15 mei: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k →Geboren: Gösta Werner |
|||
| Regel 69: | Regel 69: | ||
*[[1905]] - [[Joseph Cotten]], Amerikaans acteur (overleden [[1994]]) |
*[[1905]] - [[Joseph Cotten]], Amerikaans acteur (overleden [[1994]]) |
||
*[[1907]] - [[Sigurd Rascher]], Amerikaans klassiek saxofonist (overleden [[2001]]) |
*[[1907]] - [[Sigurd Rascher]], Amerikaans klassiek saxofonist (overleden [[2001]]) |
||
*[[1908]] - [[Gösta Werner]], Zweeds filmregisseur (overleden [[2009]]) |
|||
*[[1909]] - [[James Mason]], Engels acteur (overleden [[1984]]) |
*[[1909]] - [[James Mason]], Engels acteur (overleden [[1984]]) |
||
*[[1910]] - [[Constance Cummings]], Britse actrice (overleden [[2005]]) |
*[[1910]] - [[Constance Cummings]], Britse actrice (overleden [[2005]]) |
||
Versie van 27 jul 2009 12:17
Sjabloon:Maandzonderweek 15 mei is de 135ste dag van het jaar (136ste dag in een schrikkeljaar) in de Gregoriaanse kalender. Nog 230 dagen tot het einde van het jaar.
Gebeurtenissen
- Sjabloon:Kunst dag kopje
- 1501 - In Venetië drukt Ottaviano Petrucci het eerste muziekboek.
- 1928 - Mickey Mouse heeft zijn eerste optreden in de tekenfilm Plane Crazy.
- Sjabloon:Oorlog dag kopje
- 1648 - Vrede van Münster.
- 1756 - Begin van de Zevenjarige Oorlog.
- 1918 - De Finse Burgeroorlog eindigt.
- 1940 - Tweede Wereldoorlog: Capitulatie van het Nederlandse leger.
- 1940 - Tweede Wereldoorlog: Duitse troepen bezetten Amsterdam.
- 1940 - Tweede Wereldoorlog: Duitse inval in Noord-Frankrijk.
- 1948 - Egypte, Libanon, Syrië, Irak en Saoedi-Arabië vallen Israël aan.
- 1955 - Oostenrijk herkrijgt zijn soevereiniteit na de bezetting door nazi-Duitsland (vanaf 1938) en de geallieerden (vanaf 1945).
- Sjabloon:Politiek dag kopje
- 1851 - Kroning van Rama IV of Mongkut tot koning van Siam.
- 1974 - Verkiezing van Walter Scheel tot vierde bondspresident van West-Duitsland.
- 1990 - Roemenië en het Vaticaan herstellen hun diplomatieke betrekkingen die in 1948 door Boekarest waren verbroken.
- 1991 - Édith Cresson wordt de eerste vrouwelijke premier van Frankrijk.
- Sjabloon:Religie dag kopje
- 1845 - Doop van de eerste Nederlandse Baptisten
- 1891 - Encycliek Rerum Novarum van Paus Leo XIII over de sociale leer van de rooms-katholieke Kerk.
- 1956 - Encycliek Haurietis Aquas van Paus Pius XII over de Heilig-Hart-verering.
- 1994 - Pater Damiaan (Jozef De Veuster) wordt door Paus Johannes Paulus II zalig verklaard.
- Sjabloon:Sport dag kopje
- 1975 - Voetbalclub FC Den Haag wint de KNVB beker finale tegen FC Twente
- 1977 - Freddy Maertens wint met overmacht de Ronde van Spanje. Hij leidt het klassement vanaf de eerste dag en schrijft 13 van de 19 etappes op zijn naam.
- 1982 - Voetbalclub Ajax wordt voor de twintigste keer kampioen van Nederland.
- 1994 - De hockeysters van Kampong winnen de landstitel in de Nederlandse hoofdklasse door MOP met 1-0 te verslaan in het tweede duel uit de finale van de play-offs.
- 1999 – De hockeysters van Hockeyclub 's-Hertogenbosch prolongeren de landstitel in de Nederlandse hoofdklasse door Amsterdam op strafballen te verslaan in het tweede duel uit de finale van de play-offs.
- 2000 - Zwemmer Ian Thorpe uit Australië scherpt in Sydney zijn eigen en één dag oude wereldrecord op de 200 meter vrije slag aan tot 1.45,51.
- 2002 - Real Madrid wint de Champions League. In de finale in Glasgow is de Spaanse voetbalclub met 2-1 te sterk voor het Duitse Bayer Leverkusen.
- Sjabloon:Wetenschap en technologie dag kopje
- 1963 - De Mercury MA-9 wordt gelanceerd met aan boord Leroy Cooper.
- 2009 - In de Antwerpse Zoo wordt de bevalling van olifant Khaing Phyo Phyo ingezet.
Geboren
geboren in 1567
geboren in 1937
geboren in 1948
- 1567 - Claudio Monteverdi, Italiaans componist, violist en zanger (overleden 1643)
- 1720 - Maximilian Hell, Slovaaks astronoom (overleden 1792)
- 1773 - Prins Klemens Wenzel von Metternich, Oostenrijks staatsman (overleden 1859)
- 1817 - Debendranath Tagore, Indisch religieuze hervormen (overleden 1905)
- 1818 - Alphonse Balat, Belgisch architect (overleden 1895)
- 1843 - John Kruesi, Amerikaans uitvinder (overleden 1899)
- 1856 - L. Frank Baum, Amerikaans schrijver (overleden 1919)
- 1857 - Williamina Fleming, Schots astronoom (overleden 1911)
- 1859 - Pierre Curie, Frans natuurkundige (overleden 1906)
- 1862 - Arthur Schnitzler, Oostenrijks toneelschrijver en verteller (overleden 1931)
- 1865 - Albert Verwey, Nederlands letterkundige (overleden 1937)
- 1883 - Maurice Feltin, Frans kardinaal-aartsbisschop van Parijs (overleden 1975)
- 1889 - Mitoyo Kawate, Japanse, op moment van overlijden oudste mens ter wereld (overleden 2003)
- 1890 - Katherine Anne Porter, Amerikaanse schrijfster (overleden 1980)
- 1891 - Mikhail Bulgakov, Russisch schrijver (overleden 1940)
- 1892 - Jimmy Wilde, bokser (overleden 1969)
- 1898 - Arletty, Frans model en actrice (overleden 1992)
- 1899 - Jean-Etienne Valluy, Frans generaal (overleden 1970)
- 1902 - Richard J. Daley, burgemeester van Chicago (overleden 1976)
- 1905 - Joseph Cotten, Amerikaans acteur (overleden 1994)
- 1907 - Sigurd Rascher, Amerikaans klassiek saxofonist (overleden 2001)
- 1908 - Gösta Werner, Zweeds filmregisseur (overleden 2009)
- 1909 - James Mason, Engels acteur (overleden 1984)
- 1910 - Constance Cummings, Britse actrice (overleden 2005)
- 1911 - Max Frisch, Zwitsers architect en schrijver (overleden 1991)
- 1911 - Herta Oberheuser, Nazi dokter (overleden 1978)
- 1914 - Turk Broda,geb. Walter Broda ijshockey-speler (overleden 1972)
- 1914 - Tenzing Norgay, Nepalees sherpa (overleden 1986)
- 1915 - Paul Samuelson, Amerikaans economist
- 1918 - Eddy Arnold, Amerikaanse zanger
- 1919 - Dame Mary Eugenia Charles, premier van Dominica (1980-1995)(overleden 2005)
- 1920 - Nasrallah Sfeir, Libanees kardinaal en Maronitisch patriarch van Antiochië
- 1921 - Vaea van Houma, Tongaas politicus (overleden 2009)
- 1922 - Jakucho Setouchi, Japanse schrijfster en boeddhist non
- 1923 - Richard Avedon, Amerikaans fotograaf (overleden 2004)
- 1923 - Cor Braasem, Nederlandse waterpoloër (overleden 2009)
- 1923 - John Lanchbery, Engels componist (overleden 2003)
- 1926 - Anthony Shaffer, Engels toneelschrijver (overleden 2001)
- 1926 - Peter Shaffer, Engels toneelschrijver
- 1928 - Bob Mendes, Vlaams misdaadschrijver
- 1929 - Andrew Bertie, Britse aristocraat (overleden 2008)
- 1929 - Peter Broeker, Canadees Formule 1-coureur (overleden 1980)
- 1930 - Jasper Johns, Amerikaans schilder
- 1931 - Frits Korthals Altes, Nederlands politicus
- 1931 - Ken Venturi, Amerikaans golfspeler
- 1936 - Anna Maria Alberghetti, Italiaans actrice
- 1936 - Hugh Romney, Amerikaans clown en activist
- 1936 - Ralph Steadman, Britse cartoonist
- 1936 - Paul Zindel, Amerikaans schrijver (overleden 2003)
- 1937 - Madeleine Albright, Amerikaans politica
- 1937 - Trini Lopez, Amerikaans muzikant
- 1939 - Gilberto Rincón Gallardo, Mexicaans politicus (overleden 2008)
- 1939 - Pem Sluijter, Nederlands dichteres (overleden 2007)
- 1940 - Lainie Kazan, Amerikaans actrice en zangeres
- 1941 - K.T. Oslin, Amerikaans muzikant
- 1941 - Edy Schütz, Luxemburgs wielrenner
- 1943 - Jop Pannekoek, Nederlands regisseur
- 1943 - Alan Rollinson, Brits Formule 1-coureur
- 1944 - Ulrich Beck, Duits socioloog
- 1945 - Lasse Berghagen, Zweeds zanger
- 1945 - Duarte Pio, Hertog van Braganza
- 1946 - Jaap Kwak, Nederlands journalist en columnist voor het Dagblad van het Noorden
- 1946 - Frank Sanders, Nederlands acteur, zanger en kleinkunstenaar
- 1948 - Dario Baldan Bembo, Italiaans componist en zanger
- 1948 - Brian Eno, Brits muzikant en producer
- 1948 - Niels Overweg, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
- 1951 - Jonathan Richman, Amerikaans muzikant
- 1951 - Frank Wilczek, Amerikaans natuurkundige
- 1952 - Chazz Palminteri, Amerikaans acteur
- 1953 - Mike Oldfield, Brits muzikant en componist
- 1953 - Frits van Oostrom, Nederlands letterkundige
- 1954 - Annemie Van de Casteele, Belgisch politicus
- 1955 - Melinda Culea, Amerikaans actrice
- 1956 - Mirek Topolánek, Tsjechisch conservatieve politicus
- 1957 - Juan José Ibarretxe, Baskisch minister-president
- 1957 - Prinses Margaretha van Luxemburg
- 1958 - Ron Simmons, Amerikaans professioneel worstelaar
- 1959 - Andrew Eldritch, Engelse zanger en tekstschrijver (The Sisters of Mercy)
- 1959 - Kaokor Galaxy, Thaise bokser
- 1960 - Nico Dijkshoorn, Nederlands columnist, dichter en schrijver
- 1964 - Onno Innemee, Nederlands cabaretier
- 1964 - Lars Løkke Rasmussen, Deens politicus
- 1967 - Simen Agdestein, Noors schaker en voetballer
- 1970 - Frank en Ronald de Boer, Nederlands voetbaltweeling
- 1972 - David Charvet, Frans acteur
- 1972 - Patrick Pothuizen, Nederlands voetballer
- 1975 - Samir Moussaoui, Algerijns atleet
- 1976 - Jacek Krzynówek, Pools voetballer
- 1977 - Roy Stroeve, Nederlands voetballer
- 1978 - Kosei Inoue, Japans judoka
- 1978 - Egoi Martínez, Spaans wielrenner
- 1978 - Sue Rolph, Brits zwemster
- 1980 - Yvonne Hijgenaar, Nederlands baanwielrenster
- 1980 - Sever Huseyin, Turks-Nederlands acteur
- 1981 - Zara Phillips, dochter van Prinses Anne en kapitein Mark Phillips
- 1982 - Veronica Campbell, Jamaicaans atlete
- 1982 - Jelmer Pietersma, Nederlands mountainbiker
- 1983 - Dominggus Lim-Duan, Nederlands voetballer
- 1983 - Gibril Sankoh, voetballer uit Sierra Leone (o.a. FC Groningen)
- 1986 - Matías Fernández, Chileens profvoetballer
Overleden
- 392 - Valentinianus II (20/21), Romeins keizer
- 1634 - Hendrick Avercamp (49), Nederlands schilder
- 1761 - Jacob Mossel (56), Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië
- 1886 - Emily Dickinson (55), dichter
- 1873 - Alexander Johan I (53), Roemeens vorst
- 1920 - Giulio Boschi (82), Italiaans kardinaal-aartsbisschop van Ferrara
- 1935 - Kasimir Malewitsj (57), Oekraïens kunstschilder
- 1940 - Menno ter Braak (38), Nederlands schrijver, essayist en criticus.
- 1941 - Law Adam (32), Nederlands voetballer
- 1953 - Chet Miller (50), Amerikaans Formule 1-coureur
- 1957 - Keith Andrews (36), Amerikaans Formule 1-coureur
- 1967 - Edward Hopper (84), Amerikaans kunstschilder
- 1986 - Elio de Angelis (28), Italiaans formule-1 coureur
- 1991 - Fritz Riess (68), Duits Formule 1-coureur
- 1994 - Frederik van Pallandt (60), Nederlands zanger
- 1994 - Gilbert Roland (88), Amerikaans acteur
- 2003 - June Carter Cash (74), Amerikaans zangeres
- 2003 - Rik Van Steenbergen (78), Belgisch wielrenner
- 2007 - Jerry Falwell (73), Amerikaans (tv-)predikant en christelijk schrijver
- 2007 - Theo Ordeman (75), Nederlands televisieregisseur en -producent
- 2008 - Youssef Idilbi (32), Palestijns-Nederlands acteur
- 2009 - Susanna Agnelli (87), Italiaans politica
- 2009 - Hubert van Es (67), Nederlands persfotograaf
- 2009 - Paul Flora (86), Oostenrijks tekenaar en cartoonist
- 2009 - Charles Tingwell (86), Australisch acteur
Viering/herdenking
- Oostenrijk Onafhankelijkheidsdag 1955
- Internationale dag van het gezin
- Rooms-katholieke kalender:
- Heilige Isidoor († 1130), patroon van de landbouwers
- Heilige Dymfna (van Geel) († 7e eeuw)
- Heilige Gerebern(us) († 7e eeuw)
- Heilige Dionysia van Troas († c. 251)
Weerextremen
Nederland
| Officiële records | Landelijke records | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Gebeurtenis | Jaar | Extreem | Locatie | Jaar | Extreem | Locatie | |
| Laagste etmaalgemiddelde temperatuur (°C) | 1935 | 5,0 | De Bilt | 1935 | 3,7 | Maastricht | |
| Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur (°C) | 1932, 2000 | 20,8 | De Bilt | 1992 | 22,5 | Maastricht | |
| Laagste minimumtemperatuur (°C) | 2020 | −1,2 | De Bilt | 2020 | −2,9 | Eelde | |
| Hoogste minimumtemperatuur (°C) | 1988 | 14,6 | De Bilt | 1988 | 16,3 | Eindhoven | |
| Laagste maximumtemperatuur (°C) | 1935 | 6,4 | De Bilt | 1935 | 5,6 | Maastricht | |
| Hoogste maximumtemperatuur (°C) | 1992, 2000 | 28,9 | De Bilt | 1992 | 31,3 | Twenthe | |
| Hoogste uurgemiddelde windsnelheid (m/s) | 1905 | 10,8 | De Bilt | 1986 | 17,0 | Huibertgat | |
| Hoogste windstoot (m/s) | 1955 | 21,1 | De Bilt | 1986 | 22,1 | Huibertgat | |
| Langste zonneschijnduur (uur) | 1980, 1982, 1998 | 14,6 | De Bilt | 1942 1998 |
14,9 14,9 |
Eelde Nieuw Beerta | |
| Langste neerslagduur (uur) | 1935 | 18,9 | De Bilt | 1935 | 18,9 | De Bilt | |
| Hoogste etmaalsom van de neerslag (mm) | 1935 | 18,9 | De Bilt | 1994 | 50,3 | Eelde | |
| Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid (%) | 1988 | 40 | De Bilt | 1940 | 37 | Maastricht | |
| Laagste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa) | 2013 | 997,3 | De Bilt | 2013 | 995,7 | Hoek van Holland | |
| Hoogste uurwaarde luchtdruk op zeeniveau (hPa) | 1943 | 1037,8 | De Bilt | 1943 | 1038,3 | Vlissingen | |
| Officiële records worden altijd gemeten op het KNMI-weerstation in De Bilt.
Landelijke records kunnen worden gemeten op elk officieel KNMI-weerstation in Nederland. | |||||||
Uitzonderlijke gebeurtenissen
- 1932 - Eerste officiële zomerse dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 25 °C in De Bilt)
- 1935 - Officieel maandrecord laagste maximumtemperatuur in °C van mei gemeten in De Bilt: 6,4
- 1935 - Officieel maandrecord langste neerslagduur in uren van mei gemeten in De Bilt: 18,9
- 1957 - Eerste officiële warme dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 20 °C in De Bilt)
- 1979 - Eerste officiële zomerse dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 25 °C in De Bilt)
- 1982 - Eerste officiële zomerse dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 25 °C in De Bilt)
- 2022 - Eerste officiële zomerse dag van het jaar (maximumtemperatuur ≥ 25 °C in De Bilt)
- 2023 - Landelijk hoogste uurgemiddelde windsnelheid in m/s van mei dit jaar gemeten in IJmuiden: 15,0
België
Dagrecords[2]
- 1935 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur 4,1 °C
- 1932 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 21,6 °C
- 1909 - Laagste minimumtemperatuur 0,3 °C
- 1932 - Hoogste maximumtemperatuur 28,7 °C
- 1971 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 24 mm