Limmel
| Wijk van Maastricht | |
|---|---|
| |
| Kerngegevens | |
| Gemeente | Maastricht |
| Coördinaten | 50°51'56"NB, 5°42'21"OL |
| Inwoners | 2.158 |
Limmel (Limburgs: Lummel) is een wijk van de gemeente Maastricht, gelegen in het noorden van die stad en aan de oostzijde van de Maas.
Geografische ligging
De wijk grenst in het westen aan de Maas en het Julianakanaal en in het oosten aan de spoorlijn Maastricht - Venlo. In het noorden is de Korvetweg de wijkgrens; in het zuiden is dat de Viaductweg en de aanlanding van de Noorderbrug. De Willem Alexanderweg is de belangrijkste doorgaande route door de wijk.
Limmel ligt grotendeels in het winterbed van de Maas, wat in het verleden bij hoog water vaak tot wateroverlast leidde. Door de bouw van de stuw bij Borgharen in 1929 kwam hieraan een einde.
Geschiedenis
Over het ontstaan van de nederzetting Limmel, Lemeloe, Lemal, Limale of Limmail is weinig bekend. Het kasteel van Limmel, het huidige kasteel Bethlehem, was aanvankelijk een leen van de heren van het Land van Valkenburg, vanaf 1284 van de hertogen van Brabant. In het begin van de 16e eeuw kwam het kasteel in handen van de ridders van de Duitse Orde, die het tot aan de Franse tijd behielden. Het kasteel ressorteerde onder de balije Biesen, waarvan de hoofdvestiging het kasteel Aldenbiezen aan de overkant van de Maas was. De naam Balijeweg herinnert aan deze periode. Vanaf de 17e eeuw werd het kasteel voor het eerst Bethlehem genoemd. In 1953 werd het kasteel aangekocht door de huidige eigenaar, de Katholieke Hogere Hotelschool.
De huidige kerk verving in 1864 een eerdere mergelstenen kerk. Door een tekening van Philippe van Gulpen uit ±1840 weten we dat deze kleine middeleeuwse kerk bestond uit een romaans schip en toren en een gotisch koor. Midden 19e eeuw telde het dorp zo'n 370 inwoners, hoofdzakelijk boeren. Tot 1920 maakte het dorp Limmel deel uit van de gemeente Meerssen.
Eind 19e, begin 20e eeuw vestigden zich een aantal bedrijven rondom Limmel: de Zinkwitfabriek, glasfabriek Stella, porselein en tegelfabriek Mosa, cementbuizenfabriek Schunck en ijzeren ledikantenfabriek Beaumont. In 1911 werkten zo'n 2000 arbeiders in deze fabrieken. Limmel telde in die tijd een veertigtal cafés.
Eind jaren '50 vond de eerste grootschalige uitbreiding plaats en transformeerde het dorp langzaam tot stadswijk. Begin jaren '60 werd het industrieterrein Beatrixhaven aangelegd (en de ontsluitingsweg Willem Alexanderweg) en vestigde zich de PLEM op een terrein in het zuidoosten van de wijk. Iets later kwam daar aan de Willem Alexanderweg de rioolwaterzuiveringsinstallatie en de gemeentewerf van Openbare Werken bij en was de insluiting van de wijk door industrie en infrastructuur compleet. In 1972 werd het Huis van Bewaring in gebruik genomen.
Architectuur en stedenbouw
Het dorpse karakter uit vroeger tijden is nog redelijk intact gebleven, hoewel in 1957 ten noorden van de Balijeweg een groot uitbreidingsplan van circa 400 huurwoningen werd gerealiseerd.
In het noordelijk deel van Limmel bevindt zich de hoogbouw van de penitentiaire inrichting Overmaze uit 1971, die anno 2009 verbouwd wordt tot TBS-kliniek. In het zuiden van de wijk ligt de Brandweerkazerne van Maastricht van het architectenbureau Neutelings Riedijk uit 1996-1999.
Het oude dorpscentrum van Limmel wordt gedomineerd door de neogotische Johannes de Doper kerk, gebouwd naar een ontwerp van Carl Weber uit 1861. De kerk werd in 1913 vergroot naar plannen van de Luikse architect August Taurel, die een nieuw koor, een transept en zijbeuken toevoegde. In de kerk bevindt zich een 11e- of 12e-eeuwse doopvont afkomstig uit de vroegere middeleeuwse kerk. Rondom de kerk ligt een begraafplaats.
Een deel van Limmel behoort tot de Landgoederenzone Maastricht - Meerssen. Het middeleeuwse Kasteel Bethlehem (waarin de Hoge Hotelschool Maastricht is ondergebracht) en het 16e-eeuwse Kasteel Jerusalem maken beide deel uit van deze zone.
Toekomstplannen
Een aantal jaren geleden werd de wijk, samen met Nazareth, Wittevrouwenveld en Wyckerpoort, door de Minister voor Wonen, Wijken en Integratie op de lijst van 40 Nederlandse probleemwijken gezet (Maastricht Noordoost). Hierdoor is er meer geld beschikbaar gekomen voor nieuwe plannen en initiatieven in de wijk.
In de toekomst zal Limmel samen met Nazareth een dubbelwijk gaan vormen met gemeenschappelijke voorzieningen. Een nieuw wijkcentrum zal worden gebouwd aan de kant van Limmel bij de spoorwegovergang Balijeweg, waarvoor plannen bestaan om deze ongelijkvloers te maken.
Op dit moment wordt er bestudeerd of het voormalige fabrieksterrein van de zinkwitfabriek, tussen Limmel en de Maas, geschikt gemaakt kan worden voor woningbouw. De bodem van het terrein is zwaar verontreinigd. Men hoopt dat het vooruitzicht van Limmel aan de Maas de wijk een grote impuls zal geven.
Voorzieningen
In de wijk zijn de meeste basisvoorzieningen aanwezig, zoals een basisschool, een rooms-katholieke kerk (Heilige Johannes de Doper), een buurtcentrum (Kapelaan Lochtmanhuis), winkels en enkele horecagelegenheden (voornamelijk rond de kerk), maar voor veel zaken is Limmel aangewezen op andere delen van de stad. Enkele bovenstedelijke voorzieningen in de wijk zijn de brandweerkazerne, de gemeentewerf, de penitentiaire inrichting Overmaze en de Hoge Hotelschool.
Het verenigingsleven in Limmel bestaat onder andere uit een fanfare, een voetbalvereniging, een toneelvereniging, een carnavalsvereniging en meerdere zangkoren.
Fotogalerij
-
Dorpskern Limmel -
Kasteel Bethlehem -
Kasteel Jerusalem -
Vm. Zinkwitterrein (toekomstig "Limmel a/d Maas")
Externe link
· 
· 
