Urk.
De Nederlandse schrijver, schilder en verzetsheld Willem Arondeus woonde gedurende de jaren twintig op Urk. Gedurende zijn verblijf, schreef hij in 1922 twintig gedichten welke postuum in 2001 zijn gepubliceerd onder de titel Afzijdige strofen. Het van Urk afkomstige Noord - Hollandse CDA - Statenlid Meino Schraal ( 1974) heeft in 2004 de Willem Arondeuslezing in het leven geroepen. Deze lezing wordt elk jaar in het Haarlemse provinciehuis gehouden.
De schrijver en politiek activist Jef Last heeft omstreeks 1932 enige tijd op Urk gewoond. Hij was bevriend met de Franse Nobelprijswinnaar voor Literatuur, André Gide, die ook op Urk is geweest en gedichten op en over Urkers heeft geschreven. Gedurende deze periode schreef hij enige artikelen over Urk voor het nieuwsblad De Groene Amsterdammer. Geïnspireerd door zijn liefde voor een Urker visserman schreef hij de roman Zuiderzee.[3] Deze roman beschrijft de liefde voor elkaar van twee vissermannen. Het verhaal speelt zich af op Urk en staat bekend als een van de eerste Nederlandse romans waarin homoseksuele liefde in alle openheid wordt beschreven.
Trivia
Zie ook
Externe links
· 
· 
- ↑ Advies Urker schedels. Ethische Codecommissie voor Musea, 11 september 2009
- ↑ Urk heeft zijn schedels terug. NOS.nl, 5 juni 2010
- ↑ Tekst roman Zuiderzee Jef Last