Wilde kievitsbloem: verschil tussen versies
redactie |
Aanvullingen. Twijfel over de beschreven Belgische toestand, veranderd in wat ik wél in de bronnen kon vinden. |
||
| Regel 19: | Regel 19: | ||
}} |
}} |
||
De '''wilde kievitsbloem''' (''Fritillaria meleagris'') is een [[bolgewas]] uit de [[leliefamilie]] (''Liliaceae''). De [[Bloem (plant)|bloem]] |
De '''wilde kievitsbloem''' (''Fritillaria meleagris'') is een [[bolgewas]] uit de [[leliefamilie]] (''Liliaceae''). De [[Bloem (plant)|bloem]] is gewoonlijk paars geblokt, maar egaal [[Crème (kleur)|crèmewitte]] bloemen komen ook voor. De plant heeft een tere [[stengel]] met smalle [[blad]]en, die een aantal maanden na de bloei afsterft. De planten doen er acht jaren over om in bloei te komen. De [[Zaad (plant)|zaden]] zijn relatief groot en verspreiden zich drijvend op het water. De plant is voor de verspreiding van de zaden dan ook afhankelijk van overstromingen en een hoge waterstand in de winter. |
||
De [[botanische naam]] van het [[Geslacht (biologie)|geslacht]], ''Fritillaria'', is mogelijk afkomstig van ''[[fritillus]]'', latijn voor ''dobbelbeker'', vanwege de vierkante patronen op de bloembladeren. De Romeinse dobbelbeker had namelijk kleine ruitvormige openingen die lijken op het blokpatroon op de bloemen van de kievitsbloem.<ref>{{Citeer web|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Fritillus.html|titel=Fritillus, Article by James Yates, M.A., F.R.S., based on A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, 1875.|bezochtdatum=2016-04-19|werk=penelope.uchicago.edu}}</ref> |
De bloemvorm lijkt op een tulp en de plant wordt wel Zwolse tulp genoemd. De [[botanische naam]] van het [[Geslacht (biologie)|geslacht]], ''Fritillaria'', is mogelijk afkomstig van ''[[fritillus]]'', latijn voor ''dobbelbeker'', vanwege de vierkante patronen op de bloembladeren. De Romeinse dobbelbeker had namelijk kleine ruitvormige openingen die lijken op het blokpatroon op de bloemen van de kievitsbloem.<ref>{{Citeer web|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Fritillus.html|titel=Fritillus, Article by James Yates, M.A., F.R.S., based on A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, 1875.|bezochtdatum=2016-04-19|werk=penelope.uchicago.edu}}</ref> |
||
== Voorkomen in Nederland == |
== Voorkomen in Nederland == |
||
In de vrije natuur is de wilde kievitsbloem in Nederland zeer zeldzaam, maar ze wordt verkocht als tuinplant en komt ook voor als [[stinsenplant]]. De belangrijkste natuurlijke groeiplaats van de wilde kievitsbloem is langs de oevers van de [[Overijsselse Vecht]] en het [[Zwarte Water (rivier)|Zwarte Water]] bij [[Hasselt (Overijssel)]]. Ongeveer tachtig procent van de Nederlandse wilde kievitsbloemen staat hier. Van oudsher kwam de kievitsbloem voor in gebieden met [[klei-op-veen]] en dan vooral de gebieden die 's winters onder water stonden. De plant kan slecht tegen veranderingen van het [[Freatisch vlak|grondwaterpeil]] en is op de meeste plaatsen al voor 1940 [[uitgestorven]]. In de [[Wet natuurbescherming]] is de wilde kievitsbloem niet meer opgenomen. |
|||
== Voorkomen in Europa == |
== Voorkomen in Europa == |
||
De wilde kievitsbloem komt in geheel Midden-Europa voor.<ref>{{Citeer web|url=http://www.botanischetuinen.nl/en/plants_details/?/406/Snake%25E2%2580%2599s%2520head%2520fritillary.html|titel=Plant details Fritillaria meleagris|bezochtdatum=2016-04-19|werk=NVBT|taal=en|dodeurl=ja|archiefurl=https://web.archive.org/web/20160507203230/http://www.botanischetuinen.nl/en/plants_details/?%2F406%2FSnake%25E2%2580%2599s%2520head%2520fritillary.html|archiefdatum=2016-05-07}}</ref><br/>In België |
De wilde kievitsbloem komt in geheel Midden-Europa voor.<ref>{{Citeer web|url=http://www.botanischetuinen.nl/en/plants_details/?/406/Snake%25E2%2580%2599s%2520head%2520fritillary.html|titel=Plant details Fritillaria meleagris|bezochtdatum=2016-04-19|werk=NVBT|taal=en|dodeurl=ja|archiefurl=https://web.archive.org/web/20160507203230/http://www.botanischetuinen.nl/en/plants_details/?%2F406%2FSnake%25E2%2580%2599s%2520head%2520fritillary.html|archiefdatum=2016-05-07}}</ref><br/>In België is de plant van lange tijd niet waargenomen en gold ze als uitgestorven. In [[Wallonië]] zijn er geen waarnemingen van 1930 tot 1979, daarna verspreide, sporadische waarnemingen.<ref>{{Citeer web |url=https://observatoire.biodiversite.wallonie.be/Especes/flore/atlas/taxon.aspx?name=Fritillaria+meleagris |titel=''Fritillaria meleagris'' |datum=2024-03-19 |bezochtdatum=2024-03-19 |werk=GT Atlas de la Flore de Wallonie |uitgever=Département de l’Étude du Milieu Naturel et Agricole (DEMNA) |taal=fr |archiefurl=http://archive.today/2024.03.20-162308/https://observatoire.biodiversite.wallonie.be/Especes/flore/atlas/taxon.aspx?name=Fritillaria+meleagris |archiefdatum=2024-03-19}}</ref><br/>De wilde planten in Groot-Brittannië zijn mogelijk niet oorspronkelijk, maar nakomelingen van gecultiveerde planten.<ref>{{Citeer web|url=https://www.brc.ac.uk/plantatlas/index.php?q=plant/fritillaria-meleagris|titel=Online atlas of the British and Irish flora|bezochtdatum=2016-04-19|werk=www.brc.ac.uk}}</ref> |
||
== Plantensociologie == |
== Plantensociologie == |
||
| Regel 33: | Regel 33: | ||
== Tuinen == |
== Tuinen == |
||
Vanwege de mooie bloemen werd de kievitsbloem vaak uitgegraven en in tuinen gezet. Dat dit gebeurde is onder meer bekend uit de omgeving van [[Wouterswoude]]. Tegenwoordig is de kievitsbloem in de tuincentra verkrijgbaar, zowel in de witte als paarse variant. De plant is teer en moet met rust gelaten worden om goed aan te slaan en zich |
Vanwege de mooie bloemen werd de kievitsbloem vaak uitgegraven en in tuinen gezet. Dat dit gebeurde is onder meer bekend uit de omgeving van [[Wouterswoude]]. Tegenwoordig is de kievitsbloem in de tuincentra verkrijgbaar, zowel in de witte als de paarse variant. De plant is teer en moet met rust gelaten worden om goed aan te slaan en zich te verbreiden. |
||
Een bekende verwant van de wilde kievitsbloem is de uit [[Azië]] afkomstige [[Keizerskroon (plant)|keizerskroon]] (''Fritillaria imperialis''). |
Een bekende verwant van de wilde kievitsbloem is de uit [[Azië]] afkomstige [[Keizerskroon (plant)|keizerskroon]] (''Fritillaria imperialis''). |
||
Versie van 20 mrt 2024 19:07
| Wilde kievitsbloem | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Soort | |||||||||||||||||
| Fritillaria meleagris L. (1753) | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Paarse en witte bloemen | |||||||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||||||
Wilde kievitsbloem op  Wikispecies
| |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
De wilde kievitsbloem (Fritillaria meleagris) is een bolgewas uit de leliefamilie (Liliaceae). De bloem is gewoonlijk paars geblokt, maar egaal crèmewitte bloemen komen ook voor. De plant heeft een tere stengel met smalle bladen, die een aantal maanden na de bloei afsterft. De planten doen er acht jaren over om in bloei te komen. De zaden zijn relatief groot en verspreiden zich drijvend op het water. De plant is voor de verspreiding van de zaden dan ook afhankelijk van overstromingen en een hoge waterstand in de winter.
De bloemvorm lijkt op een tulp en de plant wordt wel Zwolse tulp genoemd. De botanische naam van het geslacht, Fritillaria, is mogelijk afkomstig van fritillus, latijn voor dobbelbeker, vanwege de vierkante patronen op de bloembladeren. De Romeinse dobbelbeker had namelijk kleine ruitvormige openingen die lijken op het blokpatroon op de bloemen van de kievitsbloem.[1]
Voorkomen in Nederland
In de vrije natuur is de wilde kievitsbloem in Nederland zeer zeldzaam, maar ze wordt verkocht als tuinplant en komt ook voor als stinsenplant. De belangrijkste natuurlijke groeiplaats van de wilde kievitsbloem is langs de oevers van de Overijsselse Vecht en het Zwarte Water bij Hasselt (Overijssel). Ongeveer tachtig procent van de Nederlandse wilde kievitsbloemen staat hier. Van oudsher kwam de kievitsbloem voor in gebieden met klei-op-veen en dan vooral de gebieden die 's winters onder water stonden. De plant kan slecht tegen veranderingen van het grondwaterpeil en is op de meeste plaatsen al voor 1940 uitgestorven. In de Wet natuurbescherming is de wilde kievitsbloem niet meer opgenomen.
Voorkomen in Europa
De wilde kievitsbloem komt in geheel Midden-Europa voor.[2]
In België is de plant van lange tijd niet waargenomen en gold ze als uitgestorven. In Wallonië zijn er geen waarnemingen van 1930 tot 1979, daarna verspreide, sporadische waarnemingen.[3]
De wilde planten in Groot-Brittannië zijn mogelijk niet oorspronkelijk, maar nakomelingen van gecultiveerde planten.[4]
Plantensociologie
De wilde kievitsbloem is een kensoort van de kievitsbloem-associatie (Fritillario-Alopecuretum pratensis).
Tuinen
Vanwege de mooie bloemen werd de kievitsbloem vaak uitgegraven en in tuinen gezet. Dat dit gebeurde is onder meer bekend uit de omgeving van Wouterswoude. Tegenwoordig is de kievitsbloem in de tuincentra verkrijgbaar, zowel in de witte als de paarse variant. De plant is teer en moet met rust gelaten worden om goed aan te slaan en zich te verbreiden.
Een bekende verwant van de wilde kievitsbloem is de uit Azië afkomstige keizerskroon (Fritillaria imperialis).
.jpg)
- Wilde kievitsbloem (Fritillaria meleagris) op SoortenBank.nl (gearchiveerd) (gebaseerd op de Heukels23, dit is de voorlaatste uitgave)
- Kievitsbloem (Fritillaria meleagris) in: van Uildriks, F. & V. Bruinsma (1898) - Plantenschat; op de
Nederlandstalige Wikisource (van Uildriks & Bruinsma spreken van "Gewone sleutelbloem" Primula officinalis). - Wilde kievitsbloem, verspreiding in Nederland volgens de verspreidingsatlas van Floron.
- ↑ Fritillus, Article by James Yates, M.A., F.R.S., based on A Dictionary of Greek and Roman Antiquities, 1875.. penelope.uchicago.edu. Geraadpleegd op 19 april 2016.
- ↑ (en) Plant details Fritillaria meleagris. NVBT. Gearchiveerd op 7 mei 2016. Geraadpleegd op 19 april 2016.
- ↑ (fr) Fritillaria meleagris. GT Atlas de la Flore de Wallonie. Département de l’Étude du Milieu Naturel et Agricole (DEMNA) (19 maart 2024). Gearchiveerd op 19 maart 2024. Geraadpleegd op 19 maart 2024.
- ↑ Online atlas of the British and Irish flora. www.brc.ac.uk. Geraadpleegd op 19 april 2016.
· 
· 
· · 