VDL Citea

VDL Citea
De eerste generatie van het type Citea CLF 120-stadsbus werd in 2007 gepresenteerd op Busworld, locatie Kortrijk Xpo
Concern	VDL Groep  Nederland
Busbouwer	VDL Bus & Coach  Nederland  België
Productiejaren	2007 - heden
Tweede generatie van de Citea-stadsbus. Dit is GVB bus 1101 van het type Citea SLF 120.250 op 30 augustus 2011 te Amsterdam.
Portaal    Openbaar vervoer

De Citea is een reeks lagevloer-autobussen van busfabrikant VDL Bus & Coach, onderdeel van de internationaal opererende Nederlandse VDL Groep. De bus wordt in Nederland geproduceerd bij VDL Bus Heerenveen in Heerenveen, bij VDL Bus Modules te Valkenswaard en in België bij VDL Bus Roeselare in Beveren bij Roeselare.

Ontwikkeling

De Citea werd in 2007 gepresenteerd op de beurs "UITP Mobility and City Transport Exhibition" in Helsinki. De stadsbus heeft een volledig vlakke vloer en is het eerste model van een nieuwe generatie bussen voor het openbaar vervoer. Met de komst van de Citea werden de stadsbussen SB 250 Jonckheer (12 meter versie) en de Diplomat uit productie genomen.

Constructeurs van VDL Berkhof Heerenveen (Nederland) en VDL Jonckheere (België) waren bij de ontwikkeling van het project betrokken om zodoende technische input en marktkennis bij elkaar te brengen. De constructie van de Citea is gebaseerd op de lichtgewichtssystemen die VDL Berkhof Heerenveen al jaren met succes gebruikt voor de Berkhof Ambassador. Een voorbeeld daarvan zijn de boutverbindingen die worden gebruikt om het dak, de zijspanten en de zijpanelen met elkaar te verbinden en die een snelle reparatie mogelijk maken bij een eventuele aanrijding zonder dat grote demontages nodig zijn.

Het nieuwe concept is ook een aanvulling op het bestaande productprogramma van VDL Bus & Coach, het biedt namelijk veel ruimte om de bus af te stemmen op specifieke nationale eisen van vervoerbedrijven uit de hele wereld. Door het modulaire systeem kan de bus aangepast worden aan uiteenlopende wensen.

Door toevoeging van AdBlue wordt het mogelijk dat dieselmotoren voldoen aan de in 2005 ingevoerde Euro IV-norm, de Euro V-norm. De Citea zal ook gaan voldoen aan de Euro VI-norm als de PACCAR MX-11 motor in productie gaat.

Tijdens Busworld 2013 werd het model Citea MLE (Midi Low Entry) gepresenteerd. Daarmee richt VDL zich op de markt van midibussen voor het Europese openbaar vervoer. De Citea MLE is ontwikkeld in samenwerking met Wrightbus en is eigenlijk een Wright StreetLite, alleen dan voor linksgestuurde landen. De Citea MLE zal leverbaar zijn in vier verschillende lengtes van 8,8 tot 10,8 meter. Als eerste zullen de MLE-88 (8,8 meter) en MLE-95 (9,5 meter) worden geïntroduceerd. Zij zullen worden gevolgd door de MLE-102 (10,2 meter) en MLE-108 (10,8 meter).

Voor de vervanging van oudere dubbeldekkers voor het openbaar vervoer in Berlijn worden verschillende modellen getest. VDL levert op 11 augustus 2015 een prototype voor test door de BVG onder de naam Citea DLF 114. Deze bus wordt vanaf oktober 2015 getest op lijn X34 in het district Spandau.

Bus of the Year 2011

De VDL Citea behaalde tijdens de 'Bus Euro Test 2010' in de Roemeense hoofdstad Boekarest de hoogste score en werd uitgeroepen tot Bus of the Year 2011 die tijdens de IAA in Hannover op 23 september 2010 werd uitgereikt aan de heer W. van der Leegte, (president-directeur) VDL-groep.

Opbouw

Een Citea bus wordt in vijftien werkdagen als een soort bouwpakket opgebouwd. Toeleveranciers hebben dan al het nodige voorwerk verricht.

Het chassis is afkomstig van zusterbedrijf VDL Bus Chassis in Eindhoven. De kunststof zijpanelen uit Duitsland zijn al bij Elzinga in Irnsum in de gewenste kleur gespoten. De zijframes komen uit de fabriek van zusterbedrijf VDL Postma in Heerenveen.

Hoewel de Citea voor een groot deel is gebaseerd op technologische constructies die ook al worden gebruikt voor de Ambassador, kenmerkt ze zich door een aantal nieuwe ontwikkelingen. Zo is bij deze nieuwe stadsbus onder de vloer uit sandwich materiaal een verzinkt stalen frame gemonteerd. De stalen vloerframes worden thermisch verzinkt door Dejo Verzinkerij Wolvega te Wolvega en zijn duurzaam beschermd tegen corrosie. Ze geven de bussen extra stevigheid en zorgen voor een groter draagvermogen, waardoor de indeling flexibeler is.

Het bedrijf Heiwo in Wolvega levert een deel van de daken. De busdeuren zijn gemaakt bij Ventura in Bolsward, de vrijwel complete fronten komen uit Tsjechië. De sociale werkvoorziening Caparis zorgt voor de assemblage van een groot aantal componenten en een deel van de elektrische bedrading, nodig om de bus te verlichten, te koelen en om de deuren te laten functioneren. De speciale bedrading wordt in eigen huis gemaakt. De spullen staan verspreid over de veertien opbouwstations in de fabriekshal, direct bij de hand om te worden geplaatst.

De bouw begint bij het combineren van het chassis met de stalen vloerdelen en de frames van de zijwanden, front en achterzijde. Het plaatwerk en een aantal interieur delen werden niet van polyester maar van koolstofvezel gemaakt. De nog open constructie wordt aan de binnen- en buitenzijde bekleed met sterke kunststof sandwichpanelen en van een dak voorzien. In een spuitcabine krijgt de bus onder schone omstandigheden slijtvaste vloerbedekking. Een station verder volgen de ramen die met lijm razendsnel op hun plaats blijven zitten. Ondertussen zijn diverse werknemers al bezig met het interieur. Zoals het verlijmen van de wielkasten en de montage voor onderdelen als luidsprekers, lampen en airco. Dit biedt elektriciens even later de gelegenheid de kabelbomen in de bus te plaatsen en de apparatuur aan te sluiten.

Net zoals bij de vorige generatie stadsbussen van VDL, heeft de Citea de motor linksachter gepositioneerd. Wel verhuisden de radiateur, oliekoeler en intercooler naar een positie in de carrosserie, boven de motor. De belangrijkste onderdelen van het ventilatiesysteem bevinden zich in een speciale module op het dak, ter hoogte van de vooras. In die module is ook ruimte voor de verdamper en andere belangrijke onderdelen van de airco. Als de motor is bevestigd tilt een hefinstallatie de bus op. Daardoor kunnen op stahoogte zaken als het remsysteem en de luchtleidingen aan de onderzijde van de bus worden gemonteerd. Eenmaal terug op de grond maken interieurbouwers de bus af met stoelen, dashboard en chauffeurscabine.

De genoemde toeleveranciers worden overigens door VDL Bus Heerenveen gebruikt, de locatie in Valkenswaard en die in het Belgische Roeselare hebben gedeeltelijk andere leveranciers.

De Citea stadsbus is leverbaar met drie dubbelblads deuren met een maximale doorgang van 1200 mm. Standaard worden naar binnen draaiende deuren gemonteerd, maar als optie zijn ook naar buiten draaiende en zwenkschuifdeuren te plaatsen.

Vormgeving

De vormgeving van de eerste generatie Citea bussen werd in 2007 tijdens Busworld in Kortrijk gelanceerd. De Jonckheere touringcar (JHD/JSD) werd hierop gebaseerd. De bedoeling was om een "familieband" tussen de beide VDL bedrijven te creëren. Gemeenschappelijke stijlelementen tussen de stadsbus, de streekbus en de touringcar zijn herkenbaar in de grill en de achterzijde van de bus. Ook de verlichting op basis van LED-elementen werd bij beide modellen op dezelfde manier in de carrosserie en de vormgeving verwerkt.

In 2010 werd een nieuwe vormgeving voor de Citea gelanceerd die werd gemaakt door Van der Veer Designers uit Geldermalsen. De gefacelifte bussen zijn herkenbaar aan onder meer een vernieuwd groot VDL logo op het front van de bus.

Interieur

Interieur van de Citea CLF

De passagiersstoelen zijn in verschillende modellen en met vrijwel iedere soort bekleding (kleur, patroon) die de vervoerder wenst leverbaar. De bussen van het GVB hebben bijvoorbeeld blauwe stoelen met het GVB logo als motief. Ook de stastangen zijn leverbaar in verschillende kleuren. Er zijn speciale stoelen voor stadsbussen, streekbussen en luxere stoelen voor snelbussen, bijvoorbeeld de Citea's voor R-net lijn 320 Hilversum-Amsterdam.

De stoelen zijn gemonteerd volgens het cantilever-principe (vrijhangende stoelen). Dit zorgt voor veel beenruimte en daardoor optimaal zitcomfort. Doordat de vloer vrij is van obstakels, zijn de bussen ook nog eens eenvoudig te reinigen.

In de GVB bussen zijn de cabine deuren vervangen door een exemplaar met een bedienbaar veiligheidsglas om bij gevaar een zichtbare scheiding te maken.

De bussen die in Dubai zijn afgeleverd (zie orders) zijn voorzien van panelen die zorgen voor een scheiding tussen de mannen- en de vrouwenafdeling. Hierbij zijn de eerste drie stoelrijen bestemd voor vrouwen, kinderen en families. De beide afdelingen zijn met een klaphekje met elkaar verbonden. Voorts zijn deze bussen voorzien van een volledige airconditioning.

Productengamma

Het eerste type van de Citea ging in 2007 in productie (CLF 120 stadsbus). Een jaar later introduceerde VDL een Citea streekbus met een verlaagde instap (Citea CLE 120). Weer een jaar later werden drie nieuwe lengtevarianten voor de Citea geïntroduceerd die begin 2010 in productie gingen. Deze lengtevarianten waren CLE 129 (2-asser - 12,9 meter), CLE 137 (3-asser - 13,7 meter) en de CLE 145 (3-asser - 14,5 meter).

Op 14 september 2010 maakte VDL Bus & Coach bekend dat men de aanduiding VDL Citea gaat gebruiken voor alle bussen in het openbaar vervoer. Tevens werd de typeaanduiding iets aangepast. Ook de Berkhof Ambassador wordt sinds het najaar van 2011 verder gebouwd als gefacelifte versie onder de naam VDL Citea LLE-120. In 2015 werd een drie deurige versie op Busworld Kortrijk voorgesteld. De 10,6 meter variant, die eerder ook onder de naam Ambassador werd gemaakt, is komen te vervallen.

Met de Citea biedt VDL Bus & Coach een compleet gamma aan stads- en streekbussen. De Citea CLF (Citea Low Floor) en CLE (Citea Low Entry) is de 1e generatie Citea bussen. De Citea SLF, SLE en XLE is de 2e generatie. de Citea SLF (Citea Low Floor) is met zijn volledige vlakke vloer de ideale stadsbus. Ook leverbaar als hybride variant. De Citea SLE en XLE (Citea Low Entry) is leverbaar in 4 lengtevarianten en biedt daardoor vele inzet- en indelingsmogelijkheden. De Citea SLE is de streekbus variant en de Citea XLE is de streekbus 3 asser variant. De Citea LLE (Light Low Entry) is de opvolger van de Ambassador.

Tijdens de 60ste UITP Mobility & City Transport tentoonstelling in Genève presenteerde VDL drie nieuwe varianten van de Citea:

• de Citea Electric, een 100% elektrische variant van de Citea SLF en de Citea SLFA, een gelede variant.
• de Citea SLFA, een gelede variant van de Citea op basis van de Citea SLF. De bus, die in 2010 al werd aangekondigd als opvolger van de Jonckheer Volvo B7LA, heeft een Euro 6 motor en is leverbaar in 2 lengtevarianten, de SLFA-180 met een lengte van 18 meter en de SLFA-187 met een lengte van 18,75 meter. Een demobus van de SLFA wordt momenteel getest door de Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel (MIVB).
• de Citea Cargo, een Citea-bus met twee kubieke meter extra bagageruimte onder het verlengde hogevloergedeelte. Dit biedt met name in landen waar openbaarvervoerbussen ingezet worden voor lange intercity afstanden veel extra mogelijkheden. De Cargo-variant bestaat alleen voor de Citea SLE-120 en XLE-145.

Maten en gewicht

• Maten in millimeters (mm)
• Gewicht in kilogram (kg)

Model:	SLF-120	SLF-120 Hybrid	LLE-120	MLE-88 MLE-95 MLE-102 MLE-108	SLE-120	SLE-129	XLE-137	XLE-145	SLFA-180	SLFA-187
Voorloper	CLF-120	CLF-120 Hybrid	ALE-120 als Ambassador	-	CLE-120	CLE-129	CLE-137	CLE-145	-	-
Toepassing	Stad	Stad	Stad/Streek	Stad/Streek	Streek	Streek	Streek	Streek
Productiejaren incl. voorloper(s)	2007-heden	2009-heden	2001-heden	2014-heden	2008-heden	2010-heden	2010-heden	2010-heden	2013-heden	2013-heden
Chassistype (integrale opbouw)	SB 260	SB 230	SB 200		SB 230	SB 230	SBR 230	SBR 230
Lengte	12 000	12 000	11 980	8 800 9 500 10 200 10 800	12 000	12 900	13 470	14 480	18 000	18 750
Breedte	2 550	2 550	2 500	2 450	2 550	2 550	2 550	2 550	2 550	2 550
Hoogte (incl. dakunit/airco)	3 020	3 300	3 065	3 139	3 160	3 160	3 160	3 160	3 120	3 120
Wielbasis	6 000	6 000	6 200		6 000	6 900	6 535	7 275	5 250	6 000
Wielbasis 2e en 3e as							1 500	1 500	6 750	6 750
Vooroverbouw	2 600	2 600	2 380		2 600	2 600	2 600	2 600	2 600	2 600
Achteroverbouw	3 400	3 400	3 420		3 400	3 400	3 105	3 105	3 400	3 400
Stahoogte interieur (lage vloergedeelte)	2 420	2 420	2 486	2 440	2 560	2 560	2 560	2 560	2 416	2 416
Draaicirkel	21 180	21 180	20 630		21 180	23 550	22 580	24 520	23 510	24 540
Ledig gewicht*	ca. 10 500	ca. 12 250	ca. 8 900		ca. 11 000	ca. 11 400	ca. 13 350	ca. 13 600	ca. 16 220	ca. 16 500
Max. totaalgewicht**	19 000	19 000	14 440		19 000	19 000	26 000	26 000	28 000	28 000
Capaciteit (personen)	ca. 100	ca. 80	ca. 80	ca. 62	ca. 100	ca. 110	ca. 120	ca. 130	ca. 160	ca. 170

* = Afhankelijk van uitvoering / ** = Volgens Europese wetgeving, nationale wetgeving kan afwijken.

Motor en transmissie

De Citea voldoet aan de EEV-emissiestandaard. Het assortiment motoren in het segment openbaar vervoer heeft VDL in 2012 uitgebreid met het merk Fiat Powertrain Technologies (FPT). Het gaat hierbij om het motortype FPT Cursor 9.

Motoren (4/6 cilinders in lijn)	Cummins ISB4.5EV 207	Cummins ISB6.7E 225B	Cummins ISB6.7E 250B	DAF PR 183 U1/U2	DAF PR 228 U1/U2	DAF PR 265 U1/U2	FPT Cursor 9	FPT Cursor 9
Emissienorm	EEV	Euro5/EEV Euro6/EEV	Euro5/EEV	Euro5/EEV	Euro5/EEV	Euro5/EEV	Euro6/EEV	Euro6/EEV
Vermogen	152 kW (207 pk)	165 kW (225 pk)	183 kW (250 pk)	183 kW (250 pk)	228 kW (310 pk)	265 kW (361 pk)	228 kW (310 pk)	265 kW (361 pk)
Cilinderinhoud	4,5 liter	6,7 liter	6,7 liter	9,2 liter	9,2 liter	9,2 liter	8,7 liter	8,7 liter
Max. koppel	760 Nm bij 1400-1800 t/min	850 Nm bij 1200-1700 t/min	1020 Nm bij 1200-1600 t/min	1050 Nm bij 1100-1700 t/min	1275 Nm bij 1100-1700 t/min	1450 Nm bij 1100-1700 t/min	1300 Nm bij 1200-1600 t/min	1650 Nm bij 1200-1530 t/min
Automaat		Voith D854.5	Voith D845.5 ZF 6HP504C	Voith D845.5 ZF 6HP504C	Voith D864.5 ZF 6HP594C* ZF 6AP1400**	Voith D864.5 ZF 6AP1700	Voith DIWA6 ZF Ecolife	Voith DIWA6 ZF Ecolife
Hybride	Vossloh Kiepe ZF AVE 130
Inbouw- mogelijkheid per type	SLF-120/hybrid	LLE-120/225	SLF-120/250	SLF-120/255	SLF-120/310		SLF-120/310	SLFA-180/360
				SLE-120/255	SLE-120/310	SLE-120/360	SLFA-180/310	SLFA-187/360
				SLE-129/255	SLE-129/310	SLE-129/360	SLFA-187/310
							SLE-120/310	SLE-120/360
							SLE-129/310	SLE-129/360
					XLE-137/310	XLE-137/360	XLE-137/310	XLE-137/360
					XLE-145/310	XLE-145/360	XLE-145/310	XLE-145/360

Bron:

* = Uitsluitend leverbaar voor Citea SLF / ** = Uitsluitend leverbaar voor Citea SLE en XLE.

Orders

Een eerste serie van 10 CLF-120 bussen werd in 2008 besteld door Connexxion. Op 10 november 2008 werd bekend dat de Emiraten, RTA (Roads and Transport Authority) uit Dubai een megaorder van 518 VDL Citea bussen had geplaatst. De bussen zullen voor eind april 2010 worden afgeleverd. Op 29 juni 2009 werd in Dubai de eerste Citea overgedragen.

In Nederland reed in 2009 één Citea op proef bij Arriva in Groningen als Arriva 562. Tussen 2010 en 2011 reed er één Citea op proef bij als Veolia 121 op de stadsdienst in Maastricht. De Arriva Citea reed op proef bij het GVB van Amsterdam als GVB 009. Ook beschikte Connexxion van mei 2010 tot en met november 2011 over een Citea CLF-120 die in juli op de stadsdienst van Maxx Leeuwarden proef reed als Connexxion 3327. Op 17 juni 2010 is een Citea CLF-120 met whisper techniek van e-Traction genaamd E-Busz afgeleverd aan de RET. In juni/juli 2010 is een Citea CLF-120 afgeleverd aan het Duitse HEAG mobiBus uit Darmstadt.

Een Citea CLE-137 rijdt in 2010 als testbus bij Nettbus in Kopenhagen, Denemarken. In december 2010 werden tien Citea CLE-137 bussen aan Connexxion Zaandam geleverd.

In maart 2010 maakte de Waalse vervoersmaatschappij TEC bekend dat het een order had geplaatst voor 227 Citea's CLF-120. De leveringen starten eind 2010 en lopen tot voorjaar 2012. De bussen worden door de VDL-vestiging Jonckheere in Roeselare gebouwd.

Op 11 april 2011 werd bekend dat GVB Amsterdam 70 bussen van het type VDL Citea SLF-120 te hebben besteld. De bussen werden door de VDL-vestiging in Heerenveen gebouwd. Deze bussen werden voor december 2011 geleverd.

Op 3 februari 2012 werd bekend dat de eerste order voor bussen van het type LLE-120 geplaatst was. De 56 bussen zijn besteld door het vervoersbedrijf van de Finse hoofdstad Helsinki, en is de grootste order ooit in de geschiedenis van de Finse busmarkt.

Op 2 april 2012 werd bekend dat Arriva Skandinavien A/S bij VDL een bestelling heeft geplaatst voor de levering van 77 Citea’s van het type XLE-137 en XLE-145 (Low Entry) voor de stad Stockholm in Zweden.

Op 27 september 2012 hebben Arriva en VDL een leverings- en onderhoudscontract getekend voor 275 nieuwe bussen met een totale contractwaarde van meer van 100 miljoen euro. De helft is voor de aanschaf, de andere helft voor het onderhoud. De order bestaat uit 244 Citea’s LLE-120, 1 Citea XLE-145 en 30 Ambassadors ALE-106. VDL Bus Heerenveen bouwt 140 bussen voor Noord- en Zuidwest Friesland en 50 bussen voor Zuid-Holland Noord. Het overige deel wordt gebouwd door VDL Bus Modules in Valkenswaard. In mei 2012 is al begonnen met de bouw van de bussen. Hiervoor heeft VDL het vaste persoonsbestand van 175 man uitgebreid met 100 tijdelijke krachten.

Op 3 oktober 2014 hebben Arriva en VDL opnieuw een contract getekend. Dit keer betreft het een leveringsovereenkomst. Het betreft een levering van 164 nieuwe bussen voor de concessies Oost- en West-Brabant die Arriva vanaf 14 december 2014 rijdt. De order bestaat uit 89 VDL Citea's LLE-120 en 75 VDL Citea's SLF-120.

Hybride

Op 1 december 2010 werden de eerste twee hybride bussen van het type CLF-120 Hybrid bij Connexxion in Enschede gepresenteerd. Vanaf februari 2011 zal er op lijn 2 in Enschede voor 2 jaar een proef gehouden. De bussen zijn gebouwd door VDL, de hybride systemen zijn van Vossloh-Kiepe. Bij deze bussen drijft een dieselmotor een generator aan, die de stroom verdeelt over condensatoren en de elektromotoren. Ook remenergie zal in de condensatoren opgeslagen worden. Software in de bus leert het traject kennen, zodat het kan inschatten waar de bus de dieselmotor moet stoppen of juist starten. De Regio Twente laat de hybridebussen aanpassen na klachten uit de Helmerhoek in verband met geluidsoverlast. Hierna werd er tot november 2013 opnieuw getest.

In 2011 werden drie bussen van het type SLF-120 Hybrid aan HEAG mobiBus in Darmstadt afgeleverd.

Citea SLF 120/Electric Stadtwerke Münster

Op donderdag 23 april 2015 werden 5 Citea’s Electric aan Stadtwerke Münster geleverd. Eén Citea wordt geleverd in het kader van het SEB project (snellaadsystemen voor elektrische bussen in het openbaar vervoer), gesubsidieerd door het Duitse BMBF (Ministerie van Onderwijs en Onderzoek). De andere 4 Citea’s zijn onderdeel van het ZeEUS project (Zero Emission Urban Bus System), gesubsidieerd door de Europese Commissie en gecoördineerd door de UITP. De Citea’s Electric zijn voorzien van een IFAS snellaadsysteem aan de zijkant van het dak van de bus. Een gerobotiseerde arm die tevoorschijn komt uit het dak van een bushokje maakt automatisch contact met het laadsysteem van de bus. Op deze manier kan binnen 4-6 minuten met een maximaal vermogen van 500 kW stroom geladen worden. De firma Pintsch Bamag ontwikkelde de vermogenselektronica voor de stroomvoorziening. De Citea van het SEB project is voorzien van een Hoppecke batterij. De Citea’s Electric die deelnemen aan het ZeEUS project zijn voorzien van een Microvast batterij. De in totaal 5 elektrische bussen worden ingezet op lijn 14, waarmee deze lijn, volgens plan, volledig met elektrische bussen bediend wordt.

Citea SLFA-180 Electric KVB

De eerste van totaal acht bussen van het type Citea SLFA-180 Electric volgens BRT-Design (Bus Rapid Transit) werd op 26 oktober 2015 aan de Kölner Verkehrs-Betriebe AG (KVB) overhandigd. De Pantograaf van de Firma Schunk is op het dak van het voorste deel boven de tweede as gemonteerd. De batterijen worden bij eindpunten met snel laders geladen met 250 kW. Dit duurt ca. 5 tot 10 minuten. In de nacht worden in het depot de batterijen via een kabel gevoed. Na een testfase zet het Kölner Verkehrs-Betriebe de acht elektrische bussen vanaf januari 2016 ingezet op de 7 kilometer lange lijn 133.

Citea SLFA-180 Electric Hermes

De gedeputeerde Christophe van der Maat maakte dinsdag 15 december 2015 bekendgemaakt dat Eindhoven de eerste stad is waar op grootschalig zero emissie busvervoer wordt geïntroduceerd. Hiervoor werden door Transdev circa 40 Citea’s SLFA Electric aangeschaft. Deze bussen worden onder meer ingezet van station Eindhoven naar Eindhoven Airport en de High Tech Campus vv.

Iedere fase kan uitgevoerd worden volgens de laatste stand der techniek en kunnen de VDL zero emissie bussen met bijbehorende laadinfrastructuur, ook functioneel en economisch per fase geoptimaliseerd worden.

Verona

In december 2012 bestelde Azienda Trasporti Verona 37 gelede trolleybussen. Deze bussen zullen als Hybrid in het centrum van Verona door een dieselmotor volgens Euro VI-norm met dynamo gaan rijden. Hierdoor hoeft in het centrum van Verona geen bovenleiding worden geplaatst. Ingebruikname van deze bussen en twee trajecten in 2015 gepland.

Aantal Citeas

In onderstaande tabel staan het aantal in dienst zijnde Citea bussen per land vermeld met bijbehorende wagenparknummers..

Bedrijf	Type	Aantal	Series	Inzet	Opmerkingen	Afbeelding
België
De Lijn	SLF 120 Hybride	120	5876-5995	Antwerpen (22) Oost-Vlaanderen (30) Vlaams-Brabant (30) West-Vlaanderen (23) Limburg (15)
	SLF 120.310	27	5763-5789	Gentbrugge
	SLE 120.310	67 Optie 121	n.n.b.	Vlaams Gewest
	SLFA 180.350	9	n.n.b.	Vlaams-Brabant
Veolia Transport Belgium Sinds maart 2014 Hansea	SLE 120	2	111075, 119880	Turnhout	Rijdt bij B&C in opdracht van De Lijn
	SLE 120	3	221763-221765	Oost-Vlaanderen	Rijden bij A. Weyn & Zonen in opdracht van De Lijn
	SLE 120	2	331360, 331361	Vlaams-Brabant	Rijden bij De Voeght in opdracht van De Lijn
	SLEÜ 120	1	401295	Limburg	Rijdt bij VBM in opdracht van De Lijn
	SLE 120	3	440989, 440991-440992	Limburg	Rijden bij Heidebloem in opdracht van De Lijn
	SLE 120	2	441520, 441521	Limburg	Rijdt bij Melotte in opdracht van De Lijn
	SLE 120	4	441891-441894	Limburg	Rijden bij VBM in opdracht van De Lijn
	SLE 120	3	442068-442070	Limburg	Rijden bij Mebis in opdracht van De Lijn
	SLE 120	1	442330	Limburg	Rijdt bij De Valk in opdracht van De Lijn
	SLE 120	3	550149-550151	West-Vlaanderen	Rijden bij Gruson in opdracht van De Lijn
	SLE 120	1	550617	West-Vlaanderen	Rijdt bij Autobussen Verleyen in opdracht van De Lijn
	SLE 120	5	550618, 550950-550953	West-Vlaanderen	Rijdt bij Van Coillie in opdracht van De Lijn
	SLE 120	5	551166-551170	West-Vlaanderen	Rijdt bij Katriva N.V. in opdracht van De Lijn
	CLE 120	1	466117	Komen	Rijdt bij Yprabus in opdracht van TEC
	CLE 120	2	458132, 458133	Henegouwen	Rijden bij Geenens in opdracht van TEC
	SLE 120	19	n.n.b.	Vlaams Gewest	Rijden in opdracht van De Lijn
MIVB, Brussel	SLFA 180	1	n.n.b.	Brussel	Testvoertuig
Muylaert (V.R.B.O.)	CLE 120	3	221122-221123 + 221198	Denderhoutem	Rijdt in opdracht van De Lijn
De Wilg	CLE 120	2	441314-441315	Bree	Rijdt in opdracht van De Lijn
Coach Partners	SLE 120	6	500115 + 550309-550313	West-Vlaanderen	Rijdt in opdracht van De Lijn
	SLFA 180.360	2	502604 + 502606	West-Vlaanderen	Rijdt in opdracht van De Lijn, 502604 buiten dienst na ongeval
De Meibloem (TIZ)	CLE 120	1	550766	West-Vlaanderen	Rijdt in opdracht van De Lijn
Demuynck & Vansteelandt	SLE 120	3	550525-550527	West-Vlaanderen	Rijdt in opdracht van De Lijn
TEC	CLF 120	59	7.701-7.759	Charleroi
		48	3.851-3.898	Henegouwen
		30	4.600-4.629	Namen-Luxemburg
		86	5.420-5.505	Luik-Verviers
Denemarken
Fjord bus, Slangerup	CLE 137	1	7000	Kopenhagen	Voormalig Nettbus, Overgegaan naar Nettbus, Stamholmen
Nettbuss, Stamholmen en Skibby	CLE 137	1	7000 sinds december 2012: 8416	Kopenhagen	Testvoertuig lijn 5A Overgegaan naar Fjord bus, Slangerup
	XLE 137	2	8533-8534	Skibby
	CLE 137	4	8535-8538	Skibby	(foto )
	XLE 137	13	8417-8429	Stamholmen	(foto ) lijn: 250S of 94N
	SLE 120	9	8430-8438	Stamholmen	(foto ) lijn: 14
	LLE 120.225	2	8961, ....	Kopenhagen
Nobina Danmark	MLE 88	7	6175-6179 6402-6403	Frederiksværk, Frederikssund, Ukendt, Næstved, Glostrup, Hillerød
	LLE 120.225	10	6165-6174	Frederiksværk, Frederikssund
Umove A/S, Kopenhagen	LLE 120.225	40	7501-7540	Glostrup
	LLE 120.225	15	7671-7685	Kvistgård
Duitsland
ASEAG AG, Aken	LLE 120.225	1	343	Aachener Verkehrsverbun (AVV)	Testbedrijf
		5	353-357	Aachener Verkehrsverbun (AVV)
Berliner Verkehrsbetriebe (BVG)	LLE 120.225	2	1840-1841 vernummerd ; 2321-2322	Berlijn	Testvoertuigen, district Lichtenberg op lijn 259.
		236	2330-....	Berlijn	levering tussen 2014 en 2019
	DLF 114	1	3093	Berlijn	Testvoertuig, district Spandau op lijn X34.
Dr. Herrmann Gruppe, Berlijn	SLF 120.250	1	8422	Berlijn	Rijdt in opdracht van Berliner Verkehrsbetriebe (BVG)
HEAG mobiBus Darmstadt	CLF 120	1	272	Darmstadt	Na ongeval op 21 januari 2013 buitendienst
	SLF 120 Hybride	3	980-982	Darmstadt
Kraftverkehrsgesellschaft Braunschweig mbH, Salzgitter-Lebenstedt	CLE 120.310	1	1103	Bad Harzburg	ex demo Duitsland
	SLF 120.310	1	1113	Bad Harzburg	ex demo Duitsland
	SLF 120.250	8	1202-1208 1214	Helmstedt en Salzgitter
Kölner Verkehrs-Betriebe (KVB), Keulen	LLE 120.225	1	5002	Keulen
	SLF 120.310	1	5003
	SLFA 180.310	1	751
	SLFA 180 (Elektrisch)	8	6001-6008		Testbedrijf vanaf 2015 op lijn 133 Inzet vanaf december 2016.
LeoBus GmbH, Zwenkau	LLE 120.225	1		Landkreis Leipzig	Testbedrijf lijn 107 Voormalige demobus
NIAG Moers	LLE 120.225	8	4401-4408	Nederrijn
Optimal Reisen Forsmann, Mettingen	LLE 120.225	1	135	Osnabrück
	XLE 145	1	?	Osnabrück
Staab-Reisen, Laufach	XLE 145	1	ZL 555
Stadtwerke Münster	LLE 120.225	3	1360-1362	Münster
	SLF 120.310	?	1363-1364	Münster
	SLF 120/Electric	5		Münster	lijn 14
Teo´s Reisen, Nienberge	LLE 120.225	1	5396	Münster
Rheinbahn AG, Düsseldorf	LLE 120.225	60	7611-7670	Düsseldorf
Verkehrsbetriebe Grafschaft Hoya GmbH (VGH)	LLE 120.225	1	207	Graafschap Hoya
Finland
Bus Travel Åbergin Linja Oy	LLE 120.225	1	19	Espoo
Hyvinkään Liikenne Oy	LLE 120.225	1	20	Hyvinkää
Koiviston Auto - Lahti	LLE 120.225	15	Levering voor de zomer 2014	Jyväskylä
		10	Levering voor de zomer 2014	Kuopio
		34	Levering voor de zomer 2014	Lahti
		5	Levering voor de zomer 2014
Nobina Finland Oy	LLE 120.225	56	822-877	Espoo
		13	878-890	Helsinki
Pohjolan Liikenne	LLE 120.225	9	622-630	Helsinki
	LLE 120.225	10	Levering voor de zomer 2014	Kuopio
	SLE 129.255	15	631-645	Helsinki
	XLE 145.310	5	646-650	Helsinki
Tammelundin Liikenne Oy	LLE 120.225	3	24-26	Helsinki
Veolia Transport Finland	SLE 129.255	10	1209-1218	Helsinki
	XLE 145.310	38	1219-1256
	SLF 120/Electric	1	Levering voor de eind mei 2014	Espoo	Electric testbus voor een periode van twee jaar
Väinö Paunu Oy	LLE 120.225	3	Levering voor de zomer 2014	Tampere
Italië
VDL Bus & Coach Italia; Spilamberto	SLF 120	1	...	Rome	Test voertuig
Azienda Trasporti Verona, Verona	XLF 180 Hybride	37	n.n.b.	Verona	Trolley
Luxemburg
Voyages Ecker	SLE 120	1	VE 2003	Streekvervoer
Voyages Koob Ingeldorf (Diekirch)	SLF 120	2	VK 1200 en VK 1202	Luxemburg	AVL 680 en 687
Voyages Simon, Ingeldorf (Diekirch)	SLE 120	2	VS 1201 en VS 1202	Luxemburg	AVL 688 en 689
	XLE 145	3	VS1521-VS1523
Nederland
Arriva	CLF 120.250	1	562	Groningen	Testvoertuig Na verlies van de concessie overgegaan naar GVB
	LLE 120.225	8	8461-8468	Achterhoek-Rivierenland	Deze bussen rijden ook rond in de concessies West- en Oost Brabant
	LLE 120.225	104	8501-8505 8507-8837 8540-8609	Noord- en Zuidwest Friesland	De 8501 t/m 8505 rijden in 2014 (tijdelijk) op Keukenhoflijn 854 en 858 in Zuid Holland Noord. De 8501 en 8502 rijden nu in de rood-wit-grijze kleuren voor de concessies West- en Oost Brabant.
	LLE 120.245	1	8610	Noord- en Zuidwest Friesland
	LLE 120.225	1	8611	Noord- en Zuidwest Friesland	Testvoertuig. Reed vanaf juli 2013 tot en met april 2014 bij Hermes in SRE. Daarna sinds april 2014 bij Arriva.
	XLE 145.310	1	8691	Noord- en Zuidwest Friesland	Lijn 66 Leeuwarden - Holward Haven (Noord- en Zuidwest Friesland)
	LLE 120.225	1	8506	Zuid-Holland Noord
		2	8538-8539
		127	8701-8827
	MLE 88.180	1	12-BDZ-3	Stadsvervoer in Lelystad	Testvoertuig
	SLF 120.310	30	8101-8130	Stadsdienst Den Bosch	8101-8130 zijn gebouwd in Heerenveen
		12	8131-8142		8131-8142 zijn gebouwd in Roeselare
		33	8151-8183		8151-8183 zijn gebouwd in Roeselare
	LLE 120.225	36	8901-8936	8901-8930: Oost-Brabant 8931-8936: Stadsdienst Roosendaal
		53	8941-8993	West-Brabant
	SLF 120/Electric	1	9502	Stadsdienst Den Bosch
Connexxion	CLE 137.360	10	3490-3499	Vanuit Zaandam	R-net
	CLF 120.250	1	3327	Leeuwarden	Testvoertuig Tijdelijke inzet in 2012 bij Syntus Gelderland
	CLF 120 Hybride	2	3328-3329	Enschede lijn 2	Hybride, uit dienst na overgang concessie.
	XLE 137.360	22	5761-5774	Vanuit Hilversum	R-net. De 5760 rijdt bij OV Regio IJsselmond.
	LLE 120.255	47	5844-5890	Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee	Ex Veolia Transport 5401 - 5447.
		18	5900-5917	Vanuit Dirksland voor R-net lijn 436	R-net. Streekvervoer Hoekse Waard/Goeree-Overflakkee
GVB Amsterdam	CLF 120.250	1	009	Amsterdam	Testvoertuig Voormalig Arriva 562 In 2011 teruggegaan naar VDL en in 2012 tijdelijk als 4199 naar Syntus Overijssel Nu bij Nowy Dwór Mazowiecki (Polen)
	SLF 120.250	70	1101-1170	Amsterdam
	SLFA 180.310	23	1401-1423	Amsterdam	Met FPT Cursor 9 Euro 6 motor
	SLF 120.310	22	1451-1472	Amsterdam	Met FPT Cursor 9 Euro 6 motor
	SLFA 180.310	9	1601-1609	Amsterdam	Met FPT Cursor 9 Euro 6 motor
Hermes	LLE 120.245	1	3001	Eindhoven	Testvoertuig SRE Reed van juli 2013 tot en met april 2014 bij Hermes, daarna bij Arriva.
	SLFA 180 (Elektrisch)	40		Eindhoven	Eerste serie vanaf 2016. In 2020 moeten alle bussen in Eindhoven elektrisch zijn; vijf jaar later is de rest van de concessie aan de beurt.
	SLE 120	65		Eindhoven	Vanaf 2016. Ter vervanging van oudere voertuigen.
HTM Specials	SLF 120.250	3	3001-3003	Luchthaven Schiphol
Met & Co	LLE 120.225	2	99-BBN-3 47-BBS-3	Hotelvervoer Schiphol	hotelshuttle voor Ibis en Novotel
OV Regio IJsselmond	XLE 145.310	6	4312-4317	IJsselmond
	XLE 137.360	1	5760	IJsselmond	Ex Connexxion 5760
Pouw Vervoer	XLE 137.360	7	5775-5781	Vanuit Hilversum	Alleen op R-net lijn 320. In samenwerking met Connexxion
RET Rotterdam	CLF 120	2	404-405	Rotterdam	ombouw door e-Tracion als Whisper
Schiphol Amsterdam Airport	SLF 120.310	1	150		Testvoertuig
	SLF 120.310	3	151-153		onder meer naar P3
Schiphol-Rijk Express	MLE 88.210	1	64-BDV-9	Hotelvervoer Schiphol	Testvoertuig
Syntus	CLF 120.250	2	4198-4199	Zwolle bij Syntus Overijssel	4198; Voormalig testvoertuig van Veolia Transport Nederland 4199; Voormalig testvoertuig bij Arriva en GVB Tijdelijk in dienst
	CLF 120.250	1	3327	Veluwe bij Syntus Gelderland	Voormalig testvoertuig van Connexxion Tijdelijk in dienst
	LLE 120.225	104	3101-3204	Twente bij Syntus Twente	Twente
TCR	LLE 120.225	8	553 - 559	Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee	Ex Veolia Transport 5448 - 5454.
Veolia Transport Nederland	CLF 120.250	1	121	Maastricht	Test voertuig Afgevoerd in 2010/2011 Doet nu dienst bij Syntus Overijssel
	SLF 120.310	1	121	Maastricht	Test voertuig met FPT Cursor 9 Euro 6 motor
	SLF 120/Electric	1	121	Maastricht	Test voertuig 100% Electric
	LLE 120.225	54	5401-5454	Limburg	De 5401 - 5447 rijden sinds 13-12-2015 bij Connexxion in HWGO. De 5448 - 5454 rijden sinds 13-12-2015 bij TCR in HWGO.
Oostenrijk
Fa. Breuss, Rankweil	SLF 120	3	FK VVV 1, FK VVV 2 en FK VVV 3	Vorarlberg
Oman
Oman National Transport Company (ONTC)	SLF 120	40		Masqat
Polen
VDL Bus & Coach Polska; Kościelec	SLF 120	1	...	Demobus	Overgeplaatst naar MPK Nowy Sącz
MPK Nowy Sącz	SLF 120	1	...	Nowy Sącz	Testvoertuig Voormalige demobus Overgegaan naar MPK Rzeszów
MPK Rzeszów	SLF 120	1	635	Rzeszów	Testvoertuig Voormalige demobus en MPK Nowy Sącz Overgegaan naar MZA Warsawa
MZA Warszawa	SLF 120	1	924	Warschau	Test voertuig Voormalige demobus, MPK Nowy Sącz en MPK Rzeszów
Verenigde Arabische Emiraten
(en) Roads and Transport Authority (RTA)	CLF 120	518	1506-2026	Dubai
Zweden
Arriva Stockholm	XLE 137.310	21	8501-8521
	XLE 145.310	57	8701-8756 9906		"Biodiesel" (foto )
Byberg & Nordin, Nordingrå	LLE 120.255	8	n.n.b.	Västernorrlands län
	MLE	5	n.n.b.	Västernorrlands län
Björks Buss AB, Västerås	SLE 120.255	4	DOB489, DOB501, DOB511 en DOB522
	SLE 120.255 Cargo	9	DSR377, DSR390, DSR395, DSR400, DSR402, DSR420, DSR426, DSR430 en DSR432
	XLE 145.360	1	DKB898		(foto )
VS & Perssons Busses AB, Valbo	LLE 120.205	2	701-702
	LLE 120.225	1	703
	SLE 129.310	1	704
	XLE 145.310	8	706-707 709-714
Totaal		2866	Optelling van alle bovengenoemde bussen. Laatste actualisatie: 22 april 2016 10:59 (CET)

Externe links

• Productpagina van de Citea bij VDL Bus & Coach
• Website Citea Bus van het jaar
• website van e-Traction met meer geschiedenis en foto's
• website van de door e-Traction omgebouwde citea

Foto's

• 
  Voorzijde CLF
• 
  Achterzijde CLF
• 
  Arriva bus 562 op 23 april 2009 te Groningen. Dit is een VDL Citea CLF 120
• 
  Connexxion maxx bus 3327 op 12 augustus 2010 te Leeuwarden. Dit is een VDL Citea CLF 120
• 
  Connexxion maxx bus 3327 op 14 september 2010 te Leeuwarden.
• 
  Veolia bus 121 van het VDL type Citea CLF 120 op 12 oktober 2010 te Maastricht
• 
  HEAG mobiBus bus 272 te Darmstadt van het type VDL Citea CLF 120
• 
  Connexxion bus 3328 op 1 juli 2011 te Enschede. Dit is een VDL Citea CLF 120 Hybrid
• 
  Connexxion bus 3329 op 1 juli 2011 te Enschede. Dit is een VDL Citea CLF 120 Hybrid
• 
  B&C bus 111075 van het type VDL Citea SLE 120.310 op 29 februari 2012 te Turnhout.
• 
  B&C bus 111075 van het type VDL Citea SLE 120.310 op 29 februari 2012 te Tilburg.
• 
  Connexxion bus 3492 van het type VDL Citea CLE 137.360 op 3 januari 2011 te Zaandam CS
• 
  Connexxion bus 5776 van het type VDL Citea XLE 137.360 op 30 augustus 2011 te Amsterdam Amstel station
• 
  Connexxion bus 5776 van het type VDL Citea XLE 137.360 op 30 augustus 2011 te Amsterdam Amstel station
• 
  Connexion bus 5780 van het VDL Citea type XLE 137.360 op 30 augustus 2011 te Hilversum
• 
  GVB bus 1101 op 30 augustus 2011 te Amsterdam. Dit is een VDL Citea SLF 120.250
• 
  GVB bus 1101 op 30 augustus 2011 te Amsterdam. Dit is een VDL Citea SLF 120.250
• 
  Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) bus 1840 van het type VDL Citea LLE 120.
• 
  Arriva bus 8564 en 8599 van het type VDL Citea LLE 120.
• 
  Arriva bus 8747 van het type VDL Citea LLE 120 te Leiden.
• 
  Veolia bus 5412 van het type VDL Citea LLE 120 te Roermond.
• 
  Met en Co bus 2 van het type VDL Citea LLE 120 bij Hotel Novotel Amsterdam Airport te Badhoevedorp.
• 
  Arriva bus 8691 van het type VDL Citea XLE 145 te Leeuwarden.
• 
  Nettbuss 8421 als Movia lijn 250S te Kopenhagen Central Station.
• 
  HTM-Special bus 3002 van het type VDL Citea SLF 120.250 op Luchthaven Schiphol.
• 
  Buitenlamp bij HTM-Special bus 3001.
• 
  VDL Citea LLE 120 in dienst bij Syntus tijdens de eerste dag van de concessie Twente
• 
  VDL Citea LLE 3107 van Syntus Twente
• 
  GVB bus 1411 op 9 april 2014 te Amsterdam. Dit is een VDL Citea SLFA 180.310
• 
  OV Regio IJsselmond bus 4317 op 7 mei 2014 te Zwolle. Dit is een VDL Citea XLE 145.360.
• 
  Dit is een VDL Citea MLE 88.180.
• 
  Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) bus 2408 van het type VDL Citea LLE 120.
• 
  Berliner Verkehrsbetriebe (BVG) bus 3093 van het type VDL Citea DFL 114.
• 
  Veolia Transport bus 121 van het VDL type Citea SLF 120/ELECTRIC (bj: 2015) te Maastricht.
• 
  Stroomafnemmer van het type Schunk bestemd voor elektrische bussen.

Bronnen, noten en/of referenties

• Zone 01
• (da) Søg i Busbasen
• (de) stadtbus.de
• (sv) Svensk Busshistoria

---

Mediabestanden

Zie de categorie VDL Citea van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

· ·

VDL Citea

· ·

VDL Bus & Coach